Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1238 Esas
KARAR NO: 2023/430
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 25/01/2021
NUMARASI: 2019/293 E, 2021/35K
DAVANIN KONUSU: Çek İstirdadı
KARAR TARİHİ: 09/03/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; keşidecisi … olan … Bankası A.Ş. … San. Sit. Şubesine ait, … numaralı hesabından ödenmek üzere, 04/12/2018 keşide tarihli, … seri numaralı, lehtarı … San. Tic. Ltd. Şti. olan, 25.300,00 TL bedelli çekin müvekkiline verilmek üzere cirolanarak … Kargo Servisi A.Ş.’ye 04/08/2018 tarih ve … seri ve sıra numaralı ve … kargo gönderi kodu ile teslim edildiğini, dava konusu çekin müvekkili şirketin üretim ve pazarlamasını yaptığı ürünlere ilişkin mal bedeli olarak müşterisi … Tic. Ltd. Şti. Tarafından borcuna mahsuben 04/08/2018 tarihinde ciro edilmek suretiyle … A.Ş. Kayseri şubesine teslim edildiğini, kargo şirketine ait araçta hırsızlık yapıldığını ve çekin çalındığını, keşideci tarafından .. Bankası A.Ş. Ağaç İşleri San. Sit. Şubesine çekin çalındığına dair ihbarda bulunulduğunu, Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/815 Esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açıldığını, yargılama devam ederken çekin akıbetinin bankaya sorulduğunda 23/01/2019 tarihinde çekin bankaya ibraz edildiğini öğrendiklerini, çekin … A.Ş. Tarafından ibraz edildiğini, istirdat davası açmak için süre tanındığını ancak bu süre içerisinde çeki ibraz eden … Faktoring A.Ş.’nin ihbar ve ihtarda bulunmaksızın müvekkili adına icra takibine geçildiğini, davalı şirketin sahte ciro ve imzalarla ve yine sahte kaşeyle kendilerine ciro edilen çek konusunda araştırma yapmadan, yasal sorumluluğunu yerine getirmeden müvekkili adına icra takibine geçtiğini, müvekkili tarafından yapılan araştırmalarda lehtar … San. Tic. Ltd. Şti.’nin cirosundan sonraki tüm ciroların sahte olduğunu, çeki bizzat davalıya teslim eden … San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait ciro bilgilerinin de sahte olduğunu, Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/815 Esas sayılı dosyasından çek hakkında verilen ödemeden men kararının devamına, çekin istirdadını talep ve dava etmiştir. Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile dava dışı … San. Ve Tic. Ltd. Şti. Arasında 03/09/2018 tarihinde Faktoring Sözleşmesi imzalandığını, sözleşme uyarınca 03/09/2018 tarihli alacak bildirim formuna konu etmiş olduğu … adına düzenlenmiş olan fatura ve taahhütname uyarınca davaya konu çekin müvekkili şirkete devrinin gerçekleştiğini, faktoring işlemine konu ticari alacak ve faturanın veya benzeri belgelerin sahte olup olmadığı incelenerek sahte olmadığının anlaşıldığını ve dava dışı … İşletmeciliği San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ye ödemenin yapıldığını, müvekkili şirket tarafından çek karşılığı olarak 22.204,96 TL ödemenin 03/09/2018 tarihinde yapıldığını, ödemenin men kararından önce müvekkilinin finans sağladığını, davacı tarafından müvekkili şirkete hırsızlığa ilişkin herhangi bir bildirimin sağlanmadığını, davacının dava konusu çekte cirosunun dahi bulunmadığını bildirmekle davanın reddini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: “… Somut olayda dava konusu çekte lehtardan hamile ciro silsilenin tam olduğu, herhangi bir kopukluk bulunmadığı anlaşıldığından davalı … Faktoring A.