Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1401 Esas
KARAR NO: 2023/547
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 24/03/2021
NUMARASI: 2018/734 2021/282
DAVANIN KONUSU: İstirdat
KARAR TARİHİ: 24/03/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesi ile müvekkili şirket tarafından davalı şirkete gönderilmek üzere … Bankası Ordu Şubesine ait olan 20.11.2017, 20.12.2017 ve 20.01.2018 tarihli her biri 42.300,00 TL olan 3 adet çek keşide edildiğini, 3 adet çekin davalı şirket uhdesinde kaybolması üzerine çeklerin lehdarı olan davalı şirket tarafından Bakırköy 6.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2017/1022 Esas sayılı dosyası ile çek iptal davası açıldığını, çekler hakkında ödenmeden men yasağı verildiğini, aynı temel ilişkiye dayalı borcu sonlandırmak üzere cari hesap borcuna yeni çekler keşide edildiğini, kaybolan … Bankası Ordu Şubesi 20.12.2017 tarih 42.300,00 TL tutarındaki çekin Cizre İcra Dairesinin … Esas sayılı dosyası ile icra takibine konulduğunu, Cizre İcra Hukuk Mahkemesinin 2018/8 Esas sayılı dosyası ile borca ve yetkiye itiraz edildiğini, takibin durdurulmasına karar verildiğini, yetki itirazının kabul edilerek Ordu icra Dairesine gönderildiğini, Ordu İcra Dairesi … Esas dosyası ile ödeme emri gönderildiğini, … Esas sayılı dosya ile borca itiraz edildiğini, asıl alacak ve işlemiş faizi yönünden tedbir talebinin reddedildiğini ve 44.500,00 TL’lik bir ödeme yapılmak zorunda kalınıldığını, çekin arkasındaki ilk ciro lehdan … Deposuna ait olmadığını, çekin İnci Eczanın kaşesi taklit edilerek sahte imza ile tedavüle sokulduğunu, Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığının 2017/117320 Soruşturma sayılı dosyası ile çek üzerinde tahrifat yapan şüpheli/şüpheliler hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu, aynı çek için iki kez ödeme yapıldığını, davalının ikinci kez keşide edilen 40.000,00 TL çek bedeli kadar davalının malvarlığından haksız yere zenginleştiğini, davanın kabulü ile davacının … Bankası Ordu Şubesi 20.12.2017 tarih 42.300,00 TL bedelli çeke karşı borçlu olmadığının tespiti ile icra tehdidi altında Ordu İcra Dairesinin … Esas sayılı icra dosyasına yatırılan tüm ferileriyle birlikte toplam 44.500,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan istirdatına, bu talebin kabul görmemesi halinde iş bu terditli talebin kabulü ile sebepsiz zenginleşme nedeniyle davalıya borç için haksız olarak ödenen 40.000,00 TL çek bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmişlerdir. Davalı vekili cevap dilekçesi ile davanın Ordu İcra dosyasındaki alacaklıya yöneltilmesi gerektiğini, husumet yönünden reddi gerektiğini, davacının çeki kargo yolu ile gönderdiğini, kargonun gelmediğini ve kargodan çek teslim edilmediğini, davacının ticari ilişkiye istinaden cari hesap bakiyesine ilişkin 43.200TL2lik 27.11.2017 tarihnde ödeme yaptığını ve 20.12.2017 ve 20.01.2018 Tarihli 43.200TL bedelli 2 adet yeni çek verdiğini, davacının cari hesap bakiyesinden de anlaşılacağı üzere davalıya 1 kez ödeme yapıldığını, davacı firma ile protokol tanzim edildiğini, Bakırköy 6.Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/1022 Esas sayılı dosyası ile ödeme yasağı alındığını, müvekkilinin değil davacının uhdesinde çeklerin kaybolduğunu, çeklerin üzerindeki imzaların gözle görülür şekilde taklit olduğunu, bahsedilen 2 kere ödeme davalı firmaya yapılmadığını, davacının kendi kusuru ile çekin hamiline yaptığı ödemeden dolayı davacının iki kere ödeme yaptığının kabulünün mümkün olmadığını, cari hesaba istinaden çekler alındığını, sahte kaşe ile tanzim edilen çeklerin davalı firma ile bir ilgisinin bulunmadığını, açıklanan ve sair nedenlerle davanın öncelikle husumet yokluğu sebebi ile usulden reddine, aksi halde haksız ve hukuka aykırı davanın esastan reddine yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı yana yükletilmesine karar verilmesini talep etmişlerdir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: “….Dosya tüm deliller ile birlikte değerlendirildiğinde; çek istirdadı davasında davacının