Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2019/2434 Esas
KARAR NO: 2022/268
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 20/06/2019
NUMARASI: 2017/349 E. – 2019/230 K.
DAVANIN KONUSU: Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 02/11/2016
KARAR TARİHİ: 18/02/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin züccaciye sektöründe faaliyet gösteren öncü tanınmış bir şirket olduğunu, davalı tarafın gerek TPE kayıtları, gerekse kendilerine ait web sitesi ve delil tespiti dosyasındaki katologlardan da görüleceği üzere, “…” ve uzantılı bir çok markanın sahibi bir firma olduğunu, davalı tarafın müvekkili şirkete ait tescilli olan ve piyasaya arz edilmiş ve arz edilmeye devam eden birçok tasarımın aynısını, öncelikle tescil ettirmek amacı ile TPE’ye bir dizi endüstriyel tasarım başvurusu yaptığını, dava konusu tasarımlara ilişkin tüm başvuruların taraflarınca yapılan itiraz sonucu benzerlik nedeniyle TPE tarafından reddedildiğini, buna rağmen davalı tarafça müvekkili şirketin tasarımlarına iltibas oluşturacak nitelikteki tasarımlarını “…” markası ile piyasaya arz ettiğini, kataloglarında müvekkilinin tescilli tasarımlarının kullanıldığını, mevcut tasarımların benzerlik oluşturduğuna ilişkin taraflarınca Bakırköy 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2016/105 D.İş dosyası kapsamında da delil tespiti yaptırıldığını ve davalı tarafça işbu delil tespiti dosyasına süresi içerisinde herhangi bir itiraz yapılmadığını, delil tespiti dosyasında müvekkili şirkete ait tespit konusu 6 tasarımdan 4’üne ilişkin karşı tarafın iltibas oluşturacak nitelikte benzerlik taşıyan tasarımların kullanıldığının ortaya konulduğunu, davalı tarafın söz konusu ürünleri kullandığının delil tespiti dosyasındaki davalı tarafa ait katologda mevcut olduğunu, aynı zamanda ürünlerin görsellerinin de davalı tarafa ait www…com isimli web sayfası üzerinden “…” markası adı altında sergilendiğini, davalı tarafın herhangi bir lisans anlaşması bulunmadığını ve herhangi bir izin almaksızın, müvekkili adına tescilli tasarımların taklitlerini üretip piyasaya arz etmekte olduğunu ve bu durumun müvekkili haklarına tecavüz teşkil ederek, müvekkilini maddi ve manevi zararlara uğrattığını iddia ederek, tecavüzün men ve ref’ini, fazlaya ilişkin haklarını saklı tuturak şimdilik 500,00 TL maddi ve 10.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep ve dava etmiştir. Davacı vekili bilahare 29/03/2019 havale tarihli dilekçesi ile maddi tazminat talebini, 39.795,19 TL olarak ıslah etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının Bakırköy 2. Fikri Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2016/105 D.İş sayılı dosyasından yaptırdığı tespite itiraz emiş olduklarını, davacının itiraz edilmediği yönündeki beyanının gerçek dışı olduğunu, müvekkili şirketin çok uzun yıllar önce kurulmuş köklü bir firma olduğunu, ev tekstil ürünleri ile birlikte zücccaciye ürünlerinin satışı işe ile iştigal etmekte olduğunu, bu amaçla TPE nezdinde pek çok endüstriyel tasarım ve faydalı model başvurusunda bulunularak tescil belgeleri alındığını, müvekkili şirketin piyasa şartlarına uygun 100’den fazla özgün tasarımlar yaparak TPE’ye tescil başvurusunda bulunduğunu, başvuru yapılan ürünler içinde yer alan dava konusu tasarımlar ile davacıya ait … nolu tasarım, … nolu tasrarım, … nolu tasarım ile davacıya ait olduğu iddia edilen katalogda yer alan tescilsiz çatal, kaşık, bıçak serisinden bazıları ile benzer olduğundan bahisle TPE tarafından tescil taleplerinin reddedildiğini, söz konusu ret kararı üzerine TPE ve davalı aleyhine müvekkiline ait tasarımların davacıya ait tasarımlara benzemediğinden bahisle Ankara 4. FSHHM …, …, … ve … Esas sayılı dosyaları ile dava açılmış olduğunu, bu dava dosyalarının huzurdaki dava bakımından bekletici mesesle yapılması gerektiğini, davacının benzer olduğunu iddia ettiği 2013/03786-5 sıra numaralı başvurusu ile müvekkilinin tasarımının tamamen birbirinden farklı olduğunu, ancak bu farklılığın