Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1625 Esas
KARAR NO: 2023/878 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 11/12/2020
NUMARASI: 2014/1508 E. – 2020/617 K.
DAVANIN KONUSU: İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 07/06/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirket merkezinde 11.06.2014 tarihinde gerçekleşen hırsızlık sonucunda çalınan çeklerin iptali için İstanbul Anadolu 16. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/224 Esas (Yeni Anadolu 7. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/696 Esas ) sayılı dosyasında devam etmekte iken, çeki elinde bulunduran … A.Ş’nin çeki dosyaya ibraz etmek yerine keşideci ve müvekkili aleyhine ihtiyati haciz kararı aldığını ve icra takibi başlattığını, çek keşidecisinin cebri icra tehdidi altında davalı takip alacaklısına borcu ödemesi üzerine davanın açıldığını, … Tic. A.Ş tarafından müvekkili şirket ile aralarındaki ticari ilişkiye istinaden düzenlenen … A.Ş/Maltepe Şubesi üzerine … seri nolu 7.231.68-TL bedelli çekin 11.06.2014 tarihinde müvekkili şirket merkezinde gerçekleşen hırsızlık neticesinde çalındığını, müvekkili şirket merkezinde gerçekleşen 11.06.2014 tarihindeki hırsızlık olayının şikayet dilekçesi ile Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığının 2014/88515 Soruşturma nolu dosyasından ilgili bankaya yazı yazıldığını, ayrıca İstanbul Anadolu 16. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/224 esas sayılı dosyasından çek iptali davası açılarak ödemeden men yasağı alınarak ilgili bankaya müzekkere yazıldığını, gerekli ilanların yapıldığını, çeki elinde bulunduran … A.Ş’nin çeki zayi dava dosyasına bildirimde bulunmak yerine keşideci ve müvekkili aleyhine İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasından icra takibi başlattığını, icra takibine karşı imzaya itiraza ilişkin İstanbul 3.İcra Hukuk Mahkemesi’nde 2014/1145 esas sayılı dosya ile dava açıldığını, dosya yargılamasının devam ettiğini, ancak icra dosyasından hacze gidildiğini, müvekkili şirketin müşterisi olan keşidecisi … A.Ş’nin haciz tehdidi altında dosya borcunu yatırmak zorunda kaldığını ve takip alacaklısının dosyadan parayı tahsil ettiğini, çeki elinde bulunduran hamilin yetkili hamil olmaması, ayrıca çekte yer alan imzanın müvekkili şirkete ait olmadığı gibi çeki elinde bulunduran … A.Ş’nin çeki kötü niyetli ve ağır kusurlu olarak iktisap etmesi nedeniyle keşideciden haksız tahsil edilen çek bedelinin istirdatı ile müvekkilinin haklı hamil sıfatıyla alacaklı olduğunun tespitinin talep edildiğini, icra takibini başlatan davalı faktoring şirketinin kötü niyetli ve çeki ağır kusurlu olarak iktisap ettiğini, tüm düzenlemelere rağmen … A.Ş’nin basiretli bir tacir gibi davranmadığını, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davrandığını ve çeki kusurlu olarak iktisap ettiğini, müvekkilinin işyerinden hırsızlık ile çalınan çekin, müvekkili adına sahte olarak düzenlenen kaşe ve sahte imza ile birlikte … Tic. …‘ya ciro edildiğini, sonrasında bu firma tarafından şikayet edilen faktoring şirketine devredildiğini, faktoring şirketinin ise yükümlülükleri yerine getirmeyerek kötü niyetli olarak çeki iktisap ettiğini, çekin paraf atılı olarak ciro edildiğinin kolayca anlaşılacağını, faktoring şirketinin çeki alırken ilgili bankayı arayıp bilgi alabileceğini, çekle ilgili savcılık tarafından da hırsızlık soruşturmasının yürütüldüğünün ve ödemeden men yasağı olduğunun kolayca öğrenebilecek durumda iken bu yönlerin araştırılmadığını, mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir almazken hiçbir faturaya veya hizmete dayanmayan söz konusu çeki nasıl devir aldığını beyanla; müvekkili şirketin dava konusu çekin haklı ve yetkili hamili sıfatıyla alacaklı olduğunun tespitine,haciz tehdidi altında keşideci tarafından davalı … factoring A.