Ş.’nin yetkili hamil olduğunun kabulü gerekir. 6102 sayılı T.T.K.’nun 792. maddesine göre; “çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddesine göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çek geri vermekle hükümlüdür.” 6361 sayılı Yasa’nın 9/2 maddesi hükmü ve yukarıda sözü edilen yönetmeliğin 8. maddesi, faktoring şirketlerine, kambiyo senetlerine dayalı olsa bile temlike konu alacağın bir mal veya hizmet satışından doğduğunu fatura ile tevsik etme ve kambiyo senedi ile faturanın uyumlu olduğunu araştırma yükümlülüğünü yüklemiş, 6102 sayılı T.T.K.’nun 790. maddesi ise ciro silsilesinde dış görünüş itibari ile kopukluk olup olmadığını inceleme yükümlülüğünü yüklemiştir. Faktoring şirketlerine bunların dışında daha fazla yükümlülük yükleyen bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Yine faktoring şirketinin temlik aldığı çek ile ilgili banka nezdinde araştırma ve inceleme yükümlülüğünden söz edilemez. Dolayısıyla, 09.08.2018 tarihinde muhatap banka olan … Bankası’na çekin çalındığında dair ihbarda bulunulması davalının kötüniyetli olarak çeki iktisap ettiğini veya iktisapta ağır kusurlu olduğunu göstermez. Bu hususta inandırıcı ve yeterli başka bir delil de bulunmamaktadır. Sonuç olarak; davalı faktoring şirketinin dava konusu çeki iktisap ederken yasa, sözleşme ve objektif iyi niyet kurallarına uygun hareket ettiği, davalı uhdesinde bulunan dava konusu çekin çalıntı olduğunun davacı tarafça davalı şirkete direkt olarak bildirilmemiş olduğu, davalı faktoring şirketinin iktisapta iyiniyetli yetkili hamil olduğu, davalının bu çeki iktisap ederken bile bile borçlu zararına hareket ettiği hususu kanıtlanamadığı anlaşıldığından davanın reddine…” şeklinde karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili istinafında özetle; bilirkişi raporunda … San Tic Ltd Şti ile arasındaki ticari ilişki ve çekin borcun ödemesine ilişkin gönderildiğinin kayıtlı olduğunun tespit edildiğini, çekin çalındığına dair bankaya şerhin işlendiğini, bildirimin 09.08.2018 günü keşideci tarafından yapıldığını, davalı şirketin iktisabından bir ay önce bildirim yapılmış olduğunu, İhtilafın davalının çeki iktisabında iyiniyetli olarak ve basiretli bir tacir gibi davranıp davranmadığı noktasında toplandığını, hayatın ve güncel ticaretin olağan akışına göre davalının iyiniyetli ve basiretli bir tacir gibi davranmadığını, davalının istihbarat yapma hakkı ve yetkisi olduğunu, davalı şirkete çeki ibraz eden … Denizcilik ve Gemi İşletmeciliği ..td Şti nin cirosunun ve kaşe bilgilerinin (vergi numarasının) sahte olduğunun farkına varılmadan ve hamilin Maliye bakanlığının kara listesindeki paravan bir şirket olmasına rağmen zekin davalı yanca kabul edilmesinin, istihbarat yapılmamasının yerinde olmadığını, banka kayıtlarında çekin çalıntı kaydının düşüldüğünü, faktoring işleminde çekin arkalı önlü suretinin istenmekte olduğunu, ciro bilgileri sahte olan vergi numarası sahte olan çekin kabulünün mümkün olmadığını, 6361 sayılı Yasa 38/1.md uygun davranılmadığını, davalı şirketin yasadan kaynaklanan yükümlülüklerini de yerine getirmediğini, davalının ağır kusurlu olup yetkili hamil olma hakkından bahsedilemeyeceğini belirterek kararın kaldırılmasına, davanın kabulü ile çekin istirdadını talep etmiştir.
