Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1258 Esas
KARAR NO: 2023/402
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 18/11/2020
NUMARASI: 2018/113 2020/603
DAVANIN KONUSU: İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 08/03/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı … şirketi arasında mal alım satımından kaynaklı ticari ilişki bulunduğunu, taraflar arasında satış sözleşmesi imzalandığını, buna istinaden müvekkili tarafından … kontrol ünitesi isimli sistemin siparişinin verildiğini, ön ödeme olarak 40.000,00-TL bedelli çekin … şirketine teslim edildiğini, ön ödeme yapılmasına rağmen 30 gün içerisinde kurulumun yapılmadığını, sistemin kurulması için talepte bulunulsa da sistemin kurulmadığını, bunun üzerine müvekkili şirketin ön ödeme olarak verilen çekin iadesini talep ettiğini, çekin iade edilmediğini, davalının çeki … A.Ş’ne ciro yoluyla temlik ettiğini, müvekkilinin sicil kaydının bozulmaması adına çeki ödemek zorunda kaldığını, davalı … şirketinin sözleşmeye istinaden ön ödeme olarak aldığı çeki iade etmemesinin, cirolayarak diğer davalıya teslim etmesinin müvekkili aleyhine haksız kazanç sağladığını, davalı tarafından müvekkile kesilen bir fatura olmadığını, fatura konusu olacak bir edim yerine getirilmediğini, müvekkilinin alım satım sözleşmesine ait sistemi almadığının defterlerinde sabit olduğunu, çek bedellerinden dolayı müvekkilin borçlu olmadığı ortaya çıktığında faktoring firmasına yapılan ödemenin haksız olduğunun ortaya çıkacağını belirterek müvekkilin çek nedeniyle yaptığı ödemenin davalılardan istirdatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: -Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile diğer davalı … şirketi arasında Faktoring Sözleşmesi akdedildiğini, sözleşme gereği diğer davalı tarafından müvekkili firmaya 40.000,00-TL bedelli çek teslim edildiğini, dava konusu çekin bankaya ibrazında çekin karşılığı bulunmaması nedeniyle işlem yapılamadığına dair şerh düşüldüğünü, müvekkili şirkete ödeme yapılmadığını, herhangi bir dava ve icra takibi açılmaksızın davacı şirketten ilgili çek bedelinin ödenmesi talep edildiğinde çek bedelinin davacı şirket tarafından ödendiğini, davacının istirdat talebinin yerinde olmadığını, davacının dava dilekçesi ile istirdadını talep ettiği çek bedelinin cebri icra tehdidi olmaksızın ödendiğini, dolayısıyla istirdat koşulunun gerçekleşmediğini, müvekkili şirketin devraldığı alacaklardan dolayı tüm hukuki sorumluluklarını yerine getirdiğini, davaya konu çekin yasal mevzuat ve usullere uygun bir araştırma yapılarak, mevcut mal/ hizmet ilişkisini tevsik eden faturaya dayanılarak teslim alındığını, müvekkilin ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yapılması halinde davaya konu çekin mevzuat hükümlerine ve hukuka uygun olduğunun ortaya çıkacağını beyan ederek davanın reddini talep etmiştir. -Davalı … şirketi davaya cevap vermemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesi 18/11/2020 tarihli, 2018/113E.-2020/603K. Sayılı kararı ile; “… Anılan yasal düzenlemeler karşısında somut olay değerlendirildiğinde çekteki ciro silsilesi düzgün olmakla davalı …Ş çekin yetkili hamili olduğu, dosyaya ibraz edilen faktoring sözleşmesi, çek tevdii bordrosu ve davalı … Tic. Ltd. Şti tarafından davacı şirket adına düzenlenen 21/03/2017 tarihli 913717 sıralı 54.000,00 USD bedelli fatura kapsamında çekin teslim alınmış olması karşısında davalı … şirketin tüm yükümlülüklerini yerine getirdiği, öte yandan davalı … şirketinin borçlunun zararına hareket ettiği iddia ve tespit olunamamakla bedelsizlik iddiasına yönelik şahsi def’inin aleyhine ileri sürülemeyeceği kabul olunmuş, davalı … İhr. Tic. Ltd. Şti aleyhine açılan davanın kabulüne, davalı …Ş aleyhine açılan davanın reddine, Davalı … Tic. Ltd. Şti aleyhine açılan davanın KABULÜ ile; davacı tarafından diğer davalıya ödenen 40.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte adı geçen davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,…” şeklinde karar verilmiştir. Kararı davacı vekili istinaf etmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde; kararın tamamen hatalı değerlendirmelere dayalı olarak verildiğini, raporların dikkate alınmadığını, faktoring mevzuatı hükümlerinin gözetilmediğini, dava konusu çekin ön ödeme olarak davalı … Firmasına keşide edilerek teslim edildiğini, ancak sözleşme konusu sistemin kurulumunun yapılmaması nedeniyle bedelsiz kaldığını, dolayısıyla da müvekkilinin çek nedeniyle davalılara borçlu olmadığını, çekin davalı … tarafından diğer davalı … şirketine ciro yolu ile temlik edildiğini, çek bedelinin de müvekkilinden