Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2019/2279 Esas
KARAR NO: 2022/563 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 11/07/2019
NUMARASI: 2017/622 E. – 2019/271 K.
DAVANIN KONUSU: Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 31/03/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA;Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin … amblemini çizen, tanınmış bir grafik tasarımcısı, ressam ve reklamcı olduğunu ve aynı zamanda grafik resim, illüstrasyon, desen ve karikatür çalışmaları da yapan çok yönlü bir sanatçı olduğunu, müvekkilinin rezervuarın içine atılan mavi renkli kimyasal dikdörtgen blok ürünün suyu nasıl mavi renge dönüştürdüğünü ortaya çıkaran ve bol köpüklü mavi suyu anlatan “…” konulu illüstrasyon eserini 2006 yılında bir kozmetik firması için çizdiğini, müvekkilinin 02/05/2016 ve 03/05/2016 tarihlerinde internet üzerinde alışveriş yaparken davalının “…” markalı ürün ambalajları üzerinde, kendi illüstrasyon çiziminin izinsiz kullanıldığını tespit ettiğini, müvekkilinin daha sonra detaylı olarak incelemek üzere ürünleri satın aldığını, davalının müvekkiline ait illüstrasyon eser çalışmasını 3 farklı ürün ambalajında kullandığını ve davalının bu yolla ekonomik fayda ve kar sağladığını, kurumsal prestijini artırdığını ve davalının müvekkiline ait eseri tahrif ederek müvekkilinin manevi haklarını ihlal ettiğini iddia ederek, FSEK 68. Maddesi uyarınca asgari miktar olarak şimdilik 3.000,00 TL’nin üç katının, Mahkemece tespit edilecek haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte ve FSEK’in 70/1 maddesi gereği 5.000,00 TL manevi tazminatın, Mahkemece tespit edilecek haksız fil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep ve dava etmiştir.
CEVAP;Davalı vekili cevap dilekçesinde, davaya konu müvekkiline ait “…” markalı … ürünleriyle ilgili görsellerde yer alan klozet ve rezervuar illüstrasyon çizimlerinin, 2015 yılı başından 2015 yılı ortalarına kadar bir dönemde kullanıldığını, müvekkil şirketin internet üzerinden herhangi bir satış sistemi bulunmadığı gibi, internet üzerinden satış yapan üçüncü şahıslara ait firmalarla da bir anlaşması olmadığını, bu nedenlerle davacının 02.05.2016 ve 03.05.2016 tarihlerinde internet üzerinden alışveriş yaparken kendi illüstrasyon çizimini görmesine bir anlam verilemediğini, müvekkilin davaya konu görselleri 2015 yılı ortalarından itibaren kullanmadığını, iddia konusu materyallerin 2015 yılının ortalarına kadarki dönemde kullanılmış olmasından dolayı, dava haklarının zaman aşımına uğradığı hususunun sabit olduğunu, ürün olarak rezervuar bloklarının sektörde yaygın olarak kullanıldığını, birçok firmanın ürettiği bu ürünün reklam ve tanıtım görselleriyle ambalajlarında, klozet ve rezervuar çizimlerini kullandığını, rezervuar içine koyulan mavi renkli blok ürünün klozet içindeki suya mavi renk katarak akışını çağrıştıran çizimlerle ürünün ve işlevinin ifade edilmeye çalışıldığını, söz konusu çizimler davacıya ait olsa dahi, birçok üründe bunun kullanıldığını ve bu nedenle söz konusu çizimlerin alenileştiğini ve davacının kendisine ait olduğu çizimlerle, müvekkiline ait ürünlerde yer alan çizimlerin iltibas yaratacak derecede benzeşmediğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
MAHKEME KARARI; Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 11/07/2019 tarihli 2017/622 E. – 2019/271 K. sayılı kararıyla; “… davacının eser sahibi olduğu ve grafik eserin FSEK anlamında eser olduğu, davalının herhangi bir hakkı olmadan bu eseri ürün ambalajlarında kullandığı, böylece davacının maddi haklarının ihlal edildiği, FSEK 68 maddesi uyarınca davacının isteyebileceği toplam maddi tazminat tutarının 21.000,00 TL olduğu, davacının maddi tazminata yönelik talebinin 3.000,00 TL olup, telif tazminatının ihlal tarihi olan 12/01/2015 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsiline karar vermek gerektiği, davacının manevi tazminat talebi yönünden davacıya ait eserin üzerinde değişiklik yapılarak davalı ambalajlarında kullanıldığı ve böylece davacıya ait manevi haklardan FSEK 15 ve 16 maddesi anlamında ihlal edildiği, eserin ve ihlalin niteliği, tarafların ekonomik durumları ve manevi tazminatın amacı gözetilerek, davacının manevi tazminat