sadece resimlere bakılarak anlaşılamayacağını, müvekkilinin ürün tasarımının farklı ve ayırt edici olduğunun ürünün bizzat görülmesi ile anlaşılabileceğini, davacıya ait … tescil nolu mutfak gereçleri ile müvekkiline ait “…” kataloğunda sayfa …-…’de bulunan … Yemek takımı üzerindeki tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde iltibas oluşacak nitelikte benzer olmadığının çok açık olduğunu, yine davacıya ait 2013-2014 kataloğunun 68-69 sayfasında yer alan … ve … çatal bıçak kaşık seti ile müvekkiline ait katalogda yer alan … çatal bıçak kaşık seti tasarımı karşılaştırıldığında da, söz konusu tasarımların benzer olmadığı gibi, davacıya ait tasarımın da zaten yeni bir tasarım olmadığını, dolayısı ile müvekkiline ait tasarımların davacının tasarımlarından farklı ve ayırt edici olduğunu ve talep edilen maddi ve manevi tazminat miktarlarının fahiş olduklarını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 20.06.2019 tarih ve 2017/349 Esas – 2019/230 Karar sayılı kararıyla; “… davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 5 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü; davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 4 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü; davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 1 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü ile ayniyet derecesinde benzerini üreterek piyasaya sunduğu ve böylece davacının tasarım haklarına tecavüz ve aynı zamanda haksız rekabet de bulunduğu anlaşılmakla davacının bu tasarımlara yönelik davasının kabulü gerekmiştir. Başlangıçta dava konusu edilen … kodu verilen tescilsiz çatal bıçak seti tasarımı yönünden olan dava bu dosyadan tefrik edildiğinden tescilsiz tasarıma yönelik bu ürüne ilişkin talep yönünden bu dosyada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. En son düzenlenen bilirkişi ek raporuna göre, hakkındaki dava tefrik edilen … kodu verilen tescilsiz çatal bıçak seti tasarımı hesaba katılmaksızın davacının tercihine göre davalının genel faaliyet giderleri hesaba katılmaksızın elde ettiği kazancın 22.885,67 TL olduğu anlaşılmakla, davacının maddi tazminata yönelik talebinin bu tutar yönünden kabulü gerekmiştir. Davalının yukarıda değinilen eylemi aynı zamanda davacının tasarımdan doğan manevi haklarını ihlal ettiğinden, tecavüz teşkil eden eylemin ağırlığı, miktarı, tarafların ekonomik durumları ve manevi tazminatın amacı gözetilerek, davacı yararına 7.500,00 TL manevi tazminat takdir edilmiştir. İlk dava dilekçesinde davacı vekilince faiz talebinde bulunmamış olması, ancak ıslah dilekçesi ile maddi tazminat yönünden dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz talebinde bulunulması karşısında, maddi tazminat yönünden dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faize hükmedilmiştir. Bu itibarla davanın kısmen kabulüne” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı vekili istinaf dilekçesinde; “Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi kök raporunda işletme faaliyet giderleri gelirden mahsup edilerek kâr hesabı yapılmışken, bu konuda hiçbir itiraz olmamasına rağmen ek raporda işletme faaliyet giderleri elde edilen gelirden düşmeden hesaplama yapıldığını, bu hesabın Yargıtay uyguılamasına ve doktrine aykırı olduğunu ve hatalı olduğunu, yeniden rapor alınması gerektiğini, Davacı şirketin diğer bir grup şirketi tarafından müvekkile açılan başka bir davada (İstanbul Anadolu FSHHM 2017/124 Esas) kâr hesabında yerinde olarak işletme giderlerinin düşüldüğünü, Müvekkil tasarımları ile davacıya ait desen tasarımları arasında farklılıklar olduğunu, müvekkilin özgün tasarım oluşturmak adına yoğun emek ve çalışma sergilediğini, hukukumuzda tasarımlar arasındaki ayırt edicilik incelemesi yapılırken bilgilenmiş kullanıcı gözüyle değerlendirme yapıldığını, bu şekilde yapılacak değerlendirmede müvekkil tasarımlarının çok farklı olduğu ve iltibas oluşturmadığının görüleceğini.” beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir.
