Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2020/1737 Esas
KARAR NO: 2022/1876 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 14/07/2020
NUMARASI: 2017/302 E. – 2020/150 K.
DAVANIN KONUSU: Patent (Maddi Tazminat İstemli)
KARAR TARİHİ: 04/11/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin işbu davaya konu … tescil numaralı “duvara kapı sabitleme kilit sistemi” başlıklı faydalı modeli ve benzer faydaya hizmet eden … numaralı “duvara kapı sabitleme iş güvenliği kilit sistemi” başlıklı patent başvurusunun gerçekleştirildiğini, davalı yanın ise, müvekkiline ait … tescil numaralı faydalı modeli ve … başvuru numaralı patentin aynısını veya ayırt edilemeyecek derecede benzer ürünleri üreterek piyasaya sürdüğünü ve bu durumun müvekkilinin haklarına tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğini, bu yolla haksız kazanç elde ettiğini, tecavüz eyleminin Mahkemenin 2016/24 D.İş sayılı tespit dosyası ile de sabit olduğunu ileri sürerek , müvekkilinin faydalı model ve patent haklarına tecavüzün durdurulmasını ve ortadan kaldırılmasını, men ve ref’ini, mümkün olduğu takdirde tecavüze konu mamul-yarı mamul ürünler ile kalıplar üzerinde müvekkile mülkiyet hakkı tanınmasını, mümkün olmadığı takdirde bunların imhasını, haksız rekabetin tespiti ve men’ini, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak şimdilik 1.000,00 TL maddi tazminatın, tespit tarihinden işleyecek ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsilini ve 50.000 TL manevi tazminatın, tespit tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının … başvuru numaralı patentinin henüz başvuru aşamasında olduğunu ve tescilli olmadığını, davacının henüz tescil süreci tamamlanmamış bir patent başvurusunun müvekkili aleyhinde herhangi sonuç doğurmasının mümkün olamayacağını, ayrıca müvekkili ürünlerinin davacının faydalı model ve patent başvurusuna benzemediğini, müvekkilinin faaliyetlerine ilişkin olarak Türk Patent Enstitüsü nezdinde … başvuru numaralı “bir kilit mekanizması” buluş başlıklı, … başvuru numaralı “kapı sabitleme kilidi” buluş başlıklı, … başvuru numaralı “sınıf kapılarının açık halde iken duvara sabitleme işlemini gerçekleştiren sabitleme kilidi” buluş başlıklı, … başvuru numaralı “okullarda ders çıkışında sınıf kapılarının açık konumda kalmasını sağlayan sabitleme kilidi” buluş başlıklı faydalı model başvurularının bulunduğunu, karşı tarafın … tescil numaralı faydalı modelinde, kilit sisteminde kullanılan kancanın oldukça keskin yapıda bulunduğunu, kapının olası çekilmesi durumunda kancanın çıkması gibi olumsuzluklar gözlemlendiğini, kilit sisteminin kullanımı süresince kancanın kısa sürede aşınarak görevini yerine getiremez duruma geldiğini, müvekkilinin 4 adet faydalı model başvurusunda önceki teknikteki olumsuzlukları çözmeyi amaçladığını, buluşların amacının sadece okullarda değil her türden kapıların sabitleme işlemini gerçekleştiren sabitleme kilidi oluşturulmasını sağlamak olduğunu, tespit dosyasında taraf olmadıklarını, bilirkişi raporunun müvekkiline tebliğ edilmediğini, tespit raporunda davalıya ait faturadan bahsedilmişse de, bu kilide ait olup olmadığının incelenmediğini, dosyanın müvekkili aleyhine değerlendirilemeyeceğini, tespit raporundaki incelemenin gerekçesiz teknik detay içermeyen, denetime elverişli olmayan bir rapor olduğunu, müvekkili adına başvurusu yapılan faydalı model belgelerinin tescil edilmesi halinde, müvekkili aleyhinde bir hüküm oluşturulmasının usul ve yasa uyarınca mümkün olmayacağını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
