Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2018/2021 Esas
KARAR NO: 2021/650
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 26/10/2017
NUMARASI: 2014/719 E. – 2017/920 K.
DAVA: Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 16/09/2014
BİRLEŞEN İSTANBUL 6. ATM.nin 2010/684 ESAS SAYILI DOSYASINDA:
DAVA: İSTİRDAT
BİRLEŞEN İSTANBUL 13. ATM.nin 2015/1033 ESAS SAYILI DOSYASINDA:
DAVALARIN KONUSU: Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 26/03/2021
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İLK DERECE MAHKEMESİNE AÇILAN DAVADA
A-)Açılan dava ve iddia: ASIL DAVADA: Asıl davada davacı vekili dava dilekçesi dava dilekçesinin açıklanmasına ve tedbir talebine ilişkin 08 03 2007 tarihli dilekçesinde özetle; müvekkil şirket ile davalı arasında imzalanan 27/12/2016 tarihli sözleşme ile, vasıf ve nitelik ölçüleri müvekkili tarafından belirlenecek “581 ton “SC 5l gr 86 cm. Magnepress” kağıdı 577.205 kg. partiler halinde Şubat 2007 sonuna kadar davalı tarafından temin edilerek müvekkili şirkete teslim edilmesi hususunda anlaştıklarını, bu kapsamda kağıtların bedeli olan 600.498 TL müvekkil tarafından 7 adet muhtelif miktarlı çeklerin davalıya verildiğini, şubat 2007 sonuna kadar vadesi gelen toplam 300.488 TL bedelli çeklerin ödenmesine rağmen teslim alınan Kağıt bedelinin bu miktarın çok altında olduğunu, vadesi gelmeyen … Bankası Bakırköy Kurumsal şubesinin … nolu hesabından keşideli 10.02.2007 keşide tarihli 50.249 TL, 02. 03.2007 keşide tarihli 100.000 TL, 12 03 2007 keşide tarihli 100.000 TL ve 19 03 2007 keşide tarihli 50.000 TL toplam 300.249 TL bedelli 4 adet çekin karşılıksız kaldığını, davalının sözleşmeden doğan edimini yerine getirmediğini ve hiç bir kağıt teslimi yapmadığını, şifaen defalarca konuşulmasına rağmen sebebini anlayamadıkları bir şekilde malı teslim etmediklerini, müvekkili tarafından sözleşme çerçevesinde verilen çeklerin, davalı tarafından sözleşmeye aykırı bir şekilde müvekkilinin zararını artıracak şekilde kullanıldığını belirterek, anılan sözleşmeden dolayı müvekkilinin böyle bir borcunun olmadığının tespitini ve sözleşme kapsamında verilen toplam 300.249 TL bedelli çeklerin iptalini ve ödenmemesi için ödeme yasağı ve ihtiyati tedbir kararı verilmesini,mahkeme masrafı ve ücreti vekaletin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
BİRLEŞEN İSTANBUL 6. ATM’NİN 2010/684 ESAS SAYILI DOSYASINDA: Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkil şirket ile dava dışı … A.Ş. arasında imzalanan sözleşme ile 577.205 kg. kağıdın müvekkiline teslim edilmesinin taahhüt edildiğini, söz konusu kağıtların bedeli müvekkili tarafından … Bankası Bakırköy Şubesinin hesabında bulunan ve keşide olunan 600.498 TL. tutarında, 18/01/2016-19/03/2017 tarihleri arasında toplam 7 adet çekle ödendiğini, … A.Ş. tarafından taahhüt edilenin çok altında 71.518 kg. kağıdın teslim edildiğini, … A.Ş.nin müvekkilinden sözleşme çerçevesinde doğacak alacaklarını Faktoring Sözleşmesi çerçevesinde … A.Ş.’ye temlik ettiğini, müvekkili şirkete teslim edilen kağıtların tutarının 198.461 TL olmasına rağmen, 450.249 TL. tutarındaki çekleri Faktoring Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkındaki Yönetmeliğe aykırı olarak tahsil ettiklerini, davalı ile … A.Ş. arasındaki ilişki temlik ilişkisi olduğundan, müvekkil temlik edene karşı haiz olduğu bütün defi ve itirazları temellük eden davalı … Şirketine karşı ile sürme imkanına sahip olduğunu, davalar arasında fiili ve hukuki irtibat bulunduğundan davaların birleştirilmesini ve Faktoring Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkındaki Yönetmeliğe aykırı ve sebepsiz olarak fazladan ödenen 251.788 TL. nin tahsilini ve mahkeme masrafları ile ücreti vekaletin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
