Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2018/3382 Esas
KARAR NO: 2021/1077
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 07/02/2018
NUMARASI : 2014/1081 2018/109
DAVANIN KONUSU: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı))
KARAR TARİHİ: 28/05/2021
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İLK DERECE MAHKEMESİNE AÇILAN DAVADA A-)Açılan dava ve iddia : Davacı vekili dava dilekçesinde; Müvekkili şirket çalışanının çek arkasındaki ciranta …San. Ltd. ŞTİ’ den cari alacaklarına mahsuben 06/01/2014 tarihli ve … numaralı ve 10.000 TL bedelli … Bankası Gölcük Şubesine ait çeki ( çek hesap no: …, hesap sahibi …) ve 15/01/2014 tarihli ve … numaralı ve 8.535 TL bedelli … Bankası Gebze Şubesine ait çeki ( Çek hesap No: …, hesap sahibi: … San. Tic. ) tahsilat makbuzu karşılığında teslim alındığını, müvekkili şirketi temsilen şirket çalışanı teslim alındığını, çeklerin müvekkili şirket merkezinin Ankara’da olması nedeniyle Ankara’ya gönderilmek üzere kargoya verildiğini, gönderinin kargoda kaybolduğunu, bunun üzerine taraflarınca Ankara 9. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2013/691 Esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açılarak teminat karşılığında ödemeden men kararı alındığını, yargılama esnasında Ankara 9. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2013/691 esas nolu dosyasında taraflarına istirdat davası açmak üzere 10 günlük kesin süre verildiğini, taraflarınca çek iptal davası açılmasının yanı sıra suç duyurusunda bulunulduğunu, savcılıkça bankalara ibrazın olmadığı gerekçe gösterilerek kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiğini, daha sonra çek iptal dosyalarına yapılan müdahale dilekçelerini eklemek suretiyle yeni delilin ortaya çıkması nedeni ile tekrardan suç duyurusunda bulunulduğunu, Faktoring şirketlerinin kambiyo senedine dayalı bile olsa bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tesvik edilmeyen alacakları satın alamayacaklarını ve tahsilini üstlenemeyeceklerini, faktoringe çeki cirolayan … Tic. Ltd. Şti.’nin ne taraflarınca ne de …San. Tic. Ltd. Şti. ile hiçbir ticari ilişkisinin bulunmadığını, davalının alacağı tevsik edecek belge olmaksızın çeki devraldığını, çeki takibe yetkili olmadığını, ayrıca ağır kusuru olduğunu, takibe yetkili olmadığı çeki kötüniyetli olarak İstanbul …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas nolu dosyası ile icra takibine konu ettiğini beyanla çeki haksız olarak elinde bulunduran davalı şirketten 15/01/2014 tarihli ve … numaralı ve 8.535 TL bedelli … Bankası Gebze Şubesine ait çekin taraflarına iadesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B-) Cevap ve Karşı Talepler : Davalı vekili cevap dilekçesinde; Davacı tarafın çalınan çekin TTK’nın 692. maddesine göre istirdadını talep ettiğini, ödeme yasağının 28/11/2013 tarihinde banka kayıtlarına işlendiğini, bu tarihlere bakıldığında müvekkilinin çeki iktisap anında bir ödeme yasağı kararının bile bulunmadığını, bu nedenle müvekkilinin çalıntı olayından haberi olmadığını ve iyiniyetli hamil olduğunu, bu nedenle müvekkilinin kötüniyetli olduğunun ispat edilmediğini, müvekkilinin faktoring firması olduğunu, dava konusu çekin faktoring sözleşmesi ile temlik alındığını, takip konusu çek incelendiğinde müvekkilinin müşterisinin …Hiz. Tic. Ltd. Şti. olduğu, onun da çeki … Ltd. Şti. den ciro yolu ile aldığının görüldüğünü, takip konusu çekteki alacağı tevsik eden faturanın bu şirketler arasında düzenlendiğini, müvekkilinin yükümlülüğünün faktoring mevzuatı gereği çekteki alacağı tevsik eden faturanın denetlenmesi ile sınırlı olduğunu, müvekkilinin çketeki tüm cirantaların ticari ilişkisini inceleme yükümlülüğü bulunmadığı gibi böyle bir incelemenin yapılmasının hukuken ve maddi olarak imkansız olduğunu beyanla haksız ve yersiz açılan davanın reddine, davacının %20’den az olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.