talebinin de kabulü ile, 5.000,00 TL manevi tazminat haksız fiil tarihi olan 12/01/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar vermek gerektiği, ilan yapılmasında davacının hukuki yararı bulunduğu” gerekçesiyle; Davacının davasının KABULÜNE, fazlaya dayalı hakları saklı kalmak kaydıyla 3.000,00 TL telif tazminatının 12/01/2015 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte ve 5.000,00 TL manevi tazminatın 12/01/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin masrafı davalıdan karşılanarak ülke çapında yayınlanan 1 gazete ile ilanına, karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURUSU; Davalı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; davacı tarafından üretildiği iddia edilen illüstrasyon çizimlerin müvekkili şirket tarafından kullanılmadığını, davaya konu müvekkiline ait “…” markalı … block ürünleriyle ilgili görsellerde yer alan klozet ve rezervuar illüstrasyon çizimlerin, 2015 yılı başından 2015 yılı ortalarına kadar bir dönemde kullanıldığını, davacının 02.05.2016 ve 03.05.2016 tarihlerinde internet üzerinden alışveriş yaparken kendi illüstrasyon çizimini görmesine bir anlam verilemediğini, müvekkilinin daha sonra ambalaj ve görsellerini farklı olarak kullandığını, haksız fiile ilişkin zamanaşımı sürelerinin dolduğunu, zamanaşımı savunmasında bulunduklarını. -Davacı tarafın ihlal edildiği iddia edilen “…” konulu illüstrasyonun kendisine ait bir fikri ve sınai hak olduğunu ispat etmesi gerektiğini, rezervuar bloklarının sektörde yaygın olarak kullanıldığını, birçok firmanın ürettiği bu ürünün reklam ve tanıtım görselleriyle ambalajlarında, klozet ve rezervuar çizimleri kullandığının, rezervuar içine koyulan mavi renkli blok ürünün klozet içindeki suya mavi renk katarak akışını çağrıştıran çizimlerle ürünü ve işlevini ifade etmeye çalıştığının bilindiğini, bu durumda çizimlerin alenileştiğinden bahsedilebileceğini. -Mahkemece alınan bilirkişi raporunda teknik veriye dayanmadan yorum yoluyla dava konusu çizimin eser niteliğinde olduğunun ifade edildiğini, müvekkiline ait çizimler ile davacı çizimlerinin hangi yönden benzeştiğine dair de teknik veriye dayanılmadığını, hangi açılardan benzer olduğu ve yoğunluk derecesinin açıklanmadığını. -Müvekkilinin kullanımının ihlal olması halinde rayiç değerinin 5.000 TL-9.000 TL arasında bir tutara tekabül ettiği açıklanmışsa da, hangi somut verilere göre belirlendirildiğine raporda yer verilmediğini, zamanaşımı itirazlarının raporda tartışılmadığını beyanla, mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.Davacı vekilinin istinaf dilekçesine cevabında; 31.12.2018 tarihli bilirkişi ek raporunda müvekkiline ait 2 kareden oluşan illüstrasyon eserinin, davalının üretimini yaptığı 12.01.2015, 09.03.2016 ve üzerinde üretim tarihi bulunmayan active blok isimli 3 ayrı ürün ambalajı üzerinde eser üzerinde izinsiz değişiklik yaparak kullanıldığının tespit edildiğini, hem bilirkişi raporundaki tespitlerden hem de davalının üzerinde 2016 üretim tarihi bulunan ambalajına bakıldığında dahi davalının kullanım tarihine ilişkin itirazının yersiz olduğunun görüleceğini, mahkemece alınan bilirkişi kök ve ek raporu ile dava konusu illüstrasyonun eser vasfında olduğunun ve eser sahibinin müvekkili olduğunun açıkça ifade edildiğini, bilirkişi heyeti ek raporunda davalı tarafın istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazların tümüne cevap verildiğini, davalı çiziminde müvekkilinin klozet ve rezervuar çiziminin birebir kullanıldığının ve bunun normal olmadığının tespit edildiğini, illüstrasyonun bir kısmının aynen bir kısmının değişiklik yapılarak kullanılmasının müvekkilinin eser üzerindeki değişiklik yapma manevi hakkının ihlali olduğunun ve ismin belirtilmesi hakkının ihlal edildiğinin tespit edildiğini, müvekkilinin grafik tasarım/illüstrasyon çiziminin sahibinin hususiyetini taşıyan estetik değere sahip güzel sanat eseri olduğu kanısına varıldığını, müzekkere cevaplarında belirtilen somut rayiç değerlerin ortalamasına göre maddi tazminatın belirlendiğini, bilirkişi ek raporu 10. Sayfasında, davacı eserinin davalıya ait web sitesinde 28/12/2018 tarihinde halen kullanıldığının tespit edildiğini beyanla istinaf başvurusunun esastan reddini talep etmiştir.