BİRLEŞEN İSTANBUL 13 ATM’NİN 2015/1033 ESAS SAYILI DOSYASINDA: Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkil şirket ile davalı … A.Ş. arasında 27.12.2016 tarihinde akdedilen sözleşme gereğince; Davalı … A.Ş. 2007 Şubat ayı sonuna kadar cins ve kalitesi sözleşme gereğince davacı tarafından belirlenecek olan 577.205 Kg. kağıdı tedarik ederek davacıya teslim etmeyi kabul ve taahhüt ettiğini, söz konusu kağıtların bedeli olarak … Bankası Bakırköy Şubesine ait muhtelif tarihli 600.498 TL. tutarında 7 adet çeki davalı … A.Ş.’ye sözleşme şartları yerine getirilmezse ödeme yapılmayacağı hususu kabul ve beyan edilerek teslim edildiğini, … A.Ş.nin 01/12/2016 tarihli Faktoring Sözleşmesi çerçevesinde alacaklarını … A.Ş.’ye temlik ettiğini, … A.Ş. tarafından müvekkile teslim edilen kağıtlara tekabül eden faturalar tutarının 198.461 TL. olduğunu, … A.Ş.nin alacağından fazla olarak 450.249 TL. tahsil ettiğini 251.788 TL. için birleştirme talepli … 6. ATM.nin 2010/684 sayılı dosyasında dava açtıklarını, dava konusu edilmeyen 101.539 TL’sini oluşturan 25 01 2007 keşide talihli 100.083 TL bedelli çekin 1.456 TL’lik kısmı ile 02 02 2007 keşide tarihli 100.083 TL bedelli çekler nedeniyle borçlu olmadığının tespiti ve fazladan ödenen bu kısmının tahsiline ve masrafın ve vekalet ücretinin davalılara yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
B-) Cevap ve Karşı Talepler: ASIL DAVADA: Davalı … şirket vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesinde dökümü yapılan çeklerin 600.498 TL olmasına rağmen dava değerinin 300.000 TL olarak gösterildiğini ve öncelikle bu hususun açığa kavuşturulmasını, müvekkil ile davacı arasında imzalanan 27/12/2016 tarihli sözleşmede belirlenen şartlar dahilinde müvekkilinin üzerine düşen edimi ifa ettiğini ve davacı tarafça kendisine tevdi edilen çeklerden vadesi gelenleri tahsil ettiğini ve davacının hiç bir itiraz ve müdahalesi ile karşılaşmadığını, vadesi gelmemiş çekler açısından müvekkilime karşı tedbir talepli olarak açmış olduğu menfi tespit davası ile kendisinin müvekkiline borcunun bulunmadığının tespitini kötü niyetli olarak talep ettiğini, sözleşme konusu mallar müvekkili tarafından süresinde karşı tarafa teslim edildiğini, bu nedenle davanın reddini, ihtiyati tedbir talebinin reddini, yargılama gideri ve ücreti vekaletin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Asli müdahale talep eden … A.Ş vekili müflis davalı … ile müvekkil arasında akdedilen sözleşmenin teminatı amacıyla çek devir alındığını ve bu sebeple …’ten ve … Kağıtçılıktan 150.000 TL alacaklı olduğunu, müvekkilinin iyiniyetli üçüncü şahıs olduğunu,kötüniyetinin karşı tarafça kanıtlanmasının gerektiğini, temel ilişkiden kaynaklı defilerin müvekkiline karşı ileri süremeyeceğini belirterek çeklerin icra takibine konu edilmesinin önlenmesine yönelik ihtiyati tedbirin kaldırılmasını ve davanın reddini talep etmiştir.
