Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1338 Esas
KARAR NO: 2023/867 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 09/02/2021
NUMARASI: 2018/187 E. – 2021/54 K.
DAVANIN KONUSU: Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli) Fikir Ve Sanat Eseri (Manevi Tazminat İstemli.)
KARAR TARİHİ: 07/06/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 1960 yılından beri Fotoğraf Sanatında duayen bir sanatçı olduğunu, davalının sponsorluğunda düzenlenen Türkiye’deki Sanayileşme evrelerine ve dünden bugüne Türkiye’nin endüstri tarihine ışık tutacak olan 1966-2014 Sanayi Fotoğrafları sergisinde müvekkiline ait pek çok fotoğrafın sergilendiğini, aynı şekilde davalı …’nun … Caddesindeki Genel Merkezi’nin tam karşısındaki duvara asmış olduğu panoların birinde söz konusu sergide sergilenen müvekkiline ait 4 adet fotoğrafın hiçbir izin alınmadan haber verilmeden ve ücret de ödenmeden sergilendiğini, daha sonra … yetkilileri ile görüşme yapıldığı, yetkililerin durumu kabul ettiğini ancak talep edilen 70.000,00 TL bedelin yönetim kurulu kararı ile ödenmemesine karar verildiğini belirterek, müvekkiline ait izinsiz olarak kullanılan 4 adet fotoğrafa yönelik tecavüzün refine, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile FSEK m.68 gereğince 3 kat hesabıyla 70.000,00 TLmaddi tazminat, 10.000,00 TL manevi tazminat ve bilirkişi raporu ile tespit edilecek zararın tespit tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava tarihi itibariyle iddia edilen bir türde kullanım bulunmadığını, taraflar arasındaki uzlaşma görüşmelerinin Avukatlık Kanunu m.16/6 gereğince delil olarak sunulamayacağını, davacı tarafından dilekçe eklerinin sunulmadığını, davaya konu 4 adet fotoğrafın kullanıldığı iddiasının doğru olmadığını, fotoğrafların müvekkili tarafından kullanımına davacı tarafından muvafakat edildiğini, müvekkili tarafından düzenlenen sergi için davacıdan katılım bedeli talep edilmediğini ve davacının da hiçbir fotoğrafını satışa sunmadığını, panoda kullanılan dava konusu fotoğraflar için talep edilen miktarın fahiş olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
MAHKEME KARARI: İstanbul 2.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 09/02/2021 tarihli 2018/187 E. – 2021/54 K. sayılı kararıyla; “…davacıya ait dört adet eser niteliğindeki fotoğrafın izinsiz kullanımı nedeniyle Fsek m.68 uyarınca belirlenen rayiç bedel olan 70.000,00 TL’nin takdiren iki katı olan 140.000,00 TL’nin tespit tarihi olan 07/10/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, manevi hak ihlaline dayalı olarak belirlenen 10.000,00 TL manevi tazminatın tespit tarihi olan 07/10/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, maddi tazminat dayanağı Fsek m.68’e göre talep edildiğinden taraflar arasında farazi sözleşme ilişkisi kurulduğundan davacının ref talebinin reddi gerektiği” gerekçesiyle; davanın KISMEN KABULÜ İLE, davacıya ait dört adet eser niteliğindeki fotoğrafın izinsiz kullanımı nedeniyle Fsek m.68 uyarınca belirlenen rayiç bedel olan 70.000,00 TL’nin takdiren iki katı olan 140.000,00 TL’nin tespit tarihi olan 07/10/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Manevi hak ihlaline dayalı olarak belirlenen 10.000,00 TL manevi tazminatın tespit tarihi olan 07/10/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Maddi tazminat dayanağı FSEK m.68’e göre talep edildiğinden taraflar arasında farazi sözleşme ilişkisi kurulduğundan davacının ref talebinin reddine, karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURUSU: Davalı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; HMK 26.madde gereğince taleple bağlılık ilkesi bulunduğunu, davacı tarafın FSEK 68.madde gereğince 3 kat hesabıyla 70.000 TL maddi tazminat ve 10.000 TL manevi tazminat talep ettiğini, dava değerini ıslah etmediğini, ancak mahkemenin 140.000 TL maddi ve 10.000 TL manevi tazminata hükmettiğini, taleple