Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2020/1433 Esas
KARAR NO: 2022/1631
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 12/11/2019
NUMARASI: 2016/142 2019/456
DAVANIN KONUSU: Maddi ve Manevi Tazminat İstemli (FSEK’ten kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 07/10/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı tarafa ait www…com adresli internet portalında “…” sekmesi altında “…” başlıklı birden fazla kişi tarafından hazırlanmış yazının 07/12/2015 tarihinde yayınlanmaya başladığını, aynı internet portalının “…”, “…” ve “…” gibi çeşitli kısımlarda da telif hakları müvekkiline ait olan “…” isimli kitabının kapağının müvekkilin yazılı ve sözlü izni olmadan kullanıldığını, yapılan yayında kitabın ismi, yazarı-illüstratörü olan müvekkilin adı ve soyadının kasıtlı olarak silindiğini, kapak formatının değiştirildiğini, bu yüzden çizimleri müvekkiline ait olan 16 adet illüstrasyonun sanki yazıyı hazırlayanlar tarafından çizilmiş imajı yaratıldığını, kitabın kapağının dijital hale getirilip yüksek çözünürlükte eklenen butonlarla istenilen boyutta indirilebilir, kopyalanıp çoğaltılabilir ve baskı yapılabilir şekilde bu site de yayınlandığını, bu yüzden …, …, … Kitapevleri gibi büyük kitapevlerinde satışta olan kitabın satışlarına büyük zarar verildiğini, dava konusu eserin halka açık yayılması nedeniyle kitabın ticari olarak değerini yitirdiğini, kitap yüzünün eskimesi nedeni ile yeniden düzenlenip basımının yapılmasının gerektiğini, davalının ihlalinin farkedilmesi üzerine noter kanalıyla e-tespit tutanağı düzenlettirildiğini ve davalıya ihtarname gönderildiğini, davalının ihtara cevap vermediğini, müvekkiline ait eserin izinsiz olarak kullanıldığını, müvekkilinin maddi ve manevi yönden zarar gördüğünü, haklarına tecavüz edildiğini, davalıya gönderilen ihtarname sonrasında internet yayınının kaldırıldığını, ancak yayının kaldırılmasına kadar internet sitesini 346.830 kişinin ziyaret ettiğini, müvekkili ile sözleşme yapılmadığından telif bedelinin tıklanma sayısı başına 1 TL olduğu hesaplandığında müvekkiline geriye dönük 346.830 TL gibi bir bedelin ortaya çıktığını iddia ederek, fazlaya ilişkin haklarının saklı kalması kaydıyla, 5.000 TL maddi, 1.000 TL manevi tazminatın tecavüzün başladığı tarihten itibaren ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili ıslah dilekçesinde özetle; eser ihlali, umuma iletim gibi mali haklara ilişkin olarak uğranılan zarar ve yoksun kalınan kar kaybının giderilmesi için 300.000,00 TL’nin 3 katının ihlalin başladığı Aralık 2015 tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte ve müvekkilinin yaşadığı manevi zararın karşılığı olarak davalının mali gücü olayın ağırlığı ile orantılı olarak takdir edilecek manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin sahip olduğu www…com internet sitesinde “…” başlıklı bir haber yayınlandığını, bu haberde moda akımlarının incelenirken, davacının “…” adlı kitabının kapağının da haber içeriğini desteklemek amacıyla kullanıldığını, kitap kapağının dışından başka hiçbir alıntıya yer verilmediğini, kitap kapağının kullanımının eserin tümüyle ilintili olmadığını, kitaptan faydalanmayı kısıtlamadığını, sadece kısa süreli kullanım olarak değerlendirilebileceğini, haber niteliğinde olmak ve bilgilendirme sınırlarını aşmamak koşuluyla fikir ve sanat eserlerinden alıntılar yapılabildiği gibi hukuken topluma önceden sunulmuş bir eserden, mutad uygulamaya