BİRLEŞEN İSTANBUL 6. ATM’NİN 2010/684 ESAS SAYILI DOSYASINDA: Davalı … vekili birleşen davaya sunmuş olduğu cevap dilekçesinde özetle; çeklerin faktoring mevzuatına uygun olarak alındığını, müvekkilinin iyi niyetli hamil olduğunu, temel ilişkiden kaynaklı defilerin müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğini, kötü niyetin davacı tarafça kanıtlanması gerektiğini beyanla haksız mesnetsiz davanın reddini savunmuştur.
BİRLEŞEN İSTANBUL 13 ATM’NİN 2015/1033 ESAS SAYILI DOSYASINDA: Davalılar açılan davanın reddini savunmuştur.
C-)İlk Derece Mahkemesi Kararı: İlk derece mahkemesince; “… 3. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından yürütülen yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda özetle; “taraflar arasında mevcut bulunan sözleşmenin davalı tarafından yerine getirilmemiş olduğu,davacı tarafından davalıya verilen çeklerden 2 adedinin ödenmiş olduğu,dolayısıyla davacının 165.386,60 TL alacaklı olduğu, ayrıca ödenmeyen 12 03 2007 tarihli 100.000 TL ve 19 03 2007 tarihli 50.000 TL çekten dolayı da borçlu olmadığı kanısına varıldığını, 22 02 2010 tarihli ek raporlarında ise kök rapordaki kanaatlerini koruduklarını,davacı şirketin davalıya vermiş olduğu çeklerden 18 01 2007 keşide tarihli, 100.083 TL bedelli, 25 01 2007 keşide tarihli 100.083 TL bedelli ve 25 01 2007 keşide tarihinin 100.083 TL bedelli çekler ile 10 02 2007 keşide tarihli 50.000 TL bedelli, 02 03 2007 keşide tarihi 100.000 TL çeklerin davacı tarafından … Karaköy şubesine ödenmiş olması hususunun borcun kabulü anlamını taşıyıp taşımadığı noktasındaki takdirin mahkemeye ait olduğunu” mütala ettikleri, … 21. Asliye ticaret mahkemesi tarafından yapılan yargılama sırasında alınan 30/01/2012 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “a. Esas Davada: Davacının, davalı … A.Ş.’den 209.628,33 TL alacaklı bulunduğu, (300.000 — 209.628,23 =) 90.371,77 TL tutarındaki aşkın talebinin reddi gerektiği, b-Birleşen davada: “TTK. hükümlerine göre ciro yoluyla dava konusu çekleri devralan davalı … A.Ş’sine karşı davacının çek keşidesine mesnet teşkil eden temel borç ilişkisine ait defilerin ileri süremeyeceği, davacının iddiasına dayanak teşkil eden yönetmelik hükümlerinin temlik ilişkisi yaratmadığı olayda TTK. m. 599 çerçevesinde değerlendirme yapılması gerektiği, borçlu zararına hareket ettiği hususunun kanıtlanamadığı, davacı, davalı … A.Ş.’ne verdiği ve … A.Ş.’nin davalı factoring şirketine ciro ettiği çeklerden dolayı (450.249 – 198.461 =) 251.788 TL tutarındaki davalı factoring şirketine borçlu bulunduğu, davacının bu borcun 150.000 TL’lik kısmını ödediği, davacının ne davalı factoring şirketine ödemediği bakiye (251.788 – 150.000 =) 101.788 TL,ne de ödediği 150.000 TL’sının, davalı factoring şirketinden istirdatını talep edemeyeceği, davacının davalı … şirketine 101.788 TL bakiye borcu bulunduğu,” şeklinde beyan ve mütalaada bulundukları, mahkemece 101.788-TL birleşen dava yönünden maddi hata yapılıp yapılmadığı, taraf iddiaları doğrultusunda …’in … A.