bağlılık ilkesinin ihlal edildiğini. -Rayiç bedel tespitinin haksız subjektif ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, bilirkişi heyetinin ilk olarak usule aykırı şekilde iki kişi ile teşkil edildiğini, daha sonra rapora itiraz edilmesi üzerine heyete farklı bir bilirkişi eklenerek ek rapor alındığını, bilirkişilerin uzmanlık alanlarına da itiraz ettiklerini, heyete yeni atanan fotoğraf ve grafik uzmanı bilirkişinin ayrık rapor vererek “dava konusu fotoğraflarda özgün fikir, bir düşünceyi aktarma kaygısı olmayışı, yanı sıra estetik unsurda bulunmadığından” fotoğrafların FSEK 4.madde anlamında güzel sanat eseri sayılmayacağı sonucuna varıldığını, fotoğrafların sanatsal bir çalışmadan ziyade ilgili işyerlerinde çekimi yapılmış tanıtım amaçlı görseller olduğunu, fotoğrafçı bilirkişinin FSEK 2/b-3 kapsamında bedii vasfı bulunmayan teknik ve ilmi mahiyette fotoğraf eseri sayılabileceğini beyan ettiğini, kendilerinin fotoğrafların ilmi veya teknik bir içerikte taşımadığı kanaatinde olduklarını, standart bir televizyon üretim bandı görüntüsü, ikinci, sıradan bir fabrikadan makina görüntüsü, üçüncünün ise park halinde karavan görüntüsü olduğunu. -Fotoğrafçı grafiker bilirkişinin eser sahipliğinden kaynaklanan mali hakların ihlali nedeniyle izinsiz kullanımın rayiç bedelinin 1.400 TL – 1.800 TL aralığında olduğunu beyan ettiğini, dosyaya sunulan fatura örneklerinin net rayiç belirlemeye yeterli olmadığı sonucuna varıldığını. -İlk raporda bilirkişilerin itiraz konusu hususlara değinmeden, hiçbir emsal değer bildirmeden ve hiçbir somut hesaplama yapmayarak önceki kanaatlerini tekrarladıklarını, ilk rapora itiraz dilekçelerinde 2009 yılı verilerine göre sınırsız tüm dış mekan telif bedelinin 2.000 TL olduğu ve 1.500 TL olduğu fotoğraf sanatçılarına ait emsall.er sunduklarını. -Dava konusu ihlalin 2017 yılına ait olup, her iki raporda da ihlal tarihinin dikkate alınmadığını, müvekkili tarafından emsal gösterilen …’a ait “Dağların ve fotoğrafın efendisi” ismiyle yayınlanan fotoğrafların birim değerinin 1.300 TL olduğunu, fotoğraf sanatçısı .. tarafından çekilen sanayi fotoğrafların emsal değerlerin sunulduğunu,… fotoğrafları müzayedesinde 6 ve 11 TL açılış değeri konulduğunu, sanayi fotoğraflarının iddia edildiği şekilde rağbet görmediğinin ortada olduğunu. -Raporlar arasındaki çelişkinin giderilmediğini, ihlalin süresinin tespit edilmediğini, müvekkilinin bina önünde çok kısa süre sergileme yaptığını, uyarı gelir gelmezde kaldırdıklarını, … tarafından düzenlenen sergi için davacıdan katılım bedeli talep edilmediğini, davacının da sergi kapsamında hiçbir fotoğrafını satışa sunmadığını. -Davacının 3 kat hesabıyla 70.000 TL tazminat ettiğini, telif bedeli olarak 23.333,00 TL’nin talep edilmesinin fahiş olduğunu, tecavüzün kapsamı ve kusurun olup olmadığının değerlendirilmesi gerektiğini, rayiç bedelinin mislince artırılmasını gerektirecek bir eylemde bulunulmadığını beyanla mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine, aksi kanaate varılması halinde ise emsal rayiç bedelinin ihlal tarihine göre hakkaniyete uygun belirlenmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davacı vekilinin istinaf dilekçesine cevabında; rayiç bedel tespitinin usulüne uygun yapıldığını, davalının itirazı üzerine 2.kez inceleme yapıldığını, eserin değeri hakkında 3 bilirkişiden ikisinin görüşünün esas alınarak hüküm kurulmasının hukuka aykırı olmadığını, davaya konu eserlerin İstiklal Caddesi ile … merkezinin arkasındaki İstanbul’un en büyük otoparkının gidiş geliş yolu üzerinde sergilendiğini, eserlerin satışa sunulmamasının dava ile ilgisinin bulunmadığını, dava dilekçesinde fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 3 kat hesabıyla şimdilik 70.000 TL talep ettiklerini, davacı eserlerinin izin alınmadan ve bedel ödenmeden sergilendiğini beyanla davalı istinaf başvurusunun reddini talep etmiştir.
