Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2020/1806 Esas
KARAR NO: 2022/1460
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 20/12/2019
NUMARASI: 2018/996 E. – 2019/1221 K.
DAVANIN KONUSU: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı))|Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 21/09/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı … şirketi arasındaki ticari ilişki sebebi ile müvekkili tarafından davalı … şirketine 15/08/2018 tarihli ve 26.563,96.-TL bedelli bir çek düzenlendiğini, akabinde davalıya teslimi amacı ile söz konusu çekin dava dışı … Kargo Şirketine verildiğini, ancak taşıma esnasında çekin çalındığını, söz konusu hırsızlık olayı kapsamında müvekkili tarafından İstanbul Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulduğunu, diğer yandan söz konusu çekin davalı … tarafından teslim alınamaması sebebi ile bu kez müvekkili tarafından davalı …’ya 17/08/2018 tarihinde 26.593,96 TL’lik bir havale ödemesi yapıldığını, daha sonra dava konusu çekin sahte ciro zinciri ile davalı … A.Ş.’ye ciro edildiğini, ancak bu hususta davalı …’ın kusurlu olduğunu, ciro yolu ile takas işlemi yapılmasında genel kurallara uyulmadığını, son olarak ise söz konusu çekin, İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … sayılı icra dosyasına konu edildiğini beyanla, neticeten dava konusu çek hakkında menfi tespit davasının kabulü ile borçlu olmadıklarının tespitini ve dava konusu çekin iptali ve teslimini, davalılar hakkında %20 kötü niyet tazminatına, dava sonuna kadar icranın durdurulmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıları yükletilmesini, şikayet haklarının saklı tutulmasına karar verilmesi talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle: müvekkili ile davalılardan … Şirketi arasında 18/05/2018 tarihinde faktoring sözleşmesi akdedildiğini, söz konusu faktoring sözleşmesinin, davalı … Şirketi tarafından sunulan 19/07/2018 tarihli, 31.966,20.-TL bedelli faturaya istinaden imzalandığını, huzurdaki davaya konu edilen çekin iktisabında, 6361 sayılı yasanın belirtmiş olduğu tüm yükümlülüklerin müvekkili tarafından yerine getirildiğini, çekin ciro silsilesinde herhangi bir kopukluk bulunmadığından dolayı çekin yetkili hamilinin müvekkili olduğunu, ayrıca söz konusu çekin çalındığına ilişkin olarak henüz kesinleşmiş bir hükmün bulunmadığını, müvekkili tarafından başlatılan icra takibinin de hukuka uygun olduğunu beyanla neticeten davanın reddini, yargılama masrafları ve ücreti vekaletin davacıya yükletilmesine karar verilmesi talep etmiştir. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle: dava konusu çekin hiçbir zaman müvekkiline ulaşmadığını, söz konusu çekin kargo safhasında iken kaybolduğunun veya çalındığının öğrenildiğini, müvekkilinin imzasının taklit edilmesi sureti ile ciro işlemi yapılarak müvekkilinin de borçlu hale getirildiğini, işbu çekin konu edildiği ve müvekkili aleyhine açılan İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası neticesinde müvekkilinin bu durumdan haberdar olduğunu, dava konusu çekteki imzanın müvekkiline ait olmadığına ilişkin olarak müvekkili tarafından İstanbul 25. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2018/776 E. saydı dosyası ile imza incelemesi talepli bir dava ikame edildiğini beyanla neticeten vuku bulan ve davanın konusu olan olayda müvekkilinin herhangi bir kusurunun bulunmadığına karar verilmesi, bu nedenle de aleyhlerine yargılama giderlerine hükmedilmemesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstanbul 3.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 20.12.2019 tarih ve 2018/996 Esas – 2019/1221 Karar sayılı kararıyla; “Tüm dosya kapsamı, dosyaya sunulan bilgi ve belgeler, taraf savunmaları ve bilirkişi raporu dikkate alındığında; davacı defterlerine göre, davalılardan … Ltd. Şti. ile aralarındaki ticari iş kapsamında davalı … Ltd. Şti. tarafından davacı şirkete 04/05/2018 tarihinde 23.318,13.-TL’lik ve 29/06/2018 tarihinde 3.245,83.