Ş’ne ödenen çek bedelinin gerçek hamili müvekkiline istirdadına, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:Davalı vekili cevap dilekçesinde; Müvekkilinin, davacı ile dava dışı borçlular … Tic. …, … A.Ş aleyhine, 09.09.2014 keşide tarihli 7.231.68 TL bedelli çekin tahsili için İstanbul … İcra Müdürlüğü … esas sayılı icra dosyasından 15.09.2014 tarihinde kambiyo takibi başlatıldığını, İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 18.09.2014 tarih 2014/408 D.İş Sayılı ve 2014/408 karar sayılı kararı ile takip borçluları aleyhine ihtiyati haciz kararı tesis edildiğini, karar ile İstanbul Anadolu … İcra Müdürlüğü’nün … Talimat Sayılı dosyası ile 19.09.2014 tarihinde tatbik edildiğini, 19.09.2014 tarihli haciz sırasında davacı şirket yetkilisi … tarafından 7.350.68 TL yatırıldığını, yatırılan miktarın ihtiyati haciz tutarı, haciz, teslim satış harcı ve ATGV ücreti toplamı 7.231.68-TL’nin dosyaya depo edildiğini, kıymetli evrakın iptalini isteyen davacı ile borçlular arasındaki ticari ilişkiler iptal kararının verilmesi ile birlikte başlayacağı ve yürürlükte kaldığı sürece de devam edeceğini, iptal kararının davacının kambiyo senedine bağlı hakkı borçludan talep etme imkanı tanıdığını, evrakın iptal edildiğine dair her hangi bir karar olmadığını, müvekkilinin senede bağlı olan haklarının tamamını kullanmaya haiz olduğunu, davanın ikame edilmesinden önce istirdadı talep edilen çekin keşidecisi tarafından ödendiğini, bu haliyle uyuşmazlığın alacağın, tahsiline yönelik olduğunu ve sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca açılacak alacak davasına konu olabileceğinin anlaşıldığını, istirdadı talep edilen 7.231,68-TL tutarındaki çek olduğunu, İ.İ.K. madde 72/6 hükmünde düzenlenen çekin bedelinin olmadığını, davacının huzurdaki davayı ikame etmekte her hangi bir hukuki yararı olmadığından H.M.K. madde 114/h hükmü gereğince davanın reddi gerektiğini, davacı iddialarının yerinde olmadığını, davacının çalındığı ileri sürülen çekte davacının öncelikle yetkili hamil olduğunu, sonrasında da bu çekin rızası dışında elinden çıktığını ve yeni hamilin kötü niyetli olduğunun ispat edilmesi gerektiğini, müvekkilinin istirdatı talep edilen çeki, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2 maddesine uygun olarak teslim aldığını, davacının müvekkili şirketin hafif kusurdan dahi sorumlu olduğuna dair iddiasının yerinde olmadığını, somut olayda takip dayanağı çekin ciro yoluyla icra takibini yapan müvekkile intikal ettiğini ve yetkili son hamil olduğunu, arada başka ciro bulunması nedeniyle keşideci borçlu ile doğrudan ilişki içinde bulunmadığının kabulü gerektiğini, bu durumda davacının savcılık şikayetinin tek başına, müvekkili şirketin çeki takibe koymasında kötü niyetli yada ağır kusurlu olduğunu göstermeyeceğini, müvekkilinin dava konusu çeki takibe koymasında da yasal herhangi bir engel olmadığını, müvekkili şirketin dava konusu çeki uygun şekilde teslim aldığını, çekin teslim alınmasında kötü niyet veya ağır bir kusuru olmadığının kabulü ile davanın reddi gerektiğini beyan ederek davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine, davanın esastan reddine, karar verilmesini talep etmiştir.