uygun olarak ve yine amacın haklı göstereceği ölçüyü aşmamak kaydıyla basın özetleri şeklinde kısa alıntılar yapılmasının mümkün olduğunu, bu kısa süreli haber amaçlı kullanımın davacının tazminat kazanmasına neden olacak bir durum olmadığını, istenilen tazminat miktarının fahiş olduğunu, davacının tazminat kazansa dahi istenilen bedelin eserin rayiç bedeli üzerinden hesaplanması gerektiğini, davacının tıklanma başına 1 TL talebinin yüksek olduğunu, davacının “…” isimli kitabının rayiç bedelinin yayıncı meslek birliklerine sorularak tespit edilmesi gerektiğini, davacının … eserinin Kültür Turizm Bakanlığı’nca ilk kez ne zaman bandrol alındığının ve dava tarihine kadarki bandrol sayısının ne kadar olduğunun tespit edilmesinin gerektiğini, belirterek davanın reddini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; “…davacının FSEK kapsamında eser niteliğine haiz “…” isimli kitabına ait kapağın davalı tarafından isim belirtmeksizin izinsiz bir şekilde www…com isimli internet portalında kullanıldığı, bu durumu davalının da ikrar ettiği, izin alınmaksızın kapak görselin kullanılmasının davacının eser sahipliğinden kaynaklı FSEK 21-25 de yer alan mali hakları ihlal ettiği gibi aynı yasanın 15. Maddesinde düzenlenen manevi hakkı da ihlal ettiği, bahse konu kullanımın FSEK 37 de düzenlenen istisna kapsamında kalmadığı anlaşılmakla davacının eser sahipliğinden kaynaklı haklarını ihlal ettiğinin tespiti ile, dosya kapsamı davacının emeği gözetildiğinde bilirkişilerce rayiç olarak tespit olunan miktarların hakkaniyete uygun düşmeyeceği, esasen davacıya ait çalışmaların büyük kısmını içeren adeta çalışmaların özeti niteliğindeki kitap kapağının izinsiz kullanımının, salt bir kitap kapağını kullanmanın ötesinde değerlendirilmesinin gerektiği, bu kapsamda BK 50 gereği takdiren tazminatın belirlenmesinin gerektiği sonucuna ulaşılmış, rayiç olarak davanın konusu ve davacının emeği sunulan rapor içerikleri de dikkate alınarak takdiren 10.000 TL kabul olunmuş FSEK 68 kapsamında toplamda 30.000 TL maddi tazminata hükmolunmuş, fazlaya ilişkin tazminat talebinin (yazım, yapım, yönetim maliyetleri vs gibi ) davalının kullanım durumu ve dosya kapsamı dikkate alındığında dinlenmeyeceği anlaşılmakla bu yöndeki taleplerin reddi ile FSEK 15. Maddesi kapsamında meydana gelen manevi hak ihlali de gözetilerek ve taleple bağlı kalınarak 1.000,00 TL manevi tazminata hükmolunmasına…” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Dava konusu kapak görselinde yer alan figürlerin sahibinin husususiyetini taşıyan bir güzel sanat eseri değil, sadece her yerde her zaman bulunabilecek geçmiş yıllardaki kıyafetlere ilişkin görsel tanım oluşturan bir çizim bir grafikten ibaret olduğunu, internet sitelerine ‘…’ olarak arama yapıldığında sayfalar dolusu çizimlerin bulunduğunu, ki bu çizimlerin her biri davacı tarafın çizimleri ile aynıya yakın benzeyen kostüm tarihi konusunda dönemin karakteristik modellerinden oluştuğunu, bu hususun dosyada mübrez dilekçelerinde defalarca belirtildiğini, Mahkemece verilen kararda dava konusu kapak görselinin eser olarak kabul edilmesinin hatalı olduğunu, somut olayda müvekkile ait bir haber sitesi olan www…com internet adresinde “…” başlıklı bir haber yayınlanmış ve haberde moda akımları tek tek irdelenirken, davacının “…” isimli kitabının kapağı da haber içeriğini desteklemek amacıyla kullanıldığını, dava konusu kitap kullanımının, eserin bütününe taalluk etmemesi