Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1304 Esas
KARAR NO: 2023/482
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 19. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 09/02/2021
NUMARASI: 2019/363 2021/145
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 22/03/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacılardan …’in keşideci ve diğer davacı …’in ciranta olduğu 30.000 TL tutarındaki çeki davalı … firması diğer davalı olan … firmasına verdiği, … firmasının iş bu çeki takibe koyduğu, davalıların iş bu çekten dolayı borcunun olmadığı, iş bu çekin herhangi bir mal alımına dayanmadığını, iş bu çekle ilgili suç duyurusunda bulunulduğu ancak herhangi bir sonucun alınamadığını, davacılardan … ve … adlı kişilerin çeki paraya çevireceğini beyan edilerek çekin alındığını, çekin paraya çevrildiğini ancak davacılara paranın ödenmediği, iş bu işlemin faktoring yönetmenliğine aykırı olduğunu, çekin herhangi bir mal alım satımı sonucu temlik alınmadığı, faktoring şirketinin çeki takibe yetkili olmadığını, netice ve talep olarak müvekkillerinin İstanbul …İcra Müdürlüğünün … E.sayılı dosyasından dolayı davalılara borcunun olmadığının tespitine ve davalıların %20 oranında tazminatla tutulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı … San. Ve Tic.Ltd.Şti. Davaya cevap vermemiştir. -Davalı … Foktoring Vekili Cevap dilekçesinde özetle, Davacıların hukuki dayanaktan yoksun iddialarının aksine, davalı ile müşterisi arasındaki faktoring işlemi, 6361 sayılı Kanun’un 9/3 maddesine uygun şekilde yapıldığı ekte sunulan Faktoring Sözleşmesi ve eklerinden anlaşılacağı üzere, alacak, fatura ile tevsik edilmiş ve davaya konu çek ödeme aracı olarak devir alındığını, dolayısıyla yapılan faktoring işleminin usul ve yasaya uygun olduğu, davacılardan … Faktoring işleminin tarafı olmadığından bedelsizlik defi’ini iyi niyetli davalıya karşı ileri sürmesi hukuken mümkün olmadığı, davacılardan …’in hukuki dayanaktan ve delilden yoksun şekilde ileri sürdüğü bedelsizlik defi davalıya karşı hüküm ifade etmediği, takibe konu çek fatura ile tevsik edilerek ciro yoluyla devir alındığı, davacılar …, … ve şikayet ettikleri … ve … ile birlikte davalı şirkete getirdikleri, zira … şirketinin yetkilisi olduğu, davalı temlik alınan alacağı tevsik eden belgeleri kontrol etmiş, bu kapsamda konunun kendisine yüklediği yükümlülükleri yetine getirdiği, davalının müşterisi ile borçlu arasındaki alacağın gerçek bir alacak olup olmadığı, bedelsiz kalıp kalmadığını araştırması gibi bir yükümlüğü bulunmamakta olduğu, kötü niyet tedbir isteminin reddine, yargılama neticesinde haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, İİK 72/4 gereğince davacı aleyhine alacağın %20 sinden aşağı olmamak üzere tazminata hükmedilmesini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İlk derece mahkemesince; “…Davacılar tarafından davalı aleyhine açılan davanın KABULÜ ile; Davacıların İstanbul …. İcra Müdürlüğünün … esas sayılı (davaya konu … Bankası A.Ş. Megacenter şubesine ait, 21/05/2019 keşide tarihli , keşidecisi … Olan, lehtar cirantası … olan … seri numaralı, 30.000,00.-TL bedelli çekle ilgili) dosyasından borçlu olmadığının tespitine, Davacıların kötü niyet tazminatı taleplerinin reddine,…” şeklinde karar verilmiştir. Kararı davalı …. vekili istinaf etmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı ….vekili istinaf dilekçesinde; davacıların çeki faktoring işleminde kullanılacağını bilerek kötü niyetli olarak tedavüle çıkardıklarını, dava dilekçesinde 2.ciranta … şti.nin kendilerini kandırması sonucu verdiklerini iddia ettiklerini, müvekkilinin faktoring mevzuatına uyun hareket ettiğini, faturanın mükerrer olmadığını, müşteri hakkında istihbarat yaptıklarını, engel bir durumun olmadığını, faturanın bu firma tarafından vergi dairesine bildirildigini, dolayısıyla davacının ticari defterlerinin davacı …in lehine delil teşkil etmeyeceğini, davacı …in faktoring işleminin tarafı olmadığını, bu nedenle bedelsizlik iddiasının 6361 sy 9/3 maddesi gereğince müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğini bildirmiştir.