Ş.ye bu çeklerle ilgili kullandırmış olduğu finansman olup olmadığı hususunda alınan 05/05/2014 tarihli ek raporda özetle; ”Faktoring şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları yönetmeliğinin 8/d maddesinde; “faktoring Şirketlerinin kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, fatura ve alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelerle ilişkilendirmeyen alacakları satın alamayacakları” düzenleme konusu yapılmıştır. Davacı, … A.Ş.den alacağı mallar karşılığında davaya konu çekleri … A.Ş.’ye vermiş, … A.Ş. tarafından da davacı adına tanzim edilmiş faturalar ile keşidecisinin davacı olduğu çekler davalı … şirketine temlik edilmiş ve karşılığında kredi kullanılmıştır. Davacı vekilinin birleşen davada çeklerin karşılığında … A.Ş. tarafından kendisine mal verilmediğini çeklerin bedelsiz kaldığını, davalı … şirketinin kötüniyetle hareket ederek bir mal satışına dayalı olmayan çeklerden dolayı alacaklı bulunmadığını dolayısıyla müvekkili şirketçe davalı … şirketine ödenen çek bedellerinin istirdadını talep etmiştir. Davalı … şirketine … A.Ş. tarafından davacı … A.Ş. adına düzenlenmiş toplam 704.119,44 TL bedelli (4) adet fatura ile birlikte birleşen davaya konu toplam 450.249,00 TL bedelli (5) adet çek verilmiştir. Bu şekli ile davalı şirketin alacağı davacı adına düzenlenmiş fatura ile ilişkilendirilmiştir. Kambiyo hukuku ilkeleri çerçevesinde davacı keşidecisi olduğu çeklerin bedelsiz kaldığını, iyi niyetli yetkili hamil durumunda bulunan davalı … şirketine karşı ileri süremeyeceği gibi, TTK 598-599 maddeleri uyarınca da davalı şirketin yetkili hamili olduğu çeki iktisap ederken bile bile borçlu zararına hareket ettiği hususunu, kanıtlayamamıştır. Birleşen davanın davalısı faktoring şirketinin “Faktoring Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliği”‘nin 8/d maddesine göre … A.Ş/den keşidecisi davacı olan (5) adet çek İle davacı adına düzenlenmiş (4) adet faturayı temlik aldığı, davalının iyi niyetli yetkili hamil olduğu, çeki iktisap ederken bile bile borçlu zararına hareket ettiği hususunun kanıtlanamadığı, davacının … A.Ş/ye karşı ileri sürebileceği def-ileri iyi niyetli yetkili hamil durumundaki birleşen davanın davalısı şirketine karşı ileri süremeyeceği” nin değerlendirildiği, birleşen davanın davalısı … A.Ş. vekilinin kök rapora ilişkin yapmış olduğu dava konusu çekten dolayı 150.000,00 TL alacaklı bulunduğu halde kök raporun sonuç bölümünde müvekkil alacağının 101.788,00 TL olarak yazılmış olmasında “maddi hata” bulunduğuna dair itirazının yerinde olduğunun anlaşıldığı, dava dosyası üzerinde yapılan ek inceleme sonucu açıklanan bilirkişi görüşünün; “Davacının, davalı … A.Ş.’den 209.628,33 TL alacaklı bulunduğu, (300.000 – 209.628,23 =) 90.371,77 TL tutarındaki aşkın talebinin reddi gerektiği, TTK. hükümlerine göre ciro yoluyla dava konusu çekleri devralan davalı … A.