İNCELEME: Davaya konu İstanbul … İcra Müdürlüğünün 2018/46113 Esas sayılı icra takip dosyasının incelenmesinde; davalı/alacaklı şirketin 25.300,00 TL asıl alacak, 310,88 TL takip öncesi faiz, 2.530,00 TL %10 çek tazminatı, 75,90 TL %0,30 komisyon olmak üzere toplam 28.216,18 TL’nin tahsilİ talebi ile takip başlattığı, borçlu olarak …, …Şti, …, …, …, … İNşaat, …, …Şti olduğu görülmüştür. Takibe konu çek incelendiğinde; .. Bankası … Kayseri şubesine ait 04.12.2015 tarihli 25.300TL bedelli keşidecisi …, lehtar cirantanın …Ltd Şti olan çekte sırasıyla diğer cirantalar …, …, …, …,… olup çekin 19.09.2018 tarihli ödemeden men kararı nedeni ile ödenmediği görülmüştür. Takibin ekinde … Denizcilik ile davalı arasındaki 03.09.2018 tarihli 500.000TL bedelli faktoring sözleşmesi, 25.300TL bedelli çeke ilişkin ödeme tevdi bordosu ve ekinde 17.08.2018 Tarihli 33.040TL bedelli … tarafından … Denizcilik’e düzenlenen fatura mevcuttur. Dava dilekçesi ekinde 09.08.2018 tarihli çalıntı çek ihbarının sureti mevcuttur. Ticaret Sicil kayıtlarına göre; … SAN TİC LTD ŞTİ 05.12.2014’TE odaya kayıt edilmiş olup eski unvanın … TİC LTD ŞTİ olduğu görülmüş olup şirket kaydındaki tescile esas işlemlerin bilgileri yer almaktadır. Davacı vekili dava dilekçesi ekinde dava dışı keşideci … ın isminin yer aldığı çalıntı çek ihbarı yazılı dekont suretini sunmuştur. Mahkemece davaya konu çek hakkında 09/08/2018 tarihinde çalıntı olduğuna dair kayıt oluşturulup oluşturulmadığı, oluşturulmuş ise kaydın oluşturulma tarihi, kaydın üçüncü kişiler tarafından öğrenilebilecek nitelikte olup olmadığı konusunda müzekkere yazılmıştır. … Bankası A.Ş.’ye yazılan müzekkereye 19.08.2020 Tarihinde verilen cevapta; “bankamız sisteminde yapılan inceleme neticesinde söz konusu çek hakkında 2018 yılında çalıntı olduğuna dair bir kayıt oluşturulmadığı, bu yönde Bankaya ulaşmış yazılı bir talep olmadığı, çekin kaydına Bakırköy 7.ATM 2018/815 e sayılı dosyada verilen 19.09.2018 tarihli ödemeden men kararı doğrultusunda tedbir yasağına ilişkin şerhin işlendiği…” belirtilmiştir. Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/815 Esas sayılı dosyasında; 04.09.2018 de çek iptal davası açılmış, neticeten karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Davalı tarafça 03.09.2018 tarihinde … şirketine 22.204,96TL ödeme yapıldığı rapora yer almıştır. Kayseri CBS 2018/32248 Soruşturma sayılı dosyada kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir. Mahkemece davalı defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış olup raporda; davalının dava konusu döneme ait ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yasal süresi içerisinde usulüne uygun şekilde yapıldığını, uyumlu olan davalı ticari defterlerinin sahipleri lehine delil olma özelliğine haiz olduğunu, dava konusu iptali istenilen çek için davalının 03/09/2018 tarihinde Faktorig sözleşmesi yaptığını, aynı gün dava konusu çeki davalının teslim aldığını ve çek karşılığı ödemeyi dava dışı … San. Ve Tic. Ltd. Şti. Hesabına yaptığının tespit edildiğini, davacının ise 04/09/2018 tarihinde Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesine dava konusu çekin iptali için müracaat ettiğini, 19/08/2019 tarihinde ise ödeme yasağı kararının bankaya tebliğ edildiğini, dava konusu çeke ilişkin faktoring işleminin 03/09/2018 tarihinde yapıldığını, dava konusu çekin iptali için davacının 04/09/2018 tarihinde yaptığı ve çekin keşide edildiği bankaya 19/09/2018 tarihinde bildirildiği dikkate alındığında davalı Faktorin şirketinin dava konusu çekin çalınmış