DELİLLER: *Bilirkişi heyeti hazırlamış oldukları 30/07/2018 havale tarihli raporda; davacının … sayı ile tescilli deseni ile davalının … deseninin benzer olduğu, davacının … sayı ile tescilli deseni ile davalının … / … deseninin benzer olduğu, davacının … sayı ile tescilli deseni ile davalının … deseninin benzer olduğu, davacının … kodlu çatal-bıçak seti ile davalının … çatal-bıçak setinin benzer olduğu, maddi tazminat bakımından, davacının tescilsiz … kodlu tasarımına karşılık gelen davalının … kodlu tasarımının hesaplamaya dahil edilmesi durumunda, davalının elde ettiği karın 7.377,03 TL olarak hesaplanabileceği, davacının tescilsiz … kodlu tasarımına karşılık gelen davalının … kodlu tasarımının hesaplamaya dahil edilmemesi durumunda ise, davalının elde ettiği karın 3.937,31 TL olarak hesaplanabileceği ve manevi tazminat bakımından takdirin mahkemeye ait olduğu belirtilmiştir. *Bilirkişi heyeti hazırlamış olduğu 12/12/2018 havale tarihli ek raporda; davacının … sayı ile tescilli deseni ile davalının … İstanbul deseninin benzer olduğu, davacının … sayı ile tescilli deseni ile davalının … / … deseninin benzer olduğu, davacının … sayı ile tescilli deseni ile davalının … deseninin benzer olduğu, davacının … kodlu çatal-bıçak seti ile Davalının … çatal-bıçak setinin benzer olduğu ve söz konusu benzerliklerin bilgilenmiş kullanıcı nezdinde iltibas yaratacak düzeyde olduğu, maddi tazminat bakımından yapılan değerlendirmede ise, yukarıda açıklanan sebeplerden dolayı kök rapordan farklı olarak, davacının tescilsiz … kodlu tasarımına karşılık gelen davalının … kodlu tasarımının hesaplamaya dahil edilmesi durumunda, davalının elde ettiği karın Mahkemenin takdirine göre 19.103,77 TL ya da 39.795,19 TL olarak hesaplanabileceği, davacının tescilsiz … kodlu tasarımına karşılık gelen davalının … kodlu tasarımının hesaplamaya dahil edilmemesi durumunda, davalının elde ettiği karın mahkemenin takdirine göre 10.791,57 TL ya da 22.885,67 TL olarak hesaplanabileceği belirtilmiştir.
GEREKÇE: Dava, tasarıma tecavüzün tespiti, durdurulması, önlenmesi ile maddi ve manevi tazminat taleplerine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkili adına tescilli endüstriyel tasarımların davalı tarafça taklit edildiğini, bu konuda tespitin de yapıldığını, tecavüzün men ve ref’ini, 500,00 TL maddi (ıslah ile 39.795,19 TL) ve 10.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep etmiştir. Davalı vekili ise, müvekkiline ait tasarımların davacının tasarımlarından farklı ve ayırt edici olduğunu ve talep edilen maddi ve manevi tazminat miktarlarının fahiş olduklarını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir. İlk derece mahkemesi tarafından, “…Davacının davasının kısmen kabulüne, davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 5 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü: davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 4 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü: davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 1 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü ile davalının, davacının tasarımdan doğan haklarına tecavüzü ve haksız rekabetinin menine ve refine, bu meyanda tecavüz teşkil eden davalı ürünlerinden toplatılarak imhasına, -Dava konusu … kodu verilen tescilsiz çatal bıçak seti tasarımı yönünden olan dava bu dosyadan tefrik edildiğinden tescilsiz tasarıma yönelik bu ürüne ilişkin talep yönünden bu dosyada karar verilmesine yer olmadığına, -Toplam 22.885,67 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dayalı maddi tazminat talebinin reddine, -Toplam 7.500,00 TL manevi tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dayalı manevi tazminat talebinin reddine, -Karar kesinleştiğinde masrafı davalıdan alınarak hüküm özetinin günlük yayınlanan traji en yüksek bir gazete ile ilanına” karar verilmiştir. Hüküm davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Davalı şirketin satışını yaptığı ürünler ile davacı adına tescilli endüstriyel tasarımın aynı olduğu gerek mahkemece alınan bilirkişi raporları, gerekse de Bakırköy 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2016/105 Değişik İş sayılı dosyasında yapılan tespit ve bilirkişi raporuyla sabit olduğundan, mahkemenin tasarım hakkına tecavüz tespiti yönündeki kararı ile buna bağlı olarak maddi ve manevi tazminata hükmedilmesinin de isabetli olduğu görülmüştür. Sınai mülkiyet hukukunda manevi tazminatın amacı tasarımın haksız kullanımı veya itibarının zedelenmesi sonucu, tasarım hakkı sahibinin ticari ve kişisel varlığında meydana gelen olumsuz sonuçların ortadan kaldırılmasıdır. Yargıtay kararlarında, tecavüz fiilinin varlığında mutlaka uygun bir manevi tazminata da hükmedilmesi gerektiği belirtilmektedir. Somut