Ş.’ne karşı davacının çek keşidesine mesnet teşkil eden borç ilişkisine ait defileri ileri süremeyeceği, davacının iddiasına dayanak teşkil eden yönetmelik hükümlerinin temlik ilişkisi yaratmadığı olayda TTK.m.599 çerçevesinde değerlendirme yapılması gerektiği, davalı Factoring şirketin iyi niyetli yetkili hamil olduğu, çeki iktisap ederken bile bile borçlu zararına hareket ettiği hususunun kanıtlanamadığı, davacı, esas davanın davalısı … Ticaret A.Ş.’ne verdiği ve … A.Ş.’nin birleşen davanın davalısı factoring şirketine ciro ettiği çeklerden dolayı birleşen davanın davalısı faktoring şirketine toplam (450.249 – 198.461 =) 251.788 TL borçlu bulunduğu, borcun 150.000 TL’lık kısmının dava konusu … A.Ş. çekinden, 101.788 TL’lık kısmının ise … A.Ş. ile birleşen davanın davalısı arasındaki cari hesap bakiyesinden kaynaklandığı sabit olmakla davacı şirketin birleşen davanın davalısı şirkete ödediği 150.000 TL tutarındaki çek bedelinin davalı factoring şirketinden istirdatını talep edemeyeceği,” şeklinde olduğu, mahkemece birleşen dava dosyası yönünden diğer raporlarla bağlantı kurulmak suretiyle bilirkişilerden alınan 03/06/2016 tarihli 2.ek raporda özetle; ”Davacı vekili, Birleşen (1). davada davacı şirket, esas davanın davalısı … A.Ş/ne aşağıda dökümü bulunan toplam (5) adette 450.249 TL bedelli çekleri verdiği, buna mukabil esas davanın davalısı … A.Ş.’nin kendisine, toplam 198.461 TL tutarında mal sattığını, davalı factoring şirketinin … A.Ş. davacıya sattığı mal bedelinden (450.249 – 198.461 =) 251.788 TL daha fazla tutarda çek alarak … A.Ş/ne ciro ve teslim etmesi, Factoring Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkındaki Yönetmeliğe aykırı ve sebepsiz olmakla fazladan ödenen 251.788,00 TL’nin 25.01.2007 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalı factoring şirketinden tahsiline karar verilmesini, talep etmiştir. Davacı vekili Birleşen (2). davada, Asıl ve Birleşen (1). davanın açılmasından donra 10.02.2007/50.249,00 TL ve 03.03.2007/100.000,00 TL bedelli olmak üzere toplam 150.249,00 TL bedelli (2) adet çekin daha icra tehdidi altında çek hamili faktoring şirketine ödendiğini, böylelikle ödenen çek tutarının toplam 300.249,00 TL’sına yükseldiğini, geriye kalan (3) çekten (100.083,00×3= 300.249,00 TL) 25.01.2007 keşide tarihli 100.083,00 TL bedelli çekin 1.456,00 TL’lık kısmı ile 02.02.2007 keşide tarihli 100.083,00 TL bedelli çekin tamamından dolayı borçlu olmadıklarının tespitini talep etmiştir. Dosyaya sunulu (1). Bilirkişi heyetinin 06.05.2008 Kök ve 01.04.2010 ek raporunda: Birleşen davadaki (… (6). ATM E.2010/684) davalı (… A.Ş. ile asıl davanın davalısı … A.Ş. arasındaki borç/alacak ilişkisi birleşen davanın açıldığı tarih 04.11.2010, birleştirme kararı: 24.11.2010 olmakla doğal olarak incelenmemiş olduğu, dosyaya sunulu (1). Bilirkişinin 06.05.2008 t. kök ve 01.04.2010 t. ek raporunda, asıl davanın davacısının (… Ofset A.