MAHKEME KARARI: İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 11/12/2020 tarihli 2014/1508 E. – 2020/617 K. sayılı kararıyla; “…Somut olayda olduğu gibi çekin çalıntı olduğuna ilişkin bir iddia da kişisel bir defi oluşturup bu yöndeki iddianın da cirantaya karşı ileri sürütebilmesi için cirantanın kötünüyetli olduğunun kanıtlanmasının gerekeceği, davacı tarafından, çekin çalıntı olduğu ve bu hususun da davalı tarafından bilindiği, buna rağmen bile bile çekin devir alınarak tahsil için bankaya ibraz edildiği, dolayısıyla da bir kötüniyetin bulunduğu hususları geçerli delillerle ispat edilemediği, bilirkişi raporundaki mali inceleme bölümünde de ifade edilmiş olduğu üzere, davalının dava konusu çeki bir faktoring sözleşmesine istinaden aldığı, faktoring sözleşmesine konu hizmetleri fatura karşılığında ifa ettiği de anlaşıldığından, davalının kötüniyeti olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı, Türk Ticaret Kanunu ve 6361 sayılı Finansal Kiralama Kanunu hükümlerine göre ciro yoluyla dava konusu çeki devralan davalı faktoring şirketine karşı davacının çek keşidesine mesnet teşkil eden borç ilişkisine ait defileri ileri süremeyeceği, davalı faktoring şirketinin iyi niyetli yetkili hamil olduğu, dava konusu çeki iktisap ederken bile bile borçlu zararına hareket ettiği hususunun kanıtlanamadığı, bu nedenle davacının talebinin kabulüne olanak bulunmadığı hususunun tespit ve rapor edildiği” gerekçesiyle; davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURUSU: Davacı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; mahkemede alınan bilirkişi raporlarının iddia ve savunmalarını destekler nitelikte olduğunu, davalı … AŞ tarafından dava konusu çekin İstanbul And. CBS 2014/88515 soruşturma numaralı dosyasından işlem yapılmaması kaydı düşüldükten sonra çek keşidecisi ve cirantaları hakkında takip başlatıldığını, çekin soruşturma kapsamında olduğu bilgisine sahip olduklarının kabulü gerekeceğini, ilgili dosyalarda beyanda bulunmak yerine müvekkili aleyhine takibe başlanmış olmasının kötüniyetli olduğunu, davalının kıymetli evrakın gerçek ticari ilişkiye dayanıp dayanmadığı araştırılmaksızın iktisap edilmesinin kusurlu bir davranış olduğunu, Adli Tıp raporu ile imzanın müvekkiline ait olmadığının tespit edildiğini, davalı Faktoring şirketinin 6361 sayılı yasada öngörülen sorumlulukları yerine getirmediğini, çekin iktisabında ağır kusurlu olduğunun ispatlandığını, davalı tarafın kötüniyetli olduğunu, müvekkilinin hırsızlık olayına müteakip suç duyurusu ve çeklerin iptali için gerekli başvuruları yaptığını ancak çek bedelinin ihtiyati hacze başvurularak icra tehdidi altında tahsil edildiğini, dava dışı … Nakliyat – …’nın ticari kayıtlarının incelenmesi için Konya ATM’ ye talimat yazıldığını, ancak inceleme yapılamadığını, müvekkilinin defter ve kayıtlarının incelenmesi talep edilmişse de bu hususta inceleme yapılmadığını, çeke dayanak gösterilen 10/05/2014 tarihli müvekkili adına kesilen faturanın herhangi bir ticari ilişkiye dayanmadığını, sahte ve usulsüz olduğunu, davanın reddi kararının hatalı olduğunu beyanla mahkeme kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir. Davalı Temlik eden … AŞ vekilinin istinaf dilekçesine cevabında; davanın, çalındığı ileri sürülen çeklerin istirdadı istemine ilişkin olduğu, bu tür davalar da davacının öncelikle yetkili hamil olduğunu, sonrada bu çeklerin rızası dışında elinden çıktığını ve yeni hamilin kötüniyetli olduğunu ispat etmesi gerektiğini, çek hamilinin kötüniyetle yada ağır kusurla iktisap etmiş olmadıkça önceki hamilin elinden ne suretle çıkarsa çıksın onu geri vermeye mecbur olmadığını, temlik eden şirketin çeki 6361 sayılı yasanın 9/2 maddesine uygun şekilde teslim aldığını, davacının müvekkilinin hafif kusurdan dahi sorumlu olduğuna yönelik iddiasının yerinde olmadığını, temlik eden faktoring şirketin arada başka bir ciro bulunması nedeniyle keşideci borçlu ile doğrudan ilişki içinde bulunmadığının kabulü gerektiğini beyanla istinaf başvurusunun reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER: İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra dosyasının incelenmesinde; alacaklı … A.