olayda mahkemece tespit edilen ve ispat edilen eylemin ağırlığı dikkate alındığında, takdir edilen manevi tazminat miktarı da yerindedir. Mahkemece aldırılan bilirkişi kurulu kök ve ek raporunun yeterli teknik analizleri içerdiği, tarafların iddia ve savunmalarını irdelediği, sonuç olarak denetime elverişli olduğu anlaşıldığından, rapora yönelik istinaf istemi yerinde görülmemiştir. Raporda somut ve dosyaya yansıyan verilere göre maddi tazminat yönünden seçenekli hesaplama yapıldığı ve takdirin mahkemeye bırakıldığı görülmüştür. Net kârın belirlenmesinde dikkate alınması gereken faaliyet giderleri kapsamında personel giderlerinin dikkate alındığı seçeneğin hüküm altına alınması gerekirken, mahkemece bu giderlerin hesap dışı bırakıldığı seçeneğin tercih edilmesi hatalı olmuştur. Buna göre maddi tazminat miktarı (dava konusu … kodu verilen tescilsiz çatal bıçak seti tasarımı yönünden olan dava bu dosyadan tefrik edildiğinden tescilsiz tasarıma yönelik bu ürüne ilişkin talep yönünden bu dosyada karar verilmediğinden bu konudaki tazminat hesabı da dikkate alınmaksızın) 10.791,27 TL olacağından, davalı vekilinin bu yöndeki istinaf isteminin kabulüyle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davalı vekilinin istinaf talebinin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE, 2-Bakırköy 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 20/06/2019 tarih, 2017/349 E. – 2019/230 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-İlk derece yargılaması yönünden; a-) Davacının davasının KISMEN KABULÜNE, davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 5 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü: davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 4 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü : davacı adına tescilli … tescil nolu çoklu tasarımın 1 nolu tasarımına davalının … isimli ürünü ile davalının, davacının tasarımdan doğan haklarına tecavüzü ve haksız rekabetinin menine ve refine, bu meyanda tecavüz teşkil eden davalı ürünlerinden toplatılarak imhasına, b-) Dava konusu … kodu verilen tescilsiz çatal bıçak seti tasarımı yönünden olan dava bu dosyadan tefrik edildiğinden tescilsiz tasarıma yönelik bu ürüne ilişkin talep yönünden bu dosyada karar verilmesine yer olmadığına, c-) Toplam 10.791,27 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dayalı maddi tazminat talebinin reddine, ç-) Toplam 7.500,00 TL manevi tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dayalı manevi tazminat talebinin reddine, d-) Karar kesinleştiğinde masrafı davalıdan alınarak hüküm özetinin günlük yayınlanan traji en yüksek bir gazete ile ilanına, e-) Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 2.075,65 TL ilam harcından, 179,32 TL peşin ve 671,10 TL ıslah harcının mahsubu ile, 1.225,23 TL bakiye karar harcının, davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına, f-) Davacı lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan 3.931,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, g-) Davalı lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen maddi tazminat yönünden hesaplanan 3.931,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine, ğ-) Davacı lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre manevi tazminat yönünden hesaplanan 3.931,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, h-) Davalı lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen manevi tazminat yönünden hesaplanan 2.500,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine, i-) Davacı tarafından yapılan 29,20 TL başvuru, 179,32 TL peşin ve 671,10 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 879,62 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ı) -Davacı tarafından yapılan 408,10 TL tebligat-tezkere ve 2.250,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 2.658,10 TL yargılama giderinin, davanın kabul-red oranına göre 1.966,99 TL’sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin üzerinde bırakılmasına, 4-İstinaf yargılaması yönünden; a-)İstinaf peşin harcının talebi halinde davalıya iadesine, b-) İstinaf aşamasında davalı tarafından yapılan yargılama gideri olan 121,30 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 57,50 TL posta masrafı olmak üzere toplam 178,80 TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, c)-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 5-Gerek ilk derecede gerekse istinaf aşamasında yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısımların karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, HMK’nun 361.maddesi uyarınca tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde Yargıtay ilgili hukuk dairesinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi.18/02/2022