ve kitaptan faydalanmayı kısıtlamaması sebebiyle, kısa kullanım olarak değerlendirilmesinin ve tazminata hükmedilmemesi gerektiğini, Dava dosyasında 4 ayrı bilirkişi raporu bulunduğunu, ilk 3 raporda FSEK 68 kapsamında belirlenen bedeller yer almakta iken 4. raporun kitap maliyetlerinin talep edilip edilemeyeceğine ilişkin olup bu raporda rayiç bedel tespiti yapılmadığını, bu kapsamda yapılan 3 bilirkişi incelemesinde tespit edilen rayiç bedellerin 21.06.2017 tarihli raporda 3.000 TL X 3, 01.09.2018 tarihli raporda 3.300 TL X 3, 21.03.2019 Tarihli raporda 2014 yılı fiyat listesinde tespit edilen rakamın 3.300 TL olduğunu, davacının dava konusu illüstrasyon için harcadığı vakit dikkate alındığında en fazla 5.000 TL X 3 İken Mahkemece takdir hakkının kullanıldığından bahisle Dosyadaki en yüksek rayiç bedelin de 2 katı tutarında olan 10.000 TL X 3 tazminata hükmedilmesinin usulsüz olduğunu beyanla mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
İNCELEME FSEK uzmanı öğretim görevlisi …, Hukuk fak Öğr üyesi Prof.Dr. …, Mali müşavir … 21/06/2017 tarihli bilirkişi raporunda; Dava konusu uyuşmazlıktaki kitap kapağındaki illüstrasyonun FSEK m.4 anlamında güzel sanat eseri olduğu, davacının FSEK m.11 çerçevesindeki karine çerçevesinde eser sahibi olduğu, eser sahibi davacının mali haklarından FSEK m. 22 ve 25 ‘teki mali haklarının ihlal edildiği, davacının talep edeceği telif ücretinin 3.000-TL olabileceği, bu çerçevede davacının bu bedelin 3 katı olan 3.000-TL’yi FSEK m.68 çerçevesinde talep etme hakkının olduğu, davacının eser sahibi sıfatıyla manevi haklarından FSEK 15’te düzenlenen eser sahibi olarak belirtime hakkı ihlal edilmiş olmakla davacının manevi tazminat talebinde bulunabileceği, manevi tazminatın türü ve miktarını tayin hakkının ise Sayın Mahkemeye alt olacağı, eser ve eser sahibi ile ilgili olmayan bir haberde illüstrasyonun kullanılmasının FSEK 37.ma kapsamına girmeyeceği” yolunda görüş bildirmiştir. Bilirkişiler endüstriyel tasarımcı …, tasarımcı FSEK uzmanı …, fotoğrafçı …, Mali müşavir … 01.09.2018 tarihli bilirkişi raporunda; davacının çizimlerinin illüstrasyon çizimleri olarak FSEK madde 4 te belirtilen grafik eser kategorisinde koruma kapsamında olması gerektiği, davalının davacının adına zikretmeyerek yaptığı kullanımın FSEK 35 ve 37 md aykırı olduğunu, Davacının Davalıdan “…” isimnli kitabın tamamına ait yapım bedelini Davalıdan rayiç bedel olarak talep edemeyeceği, Grafikerler meslek Kuruluşu’nun 2014 fiyat lisetsinde “kapak tasarımı olarak” 3300Tl olarak fiyat belirlendiğinin tespit edildiğini, davacının “…” adlı kitap kapağında illüstrasyon çiziminin davalı tarafça internet sitesinden izinsiz kullanılması|sebebiyle FSEK m.68 kapsamında 3.300TL’nin 3 katı olan 9.900TL’yi maddi tazminat olarak davalıdan talep edebileceği, davalı tarafça yapılan izinsiz kullanımda eser sahibi davacının adının belirtilmemesi sebebiyle Davacının manevi tazminat talebinde bulunabileceği” yolunda görüş bildirmiştir. İTü tekstil Tek Tas. Fak Öğr üyesi Prof Dr …, Ticaret hukuku Doç dr …, Nişantaşı Üniv Sanat ve tasarım fakültesi tekstil ve moda tasarımı bölümü öğr üyesi …, grafik sanatlar tasarım uzmanı … 21/03/2019 tarihli bilirkişi raporunda; … kitap kapağında kullanılan farklı tarihi dönemlere göre giydirilmiş figürlerin, kitap içerisinde kronotojik olarak bilgi verilen dönemlere özgü giyim şekillerine ve özelliklerine uygun giydirilmiş olduğu ve kitap içerisinde