DELİLLER: İlk derece mahkemesince fotoğraf ve tasarım uzmanı Öğr.Gör…., FSEK uzmanı marka vekili Av….’den alınan 07/10/2019 tarihli bilirkişi raporunda; davaya konu fotoğrafların gerek çekim tekniği, gerekse fotoğrafçının ustalığı bakımından eser sahibinin hususiyetlerini yansıtan eser niteliğinde olduğu, davaya konu fotoğrafların tarihsel değeri olan ve bir daha çekilmesi mümkün olmayan özellikte, bir dönemin Türkiye’sinin sanayi ve teknolojisine tanıklık eden değerde eserler olduğu, eser sahibi davacının tanınmış ve imza değeri yüksek bir fotoğraf sanatçısı olduğu, davacının davalı tarafa eserlerini dava konusu etkinlik içinde kullanılmasına ilişkin bir mali haklar devir sözleşmesi imzaladığına dair belgenin dosyada mevcut olmadığı, davacının FSEK madde 68’e göre eser bedelinin 3 katına kadar maddi tazminat isteme hakkının bulunduğu, davacının izinsiz kullanılan 3 fotoğraf için talep ettiği 70 bin TL bedelin, fotoğrafların yukarıda açıklanan niteliğine, davacının diğer firmalara kestiği faturalara ve/veya davacının sektördeki konumuna göre değerlendirildiğinde makul ve uygun olduğu, davalının davaya konu sergileme sırasında fotoğrafların kadrajlarında kesilme ve kırpma yapılmak suretiyle FSEK m.16 ya göre eser üzerinde izinsiz değişiklik yapıldığı, 2 fotoğrafın üzerindeki davacının imzasının silinerek FSEK m. 15’e göre isim belirtme hakkının ihlal edildiği, bu yönde manevi tazminat talep edilebileceği görüş ve kanaati bildirilmiştir. Mahkemece, davalı vekilinin itirazı üzerine bilirkişi heyetine fotoğraf ve grafik uzmanı bilirkişi … dahil edilerek ek rapor alınmasına karar verildiği, bilirkişi heyet üyeleri tarafından üç ayrık bilirkişi raporu sunulmuştur. Heyette yer alan Fotoğraf ve Tasarım Uzmanı Akademisyen… ayrık raporunda; kök raporda yer alan kanaatlerini tekrarlamıştır. Fsek uzmanı Hukukçu … ayrık raporunda; dava konusu fotoğraların eser vasfı niteliğinin bulunduğunu, Fsek m.68’e göre eser bedelinin üç katı kadar tazminat talep etme hakkının bulunduğunu, Fsek m.15’e göre manevi tazminat hakkının bulunduğu, bedel tespiti konusunda teknik bilirkişi ile görüş ayrılığı yaşandığını belirtmiştir.Fotoğraf ve Grafik Uzmanı … ayrık raporunda; dava konusu fotoğrafların Fsek m.4 anlamında güzel sanat eseri sayılamayacağını ancak Fsek m.2b.3 anlamında ilim ve edebiyat eseri olarak korunabilecekleri, eser niteliğinin kabulü durumunda çoğaltma hakkının ihlalinden bahsedilebileceğini, mali hakların ihlali nedeniyle izinsiz kullanım için rayiç bedel konusunda 1.400,00 TL – 1.800,00 TL arasında değer hesaplaması yapılabileceği bildirilmiştir. Mahkemece, bilirkişi raporlarında çelişki bulunması nedeniyle Mimarsinan Üniversitesi Güzel San.Fakt.Öğr.Gör. … ile fotoğrafçı bilirkişi …’tan alınan 08/09/2020 tarihli bilirkişi raporunda; dava konusu fotoğrafların çekim teknikleri, kompozisyon ve estetik yapısı bakımından eser niteliği taşıdığı, eser sahibi sanatçının Türkiye’de tanınmış bir isim olduğu, fotoğraflarının marka değerine sahip olduğu, fotoğrafların izinsiz kullanıldığı, fotoğrafların kesilme ve kırpma yapıldığını, eser üzerinde izinsiz değişiklik yapıldığı, davacının talep ettiği 70.000 TL bedelin davacının kestiği faturalarda gözönüne alındığından günümüz sanat ve reklam fotoğrafları şartları için makul olduğu ancak FSEK 68.maddeden kaynaklı 3 kat tazminat hakkına ilişkin takdirin mahkemeye ait olduğu beyan edilmiştir.