-TL’lik olmak üzere toplamda 26.563,96-TL tutarında iki adet fatura düzenlendiği, bu faturalara istinaden davacı tarafından davalı … Şirketine ilk olarak dava konusu 26.563,96-TL bedelli çekin keşide edilerek davacı şirket kayıtlarına alındığı, kayda alınan dava konusu çekin bu sırada davacı tarafından kaybolduğunun iddia edildiği, söz konusu çekin davalı … Şirketine teslim edilmemesi üzerine bu kez yine davacı tarafından davalılardan … Şirketine 17/08/2018 tarihinde 26.563,96-TL’lik bir havale yapıldığının anlaşıldığı, davacı şirkete düzenlenen 2 fatura ile davacı tarafından 17/08/2018 tarihinde yapılan 26.593,96-TL’lik banka havalesinin davalı … Şirketi kayıtlarında mevcut olduğu, huzurdaki davaya konu edilen çekin kaydının ise davalı … Şirketi defterlerinde bulunmadığı, diğer yandan davalı … şirketinin ticari defterlerinde dava konusu çekin ciro silsilesinde …dan sonra ciranta olarak görülen ve huzurdaki davanın davalıları olan …Ltd. Sti, ve … Ltd. Şti. ile ilgili olarak herhangi bir ticari ilişkinin de bulunmadığı, davalı … Şirketinin davaya konu çek üzerindeki imzanın kendilerine ait olmadığını iddia ettiği ve İstanbul 25. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2018/776-2019/701 sayılı dosyasında dava konusu çek üzerindeki imzanın davalı … Şirketi yetkililerine ait olmadığının tespit edildiği, davacı aleyhine açılan icra takibinde davalılardan … Ltd. Şti.’nin de borçlu olarak gösterildiği ve davalı … Şirketi’nin duruşmalardaki beyanında davacıdan olan alacağı için düzenlediği fatura bedellerinin zaten davacı şirket tarafından ödendiği ve davacı şirketten alacağı bulunmadığı gibi herhangi bir alacak talebinde de bulunmadığından bu davalı yönünden menfi tespit davasın açılmasında hukuki yarar bulunmadığı, diğer davalılar …Ltd. Sti, ve … Ltd. Şti.’nin ticari defterlerini sunmadığı gibi bu davalıların da davacı aleyhine açılan icra takibinde borçlu olarak gösterildiği ve davacı tarafından bu davalıların dava konusu çeki iktisabında kötü niyetli olduğunun ispat edilemediği, davalılardan …’in davalılardan … Ltd. Şti. ile aralarında usulüne uygun Faktoring Sözleşmesi akdedildiği ve davalı … Tic. Ltd. Şti. tarafindan, davalı … Tic. Ltd. Şti.’ne 19/07/2018 talihli, … numaralı, “İş Yeleği-İş Pantolonu-Bere” açıklamalı ve 31.966,20.-TL bedelli bir irsalıyeli fatura düzenlendiği ve bu faturanın faktoring işlemine dayanak yapıldığı, davalı … A.Ş. tarafından, davalı … Ltd. Şti.’ne, dava konusu 15/8/2018 keşide tarihli 26.563,96.-TL.lik çeke karşılık 24/07/2018 tarihinde 25.974,51-TL tutarında bir havale yapılmış olduğu ve dolayısıyla davacı tarafından davalı … A.Ş.’nin çeki iktisabında kötü niyetli olduğu ispat edilemediği anlaşıldığından, subuta ermeyen davanın reddine” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; “Davacı müvekkilin keşide ettiği dava konusu çekin aralarındaki ticari ilişkiye istinaden davalı … Ltd.Şti.’ye gönderdiği sırada kargoda çalındığını, Lehtar davalı … Ltd.Şti. adına oluşturulan sahte kaşe ve imza ile çekin ciro edildiği, davalılar …ve … şirketlerinden geçirilen çekin davalı … A.Ş.’den tahsil edildiğini, … ve … şirketlerinin çalıntı çekleri tahsil etmek için kısa süre önce kurulmuş paravan şirketler olduğunu, haricen yaptıkları araştırmada şirketin yetkilisi olarak görünen kişilerin şirketin faaliyetinden haberdar olmadıklarını öğrendiklerini, Davalı … A.Ş.’nin çeki teslim alırken faktoring mevzuatına uygun davranadığı için kusurlu ve sorumlu olduğunu, davalının gerekli araştırmayı yapmadığını, faktoring sözleşmesi imzalanırken gerekli belgeleri (imza sirküleri, şirket yetki belgesi, vekil varsa vekaletname örneği vb.) tam ve eksiksiz almadığını veya mahkemenin talebine rağmen mahkemeye sunmadığını, Ankara C.Başsavcılığı’nın 2018/209032 Sor.sayılı dosyasının mahkemece istenmesine ve celp edilmesine rağmen gerekli incelemenin yapılmadığını, Davalı …yönünden davada sıfat yokluğu gözetilerek maktu vekalet ücreti yerine nispi vekalet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu, Davanın reddine karar verilmesine rağmen davacı aleyhine harca hükmedilmesinin hatalı olduğunu.” beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir.