de kullanıldığı, Dava konusu çalışmanın FSEK m.4 kapsamında güzel sanat eseri olduğu, dolayısıyla da eser vasfını haiz olduğu, hususiyet ve estetik değer taşıması sebebiyle FSEK ile eserlere sağlanan korumadan faydalanacağı, “davalı tarafın, davacıdan izin almadan kitap kapağının internet sitesinde yayımlamasının FSEK m.21-25 maddelerde sayılan mali haklarımı ihlal ettiği, yayının davacı taraf ile ilgili bir haber olmadığı, bilgilendirme amacı taşımadığı, davacının adina yer verilmemesinin de bu durumu açık şekilde gösterdiğini, somut olayın FSEK m.37 kapsamında değerlendirilemeyeceği, Kitap kapağı tasarımı için 2014 yılı fiyat listesinde tespit edilen rakamın 3.300TL olduğu ve davacının dava konusu illüstrasyon için harcadığı emek dikkate alındığında 5.000TL rayiç değerin tazminat hesabında esas alınabileceği” yolunda görüş bildirilmiştir. 3.heyetin 05/07/2019 tarihli bilirkişi ek raporunda; “Davalı tarafından Davacıya ait kitabın kapağında yer alan çizimlerin izinsiz kullanılması sebebiyle kitabın tamamına ait yazım, yapım ve yönetim maliyetlerinin maddi tazminat hesaplamasına esas alınamayacağı, davacı kitabının umulan satış adedine ulaşmamasının ve ikinci baskısını yapmamasının sebebinin davalının gerçekleştirdiği izinsiz kullanım olamayacağı” yolunda görüş bildirmiştir.
GEREKÇE Davacı, “…” isimli kitabın kapağının kendisinin adı belirtilmeksizin ve izinsiz olarak ait www…com internet sitesinde kullanıldığını, eser hakkına dayalı hakların ihlal edildiğini iddia ederek maddi ve manevi tazminat isteminde bulunmuştur. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Bu karara karşı davalı vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Somut uyuşmazlıkta dosyada mevcut üç bilirkişi raporunda da dava konusu “…” isimli kitabın kapağındaki illüstrasyonun FSEK m.4 anlamında güzel sanat eseri olduğu tespit edilmiş olup fikri bir çalışmanın yansıması olan hususiyet taşıyan estetik değere sahip grafik eserin, güzel sanat eseri olduğu dikkate alındığında bu yönü ile raporların yeterli, hükme ve denetime elverişli olduğu kanaatine varılmıştır. Davacı, FSEK m.11 çerçevesindeki karine çerçevesinde eser sahibi olmakla “…” isimli kitabın kapağının davacı eser sahibinin izni olmasızın ve ismi belirtilmeden ait www…com internet sitesinde kullanılmasının davacının mali haklarından FSEK m. 22 ve 25 ‘teki mali haklarının ihlal edildiği ve eser ve eser sahibi ile ilgili olmayan bir haberde illüstrasyonun kullanılması, yayının davacı taraf ile ilgili bir haber olmadığı, bilgilendirme amacı taşımadığı da dikkate alındığında ilk derece mahkemesinin kararında FSEK 37.md uygulanması gerektiğine ilişkin davalı savunmasının kabul edilmemesi yerinde olup davalı vekilinin bu husustaki istinaf isteminin reddi gerekmiştir. Davalı vekilinin diğer istinaf istemi ise; maddi tazminat miktarına yöneliktir. Davacının maddi tazminat isteği FSEK madde 68’e dayalıdır. FSEK m.68/I uyarınca eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları hak sahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan, çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya her türlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir. İlk derece mahkemesince TBK 50. maddesi gereğince re’sen maddi tazminat miktarı belirlenmiş ise de; bilirkişilerin sektörel hesaplamaya ilişkin bu hususta görüş beyan ederek maddi tazminat hesabı yaptıkları dikkate alınarak rapora göre karar verilmesi gerekirken aksi düşünce