olduğu kabul edildiği halde dahi faktoring sözleşmesini ve çekin teslim alınmasını çekin iptali için dava açılmasından ve ödeme yasağı konulmasından önce yaptığının tespit edildiği görüş ve kanaatini bildirmiştir. Dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi için alınan raporda; dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti. Tarafından ibraz edilen 2018 yılı ticari defterlerinin açılış ve kapanış noter tasdiklerinin mevcut olduğunu, defterlerin sahibi lehine delil teşkil ettiğini, dava konusu hesap açısından davalı defterlerinin usulüne uygun düzenlendiğini, dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti. Ticari defterinde davacı … San. Ve Tic. A.Ş. Adına açılan hesap üzerinden taraflar arasında sürekli bir ticari ilişkinin bulunduğunu, davacı adına açılan hesap üzerinden dava dışı şirketin satın almış olduğu ürünler karşılığında davacı tarafından düzenlenen faturaların ödenmesinin dava dışı şirketin ağırlıklı olarak müşteri çeklerinin ciro edilmesi suretiyle ödendiğini, dava konusu çekin dava dışı şirketin ticari defterlerinde aralarında ticari ilişki bulunan müşterisi …-… tarafından keşide edilmek suretiyle borcuna karşılık verildiğinin kayıtlı olduğu ve dava dışı şirket tarafından davacıya olan borcunun karşılığı olarak bu çekin ciro edilerek verildiğini, iş bu çekin dava dışı şirket tarafından müşterisinden alınıp davacıya verilme aşamasındaki bütün süreçlerin dava dışı şirketin ticari defterlerinde yevmiye kayıtlarında mevcut bulunduğunu bildirilmiştir.
GEREKÇE Dava, çekin istirdadı istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Somut uyuşmazlıkta; davacı çekin istirdadını talep etmiş ise de, davalı faktoring şirketinin dava dışı … Denizcilik ile arasındaki 03.09.2018 tarihli 500.000TL bedelli faktoring sözleşmesine istinaden 25.300TL bedelli çeki tevdi aldığı, ödemeyi 03.09.2018 tarihinde (ihtiyati tedbir kararından önce) yaptığı, ödeme tevdi bordosu ve ekinde 17.08.2018 Tarihli 33.040TL bedelli … tarafından … Denizcilik’e düzenlenen faturanın mevcut olduğu, bilirkişi raporuna göre faktoring mevzuatına aykırılık bulunmadığı, çekte görünürde düzgün ciro silsilesi olduğu, davacının alacaklı olduğunu belirttiği … Ltd Şti ile dava dışı faktoring borçlusu arasında birçok ciranta olduğu, Ticaret Sicil kayıtlarına göre; … SAN TİC LTD ŞTİ 05.12.2014’te odaya kayıt edildiği ve tescilden sonra birçok işlem kaydı olduğu, davacının … Denizcilik şirketinin ciro ve kaşesinin sahte olduğuna dair iddiasının soyut nitelikte kaldığı, … Bankası’nın 19.09.2020 Tarihli yazı cevabına göre 2018 yılında dava konusu çek yönünden çalıntı çek olduğuna dair bankaya yazılı bir talep bulunulmadığının bildirildiği de dikkate alındığında mevcut delil durumuna göre davalı şirketin çekin çalıntı olduğunu bildiği, bilecek durumda olduğu ispatlanamadığından davanın reddi kararı yerinde görülmüş ve davacı vekilinin istinaf isteminin reddi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacı vekilinin istinaf talebinin HMK’nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 179,90-TL harçtan, peşin alınan 59,30-TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60-TL harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına, 3-Davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, -Davalının gider avansından kullanıldığı anlaşılan 31,50-TL istinaf masrafının davacıdan alınarak davalıya verilmesine, 4-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 5-Artan gider avanslarının, karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.09/03/2023