DELİLLER: *Davaya konu çek; … Bankası Kuğulupark Şubesi, … seri numaralı, 26.563,96-TL bedelli, 15/08/2018 keşide tarihli, keşidecesi davacı şirket olduğu ve davalılardan … Ltd. Şti. lehine düzenlendiği, cirantalarının sırasıyla davalı … Ltd. Şti., davalı … Tic. Ltd. Şti. ve davalı … A.Ş. olduğu anlaşılmıştır. * İstanbul … İcra Dairesi’nin … esas sayılı dosyasında; alacaklı … A.Ş. tarafından, borçlu … Ltd. Şti., … Ltd. Şti., … Ltd. Şti., … Ltd. Şti. aleyhine 26.563,96-TL asıl alacak, 766,35-TL takip öncesi faiz, 2.656,40-TL çek tazminatı, 79,69-TL komisyon olmak üzere toplam 30.066,40-TL’nin icra takip tarihi olan 09/10/2018 tarihinden itibaren asıl alacağa yıllık %19,50 oranında faiz işletilmek kaydı ile tahsili talebi ile 09/10/2018 tarihinde ilamsız icra takibi başlatıldığı anlaşılmıştır. *Mahkemece alınan 26/03/2019 tarihli bilirkişi raporunda; “Davacı defterlerine göre, davalı … Ltd. Şti. tarafından davacıya 04/05/2018 tarihinde 23.318,13.-TL’lik ve 29/06/2018 tarihinde 3.245,83.-TL’lik olmak üzere toplamda 26.563,96-TL tutarında iki adet fatura düzenlendiği, bu faturalara istinaden davacı tarafından davalı …’ya ilk olarak huzurdaki davaya da konu edilen 15/08/2018 tarihli ve 26.563,96-TL bedelli çekin keşide edilerek kayıtlara alındığı, akabinde ise söz konusu çekin davalı …’ya teslim edilememesi üzerine bu kez yine davacı tarafından davalılardan …ya 17/08/2018 tarihinde 26.563,96-TL’lik bir havale yapıldığının anlaşıldığı, davacıya düzenlenen 2 fatura ile davacı tarafından 17/08/2018 tarihinde yapılan 26.593,96-TL’lik banka havalesinin davalı … kayıtlarında mevcut olduğu, huzurdaki davaya konu edilen çekin kaydına ise davalı defterlerinde rastlanılmadığı, diğer yandan bunun yanında davalı … şirketinin, dava konusu çekin ciro silsilesinde …dan sonra ciranta olarak görülen ve huzurdaki davanın davalısı olan …Ltd. Sti, ve … Ltd. Şti. ile ilgili olarak herhangi bit ticari ilişkisine de rastlanmadığı, davalı …’nun da zaten cevap dilekçesinde çek üzerindeki imzanın kendilerine ait olmadığı, taklit edildiği yönünde beyanının mevcut olduğu, diğer davalı … yönünden ise, davalı … Tic. Ltd. Şti. 18/05/2018 tarihli 500.000-TL limitli bir Faktoring Sözleşmesi’nin akdedilmiş olduğu, davalı … Tic. Ltd. Şti. tarafindan, davalı … Tic. Ltd. Şti.’ne 19/07/2018 talihli, … numaralı, “İş Yeleği-İş Pantolonu-Bere” açıklamalı ve 31.966,20.-TL bedelli bir irsalıyeli fatura düzenlendiği ve bunun faktoring işlemine dayanak yapıldığı, davalı … A.Ş. tarafindan, davalı … Ltd. Şti.’ne, dava konusu 15/8/2018 keşide tarihli 26.563,96.-TL.lik çeke karşılık 24/07/2018 tarihinde 25.974,51-TL tutarında bir havale yapılmış olduğu” görüş ve kanaati rapor edilmiştir.