İhbar olunan vekili dilekçesinde; müvekkilinin dava dışı şirketlerden olan alacağına karşılık dava konusu çeki aldığını ve yine borcuna karşılık davacı şirkete teslim ettiğini, davacının çeki kaybettiğini, davalı şirkletin çekin keşidecisi ile irtibata geçerek kaybedildiğini ve son hamilin eline haksız olarak geçtiğini öğrendiğini, buna rağmen kötü niyetli davranarak çeki icraya koyduğunu, bu nedenle taraflarınca İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/141 Esas sayılı dosyası ile menfi tespit davası açtıklarını, davalı şirketin müvekkili ile davacı şirket zararına hareket ederek basiretli tacir hükümlerine aykırı davrandığını, ağır kusurlu olduğunu beyanla davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C-)İlk Derece Mahkemesi Kararı :İlk derece mahkemesince; “… davalı şirket ile dava dışı …Tic. Ltd. Şti. arasında düzenlenen 13/08/2013 tarihli, 200.000,00 TL bedelli faktoring sözleşmesi ile davalının dava dışı şirketten dava konusu çeki ciro edilmek suretiyle aldığı, çekin dayanağını 22/10/2013 tarihli 306568 numaralı 8.564,40 TL bedelli faturanın 23/10/2013 tarihli temlikinin oluşturduğu, bu faturanın …San. Ltd. Şti. adına düzenlendiği, davalı tarafından çekin 15/01/2014 tarihinde davalı tarafça bankaya ibraz edildiği, İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce alınan bilirkişi raporunda da davalının ticari defterleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde dava konusu çek ve faturanın defterlere kayıtlı olduğunun ve davalı ile dava dışı … Tic. Ltd. Şti. arasındaki ticari ilişkide davalının dava dışı şirketten yapılan kısmi tahsilatlar sonrasında icra takip tarihi itibariyle alacaklı olduğunun tespit edildiği, bu şekilde her ne kadar çekin davacının yasal hamili iken elinden rızası hilafına çıktığı anlaşılmış ise de bu iddiasını davalıya karşı ileri sürebilmesi için davalının çeklerin iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerektiği, davalının dava dışı … Tic. Ltd. Şti. ile yapmış olduğu faktoring işlemlerinin usulüne uygun olduğu, ciro silsilesinde şeklen bir kopukluk olmadığı ve davalının çekleri iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunun davacı tarafça ispat edilemediği anlaşılmakla davanın reddine, her ne kadar davalı tarafça kötü niyet tazminatı talep edilmiş ise de davanın çek istirdadı talebine ilişkin olması ve davacının dava açmakta kötü niyetli olduğunun ispat edilememesi sebebiyle talebin reddine” karar verilmiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:Kararı davacı yan istinaf etmiş ve dilekçesinde özetle “….Davalı … şirketinin alacağı tevsik edecek fatura, sevk irsaliyesi gibi belgeleri gözetmeksizin çeki teslim almış olması davalının ağır kusurunu açıkça göstermektedir. KALDI Kİ DOSYAYA ALACAĞI TEVSİK EDİCİ BELGE OLARAK SUNULAN İRSALİYELİ FATURANIN TESLİM EDEN VE TESLİM ALAN KISMI BOŞ VE İMZASIZDIR. Zira, aynı zamanda faktoring şirketi tacir olup basiretli tacir gibi davranma yükümlülüğünde olup, fiilen faaliyet göstermeyen bir şirketten çeki devralarak ağır kusurludur. Çeki devraldığı şirketten devir işlemini yapmadan önce geçmişlerini araştırması ve olası çalıntı çek durumuna binaen basiretli davranması, fatura konusu malların teslim edilip edilmediğini araştırması gerekmektedir. Ancak davalı … basiretsiz bir şekilde hareket ederek, görünüşteki ciro silsilesini dikkate alarak çeki devralmıştır. Zira, alacağı temlik eden … Tic. Ltd. Şti. aktif dahi olmayan bir firmadır. Faturada yer alan telefon numaraları arandığında hat düşmektedir. Basiretli tacir gibi davranarak çalıntı çek olma ihtimali düşünmesi gereken davalı şirket hiçbir araştırma yapmadan sahte tanzim edilmiş bir faturaya bakarak alacağı devir almıştır. Davalının ağır kusuru açıktır….” denilerek kararın kaldırılmasını talep ve istinaf etmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE :Dava ; istirdat davasıdır.İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.Somut olayda, davalı … şirketinin davaya konu çeki dava dışı …. Tic. Ltd.şirkettinden faktoring sözleşmesiyle temlik aldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle, somut uyuşmazlığın, TTK’nın kambiyo senetlerine ilişkin genel hükümlerine nazaran faktoring işlemleri bakımından özel bir hüküm niteliğinde olan ve uyuşmazlığın çözümünde öncelikle uygulanması gereken 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ve buna ilişkin Yönetmelik ile BDDK Genelgeleri çerçevesinde değerlendirilip, çözüme kavuşturulması gerekmektedir. 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2. maddesine göre, faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz. Aynı Kanun’un 9/2. maddesinin yollamasıyla somut olaya uygulanması gereken 29257 sayılı Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5/1. maddesi ise; “Kuruluş tarafından müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarının yapılması, sadece müşterilerin beyanı veya sözlü teyidi ile işlem yapılmaması gerekir. İstihbarat çalışması;a) Öncelikle ilgili mevzuatta yer alan faturanın tarifi, şekli ve nizamına ilişkin düzenlemeler de dikkate alınarak faturadaki bilgilerin kontrol edilmesi,b) İç kontrol sisteminin devralınan faturalara ilişkin gerekli istihbarat ve araştırma yapılmasını sağlayacak ve Merkezi Fatura Kaydı Sisteminde bu faturaların mükerrer olmadığının kontrolü tamamlanmaksızın kullandırım yapılamayacak şekilde oluşturulması,c) Müşterilerin mali durumlarının değerlendirilerek bunların itibarı ve işlem geçmişleri de dikkate alınmak suretiyle gerektiğinde fatura borçlusu ve kambiyo senedi veya diğer senedin keşidecisine de başvurularak borcun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmesi ve ulaşılabilmesi mümkün olan ilgili veritabanlarından yararlanılması yoluna gidilmesi hususları dâhil olmak üzere asgari olarak yukarıda belirtilen usul ve esasları içerecek şekilde yapılır ve bunların yetersiz kalması durumunda ilave yöntemlere başvurulur.” hükmünü haizdir. Bu itibarla, ilk derece mahkemesince, yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri çerçevesinde somut olayın ele alınması, bu doğrultuda, davalı … şirketinin dava konusu çeki alırken gerekli istihbarat çalışmasını yapıp yapmadığı, şirketin mali durumlarına ilişkin değerlendirme yapıp yapmadığı ve diğer yükümlülükleri yerine getirip getirmediği hususlarında araştırma yapılarak, faktöring şirketinin çeki iktisabında ağır kusurlu veya kötüniyetli olup olmadığının belirlenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, anılan mevzuat hükümlerine dayalı olarak hiçbir araştırma yapılmaksızın salt TTK’nın kambiyo senetlerine ilişkin genel hükümlerine dayalı olarak karar verilmesi doğru görülmemektedir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin güncel içtihatları bu yöndedir.Bu nedenle yukarıda açıklanan şekilde inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden, davacı yanı nistinaf başvurusunun kabulüne karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M :Yukarıda açıklanan gerekçe ile 1 -Davacı yanın istinaf başvurusunun KABULÜ ile ilk derece mahkemesi kararının HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince KALDIRILMASINA Yargılama yapılmak üzere dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE 2- Davacı tarafından yatırılan peşin harcın e talep halinde iade edilmesine 3- Daacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderleri olan ; başvuru harcı gideri 98,10 TL, istinaf dilekçesinin tebliği için yapılan 28,00 TL , dosyanın istinafa gidiş/dönüş giderleri için yapılan 33,00 TL ki toplam 159,10 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacı yana verilmesine 4- İstinaf incelemesi duruşmasız olarak yapılmış olmakla ücreti vekalet tayin ve takdirine yer olmadığına Dair; dosya üzerinde yapılan istinaf incelemesi sonucu HMK’nun 353/1-a-6 maddesi gereğince KESİN olmak üzere 28/05/2021 tarihinde ve oy birliğiyle karar verildi.