Ş. Tarafından, 15/09/2014 tarihinde borçlular … Oto. Mad. Yağ Alım Satım Tic – …, … Tic. Ltd Şti, … Tic. A.Ş aleyhine … A.Ş. Maltepe Şubesi’ne ait 09/09/2014 keşide tarihli 7.231,68 TL’lık çek, 13,97 TL İşlemiş faiz, 723,17 TL Tazminat ve 21,70 TL Komisyon alacağının tahsili talebiyle kambiyo senetlerine özgü icra takibi başlatıldığı anlaşılmıştır. Beyoğlu … Noterliği’nin 15/12/2017 tarihli 124509 yevmiye numaralı temliknamesi ile, Ek-2 sayılı listede dökümü yapılan icra takipleri ve bu dosyalarla bağlantılı davalara konu hesap kesim tarihi 30/11/2017 tarihi itibarıyla nakit alacaklarını, temlik alan … A.Ş.’ye devir ve temlik ettiği, ekli listede davaya konu İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra dosyasının da bulunduğu anlaşılmıştır. İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün 10/12/2015 tarihli … Esas-… Karar sayılı kararıyla, davacı borçlu …Ltd. Şti. Tarafından, davalı … Faktoring A.Ş. Aleyhine açılan imzaya itiraz davasının kabulüne, icra takibinin durdurulmasına, koşulları oluşmadığından tazminat ve para cezası tayinine yer olmadığına karar verilmiştir.Davaya ve takibe konu çek örneğinin incelenmesinde; … A.Ş. Maltepe Şubesi’ne ait 09/09/2014 keşide tarihli 7.231,68 TL’lık çekin keşidecisinin … Tic. A.Ş, lehtar cirantanın … Tic. Ltd Şti olduğu, lehtar ciranta kaşe ve imzasından sonra sırasıyla, … Tic – … ve … Faktoring A.Ş. (okunaksız) ciro ve imzasının olduğu, çekin 09/09/2014 tarihinde ibraz edildiği anlaşılmıştır. İlk derece mahkemesince imza incelemesi yönünden Adli Tıp Kurumu Başkanlığı’ndan alınan 25/09/2018 tarihli raporda; inceleme konusu çekte yer alan 1. ciro imzasının teşhise götürecek önemli karakteristik materyal ve yazı unsuru içermeyen, tersimi basit taklidi kolay imza olması nedeniyle söz konusu imzanın aidiyetinin, bu meyanda sorulduğu üzere …’un eli ürünü olup olmadığının tespit edilemediği hususu tespit ve rapor edilmiştir. İlk derece mahkemesince alınan 23/08/2019 tarihli bilirkişi raporunda; … seri nolu 09.09.2014 tarihli 7.231.68 TL bedelli … A.Ş tarafından davacı … Ltd Şti emrine düzenlenen dava konusu çekin suretinin incelenen ön ve arka yüzünde, … Ltd Şti ermine düzenlenen çekin … Ltd Şti Kaşe ve imzası kullanılarak dava dışı … Tic – … emrine geçtiği ve işbu firma tarafından da Faktoring işlemine konu edilerek davalı … Faktoring A.Ş’ne geçtiği, çekin Davalı … Factoring A.Ş tarafından ibrazı ile çek arkasına : “işbu çek İstanbul Anadolu 16. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/224 E Sayılı dosyasından ödeme yasağı bulunduğu…. “ şeklinde ifadenin yazılı kaşe ve imzalı olduğu, dava konusu çekinde aralarında bulunduğu 23 adet çekin davacının işyerindeki 11.06.2014 tarihinde hırsızlama yoluyla çalındığı için İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/224 E Sayılı (Yeni İstanbul Anadolu 7. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/696 E.) dosyasından çek iptali ve ödemeden men davası açıldığı, mahkemenin ödemeden men kararının ilgili bankalara müzekkere ile bildirildiği, davalı … Faktoring A.Ş ile dava dışı … Tic./ … arasındaki Faktoring işlemlerinin, faktoring işlemlerine ilişkin davalı … Faktoring A.Ş’nin ticari defter kayıtları üzerinde yapılan incelemede usule aykırılık tespit edilemediği, ancak faktoring işlemine konu edilen iki faturanın düzenleme tarihleri ile fatura seri numaraları karşılaştırıldığında, dava dışı … Tic.-Mustafa Kırca tarafından 10.05.2014 tarihli faturanın (… Ltd Şti adına düzenlenen) seri numarası … olmasına karşılık, işbu faturadan daha sonraki bir tarihi taşıyan 15.07.2014 tarihli faturanın (… Ltd Şti adına düzenlenen ) seri numarası en azından önceki faturanın seri numarasından büyük olması gerekirken seri numarasının … olmasının ticari hayatın işleyişi ve faturaların düzenleme tarihleri ile aykırılık oluşturduğunun değerlendirildiği, davalı … Faktoring A.