GEREKÇE: Dava, İİK’nun 72.maddesi uyarınca icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasıdır.Davacı, davaya konu çekin keşidecisi olduğunu ve lehtarına gönderildiği sırada kargoda çalındığını, buna ilişkin savcılık soruşturmasının bulunduğunu, çeki haksız ele geçirenlerin lehtar adına sahte imza ve kaşe ile çeki tedavüle koyduklarını, davalının iyiniyetli ve meşru hamil olmadığını beyanla menfi tespit isteminde bulunmuştur.Davalı … vekili, çekin faktoring hukukuna uygun olarak devir ve teslim alındığını, davacı beyanlarının gerçek dışı olduğunu beyanla davanın reddi gerektiğini savunmuştur. Davalı lehtar … vekili ise, dava konusu çekin hiçbir zaman müvekkiline ulaşmadığını, çekin kargo safhasında iken kaybolduğunun veya çalındığının öğrenildiğini, müvekkilinin imzasının taklit edilmesi sureti ile ciro işlemi yapılarak müvekkilinin de borçlu hale getirildiğini, çek bedelinin haricen davacıdan tahsil edildiğini beyan etmiştir. Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir. İlk derece mahkemesi tarafından, “…davacı tarafından davalı … Şirketine dava konusu 26.563,96-TL bedelli çekin bu sırada davacı tarafından kaybolduğunun iddia edildiği, davacı tarafından davalılardan … Şirketine 17/08/2018 tarihinde 26.563,96-TL’lik bir havale yapıldığı, davalı … şirketinin ticari defterlerinde çekin ciro silsilesinde …dan sonra ciranta olarak görülen davalılar …Ltd. Sti, ve … Ltd. Şti. ile ilgili olarak herhangi bir ticari ilişkinin bulunmadığı, davalı … şirketinin davaya konu çek üzerindeki imzanın kendilerine ait olmadığını iddia ettiği, davalı … şirketinin beyanında davacıdan olan alacağın zaten davacı tarafından ödendiği belitildiğinden bu davalı yönünden menfi tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı; Davacı tarafından davalılar …Ltd. Sti, ve … Ltd. Şti.’nin dava konusu çeki iktisabında kötü niyetli olduğunun ispat edilemediği, davalılardan …’in davalılardan … Ltd. Şti. ile aralarında usulüne uygun faktoring sözleşmesi akdedildiği ve davalı … Ltd. Şti. tarafindan, davalı … Tic. Ltd. Şti.’ne 19/07/2018 tarihli, … numaralı, “İş Yeleği-İş Pantolonu-Bere” açıklamalı ve 31.966,20.-TL bedelli bir irsalıyeli fatura düzenlendiği ve bu faturanın faktoring işlemine dayanak yapıldığı, davacı tarafından davalı … A.Ş.’nin çeki iktisabında kötü niyetli olduğu ispat edilemediği anlaşıldığından, subuta ermeyen davanın reddine” karar verilmiştir.Hüküm davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.Somut uyuşmazlıkta; davacı takibe konu çeki keşide ederek davalı lehtar … Ltd.Şti.’ne gönderildiği sırada çekin kargoda çalındığını ve sahte cirolarla çeki devralmış görünen davalı … A.Ş.’nin meşru hamil olmadığını ve davalılara borcunun bulunmadığını beyanla menfi tespit isteminde bulunmuştur. Davalı lehtar … Ltd.Şti. vekili, davacı beyanlarını doğrulayarak çekteki lehtar imzası ve kaşesinin sahte olduğunu, bu konuda açtıkları İstanbul 25. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2018/776 Esas sayılı dava sonucunda çekteki imzanın müvekkillerine ait olmadığının tespit edildiğini, davacıdan alacaklarını havale yoluyla aldıklarını ifade etmiştir. Somut uyuşmazlıkta; ispat yükü davacı tarafta olup davanın niteliği gereği mahkeme, tarafların delilleri ile bağlıdır. Davacı tarafından davalılar aleyhine yapılan şikayet yönünden Ankara C.Başsavcılığı’nın 2018/209032 Sor.sayılı soruşturma dosyasının halen derdest olduğu anlaşılmaktadır. İlk derece mahkemesince TBK 74 maddesi gereğince ceza soruşturma dosyasının bekletici mesele yapılması gerekliyken eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır. Kabul edilen istinaf istemi dikkate alındığında davalı vekilinin sair istinaf istemleri yönünden inceleme yapılmasına yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;1-Davacı vekilinin istinaf talebinin KABULÜNE, 2-İstanbul 3.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 20/12/2019 tarih, 2018/996 E. – 2019/1221 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-Yukarıda gerekçede belirtildiği şekilde tüm deliller birlikte değerlendirildikten sonra bir karar verilmek üzere dosyanın ilk derece mahkemesine İADESİNE, 4-İstinaf peşin harcının talebi halinde davacıya iadesine, 5- İstinaf aşamasında davacı tarafından yapılan yargılama gideri olan 148,60 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 109,50 TL posta masrafı olmak üzere toplam 258,10 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 6-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, HMK’nun 353/1-a-6 maddesi uyarınca oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.21/09/2022