tahsil edildiğini, faktoring yönetmeliğinin 9,2 ve 22/2 maddeleri gereğince faktoring şirketlerinin faktoring işleminin gerçekleşmesi için alacağın fatura veya fatura yerine geçen belgeler ile doğrulanması gerektiğini, faktoring şirketinin bu tür belgeler ile doğrulanmayan alacakları temlik alamayacağını, ayrıca BK’nın 188/1 maddesi gereğince borçlunun temlik edene karşı haiz olduğu tüm itiraz ve def’ileri temellük alana da ileri sürebileceğini, Yargıtay kararlarının da bu yönde olduğunu, mahkemenin TTK’nın 790. Maddesi kapsamında davalı … yönünden kötü niyetli iktisap ya da iktisabında ağır kusurlu bulunması gerektiğine dair gerekçenin yerinde olmadığını, yönetmelik gereğince fatura ali sevk irsaliyesinin de aranmasının zorunlu olduğunu, sevk irsaliyesinin VUK’da öngörüldüğünü, dolayısıyla zorunluluk arz ettiğini, VUK kapsamında sevk irsaliyesi bulunmayan ya da fatura içeriğinde sevk irsaliyesine ait bilgiler içermeyen faturaya dayalı yapılan işlemlerin gerçek mal ve satış işlemini göstermediğini, somut olayda … tarafından 21/03/2017 tarihinde düzenlenen 50.000,00 USD bedelli faturanın sevk irsaliyesi tarihinin ve numarasının bulunmadığı gibi ibraz edilen bir sevk irsaliyesinin de mevcut olmadığını, fatura üzerinde malın teslimine dair alıcı müvekkili firma yetkililerine ait kaşe, imza ve tarihin de bulunmadığını, dolayısıyla faktoring şirketinin gerçekte mevcut olmayan bir alacağı temlik alamayacağını, faktoring firmalarının faturaların gerçekliğini araştırma yükümlülüğünün bulunduğunu, davalı tarafın bu hususu ispat edemediği gibi bilirkişi raporunun da bu hususu teyit ettiğini, müvekkilinin davalı … Şirketinden alınmış fatura ya da belgelerin ticari defterlerde kayıtlı olmadığını, müvekkilinin davalılar ile herhangi bir ticari ilişkisinin bulunmadığını, faturada yazılı malların davacıya teslimine dair bilgi ve belgenin bulunmadığını, bu hususların bilirkişi raporunda da tespit edildiğini bildirmiştir.
DELİLLER: Davacı ile davalı … İhr. Tic. Ltd. Şti arasında torna tezgahı satışı noktasında 20/03/2017 tarihli satış sözleşmesi akdedildiği, sözleşme kapsamında ön ödeme olarak davacı tarafça adı geçen davalıya … Bankası A.Ş Esenyurt Şubesi’ne ait … seri numaralı 30/12/2017 tarihli 40.000,00 TL tutarlı çek verildiği, çekin adı geçen davalı şirket tarafından faktoring sözleşmesine istinaden davalı …Ş’ne ciro ve teslim edildiği, çek bedelinin davacı şirket tarafından davalı …Ş’ne banka havalesi ile ödendiği anlaşılmıştır. Dava konusu çekin 30/12/2017 tarihli 40.000,00 TL bedelli, keşidecisi davacı, lehtarın davalı …..ltd.şti. Olduğu görülmüştür. Davalı … tarafından sunulan belgelerin incelenmesinde davalılar arasında 21/03/2017 tarihli faktoring sözleşmesinin imzalandığı, dava konusu çekin aynı tarihli tevdi bordrosu ile faktoring şirketine verildiği, ayrıca bu belgeler arasında 21/03/2017 tarihli 50.000,00 USD bedelli davalı … Şirketi tarafından davacıya düzenlenmiş faturanın bulunduğu, faturada irsaliye tarih ve numarasının belirtilmediği gibi teslimine dair bir açıklamanın da bulunmadığı görülmüştür. Yargılama sırasında alınan 03/05/2019 tarihli bilirkişi raporunda; “…30.12.2017 keşide tarihli, … çek seri nolu, 40.000,00.-TL bedelli çekin davacı tarafından davalılara verildiği ve bedelinin ödendiği, davalı … tarafından sözleşme kapsamında davacıya mal satıldığının ispat edilemediği, mevcut duruma göre davalı …’nın 30.12.2017 keşide tarihli, … çek seri nolu, 40.000,00.-TL bedelli çek bedelinin davacıya ödenmesi bakımından tam sorumlu olduğu, davalı …Ş’nin de davalı … tarafından davacı adına tanzim edilen 21.03.2017 tarih … nolu ve 54.000 USD ( 196.160,40.-TL) faturada yer alan faaliyetin doğruluğu ve gerçekliği hakkında Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5 ve 9 maddelerinde yer alan gerekli çalışmaları yaptığını somut bilgi ve belgeye dayalı olarak ispat etmesi halinde çek bedelinin ödenmesinden sorumlu tutulamayacağı, ancak davalı …Ş’nin gerekli çalışmaları yaptığını somut bilgi ve belgeye dayalı olarak ispat edememesi halinde çek bedelinin davacı ödenmesinden sorumlu tutulacağı, bu sorumluluğu davalı …’ya rücu edebileceği tespitinde bulunulmuştur. Rapora yönelik itirazların değerlendirilmesi bakımında ek rapor alınmasına karar verilmiş, bilirkişi ek raporunda; davalı … tarafından taraflar arasındaki sözleşme kapsamında davacıya mal satıldığının ispat edilemediğinden çek bedelinin davacıya ödenmesi bakımından tam sorumlu olduğu, davalı …’nin arada geçen sürede dosyaya herhangi bir bilgi belge sunmadığı, çek tutarının davacıya ödenmesinden sorumlu olduğu…” yolunda görüş bildirildiği görülmüştür.