öncelikle yetkili hamil olduğunu ve sonrasında davalının çeki iktisabında kötüniyetli veya ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Elbetteki bu hususlardan da önce çeki elinde bulundurana karşı iş bu davanın açılması gerekmektedir. Bu bakımdan dosya incelendiğinde istirdadı talep edilen çeklerin davacı ile yapılan protokolde bahsedildiği gibi kargoya verildiği, kargonun gelmediğini ve kargodan çek teslim edilmediği sabit olup davalıya yeni çekler verilmiştir. Çekin bu bakımdan davalıdan istirdadı talebi yerinde değildir. Davacı bu talebini icra takip dosyasındaki takip alacaklısı olan yetkili hamile karşı yönetmeli, yetkili hamil iken elinden çekin çıktığını ve hamilin kötü niyetli/ağır kusur olduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Davacının terditli talebi olan çekin istirdadının mümkün olmaması durumunda ödenen çek bedelinin sebepsiz zenginleşme uyarınca tahsili talebi bakımından ise ispat yükü TMK madde 6 gereğince davacı üzerinde olup, davacı öncelikle bu çekler nedeni ile kendisinin fakirleştiğini davalının da sebep olmaksızın zenginleştiğini ispatla yükümlüdür. Davacı protokol ile yeni verilen çeklerin ödemesini davalıya yapmış, kaybolan çekler bakımından da icra takip alacaklısına ödeme yapmak zorunda kalmıştır. Davalının ise protokolden de anlaşıldığı gibi kendisine tek bir ödeme yapılmış bu nedenle sebepsiz olarak zenginleşmesi de söz konusu olamadığı anlaşılmakla ispatlanamayan davanın reddine…” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin ticari ilişki içinde bulunduğu davalı şirkete gönderilmek üzere … Bankası Ordu Şubesine ait 20/11//2017, 20/12/2017 ve 20/01/2018 tarihli her biri 42.300,00 TL bedelli olan 3 adet çeki keşide ettiğini, çeklerin davalı şirket uhdesinde iken kaybolması üzerine çeklerin lehtarı olan davalı şirket tarafından Bakırköy 6. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2017/1022 E. Sayılı dosyası nezdinde çeklerin zayi nedeniyle iptali için dava açıldığını, Davalı şirket çeklerin zayi nedeniyle açtığı iptal davasının dava dilekçesinde ilgili çeklerin kendi rızası hilafına elinden çıktığını beyan ederek çeklerin uhdesinde iken kaybolduğunu kabul ettiğini, çek iptal dava dilekçesinde de görüleceğini, Bu süreç içinde kaybolan çeklerden 20/12/2017 tarihli çek sahte kaşe ve imza ile tedavüle sokulduğunu, Ordu İcra Dairesinin … E. Sayılı dosyası ile başlatılan takip nedeni ile müvekkili şirket tarafından icra dosyasına 44.500,00 TL’lik bir ödeme yapıldığını, Müvekkili şirketin kaybolan çeklere karşılık olmak üzere ve davalı şirketle arasındaki cari hesap borcuna istinaden yeni çekler keşide ettiğini ve bu çeklerin davalının ticari defterlerine işlendiğini, yani davacı şirket tarafından aynı temel ilişki uyarınca davalıya ikinci kez keşide edilen çeklerle birlikte sahte kaşe ve imza ile piyasaya sürülen çekin bedeli de ödendiğini, Müvekkilinin cebri icra tehdidi altında borçlu olmadığı bir parayı temel ilişkiden doğan ödeme defini takip dosyasının alacaklısına karşı ileri süremediğinden ödemek durumunda kaldığını, mahkemenin davanın çeki elinde bulundurana karşı açılması gerektiği şeklindeki gerekçesinin yerinde olmadığını, borçlu olmadığı bir parayı sırf hamile karşı kişisel defilerini ileri süremediği için ödemek zorunda kaldığını, lehtardan istirdat talep hukuki yararı bulunduğunu, müvekkilinin aynı temel ilişkiye istinaden davalıya ödeme yaptığını, bu kez kaybolan çeklerin sahte kaşe ve imza ile tedavüle sokulmasının ardından cebri icra tehdidi altında çeki elinde bulundurana da ödeme yaptığını, Mahkemenin icra takip dosyasındaki alacaklıya husumet yöneltilerek hamilin kötü niyetli ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerektiği şeklindeki kabul hukuka aykırı olduğunu, taraflar arasında süregelen bir cari hesap ilişkisi olduğunu, davalı şirkete gönderilmek üzere, … Bankası Ordu Şubesi’ne ait olan 20.11.2017, 20.12.2017 ve 20.01.2018 tarihli her biri 42.300,00 TL olan 3 adet çekin kaybı üzerine müvekkil tarafından, davalı ile olan ve karşılığında kaybolan çeklerin verildiği temel ilişkiyi