G E R E K Ç E: Davacı vekilinin, müvekkiline ait 4 adet eser vasfında olduğu ileri sürülen fotoğrafın davalı tarafça 1966-2014 sanayi fotoğrafları sergisinde sergilendikten sonra izinsiz olarak 4 tanesinin reklam panosunda kullanıldığından bahisle FSEK 68.madde gereğince maddi tazminat, manevi tazminat ile tecavüzün ref’inin talep edildiği, ilk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır. İstinaf incelemesi 6100 Sayılı HMK 355. Madde gereğince, istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebepler ile, kamu düzeniyle ilgili hususlarla sınırlı olarak yapılmıştır. Davalı vekilinin, istinaf dilekçesinde mahkemece HMK 26. Maddeye aykırı olarak talep aşımı ile karar verildiğinin ileri sürüldüğü anlaşılmıştır.Dosyanın incelenmesinde, davacı vekilinin dava dilekçesinde fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak, FSEK 68. Madde gereğince üç kat hesabıyla 70.000TL maddi tazminat talep ettiği, davacı tarafça ıslah başvurusunda bulunulmadığı, mahkemece talep aşımı yapılarak 140.000 TL ye hükmedildiği, dairemizce resen yapılan incelemede; dava dilekçesinde davacının 4 adet fotoğrafının izinsiz olarak kullanıldığının ileri sürülmesine rağmen, dava dilekçesi ekinde üç adet fotoğraf sunulduğu, raporlarda üç adet fotoğraf üzerinde inceleme yapıldığı, bu hususun davalı vekili tarafından ön inceleme duruşmasında beyan edilmesine rağmen, mahkeme tarafından davacı vekiline açıklattırılmadığı, gerekçesi açıklanmadan hükmün 4 adet fotoğrafın izinsiz kullanıldığı tespit edilerek kurulduğu anlaşılmıştır. Davalı vekilinin bilirkişi heyetinin iki kişiden oluşturulması ve raporlar arasında çelişki bulunmasına rağmen çelişki giderilmeden karar verilmesine yönelik de itirazının bulunduğu anlaşılmıştır. Dosyanın incelenmesinde; ilk olarak iki bilirkişi görevlendirildiği, rapora itiraz üzerine heyete fotoğraf ve grafik uzmanı üçüncü bilirkişi eklenerek rapor alındığı, bilirkişilerce ayrık rapor düzenlendiği, dava konusu fotoğrafların FSEK 4/1-5 maddesi gereğince güzel sanat eseri mi yoksa FSEK 2/b maddesi gereğince ilmi ve teknik mahiyette fotoğraf mı olduğu konusunda farklı görüşler beyan edildiği gibi, fotoğrafların rayiç bedeli konusunda farklı tespitler yapıldığı anlaşılmıştır. Mahkemece itirazlar üzerine iki kişilik bilirkişi heyeti oluşturularak yeni bir rapor alındığı, raporda fotoğrafların eser mahiyetinde bulunduğu davacının kestiği faturalar göz önüne alındığında, davacının 70.000 TL talebinin günümüz sanat ve reklam fotoğrafı şartları için makul olduğu, görüşüne yer verildiği anlaşılmıştır. 6100 sayılı HMK 267.madde de; “Mahkeme, bilirkişi olarak yalnızca bir kişiyi görevlendirebilir. Ancak, gerekçesi açıkça gösterilmek suretiyle tek sayıda birden fazla kişiden oluşacak bir kurulun bilirkişi olarak görevlendirilmesi de mümkündür.” hükmü düzenlenmiştir. İlk derece mahkemesince, yasanın açık hükmüne aykırı olarak, üç kişiden oluşacak bilirkişi heyeti görevlendirilmesi gerekirken, aynı uzmanlık alanına sahip iki bilirkişiden oluşan heyetten rapor alınması yerinde olmadığı gibi, bilirkişi raporları arasında fotoğrafların eser vasfına ve rayiç değerine ilişkin farklılık bulunmasına rağmen çelişkiyi giderecek yeni bir rapor alınmaması da yerinde olmamıştır. Yukarıda açıklanan gerekçelerle; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, mahkeme kararının kaldırılmasına, davacı tarafa bilboard da sergilenen dördüncü fotoğrafa ilişkin davasının bulunup bulunmadığının açıklatılarak, üç kişilik uzman bilirkişi heyetinden, davaya konu fotoğrafların eser/güzel sanat eseri mahiyetinde bulunup bulunmadığı, eser vasfının FSEK’in hangi hükmüne göre değerlendirileceği ve eser vasfında kabulü halinde, izinsiz kullanım bulunduğu ileri sürülen tarih itibarıyla rayiç değerinin dosyaya sunulan emsaller de değerlendirilerek tazminat hesabının yapılması için çelişkileri giderecek şekilde ve denetime elverişli rapor alınarak, taleplerle bağlı kalınarak karar verilmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle:1-Davalı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile, 6100 sayılı HMK’nın 355. Madde ve 353/1-a-6 maddeleri gereğince, İSTANBUL 2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ’nin 09/02/2021 tarihli 2018/187 E. – 2021/54 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA,2-Yargılamaya devam olunmak üzere dosyanın, karar veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 3-İstinaf talebi kabul edildiğinden, istinaf peşin harcının talebi halinde davalı tarafa iadesine,4-İstinaf yargılama giderleri olarak; Davalı avansından kullanıldığı anlaşılan; 162,10 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile 38,00 TL (posta-teb-müz) masrafının davacıdan alınarak, davalıya verilmesine, 5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 6-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 07/06/2023 tarihinde HMK’nın 355. Madde ve 353/1-a-6 maddeleri uyarınca oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.