Ş tarafından, dava dışı … Tic. … arasındaki faktoring işlemlerinin her ne kadar usule uygun olarak yapıldığı hususunun kayıtlarında tespiti yapılmış ise de: faktoring işlemlerinin gerçekleştirilmesine dayanak olan faturaların gerçek ticari ilişkiden kaynaklı olup olmadığı ve işbu faturaların tahsili için teslim alınan çekler ile ilgili olarak gerekli istihbari araştırma yapması gerektiği ve istihbari çalışmaların yapıldığına dair somut belgelerin de dosyaya ibraz edilmesi gerektiği, ancak bu yönde bir somut belge dosyaya ibraz edilmediği, davalı … Faktoring A.Ş tarafından dava konusu çekin bankasına 09.09.2014 tarihinde ibrazı ve İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığının 2014/88515 soruşturma numaralı dosyasından işlem yapılmaması kaydı düşüldükten sonra çek keşidecisi ve cirantaları hakkında İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasından başlatılmasının, çekin soruşturma kapsamında olduğu bilgisine sahip olduğunun kabulü gerektiği, Yargıtay uygulamalarında çalıntı çekin istirdat davalarında talebinin haklı görülmesi için, vermiş olduğu kararlarında, çek üzerindeki ciro silsilesi ve çeki kötü niyetle iktisap edildiği veya iktisabında ağır kusuru bulunduğu takdirde istirdadın olabileceğini yeterli gördüğü ve bu yeterli görülmedikçe kıymetli evrakın “kamu itimadına mazhar olma” özelliğini ortadan kaldıracağı gerekçesi ile istirdada karar veren bir çok yerel mahkeme kararını bozduğunu, dava konusu çekin faktoring işlemlerine konu edilmesine dayanak olan fatura ve çekin ciro silsilesinde davacı ile dava dışı …Tic … arasında ticari bir ilişkinin var olup olmadığının tespiti için gerek davacı gerekse dava dışı …Tic …’nın ticari defter kayıtlarının incelenmesi ile çekin gerçek yetkili hamili konusunun açıklığa kavuşabileceği hususunun Mahkeme takdirlerinde olduğu, dava konusu çek ile ilgili yapılan imza itirazına ilişkin düzenlenen adli tıp raporu ile çekteki davacı imzasının şirket yetkilisi … eli ürünü olup olmadığının tespit edilemediği ancak İ.İ.K. 170/3 maddesi gereğince imzanın davacı şirket yetkilisine ait olmadığı yönünde karar verildiği, davalı … Faktoring A.Ş tarafından İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyası üzerinden 16.09.2014 tarihinde yapılan kapak hesabının 9.512.59-TL olarak ilgili icra müdürlüğü tarafından hesaplandığı, bu dosyada çek keşidecisi … A.Ş. Tarafından 10.170,00 TL (reddiyet 25/09/2014), … Ltd. Şti. Tarafından 7.351,00 ( reddiyat 23/09/2014) olmak üzere davalı … A.Ş tarafından 17.521.00 TL toplam tahsilat yapıldığı beyan edilmiştir. Konya Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazıldığı, SMMM bilirkişinin 22.01.2020 tarihli bilirkişi raporunda özetle; dava dışı … nakliyat-…nın ticari defter ve belgelerin temin edilemediğinden incelemenin yapılmadığı tespit ve rapor edilmiştir.Mahkemece, muhasebeci bilirkişiden alınan 23/08/2019 tarihli bilirkişi raporu ve dosya kapsamına sunulan belgelerden İstanbul And. CBS’nin 16/06/2014 tarihli … AŞ Kartal Şubesine hitaben yazdığı yazıda şubeye ait 2 adet çek aslının bankaya ibrazı halinde açık kimlik ve adres bilgilerinin tespiti ile en yakın kolluk kuvvetlerine bilgi verilmesinin istenildiği, müzekkereye çek bilgilerinin yer aldığı şikayet dilekçesinin eklendiği, yine İstanbul Anadolu 7.