sonlandırmak üzere, cari hesap borcuna istinaden … Bankası Ordu Şubesine ait 20.04.2018, 20.05.2018 ve 20.06.2018 tarihli her biri 40.000,00 TL değerinde 3 adet çek daha keşide edildiğini ve bu çeklerin de davalının ticari defterlerine işlenmiş, taraflar ay sonunda hesaplaşarak cariyi kapattıklarını, Bu durumda müvekkil aynı borca istinaden iki kez ödeme yaptığını, davalı yanın ikinci kez keşide edilen 40.000,00 TL çek bedeli kadar müvekkilin malvarlığından haksız yere zenginleşmiş durumda olduğunu, terditli talebin kabulü gerektiğini, Buna göre protokole göre davalıya tek bir ödeme yapıldığı şeklindeki gerekçenin hatalı olduğunu, Mükerrer ödemeye konu alacağın Ordu İcra Müdürlüğünün hesabına 29/06/2018 tarihinde yatırıldığını, bilirkişi incelemesinin sadece 2017 yılı ticari defterleri üzerinde inceleme yapıldığını ancak 2018 defterlerinin de incelenmesi gerektiğini, davacı ve davalı şirketlerin ticari defterlerine göre ne kadar borçlu veya alacaklı olduklarına tespit de eksik yapıldığını, müvekkili defetrleri için talimat yazılması talebinin dikkate alınmadığını, ihtilafın ticari defterler yanında icra dosyası ve çek zayi dosyası birlikte değerlendirilerek çözülmesi gerektiğinden mali müşavir yanında ticaret hukuku alanında ehil bir hukukçu bilirkişinin de olduğu heyetten rapor aldırılması gerektiğini, Sahte kaşe ve imza ile tedavüle sokulan çeklerle ilgili yapılmış olan suç duyuruları üzerine yürütülen soruşturma dosyalarının davanın esasına etki etmeyeceği belirtilerek soruşturma dosyalarının neticelerinin beklenilmesi yönündeki talebimizin de reddedilmiş olması hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
İNCELEME … Ordu Şubesine ait 20.12.2017 tarihli 42.300 TL bedelli çekte keşideci …Şti, lehtar ..Şti,sırasıyla cirantalar …şti, …, …Şti, … olarak yazılı olup hamil tarafından Cizre İcra md nün … Esas sayılı dosyasında kambiyo senedine dayalı haciz yolu ile takip başlatıldığı, takibe borçlu …ştinin yetki itirazının İcra HM kabul edildiği görülmüştür. Davalı iddiasına ilişkin protokol ve çek suretlerini sunmuştur. Yeni verildiği iddia edilen çekler incelendiğinde; keşidecinin davacı lehtarın davalı olduğu he riki çekin 42.300TL bedelli olduğu, birinci çekin 20.12.2017 tarihli 2.çekin 20.01.2018 tarihli olduğu, davalı vekilinin cari hesap özetini sunduğu, 27.11.2017 Tarihinde … şirketinden gelen 42.300TL havale kaydının ve 30.11.2017 tarihinde 42.300TL bedelli 2 adet çek kaydının olduğu görülmüştür. Protokoldeki imza davacı tarafça inkar edilmemiştir. Protokol incelendiğinde; dava konusu çekin de bulunduğu 42.300TL bedelli 3 adet çekin kargoda çalındığı/kaybolduğu belirtilerek hukuki sürece ilişkin düzenleme yapıldığının belirtildiği, davalı lehtar İnci ..şti nin çek iptal davası açması için masrafların davacı … tarafından karşılanacağı, ödemeden men yasağı için teminatın keşideci tarafından lehtar hesabına yatırılıp mahkeme kararı kesinleşince keşideci hesabına iade edileceği, ilgili çeklerden kaynaklı oluşabilecek tüm zarar ziyanın … firmasına ait olacağının düzenlendiği görülmektedir. SMM bilirkişi … tarafından düzenlenen raporda davalının 2017 yılı ticari defter kayıtlarında davacıdan 60.677,35 TL alacaklı olduğu ve dava konusu 20.12.2017 vadeli çekin 30.11.2017 tarih … yevmiye numarası ile ticari defterine işlendiği ve davacının cari hesabından alacak olarak düşüldüğü, davacının sunduğu defteri kebir kayıtlarından davalının vermiş olduğu 3 adet her biri 42.300,00 TL çek ticari defterlerine işlendiği ve davalının hesabına borç kaydı işlendiği, davalı ile davacının ticari defter bakiyelerinde 60.677,35 TL (-) 11.677,36 TL – 48.999,99 TL fark olduğu bunun da davacının defterine işlenen ancak davalının defterine işlenmeyen 49.000,00Tl çekten kaynaklandığı beliritlmiştir. İstanbul Anadolu CBS 2018/148675 sor sayılı dosyasının derdest olduğunun mahkemeye bildirildiği, müştekinin … ve … Sağlık Hizmetleri olduğu, atılı suçun özel belgede sahtecilik olduğu, şikayet konusunun 42.300TL bedelli … seri nolu çek olduğu, yetksiizlik kararı ile kaydının yapıldığı anlaşılmıştır.