Ş. ticari defter kayıtları ve dayanağı belgeleri incelendiği, asıl davada davalı şirket tarafından, davacı şirkete 20.12.2006/87.931,50 TL ve 08.03.2006/110.529,83 TL olmak üzere toplam 198.461,33 TL tutarında mal satıldığı, davacı tarafından, davalıya borçlusu davacı şirket olan 600.498,00 TL bedelli (7). adet vadeli çekin ciro edildiği, davacı tarafından davalıya verilen 12.03.2007/100.000,00 TL ve 19.03.2007/50.000,00 TL bedelli olmak üzere toplam 150.000,00 TL bedelli (2) adet çekin ödendiği, davacının ticari defter kayıtlarına göre 29.11.2007 itibariyle davalıdan 165.386,60 TL alacaklı bulunduğu, bu sebeple ödediği 12.03.2007/100.000,00 TL ve 19.03.2007/50.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL bedelli (2). adet çekinden dolayı, davacının asıl davanın davalısı şirkete borçlu bulunmadığı tespit edilmiştir. Kurulumuzca düzenlenen (2). Bilirkişi Kök Raporundaki tespitler ile (1). Bilirkişi Kök Raporunda yapılan tespitler birbiriyle örtüşmektedir. Kurulumuzca düzenlenen (2). Bilirkişi Kök Raporunda, Birleşen davarın davalısı faktoring şirketinin mübrez ticari defter kayıtlarının incelenmesi sonucu, davacı tarafından davalı şirkete ciro edilen 600.498,00 TL bedelli (7) adet çeki asıl davanın davalısı şirketteki alacağına mahsuben faktoring şirketinin davalı şirketten teslim aldığı (7) adet çekten 12.03.2007/100.000,00 TL ve 19.03.2007/50.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL bedelli (2) adet çeki borçlusu-davacı şirketten tahsil ettiği, birleşen davanın davalısı faktoring şirketinin, asıl davanın davalısından yapmış bulunduğu (4) adet Faktoring işlemi sonucu oluşan 704.199,44 TL tutarındaki alacağına karşılık Faktoring borçlusu asıl davanın davalısı şirketten asıl davanın davacısı şirketin borçlusu bulunduğu toplam 600.498,00 TL bedelli (7) adet vadeli çek aldığı, (7) adet vadeli çekten 150.000,00 TL bedelli (2)sini asıl davanın davacısı birleşen (1). davaya konu çeklerin borçlusu şirketten tahsil ettiği, faktoring şirketinin davalı şirkette ki alacak bakiyesinin (704.199,14 -150.000,00=) 554.119,14 TL’na düştüğü, faktoring şirketinin, iş bu alacağına karşılık davalı şirketten teslim aldığı geriye kalan (5) adet çek bedelini (600.498,00-150.000,00=) 450.498,00 TL meşruhamil sıfatıyla davacı şirketten talep edebilecek olmakla davacının asıl dava (06.03.2007) ve birleşen (1). dava (04.11.2010) sonrasında açılan (30.10.2015) Birleşen (2). davada 25.01.2007/100.083,00 TL bedelli çekin 1.456,00 TL’lık kısmı ile 02.02.2007/100.083,00 TL bedelli (2) adet çek bedelini, faktoring şirketine icraen ödemesi sebebine binaen istirdadını talep edemeyeceği anlaşılmıştır. Davacı, esas davanın davalısı … A.Ş.’ne verdiği ve … A.Ş.’nin birleşen davanın davalısı factoring şirketine ciro ettiği çeklerden dolayı birleşen davanın davalısı faktoring şirketine 704.119,44 TL borçlu bulunduğu, borcun 600.498,00 TL’lik kısmının davacının davalı … A.Ş.ne verdiği ve … A.Ş. tarafından birleşen davaların davalısı faktoring şirketine ciro ettiği davacı şirketin dava konusu (7) adet çekinden, (704.119,44 – 600.498,00=) 103.621,44 TL’lik kısmının ise … A.