ile TBK 50. md gereğince karar verilmesi yerinde görülmemiş, davalı vekilinin bu husustaki istinaf isteminin kabulü gerekmiştir. Açıklanan nedenle Dairemizce yeterli bulunan 3.bilirkişi heyeti raporuna göre davacının FSEK 68.maddesi gereğince 5.000TL x3 olmak üzere 15.000TL maddi tazminat talebi yerinde görülerek maddi tazminat isteminin kısmen kabulüne karar verilmiştir. Kabule göre ise; HMK 26.maddesi gereğince mahkeme talep ile bağlı olup talepten fazlasına karar veremez. Davacının netice-i talebinin maddi ve manevi tazminat istemine ilişkin olması, tespite ilişkin istemi olmamasına rağmen mahkemece talep aşılarak tespite karar verilmesi yerinde görülmemiş, bu husus HMK 355. md gereğince kamu düzenine ilişkin olmakla re’sen dikkate alınmıştır. Açıklanan nedenlerle davalı vekilinin istinaf isteminin kısmen kabulüne, ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına, HMK 355, 353/1-b-2 md gereğince Dairemizce yeniden hüküm kurulmasına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi ayrıntılı kararda açıklandığı üzere; 1-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun KISMEN KABULÜNE, 2- 6100 sayılı HMK.’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince İstanbul 2.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 12/11/2019 gün ve 2016/142 2019/456 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA, -Davacının maddi tazminat davasının KISMEN KABULÜ ile, takdiren FSEK 68.md kapsamında 5.000,00×3 hesabı ile 15.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, -Davacının manevi tazminat davasının KABULÜ ile; 1.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, -Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca peşin yatırılan 102,47 TL ile 5.123,25 TL ıslah harcından 1092,96 TL karar harcının mahsubu ile bakiye 4132,76 TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine, Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kısmen kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden 15.000,00TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine, Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen manevi tazminat talebine ilişkin 1.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine, Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 13/3.maddesi uyarınca ret edilen maddi tazminat talebi yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalıya verilmesine, -Davacı tarafından yapılan: 7.300,00 TL bilirkişi ücreti, 518,00 TL posta gideri olmak üzere toplam 7.818,00 TL’nin davanın kabul oranına göre 415,13 TL’si ile 1092,96 TL harç (karar+başvuru) olmak üzere toplam 1.537,29 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına, -Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, 3-İstinaf aşamasında yapılan yargılama giderleri ve harca ilişkin; -İstinaf talebi kısmen kabul edildiğinden davalı tarafça yatırılan istinaf harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine, -İstinaf yargılaması için davalı tarafından yapılan 148,60-TL istinaf yoluna başvurma harcı, 24,38 TL tebligat, müzekkere ve posta gideri olmak üzere toplam 172,98-TL’nin davacıdan alınıp davalıya verilmesine, -Davacının gider avansından kullanıldığı anlaşılan 43,50-TL istinaf masrafının davacı üzerinde bırakılmasına, -İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti tayinine yer olmadığına, 4-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 07/10/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.