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/696 E.sayılı dosyada mahkemece … Aş Maltepe Şubesine hitaben yazılan 17/06/2014 tarihli müzekkerede; keşidecisi … AŞ olan … seri nolu 22/08/2014 tarihli 5.414,04 TL bedelli çek ile … seri nolu 09/09/2014 tarihli 7.231,68 TL bedelli 2 adet çek için ödemeden men kararı verildiğinin bildirildiği, bankanın 25/06/2014 tarihli cevabi yazısından da ödemeden men yasağı konulduğu anlaşılmıştır. Dava dışı … Nakliyat – … ile … Faktoring AŞ arasında 08/07/2014 tarihli 500.000 TL limitli faktoring sözleşmesi imzalandığı, Faktoring şirketine 10/05/2014 tarihli … seri nolu “Madeni Yağ Bedeli” açıklamalı 38.161,20 TL bedelli … Ticaret – … düzenlenen şirket …Ltd şirketi olan fatura ile 15/07/2014 tarihli … seri nolu “Madeni Yağ Bedeli” açıklamalı 29.736,00 TL bedelli … Ticaret – … düzenlenen şirket n…Ltd şirketi olan toplam 67.897,20 TL bedelli 2 adet fatura ile 12.500,00 TL, 23.000,00 TL ve 7.231,68 TL bedelli olmak üzere toplam 42.731,68 TL bedelli 3 ayrı çek teslim edildiği anlaşılmıştır.
G E R E K Ç E:Çeke dayalı olarak açılan istirdat davasında; davacı vekilinin çekin yetkili hamili olduğunun tespiti ile, keşideci tarafından icra tehdidi altında ödenen bedelin istirdadının talep edildiği, ilk derece mahkemesince; davalı Faktoring Şirketi’nin yetkili hamil olduğu ve çekin kötüniyetli yada ağır kusurlu olarak iktisap edildiğinin ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, davacı vekilinin istinaf başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.İstinaf incelemesi HMK 355. Madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebepler ile kamu düzeniyle ilgili hususlarla sınırlı olarak yapılmıştır.İcra dosyasının incelenmesinde; borçlu … Şirketi tarafından 18/09/2014 tarihli ihtiyati haciz sırasında ödenmemesi koşuluyla ihtirazi kayıtla 7.350,68 TL ödeme yapıldığı, daha sonra 22/09/2014 tarihinde yine ihtirazi kayıtla 2.000 TL daha ödeme yapıldığı davalı alacaklıya 23/09/2014 tarihinde reddiyat yapıldığı, keşideci … tarafından 10.170 TL ödeme yapıldığı, davalı alacaklıya 25/09/2014 tarihinde reddiyat yapıldığı anlaşılmıştır. Davacı vekilinin istirdada konu dava değerini 7.321,68 TL olarak gösterdiği ve harçlandırdığı anlaşılmıştır. Mahkemece Adli Tıp Kurumu’ndan alınan rapor ile İcra Mahkemesi’nce alınan rapordan, davaya konu, … A.Ş. Maltepe Şubesi’ne ait 09/09/2014 keşide tarihli 7.231,68 TL’lık çekte, davacı lehtar cirantaya atfen atılan imzanın basit tersimli olması nedeniyle davacı yetkilisine ait olup olmadığının tespit edilemediği, imzanın davacıya ait olduğunu ispat yükünün davalı alacaklı üzerinde olduğu, davalı tarafça bu hususun ispatlanamadığı, bu durumda imza inkarı mutlak def’ilerden olup herkese karşı ileri sürülebileceğinden, davacının çek nedeniyle borçlu bulunmadığı kanaatine varılmıştır. Davacı vekili dava dilekçesinde; çekin yetkili hamili iken, rızası hilafına elinden çıktığını, davalının çeki kötüniyetli ve ağır kusurlu olarak iktisap ettiğini ileri sürerek keşideci tarafından ödenen çek bedelinin istirdadını talep etmiştir. Dosya kapsamındaki delillerin incelenmesinde, savcılık soruşturması evraklarından davacı adresinde meydana gelen hırsızlık neticesinde dava konusu çekin de aralarında bulunduğu bir kısım kambiyo evrakının çalındığına yönelik soruşturma yürütüldüğü, davalı Faktoring Şirketi ile dava dışı … Tic. … arasında Faktoring Sözleşmesi yapıldığı, … tarafından davalı Faktoring Şirketine iki adet fatura ile üç adet çek teslim edildiği anlaşılmıştır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 792. maddesi uyarınca; “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek sözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü geçerli olmakla, yasal düzenlemeye göre; çek istirdadı davasında davacının istirdadını talep ettiği çekin yetkili ve meşru hamili olduğunu, çekin elinden rızası hilafına çıktığını ve çeki eline geçirmiş bulunan yeni hamilin çekin iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunu ispatla yükümlüdür. 