DELİLLER: Davalı … şirketi tarafından sunulan belgelerin incelemesinde faktoring sözleşmesinin … firması ile 01/03/2019 tarihinde düzenlendiği, dava konusu çekin 08/04/2019 tarihli tebliğ bordrosu ile faktoring şirketine verildiği, faturanın ise … firması tarafından davacı …’e irsaliyeli fatura olarak düzenlendiği, faturanın irsaliyeli olup 16/03/2019 tarihli 30.090,00TL bedelli olduğu, teslim alan kısım üzerinde ise imza bulunmadığı görülmüştür. İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası ile alacaklı … tarafından borçlular …, …, …SAN VE TİC.LTD.ŞTİ. Aleyhine 26.355,00 TL asıl alacak (çek) + 596,98 TL işlemiş faiz + 79,08 TL çek komisyonu toplam 33.220,00 TL üzerinden 03/05/2019 tarihinde takip başlatıldığı takip konusu çekin 21/05/2019 tarihli 30.000 TL bedelli keşidecinin davacı … lehdarın davacı … sonraki cirantanın davalı … Şti. Hamilin ise davalı … şirketi olduğu ,çekin 21/05/2019 da ibraz edildiği ödeme yaseğı kararı nedeniyle işlem yapılamadığı görülmüştür. Yargılama sırasında alınan 03/03/2020 tarihli bilirkişi kök raporunda; “…İncelemenin dava dosyası üzerinde yapılmasının asıl nedeninin: Davalı … vekili … ‘ ün bürosu 10.02.2020 tarihinde aranarak mail adresi istendiği vekil personeli olan … Hanım tarafından mail adresi verildiği, avukata ait internet sitesinden kendi şahsi mail adresine birlikte 10.02.2020 tarihinde saat 13:16 da mail gönderildiği ve bir dönüş olmadığından tekrar bu defa davalı … şirketinin internet sitesinde var olan mail adresine 24.02.2020 tarihinde saat 14:28 de mail gönderildiği, davalı firma tarafından 24.02.2020 tarihinde saat 14:28 gelen cevap da “Talebiniz işleme alınmıştır. Sizinle ilgilenen Müşteri Temsilcisi arkadaşımız en kısa sürede sizi arayacaktır.” Yazılı olduğundan ve şu ana kadar ne vekilden ne de davalı … firmasından herhangi bir dönüş olmadığı, Dava konusu uyuşmazlığın; Çek takibine ilişkin alacak hakkının doğup doğmadığı, çekin elden rıza dışı çıkıp çıkmadığı, faktoring sözleşmesi kapsamında usulüne uygun belgelerle tevsik edilip edilmediği, çekin iade koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında toplandığı, Dava dosyasında mevcut olan davalılar arasında düzenlenmiş olan 01.03.2019 tarihli Faktoring Sözleşmesinin var olduğu, sözleşmenin …. ile … İnşaat Otomotiv Ltd. Şti. arasında imzalandığı ve müteselsil kefil olarak … isim ve imzasının, ekinde 01.03.2019 tarihli kefil kabul beyanının var olduğu, Davalı … Ltd Şti tarafından davacı … adına düzenlenmiş 16.03.2019 tarih … nolu 30.090.00 Tl. toplam tutarlı 75 KW lancoil cihazın malzeme ve işçilikle birlikte teslim edildiği, fakat fatura üzerinde teslim alan kısmında herhangi bir isim ve imzanın var olmadığı, dolayısıyla faturanın üzerinde yazan ürünün davacı … tarafından teslim alınmadığının değerlendirmesinin Sayın Mahkemeye ait olduğu, Çek işleme alınmadan önce faturanın ve fatura muhteviyatı malların ya da malzemelerin özellikle teslim alınıp alınmadığına dair teyit belgesi ile ilgili gerekli araştırma ve incelemelerin yapıldığına dair dava dosyasında herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanılmamış olduğu, 21.05.2019 tarihli çek karşılığı faturanın (fatura kontrol ekranı) kontrol edildiğine dair bir bilgi ve belgenin dava dosyasında var olmadığı, dava