MAHKEME KARARI: Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 14/07/2020 tarihli 2017/302 E. – 2020/150 K. sayılı kararıyla; “…kök ve ek rapor teknik yönden yeterli olup dosya kapsamı ile uyumlu olduğundan HMK’nın 82. Maddesi kapsamında mahkememizce itibar etmek gerekmiştir. Bu itibarla davalı kullanımı davacı adına tescili faydalı model ve patent koruma kapsamında olmadığı” gerekçesiyle davacının davasının reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURUSU: Davacı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; mahkemenin 2016/24 Değişik İş dosyası kapsamında gerçekleştirilen delil tespiti neticesinde ve mahkemece alınan ilk bilirkişi raporunda “… numaralı faydalı model ve tecavüze konu olan ürün ürünlerin kıyaslaması yapıldığında ayırt edilemeyecek derecede belirgin bir benzerlik olduğu…” kanaatine varıldığını, daha sonrasında ise davalı tarafın itirazları doğrultusunda dosya yeni bir bilirkişi heyetine tevdi edildiği, yeni heyetin hazırlamış olduğu raporda ise “… numaralı faydalı model ve tecavüze konu olan ürünler ile; … numaralı patent ile tecavüze konu olan ürünlerin kıyaslaması yapıldığında müvekkil adına tescilli faydalı model ve patentin koruma kapsamında tecavüz olmadığı…” kanaatine varıldığını, mahkemenin birbirinden farklı iki kanaate varan bilirkişi raporları arasındaki çelişkiyi gidermeden ve tecavüzün olmadığı kanaatine varılan rapora dayanarak neden karar verdiğini hukuka uygun bir şekilde gerekçelendiremeden davanın reddine karar vermesinin hatalı olduğunu, mahkemenin yetersiz incelemeler ile oluşturulmuş ikinci bilirkişi raporunu gerekçe göstererek davanın reddine karar vermesinin hatalı olduğunu, davanın reddine gerekçe gösterilen bilirkişi raporunda Eş Değerler doktrininin dikkate alınmadan SMK 89/5 maddesinin görmezden gelinerek yetersiz inceleme yapıldığını, bu madde gereğince, patentteki iki unsur şekil, boyut, kullanılan madde veya üretildiği madde farklılıkları bulunsa dahi eğer aynı etkiyi doğurup, aynı işlevi yerine getirerek aynı teknik sonuca ulaşılmasını sağlıyorlarsa ve birinin diğerinin ikamesi şeklinde ise işbu unsurların eşdeğer olduğu kabul edileceğini, bu kapsamda patentin koruma kapsamı belirlenirken istemlerin yalnızca sözcüklerle sınırlı olarak yorumlanması neticesinde tecavüzün oluşmadığı kanaatine varılmasının kabulünün mümkün olmadığını, mahkemenin davanın reddine dayanak gösterdiği bilirkişi raporunda iki kilit sisteminin farklı çalışma prensibine sahip olduğunu beyan etmişse de söz konusu işbu çalışma prensipleri farklı olsa dahi aynı teknik sonuca ulaşmayı amaç edindiğini, birbirlerinin yerine rahatlıkla ikame edilebilme yetisine sahip olduğunu beyanla mahkeme kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekilinin istinaf dilekçesine cevabında; tespit raporunun hükmi şahsiyeti bulunmayan okul aleyhine yapıldığını, taraf olmadıklarını, raporun kendilerine tebliğ edilmediğini, tespit raporunun hükme esas alınabilecek nitelikte ve denetime elverişli bulunmadığını, mahkemece alınan ek raporda çelişkilerin giderildiğini beyanla istinaf başvurusunun reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER: Davacı adına 06/01/2011 başvuru tarihli, … başvuru numaralı “Duvara Kapı sabitleme kilit sistemi” faydalı modelin, 21/03/2013 tarihinde tescil edildiği, 1 numaralı bağımsız isteminin; ” Buluş. hem kapının duvara sabitlenmesini hem de kapının duvara kilitlenmesini sağlayan bir kilit mekanizması olup özelliği, uygulanan bir