DELİLLER; İlk derece mahkemesince davacının illüstrasyon çalışması müzekkere ekinde gönderilerek, emsal bedel sorulduğu, Görsel Sanatlar Akademisi’nin cevabi yazıda 6.000 TL ila 9.000 TL arasında olabileceği, Grafik Tasarımcıları Platformu’nun 6000-8000 TL arasında, Adana Grafik Tasarımcıları Derneği’nin asgari 5.000 TL azami 9.000 TL arasında olduğunu bildirdiği anlaşılmıştır. Davacı tarafça grafik illüstrasyonun çizim sürecine ilişkin CD’nin ve davalının internet sitesinden alınan çıktıların dosyaya sunulduğu anlaşılmıştır. Mahkemece reklamcı ve grafik tasarımcı bilirkişi …, Grafik tasarım bilirkişisi … ve Bilişim uzmanı bilirkişi …’dan alınan 15/10/2018 tarihli heyet raporunda; söz konusu eserin illüstrasyon niteliğinde olduğunu ve davacı tarafından tasarlanan ambalaj çalışmasının üzerinde tüketiciyi ürüne dikkat çekmek ve ürünün tüketici tarafından doğru ve net anlaşılabilir olması bakımından tasarlanmış bir grafik çalışması olduğu, söz konusu Rezervuar Blok isimli çalışmanın eser niteliğinde olduğu, herhangi bir kişi veya kuruma ait mali hak devrine ilişkin sözleşmesinin bulunmadığı da göz önüne alındığında eser sahibinin davacı taraf olduğu, davalı firmanın davacı …’nın tasarladığı ve çizdiği illüstrasyon çalışmasını 3 farklı ürün ambalajında, birinde ön yüzde, ikisinde arka yüzde izinsiz kullandığı, davacının tasarladığı ve çizdiği bir bayan elinin renksiz su ile dolu rezervuarın kapağını açıp mavi blok ürününü rezervuarın içine atması ve sonrasında suyun klozete akarken mavileşmesi işlemini öncesi ve sonrası olarak 2 karede resmedilen çizimin, davalı tarafından tek karede birleştirilmek suretiyle kopyalanmasının söz konusu olduğu ve bu haliyle davalının, davacının eserini izinsiz olarak tahrif ettiğini ve söz konusu eserin davalı tarafından izinsiz kullanımı ihlal niteliğinde olduğundan, illüstrasyonların toplam bedelinin asgari 5.000,00 TL, azami 9.000 TL olduğu belirtilmiştir. Rapora itirazlar nedeniyle mahkemece aynı bilirkişi heyetinden alınan 29/01/2019 havale tarihli ek raporda; davacıya ait çizimin yaratıcı bir çalışmanın sonucunda ortaya çıkan, estetik değer ve sahibinin hususiyetini taşıyan fikri emek sonucu oluşan grafik eser/güzel sanatlar eseri olduğu, davacının FSEK 11. Madde kapsamında eser sahibi olduğu, eser sahibi davacının mali haklarından FSEK m.21-22-23’deki mali hakkının ihlal edildiği, davacıya ait eserin üzerinde değişiklik yapılarak davalı ambalajlarında kullanıldığı, davacıya ait manevi haklardan FSEK 15 ve 16’nın ihlal edildiği, davacının manevi tazminat talep etme hakkının bulunduğu, miktarının bu hususta takdirin mahkemeye ait olduğu, davaya konu grafik eserin somut uyuşmazlıktaki kullanım mecrası, eserin özelliği de dikkate alındığında, eserin rayiç değerinin 7.000,00 TL olabileceği ve FSEK 68 çerçevesinde bu bedelin 3 katı olan 21.000TL’ye hükmedilebileceği belirtilmiştir.