6361 sayılı Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrasına göre faktoring şirketinin kambiyo senedine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilmeyen alacakları devir alamayıp tahsilini üstlenemeyeceğini düzenlenmiştir. 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu 9/2. maddenin yollamasıyla 04.02.2015 tarih ve 29257 sayılı Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 5/1. maddesinde ‘Kuruluş tarafından müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarının yapılması, sadece müşterilerin beyanı veya sözlü teyidi ile işlem yapılmaması gerektiği düzenlenerek istihbarat çalışmasının nasıl yapacağı ve çalışma usulleri açıkça düzenlemiştir. Somut olayda davaya konu çek nedeniyle savcılık ve mahkeme tarafından muhatap banka şubesine faktöring işleminden önceki tarihli olarak müzekkereler yazıldığı, ödemeden men yasağı konulduğu, davalı faktöring şirketinin yukarıda açıklandığı üzere istihbari çalışma ile bunu kolaylıkla öğrenebileceği gibi, ibraz edilen faturalardan da sonraki tarihli faturanın önceki tarihli seri numarası içerdiğinin anlaşıldığı, basit bir inceleme ile bu hususun anlaşılabileceği, davalı faktöring şirketinin muhatap bankadan dava konusu çek yönünden teyit alması gerekirken bu yönde bir araştırma yapmadan ve teyit almadan işlem yapmasının mevzuatın kendisine yüklediği istihbarat yükümüne uygun olmadığı, ağır kusurlu olduğu kanaatine varılmıştır. Davacının çekin lehtarı ve yetkili hamiliyken çekin rızası dışında elinden çıktığı, çekteki imzanın davacı borçlu şirket yetkilisine ait olduğunun ispatlanamadığı gibi davalı faktoring şirketinin çeki iktisap etmekte ağır kusurlu olduğunun anlaşıldığı, bu durumda mahkemece davanın kabulü ile; davacının talebi ile bağlı kalınarak, çekin keşidecisinden tahsil edilen 7.231,68 TL’nın istirdadına karar verilmesi gerekirken, mahkemece davanın reddine karar verilmesinin yerinde olmadığından, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan gerekçe ile: 1-Davacı vekilinin istinaf isteminin esastan KABULÜNE, 2-6100 sayılı HMK.’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince İSTANBUL 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’nin 11/12/2020 tarihli 2014/1508 E. – 2020/617 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-DAVANIN KABULÜNE, 4-Davacının İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra dosyasında, davalı tarafça, keşideci …’ten tahsil edilen 7.231,68 TL’nın davalıdan istirdatı ile davacıya ödenmesine, 5-İlk derece yargılaması yönünden; a)Alınması gereken 493,99 TL nispi harçtan peşin alınan 125,05-TL harcın mahsubu ile bakiye 368,95-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına, b)Davacı tarafça yapılan bilirkişi ücreti, Adli Tıp gideri, posta ve tebligat giderleri toplamı 1.711,20 TL’nın davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,c)Davalı tarafça yargılama gideri yapılmadığından karar verilmesine yer olmadığına, ç)Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. gereğince hesaplanan 7.231,68 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 6-İstinaf yargılaması yönünden; a)Davacı vekilinin istinaf talebi kabul edildiğinden, istinaf peşin harcının talep halinde iadesine, b)İstinaf yargılaması sırasında davalı tarafından yapılan 162,10 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 47,10 TL tebligat ve posta giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, c)İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 7-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 07/06/2023 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.