Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1255 Esas
KARAR NO: 2023/392
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 26/01/2021
NUMARASI: 2018/878 2021/38
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 08/03/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı ile aralarında ticari münasebet ve ticari alışveriş bulunduğunu, kendileri ile satın alacaklarının mallarının tümü için anlaştıklarını, … Bankası, Nevşehir Şubesine ait, keşidecisi … İç ve Dış Tic. Ltd. Şti, … seri nolu, 20/05/2018 tarihli 75.000,00 TL bedelli çeki protokol ile teslim ettiklerini, edimlerini ifa etmediklerini, çeki de iade etmediklerini belirterek çeke karşılık borçlu bulunmadıkları hususlarının tespiti ile iş bu çeklerin tüm neticeleri ile iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: -Davalı …vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili bankanın iyiniyetli 3.kişi konumunda olduğunu, taraflar arasındaki temel ilişkiye dayanılarak husumet yöneltilemeyeceğini, müvekkili bankanın takip konusu çekin haklı hamili olduğunu, TTK’nın 790. maddesinde kendi hakkının varlığı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşılan ve cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişinin, son cironun beyaz ciro olması halinde dahi, yetkili hamil sayılacağı; TTK’nın 792. maddesi ise, iyiniyetli çek hamilinin korunacağı hükmünü taşıdığını, iyi niyetli hamil olan müvekkili bankanın taraflar arasında cereyan ettiğini, şahsi defiler iyiniyetli 3.kişiye karşı ileri sürülemeyeceğini, müvekkili bankamız iyiniyetli 3.kişi konumunda olduğunu, temel ilişkiye dayanan edimlerin yerine getirilmediğini, defi taraflarına karşı sürülemeyeceğini, kambiyo hukukunda mücerretlik ilkesi esas olduğunu, dava konusu çekte davacı taraf keşideci konumunda olduğunu, çekin iptalini talep ettiklerini, davanın husumet yönünden reddini, mahkeme aksi kanaatte ise davanın esastan reddini istemiştir. Davalı … davaya cevap vermemiştir. Ancak davalı şirket yetkilisi … 22/07/2019 tarihli Manavgat Asliye Hukuk Mahkemesi aracılığıyla sunduğu dilekçesinde davayı kabul ettiğini bildirmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstanbul Anadolu 8. Asliye Ticaret Mahkemesi 26/01/2021 tarihli, 2018/878E.-2021/38K. Sayılı kararı ile; “… keşidecinin davacı …Ltd. Şti, lehtarın davalı …Şti olup, çekte ilk cirantanın davalı … şirketi olup çeki beyaz ciro ile davalı bankaya ciroladığı, dolayısıyla dava konusu çek üzerindeki lehtar cirosunun beyaz ciro olup bu ciro TTK’nun 689.maddesinde açıkça yazıldığı şekilde bir rehin cirosu değildir. Talimat bilirkişi raporunda da tespit edildiği üzere ciro temlik cirosu olup 6102 sayılı TTK’nın 687 (6762 sayılı TTK’nın no 599) maddesi uyarınca keşideci ile lehtar arasındaki hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi def’ilerin ciro yolu ile hamil olan davalı bankaya karşı ileri sürülebilmesinin çekin iktisabında bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olması şartına bağlı olduğu, davalı banka çeki temlik cirosu ile devraldığından kural olarak bedelsizlik def’inin davalı bankaya karşı ileri sürülemeyeceği, bu halde davacının davalı bankanın çeki kötü niyetle, başka bir deyişle bedelsiz olduğunu bile bile devraldığını ispat etmesi gerektiği, ancak bu yönde bir ispatın gerçekleşmediği anlaşıldığından davalı banka yönünden davanın reddi gerekmiştir. Her ne kadar davacı taraf çekin iptalini istemiş ise de çek bankaya temlik edildiğinden ve davalı banka hakkındaki dava reddedildiğinden çek iptali talebinin reddi gerekmiştir. (Emsal; Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 14/11/2019 tarihli 2017/4555 Esas 2019/5140 Karar sayılı kararı, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 10/10/2019 tarih 2018/1904 Esas 2019/4730 Karar sayılı kararı, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 10/10/2019 tarih 2019/407 Esas 2020/1389 Karar sayılı kararı) Davanın davalı …Ş yönünden REDDİNE, Davanın davalı … Ltd. Şti yönünden davalı şirketin davayı kabulü ile davanın KABULÜNE, Dava konusu … Bankası Nevşehir Şubesine ait, keşidecisi … İç ve Dış Tic. Ltd. Şti, … seri nolu, 20/05/2018 tarihli 75.000,00 TL bedelli çek nedeniyle davacının davalı … Ltd. Şti’ye borçlu olmadığının tespitine, Çek iptali talebinin reddine…” şeklinde karar verilmiştir. Kararı davacı vekili istinaf etmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalı banka hakkındaki ret kararının hatalı olduğunu, müvekkilinin her türlü havai fişek ve oyun eğlence araçları alım satım ve pazarlama işlerinde faaliyet yürüttüğünü, diğer davalı …ltd.şti’nin ise aynı alanda toptancı bayiliği yaptığını, müvekkilinin dava konusu çek ile dava konusu olmayan yine aynı bedelli çekin ticari ilişki nedeniyle davalı … ltd. Şti’ne avans olarak verdiğini, bu şirketin taraflar arasındaki sözleşme gereğince toplam150.000,00 TL’lik malı 2018 yılının mayıs ayında tek parça halinde teslim edecek olduğunu, konu ile ilgili tanık dinletmek istediklerini, sektördeki ticari tahammüllerin işleyişlerinin bu yönde olduğunu, ancak davalının malları teslim etmediğini, davalının dava konusu olmayan çeki iade ettiğini, ancak dava konusu çeki kullandığı kredinin teminatı olarak diğer davalıya verdiğini, bankanın çeki ciro ile aldığını söylese de aslında bankanın bu çeki teminat cirosu ile teslim aldığı için TTK anlamında yetkili hamil de olmadığını, zira 5411 sayılı bankacılık kanunu gereğince bankaların kuruluş ve amaçları arasında çek ve poliçeleri tahsil-temlik cirosu ile alıp ticaret hayatına doğrudan müdahil olmalarının kanunen mümkün bulunmadığını, kaldı ki davalı şirketin davalı bankadan herhangi bir ürün ya da mal almasına yönelik bir ticareti de olmadığını, dolayısıyla bankanın haklı hamil sıfatının bulunmadığını, buna rağmen bankanın takip başlattığını, tacir olan bankanın basiretli davranması ayrıca haklarını da dürüstlük kuralına göre kullanması gerektiğini, Manavgat 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/34 E. Sayılı dosyasında aldırılan bilirkişi raporunda aleyhine olan kısımları kabul etmediklerini, raporda dava ve taleplerini doğrular nitelikte dava konusu çekin davalı bankaya tahsil cirosu ile verilmediğinin açıkça belirtildiğini, bu dosyada rapor veren aynı bilirkişiden ek rapor aldırılması talebinin de mahkemece kabul edilmediğini, yine delil dilekçesindeki tanıklarının da dinlenilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu bildirmiştir.