kuvvet neticesinde kapının(21) duvara(22) yani geriye itilmesiyle sabitlenmesini ve duvara (22) takılmış kilit sistemine kilitlenmesini sağlayan kapı(21 ) üzerine monte edilmiş ve kapıyla birlikte hareket eden bir adet sabit kanca(10), duvara(22) monte edilmiş kilit sistemi içerisinde sabit kancanın (10) itmesiyle yukarı kalkan ve sabit kancayı( 10) içeriye aldıktan sonra aşağıya hareket ederek kilitlenmeyi sağlayan, uç tarafı sivri iç tarafı ise dik bir yapıda ve şekilde olan bir adet hareketli kanca(8) hareketli kancayı(8) kaldırıp içeriye geçen sabit kancayı(10) durdurarak daha ileri gitmesini engelleyip iç kısımda kalmasını sağlayan kilit destek düzlemi(9) ve hareketli kancanın(8) sabit kanca( 10) üzerinde baskı oluşturmasını sağlayan yay vidası(4) ile birlikte bir yay(5) .” şeklinde olduğu görülmüştür. Davacı adına 05/05/2015 başvuru tarihli, … başvuru numaralı, tarihli “Duvara Kapı sabitleme iş güvenliği kilit sistemi” başlıklı patentin 21/06/2018 tarihinde tescil edildiği, 1 numaralı bağımsız isteminin;1) Buluş, hem kapının duvara sabitlenmesini hem de kapanış duvara kilitlenmesini sağlayan bir kilit mekanizması olup özelliği; uygulanan bir kuvvet neticesinde kapının (26) duvara (25) yani geriye doğru itilmesiyle sabitlenmesini ve duvara (25) takılmış kilit sistemine kilitlenmesini sağlayan kapı (25) üzerine monte edilmiş ve kapıyla (25) birlikte hareket eden kanca montaj düzlemi (20) üzerinde bulunan ortası açık dikdörtgen halka (20), görünümünde bir adet sabit kanca (21) duvara (25) monte edilmiş kilit sistemi içerisinde (Şekil 2) kancanın (21) itmesiyle geriye doğru dönebilen ve dönmesiyle birlikte kancayı (21) u boşluğu içerisinde hapseden bir adet kilit mekanizması Kuyruklu U Parça (4), Kuyruklu U parçanın yukarı dönmesiyle onu döndüğü noktada yakalayarak tekrar geriye doğru gitmesini engeli bir adet Tırnak (5), Kuyruklu U Parçayı (4) ve Tırnağı (5) mekanizmaya bağlayarak aşağı ve yukarı yönde dönme hareketi yapmasını sağlayan bir tane Kuyruklu U Parçada (4) bir Tırnakta (5) olmak üzere iki adet iki ucu vidalı Pim (7), Pim (7) üzerinde bulunan Kuyruklu U (4) ve Tırnağı (5) sağdan ve soldan sabitleyerek tek bir doğrultuda hareket etmesini sağlayan eşit ölçülerde toplam dört adet metal Halka boru (6), Tırnağın (5) parmakla ya da Mandallı Anahtar (16) yardımıyla yukarıya kaldırılmasını; sağlayan Tırnağın (5) üst kısmına yerleştirilmiş bir adet Tırnak Kaldırma Pimi (8), Tırnağın (5) Kuyruklu U parça (4) üzerinde baskı oluşturması için bir adet Tırnak Yayı (9), U parçanın (4) Tırnağın (5) açılmasıyla eski hale gelmesini ve kancanın (21) kilidin dışına itilmesini sağlayan bir adet U parça yayı (3) içermesidir.” şeklinde olduğu görülmüştür. Davalı adına … başvuru numaralı “bir kilit mekanizması” buluş başlıklı, … başvuru numaralı “kapı sabitleme kilidi” buluş başlıklı, … başvuru numaralı “sınıf kapılarının açık halde iken duvara sabitleme işlemini gerçekleştiren sabitleme kilidi” buluş başlıklı, … başvuru numaralı “okullarda ders çıkışında sınıf kapılarının açık konumda kalmasını sağlayan sabitleme kilidi” buluş başlıklı faydalı model belgelerinin TPMK’dan kayıtlarının getirtildiği, davalı adına tescilli oldukları anlaşılmıştır. Mahkemenin 2016/24 D.