G E R E K Ç E: Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin başka bir firma için hazırlayarak eser sahibi olduğu “…” konulu illüstrasyon eserinin davalı tarafça izinsiz olarak kullanıldığından bahisle, FSEK 68. Madde gereğince üç kat tazminata hükmedilerek şimdilik 3.000,00 TL’nin haksız fiil tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte ve FSEK’in 70/1 maddesi gereği 5.000,00 TL manevi tazminatın haksız fiil tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsilini talep etmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verildiği ve 12/01/2015 tarihinden itibaren faiz işletilmesine hükmedildiği anlaşılmıştır. Davalı vekilinin istinaf dilekçesinde zamanaşımı itirazında bulunduğu, 2015 yılı ortalarında “…” markalı … ürünleriyle ilgili görsellerde yer alan klozet ve rezervuar illüstrasyon çizimlerini kullanmayı bıraktıklarını ve davalının 02.05.2016 ve 03.05.2016 tarihlerinde internet üzerinden alışveriş yaparken kendi illüstrasyon çizimini görmesine bir anlam verilemediğini ileri sürmüştür. Davacı tarafça FSEK 68. Madde gereğince üç kat tazminat istenilmekle ve mahkemece FSEK 68. Madde gereğince tazminat talebi haklı görülmekle, taraflar arasında farazi sözleşmesel ilişki kurulduğundan haksız fiil zamanaşımı değil, TBK 146. maddesi gereğince 10 yıllık zamanaşımı süresinin geçerli olduğu, her koşulda zamanaşımının gerçekleşmediği kanaatine varılmıştır. Kaldı ki dosyaya sunulan ürün örnekleri üzerinde 12/01/2015 ve 09/03/2016 üretim tarihlerinin yazıldığı ve bilirkişi ek raporunda davalının www….com adresinde yapılan incelemede 28/12/2018 tarihinde halen kullanıldığının tespit edildiği, ihlalin halen devam ettiği anlaşılmıştır.Davalı vekili istinaf dilekçesinde; birçok firmanın ürününde klozet ve rezervuar görseline yer verdiğini, bilirkişi raporunda çizimlerin hangi yönden benzerlik taşıdığı ve benzerliğin yoğunluğuna yönelik teknik açıklamaya yer verilmediğini ileri sürmüşse de, kök ve ek raporda karşılaştırma yapıldığı, birebir aynı ve kısmen değiştirilerek kullanılan kısımlara yer verildiği, davalı tarafça her iki ambalaj görselinde kullanılan klozet ve rezervuar görselinin ve mavileşen suyun davacının illüstrasyonu ile çok benzer olduğu, klozet ve rezervuarın birebir aynı olduğu , bazı kısımlarda değişiklik yapıldığı anlaşılmıştır. Ek raporda yer verilen farklı firmalara ait ürünlerde kullanılan görsellerin farklı olduğu, birebir aynı görseller kullanılmasının olağan olmadığının beyan edildiği anlaşılmıştır. Davacının çizimlerinin yer aldığı dosyaların kayıtlarını içeren CD’yi dosyaya sunduğu, web sitesinde de çizimlerini paylaştığı, bilirkişi heyeti tarafından hususiyet içeren, FSEK 4. Maddesi kapsamında grafik eser/güzel sanat eseri olduğunun ve davalı tarafça izinsiz olarak kullanıldığı, üzerinde değişiklik yapıldığı, sahibinin isminin zikredilmediği, davacının eser sahipliğinden kaynaklanan çoğaltma ve eserde değişiklik yapma mali hakları ile, işleme ve ismin belirtilmesi manevi haklarının ihlal edildiği anlaşılmıştır. Mahkemece çeşitli mesleki platform ve derneklerinden emsal araştırmasının yapıldığı, gelen yazı cevaplarında asgari 5.000 TL azami 9.000 TL emsal bedel bildirildiği, mahkemece ortalamasının alınarak 7.000 TL üzerinden üç kat telif tazminatı bedeli olan 21.000 TL talep edilebileceğinin tespit edilerek taleple bağlı kalınarak 3.000 TL’ya hükmedildiği anlaşılmakla, hükmedilen bedelin teknik veriye dayanmadığına yönelik davalı istinaf sebebi de haklı olmayıp, davalı vekilinin istinaf başvurusunun tümüyle esastan reddine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan gerekçe ile: 1-6100 sayılı HMK.’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince davalı vekilinin yerinde görülmeyen istinaf isteminin ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 546,48 TL harçtan, peşin alınan 136,62 TL harcın mahsubu ile bakiye 409,86 TL eksik harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, 3-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 4-İstinaf yargılama giderleri olarak; a)Davacı avansından kullanıldığı anlaşılan; 32,40 TL (posta-teb-müz) masrafının davalıdan alınarak, davacıya verilmesine, b)Davalı tarafça yapılan masrafların üzerinde bırakılmasına, 5-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 31/03/2022 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.