DELİLLER: Antalya …İcra Müdürlüğünün … sayılı takip dosyasında; davalı banka tarafından, davacı …Ltd Şti ve davalı … LTD Şti aleyhine toplam 75.710,94 TL alacağın tahsili amacıyla kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip başlatıldığı, davacı borçlu …Ltd Şti’nin Antalya … İcra Hukuk Mahkemesinin … Esas … Karar sayılı dosyasında takibe yetkili icra dairelerinin Nevşehir icra daireleri olduğu iddiasıyla yetki itirazında bulunduğu, mahkemece …Ltd Şti yönünden yetki itirazının kabulü ile Antalya icra dairelerinin yetkisizliğine karar verildiği görülmüştür. Manavgat 3.Asliye Hukuk Mahkemesi 2020/34 Talimat dosyasında alınan talimat bilirkişi raporunda özetle: “Tarafımca yapılan incelemeler sonucu ,dava konusu … Bankası Nevşehir Şubesine ait keşide yeri Nevşehir olan 20.05.2018 keşide tarihli 75.000 ,T1 bedelli keşidecisi … olan çek’in davalılardan … San. Tur.Tic.Ltd.Şti tarafından ciro edilerek davalı …Ş.ye devredildiği, … İnşaat Taah.İth.İhr… Tur. Tic. Ltd. Şti’nin bankaya olan borçlarından dolayı temlik cirosu olarak cirolandığı tespit edilmiştir. Bu husus banka kayıt evraklarında yer almaktadır. Tahsil cirosu amacıyla verilmemiştir. Mizan 20/05/2018 tarihli banka kayıtlarında dava konusu çekin iade edildiği gözükmektedir.” şeklinde olduğu görülmüştür. Dava konusu çekin 20/05/2018 tarihli 75.000,00 TL bedelli, … seri nolu, keşidecisinin davacı, lehtarın davalı Davalı … Ltd. Şti olduğu görülmüştür. Davalılar arasında genel kredi sözleşmesinin bulunduğu görülmüştür.
GEREKÇE: Dava, İİK’nın 72. Maddesi uyarınca açılan menfi tespit davasıdır. Davacı taraf dava konusu çek nedeniyle borçlu olmadığının tespitini istemiş, davalı banka davanın reddini savunmuş, diğer davalı şirket ise davayı kabul etmiştir. Yargılama sonunda banka yönünden açılan davanın reddine, diğer davalı şirket yönünden açılan davanın ise kabulüne karar verilmiş, kararı davacı vekili istinaf etmiştir. Dosyanın incelenmesinde davacının dava konusu çeki davalılardan …ltd.şti’ne avans olarak verdiğini, ancak karşılığında mal teslim edilmediğini, bu davalının çeki iade etmek yerine diğer davalı bankaya kullandığı kredinin teminatı olarak verdiğini iddia etmiş olup, davalı …..ltd.şti yetkilisinin kabulü nedeniyle davacının çeki avans olarak verdiğini ve bedelsiz kaldığını bu davalı yönünden ispatlamış ise de bedelsizlik def’i şahsi def’ilerden olup çeke temlik cirosu ile hamil olan davalı bankanın çekin iktisabında ağır kusurlu ya da kötü niyetli olduğu hususunu usulüne uygun deliller ile ispatlanamadığı, ayrıca TTK’nın 818. Maddesinde poliçeye dair bazı hükümlerin çekler hakkında da uygulanabileceği belirtilmiş olup, bu maddede rehin cirosu ile ilgili TTK’nın 689. Maddesine yapılan bir atıf bulunmadığından çekte rehin cirosunun yapılamayacağı, buna göre çekin sadece tahsil veya temlik cirosu ile verilmesinin mümkün olduğu, banka kayıtlarındaki teminat kaydının çekin rehin cirosu ile verildiğini ispata yeterli olmadığı (bkz.Yargıtay HGK 2019/(19)11-59E.2022/46K. Sayılı ilamı) hususları gözetildiğinde davacı vekilinin istinaf taleplerinin reddi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;1-Davacı vekilinin istinaf talebinin HMK’nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan, peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,3-Davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,4-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.08/03/2023