dosyasında davalı … şirketinin Finansal Kurumlar Birliğinden gelen kayıp ve çalıntı çek yazılarının kontrol edildiğine dair herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanılmamış olduğu…” yolunda görüş bildirildiği görülmüştür Yargılama sırasında alınan 30/11/2020 tarihli bilirkişi raporunda; davacı … ve dacalı faktoring Şti. Defterlerinin sahipleri lehine delil niteliği taşıdığı, davalı … firmasının defterlerinin İstanbul’da olmaması sebebiyle incelenemediğini, ancak ilgili vergi dairesinden gelen form BS ile dava konusu faturayı bildirdiğinin tespit edildiğini, faturanın irsaliyeli fatura olup, teslim alan kısmında imza olmadığını, davacı …’in defterlerinde kayıtlı olmadığını, form BA ile vergi dairesine bildirilmediği, mal tesliminin ispatlanamadığını, davacı …’in davalı … şirketine borcunun bulunmadığı, çekin davacı …’in rızası ile teslim edildiğini, faktoring şirketinin yönetmeliğin 5/1 maddesi uyarınca hareket etmediği, imza bulunmayan irsaliyeli fatura ile işlem yaptığı, müşterinin mali durumunun belirlenmesine dair belge sunmadığı, fatura borçlusuna başvurarak borcu veya çeki teyit etmediği, sadece müşterinin beyanı ile işlem yaptığını, faktoring şirketinin olağan özen ve dikkati göstermediği için kusurlu olduğu ancak dava konusu faturanın mükerrer olup olmadığının kontrolünü yaptığı, bu konuda Merkezi Fatura Kaydı sistemine 08/07/2019 tarihinde dava konusu faturanın bildiriminin yapıldığının görüldüğü yolunda görüş bildirildiği görülmüştür.
GEREKÇE: Dava, İİK’nın 72. Maddesi uyarınca açılan menfi tespit davasıdır. Davacı taraf çek nedeniyle borçlu olmadıklarını iddia etmiş, davaya cevap veren faktoring şirketi ise davanın reddini savunmuştur. Yargılama sonunda davanın kabulüne dair verilen karar davalı …. Vekilince istinaf edilmiştir. Davacılar dava konusu çekin keşidecisi ve lehtarı olup, davalı … şirketi çekte ciranta, faktoring şirketi ise çekte hamil konumundadır. Davalı … şirketi ile diğer davalı arasında faktoring sözleşmesinin bulunduğu ve dava konusu çeki faktoring ilişkisi çerçevesinde temlik aldığı anlaşılmaktadır. Faktoring şirketleri gerçek bir alacağı temlik almaları gerekir. Yine faktoring ile ilgili yönetmeliğin 5. Maddesi uyarınca faktoring şirketlerinin istihbarat çalışması yapmaları gerekmektedir. Somut olayda davalı … şirketinin sadece alacağa dayanak olan faturanın mükerrer olup olmadığı konusunda araştırma yaptığı, bunun dışında söz konusu faturanın irsaliyeli fatura olmasına rağmen faturada teslim alan kısmında imza bulunmadığı hususunu dikkate almadığı, ayrıca bu doğrultuda fatura borçlusuna başvurarak borcu ve çeki teyit etmediği, başka bir anlatımla mevzuatın kendisine yüklediği olağan özen ve dikkati göstermediğinin bilirkişi raporu içeriği ile tespit edildiği hususları gözetildiğinde davalı … şirketinin istinaf taleplerinin reddi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davalı …. vekilinin istinaf talebinin HMK’nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 2049,30 TL harçtan, peşin alınan 512,32 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.536,98‬ TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, 3-Davalı …. tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,4-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.22/03/2023