İş sayılı tespit dosyasının incelenmesinde, tespit talep eden davacı tarafça, karşı taraf olarak Bakırköy İlköğretim Okulu’nun gösterildiği, tespit talebinde faydalı model ve patent belgesine tecavüz ettiğini ileri sürdüğü ürünlerin nereden temin edildiği, ürünleri üreten ve kullananların da tespitini talep ettiği, tespit mahallinde bulunan okul müdürünün dosyaya …-… tarafından Okul Aile Birliği’ne düzenlenen 9 adet kapı sabitleme aparatına ait 25/12/2015 tarihli, 849,00 TL bedelli fatura örneği sunulduğu anlaşılmıştır. Tespit dosyasında Makine Mühendisi bilirkişi … tarafından düzenlenen 09/03/2016 tarihli raporda; davaya konu faydalı model ve patentin çizimleri ile, tespit mahallinde incelenen ürünün fotoğraflarının rapora eklenerek karşılaştırıldığı, faydalı model ve patentin 1 numaralı bağımsız unsurlarının ürün üzerinde bulunduğunu, tespit mahallinde görülen kapı sabitleme kilit sisteminde … başvuru numaralı faydalı modelin 1 numaralı teknik uygulamasının kullanıldığı, tespit mahalli görseli üzerinde yapılan incelemede … nolu patent başvurusunun teknik özelliklerinin tespit mahallinde görülen kilit sistemi üzerinde var olduğunun görüldüğü açıklanmıştır. İlk derece mahkemesince Bilirkişiler mali müşavir …, Marka ve Patent Uzmanı Dr.Öğr. Üyesi … ve sektör bilirkişisi …’den alınan 29/01/2019 tarihli raporda; “…davalı tarafça kullanılan ürünün davacı adına tescilli … sayılı faydalı model ile ayırt edilemeyecek düzeyde benzer olduğu, kullanımın iltibas yaratacak derecede olduğu kanaatine varıldığını” beyan etmişlerdir. Mahkemece bilirkişiler Avrupa Patent Vekili Makine Yüksek Mühendisi …, Patent ve Marka vekili Makine Yüksek Mühendisi … ve hukukçu Avrupa Patent vekili …’dan 29/08/2019 tarihli rapor alındığı, düzenlenen raporda; dava konusu faydalı model ve patente ait istemler ile değişik iş dosyasında yer alan fotoğrafların karşılaştırılarak yapılan değerlendirmede, faydalı model belgesi ile yapılan karşılaştırmada; rapor içeriğindeki fotoğraftan anlaşılacağı üzere incelenen üründe hareketli kanca (8), sabit kancanın (10) itmesiyle yukarı kalkmadan sadece aşağı inerek sabit kancayı (10) kavradığı, ayrıca hareketli kancanın (8) yine resimlerden anlaşılacağı üzere uç tarafının sivri, iç tarafının ise dik bir yapı ve şekilde olduğunu, Fotoğraflar üzerinden yapılan değerlendirme neticesinde bağımsız istemde yer alan 1.C.1 ve 1.C.3 unsurlarının ürün üzerinde yer almadığından incelenen ürünün faydalı modelin koruma kapsamı içine girmediğini. – Patent belgesi ile yapılan karşılaştırmada; rapor içeriğindeki fotoğraftan anlaşılacağı üzere incelenen üründe kuyruklu “U” parça (4), kancanın (21) itmesiyle geriye doğru dönmediği, ayrıca ürün üzerinde eşit ölçülerde dört adet metal halka borunun (6) yer almadığı, başvuru sahibi koruma kapsamını eşit ölçülerde dört adet halka boru bulunacak şekilde sınırladığını, Değişik iş dosyasında mevcut görseller üzerinden yapıları incelemede söz konusu kilit yapısı içerisinde halka boru yapılarına ulaşılamadıklarını, bu unsurların bulunmaması durumundan dolayı, söz konusu patentin belirlemiş olduğu haklara tecavüz oluşmadığını,Fotoğraflar üzerinden yapılan değerlendirme neticesinde bağımsız istemde yer alan 1.C,1 ve 1.F unsurlarının ürün üzerinde yer almadığından inceledikleri ürünün patentin belirlediği koruma kapsamı içine girmediğini beyan etmişlerdir. Mahkemece bilirkişi heyetinden alınan 16.06.2020 tarihli ek raporda; fotoğraflar üzerinde inceleme yapmanın yeterli olduğunu, mahkemece patent ve faydalı model belgesini ihlal ettiği iddia edilen ürünün dava dosyasına sunulması yada mahkemenin yerinde inceleme yetkisi verilmesi durumunda ürünün halihazırda bulunduğu okulda inceleme yapılabileceği, davalı kullanımının davacı faydalı model ve patent koruması kapsamında olmadığı beyan edilmiştir.