GEREKÇE Davacı, davalı ile arasındaki ticari ilişkiye istinaden 20.12.2017 Tarihli 42.300TL bedelli çekin de bulunduğu 3 adet çekin keşide edildiğini, ancak davalı uhdesindeyken kaybolduğunu, aynı temel ilişkiye istinaden davalıya cari hesap borunca istinaden yeni çekler keşide edildiğini, kaybolan çekin 3.kişi tarafından takibe konulması üzerine takip alacaklısı 3.kişiye ödeme yapıldığını iddia ederek öncelikle icra dosyasına ödenen çek yönünden borçlu olmadığının tespiti ile ödenen çek bedelinin davalıdan istirdadı, olmadığı takdirde aynı borç nedeni ile davalıya ödenen 40.000TL’nin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davacıya iadesi istemine ilişkin dava açmıştır. İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Davacı keşideci, 20.12.2017 Tarihli 42.300TL bedelli, … seri nolu çekteki imzasını inkar etmemiştir. Davalı ise çekin davacı yanca kargoya verildiğini ve kendisine ulaşmadan kaybolduğunu, çekteki lehtar cirosunun sahte olduğunu, kaybolan çekin kendileri tarafından tahsil edilmediğini, davacının çekler kaybolduktan sonra 43.200TL nakit ödeme yaparak 20.12.2017 ve 20.01.2018 Tarihli 42.300TL bedelli yeni çek verdiğini ileri sürmüş, taraflar arasında yapılan protokolü delil olarak ibraz etmiştir. Protokol incelendiğinde; dava konusu çekin de bulunduğu 42.300TL bedelli 3 adet çekin kargoda çalındığı/kaybolduğu belirtilerek hukuki sürece ilişkin düzenleme yapıldığının belirtildiği, davalı lehtar İnci ..şti nin çek iptal davası açması için masrafların davacı … tarafından karşılanacağı, ödemeden men yasağı için teminatın keşideci tarafından lehtar hesabına yatırılıp mahkeme kararı kesinleşince keşideci hesabına iade edileceği, ilgili çeklerden kaynaklı oluşabilecek tüm zarar ziyanın … firmasına ait olacağının düzenlendiği, protokoldeki imzanın davacı tarafça inkar edilmediği görülmektedir. Somut uyuşmazlıkta; davacı tarafça 20.12.2017 Tarihli 42.300TL bedelli 00049763 seri nolu çek nedeni ile dava dışı üçüncü kişi tarafından başlatılan icra takibinde takip alacaklısına ödeme yapılmış olup davacı keşideci, icra dosyasına ödenen bedeli davalı lehtardan talep edemeyecektir. Davacının terditli talebi olan sebepsiz zenginleşme iddiasına gelince; kayıp/çalıntı çek nedeni ile davalıya yapılan ikinci bir ödeme olmadığı, davacının da iddiasında davalıya iki kez ödeme yapıldığını iddia etmediği, davalı ile aralarındaki tek bir borç ilişkisine istinaden iki kez ödeme yapıldığını ileri sürdüğü, ancak davacının icra dosyasında keşideci sıfatı ile hamile ödeme yaptığı, davalıya yapılan ödemenin ise taraflar arasındaki alım-satıma dayalı borç ilişkisine dayalı olup davalının sebepsiz zenginleştiğinden söz edilemeyeceği anlaşılmakla davanın reddi kararı yerinde olduğundan mevcut delil durumuna göre göre ayrıca 2018 defterlerinin de incelenerek yeni rapor alınması gerekli olmadığı gibi soruşturma dosyasında davacının davalıya yönelik bir isnadı da bulunmadığından bekletici mesele yapılması talebinin reddinin yerinde olduğu dikkate alınarak davacının istinafının esastan reddi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacı vekilinin istinaf talebinin HMK’nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 179,90-TL harçtan, peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60-TL harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına, 3-Davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, 4-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.24/03/2023