GEREKÇE: Dava, istirdat davasıdır. Davacı taraf dava konusu çekin davalı …..ltd.Şti’ne sözleşme gereğince ön ödeme olarak verildiğini, ancak sözleşme gereğince makinenin davacıya teslim edilmediğini, bu nedenle çekin bedelsiz kaldığını, ancak çek nedeniyle ödeme yapmak durumunda kaldıklarını belirterek ödemenin istirdadını istemiş, davaya cevap veren davalı … ise davanın reddini savunmuştur. Yargılama sonunda davalı ….Ltd.Şti yönünden davanın kabulüne, davalı … yönünden ise davanın reddine karar verilmiş, kararı davacı vekili istinaf etmiştir. Somut olay bakımından yapılan değerlendirmede çekin avans olarak verildiği iddiasının davacı tarafından ispatlanması gerekir. İlk derece mahkemesince çekin davacı tarafından sözleşme gereğince davalı … şirketine ön ödeme olarak verildiği kabul edilerek bu davalı yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.Davalı …..ltd.şti söz konusu kararı istinaf etmemiş olup çekin ön ödeme olarak verildiği ve bedelsiz olduğu hususu kesinleşmiştir. Bilindiği üzere faktoring işlemi alacağın temliki mahiyetinde olup, davacı şahsi def’ilerini temlik alana karşı ileri sürebilecektir. Az önce de belirtildiği üzere çekin bedelsiz olduğu mahkeme kararı ile kesinleşmiş olduğundan bu husus çeki …..ltd.şti’den alan davalı … şirketine karşı ileri sürülebilecektir. Bu bakımdan somut olayda davalının çekin iktisabında kötü niyetli ya da ağır kusurlu olup olmadığı hususunun bir önemi bulunmamaktadır. Mahkemece bu hususun göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Açıklanan bu hususlar gözetildiğinde davacı vekilinin istinaf talebinin kabulü gerekmiş ve kazanılmış haklar da gözetilmek suretiyle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacı vekilinin istinaf talebinin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE, 2-İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 18/11/2020 tarih, 2018/113 E. -2020/603 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-Davanın KABULÜ ile; davacı tarafından ödenen 40.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalılardan alınarak davacıya VERİLMESİNE, 4-Alınması gereken 2.732,40 TL harçtan peşin olarak yatırılan 683,10-TL harcın mahsubu ile bakiye 2.049,30-TL harcın davalılardan alınarak HAZİNEYE İRAT KAYDINA, 5-Davacının peşin harç olarak yatırdığı 683,10-TL’nin davalılardan alınarak davacıya VERİLMESİNE, 6-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap ve takdir olunan 6.000,00-TL ücreti vekaletin davalılardan alınarak davacıya VERİLMESİNE, 7-Davacının yaptığı ilk masraf 49,30-TL, 1.100,00-TL bilirkişi ücreti, posta gideri 257,70-TL olmak üzere toplam 1.407,00-TL yargılama giderinin davalılardan alınarak davacıya VERİLMESİNE,-İstinaf Yargılaması Yönünden; 8-İstinaf peşin harcının talebi halinde ilk derece mahkemesince davacıya iadesine, 9- İstinaf aşamasında davacı tarafından yapılan yargılama gideri olan 162,10 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 107,50 TL posta masrafı olmak üzere toplam 269,60 TL’nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, 10-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,11-Gerek ilk derecede gerekse istinaf aşamasında yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısımların karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.08/03/2023