G E R E K Ç E: Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkili adına … tescil numaralı “duvara kapı sabitleme kilit sistemi” başlıklı faydalı modeli ve … numaralı “duvara kapı sabitleme iş güvenliği kilit sistemi” başlıklı patent başvurusu kapsamında kalan ürünlerin davalı tarafça üretilip pazarlanarak, tescil belgelerine tecavüz ve haksız rekabet ettiğini ileri sürerek tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, meni, refi ve tazminat talebinde bulunmuştur. İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiş, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. Davacı vekilinin istinaf dilekçesinde dosya kapsamında bulunan Mahkemenin 2016/24 D.İş sayılı tespit raporu, mahkemece alınan birinci heyet raporu ile hükme dayanak alınan raporlar arasında çelişki bulunduğunu, çelişkiyi giderecek şekilde rapor alınmadan karar verildiğini ileri sürdüğü anlaşılmıştır. İlk derece mahkemesinin kararında; mahkemece rapor alınan ilk bilirkişi heyetinin faydalı model ve patente ilişkin istemler yönünden herhangi bir inceleme yapmaksızın sadece tespit dosyasında alınan fotoğraflardan yararlanılarak rapor tanzim edildiğini, ürünün incelenmediğini, itirazlar bulunduğunu, mahkemece de incelemenin yeterli görülmediği gerekçesiyle, ikinci heyetten kök ve ek rapor alındığını açıkladığı anlaşılmıştır. Mahkemece rapor alınan ikinci heyetin de, ürün üzerinde inceleme yapmadığı, tespit dosyasındaki fotoğraflar üzerinde inceleme yapıldığı, bilirkişilerce ek raporda fotoğraflar üzerinde inceleme yapmanın yeterli olduğunu, mahkemece patent ve faydalı model belgesini ihlal ettiği iddia edilen ürünün dava dosyasına sunulması yada mahkemenin yerinde inceleme yetkisi verilmesi durumunda ürünün halihazırda bulunduğu okulda inceleme yapılabileceği belirtildikten sonra kök rapordaki görüşlerini tekrar ettikleri anlaşılmış, mahkemece ürün üzerinde inceleme yapılmamasını ilk rapora itibar edilmeme gerekçesi olarak açıkladıktan sonra, ikinci heyete ürün üzerinde inceleme yapma yetkisi verilmemesi, yada taraflardan ürün örneğinin sunulması istenerek inceleme yaptırılmaması yerinde olmamıştır. Ayrıca dosya kapsamında bulunan mahkemenin 2016/24 D.İş sayılı tespit raporunda da, faydalı model ve patentin 1 numaralı bağımsız unsurlarının ürün üzerinde bulunduğunu, tespit mahallinde görülen kapı sabitleme kilit sisteminde … başvuru numaralı faydalı modelin 1 numaralı teknik uygulamasının kullanıldığı, tespit mahalli görseli üzerinde yapılan incelemede … nolu patent başvurusunun teknik özelliklerinin tespit mahallinde görülen kilit sistemi üzerinde var olduğunun görüldüğü açıklanmasına rağmen, tespit raporu ile, hükme esas alınan rapor arasındaki çelişki giderilmeden karar verilmesi ve karar gerekçesinde tespit raporuna yer verilmemesi ve bu rapora neden itibar edilmediğinin açıklanmaması da yerinde olmamıştır. Bu durumda mahkemece, tespit dosyasında incelenen ürünün davalıya ait olup olmadığı yönündeki itirazının da incelenerek, tespit raporu, mahkemece alınan birinci heyet raporu ve ikinci heyet raporu arasında çelişki bulunduğu gözetilerek, çelişkiyi giderecek ve davacı tarafın eşdeğerlik yoluyla tecavüze yönelik itirazlarını karşılayacak şekilde yeni bir heyetten rapor alınarak karar vermek gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi usul ve yasaya uygun olmadığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın Dairemizin kararında işaret edildiği şekilde yeni bir heyetten, ürün üzerinde inceleme yapılarak, çelişkileri giderecek ve itirazları karşılayacak şekilde denetime elverişli rapor alındıktan sonra karar verilmek üzere, dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1-Davacı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile, 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a-6 maddesi gereğince, BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ’nin 14/07/2020 tarihli 2017/302 E. – 2020/150 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 2-Dosyanın, Dairemizin kararında işaret edilen hususlarda yargılamaya devam edilmek üzere mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 3-İstinaf talebi kabul edildiğinden, istinaf peşin harcının talebi halinde davacı tarafa iadesine, 4-İstinaf yargılama giderleri olarak; Davacı avansından kullanıldığı anlaşılan; 148,60 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile 77,00 TL (posta-teb-müz) masrafının davalıdan alınarak, davacıya verilmesine, 5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 6-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 04/11/2022 tarihinde HMK’nın 353/1-a-6 maddesi uyarınca oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.