Ş. ile birleşen davanın davalısı faktoring şirketi arasındaki cari hesap bakiyesinden kaynaklandığı. davacının dava konusu (7) adet çekten 10.02.2007/50.249,00 TL, 03.03.2007/100.000,00 TL, 12.03.2007/100.000,00 TL ve 19.03.2007/50.000,00 TL bedelli (4) adet çek bedelini (toplam 300.249.00TL) ödediği sabit olmakla davacı şirketin ne birleşen davaların davalısı Faktoring şirketine ödediği 300.249,00 TL tutarındaki çek bedelini ne de geriye kalan 300.249.00 TL tutarındaki (3) adet çek tutarının istirdadını (18.01.2007/100.083,00 TL, 25.01.2007/100.083,00 TL ve 02.02.2007/100.083,00 TL) birleşen davaların davalısı dava konusu (3) adet çekin meşru hamili faktoring şirketinden talep edemeyeceği,” 18.01.2007/100.083,00 TL, 25.01.2007/100.083,00 TL, 02.02.2007/100.083,00 TL olmak üzere toplam 300.249,00 TL bedelli (3) adet çekinden dolayı davacının birleşen (2). dava tarihi itibariyle birleşen davaların davalısı faktoring şirketine 300.249,00 TL borçlu bulunduğu, davacının, mübrez ticari defter kayıtlarına göre (1). davalı … A.Ş.den 31.12.2007 tarihi itibariyle 170.424,56 TL alacaklı bulunduğu, alacaklılık halinin dava tarihi itibariyle de devam etmekte olduğu” şeklinde beyanda bulundukları, yargılama aşamasında davacı tarafa Müflis … yönünden teslime ilişkin yemin teklif hakkı hatırlatıldığı ve davacı tarafça yemin metni sunulduğu ancak davalı … iflas idaresince yemin eda edilmediği, Müflis … Anonim Şirketinin … 12 Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2007/31 Esas sayılı dosyasında görülen iflas davası neticesinde 12/07 2010 tarihi itibariyle iflasına karar verildiği ve iflasının İstanbul … iflas Müdürlüğü’nün … esas sayılı iflas dosyasında iflasının adi usül olarak yürütülmekte olduğunun görüldüğü ve iflas idare memurlarına gerekli tebligat yapılarak taraf teşkili sağlandığı, davacı … Anonim Şirketi’nin iflas masasına vaki alacak kayıt başvurusunun kabul edildiğinin iflas idaresinin cevabı yazısından anlaşıldığı, davacı vekilinin 05/11/2008 tarihte ıslah dilekçesi ile bilirkişi raporu doğrultusunda 150.249TL’nin işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalı … şirketinden tahsilini, yine adı geçen şirkette bulunan 12/03/2007 kişide tarihli 100.000 TL ve 19/03/2007 keşide tarihli 50.000 TL çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespitini talep ettiği, asıl davada; davacı … Ofset(yeni unvanı … Ofset) davanın müflis … ile aralarında varılan anlaşma gereği davalının teslimini taahhüt ettiği kağıtlar karşılığında toplam 600.498 TL bedelli çeklerden vadesi gelen 300.488 TL bedelli çeklerin ödendiğini ve teslim alınan kağıtların bu bedelin çok altında olduğunu belirterek henüz vadesi gelmeyen 10 02 2007 keşide tarihli 50.249 TL bedelli, 02 03 2007 keşide tarihli 100.000 TL bedelli, 12 03 2007 keşide tarihli 100.000 TL bedelli ve 19 03 2007 keşide tarihli 50.000 TL toplam 300.249 TL çekler yönünden borçsuzluğun tespitini talep etmiş ve dava dilekçesinde 300.000 TL üzerinden harç ödenmişse de harç eksikliği bilahare ikmal edildiği, asıl davada ödenen kısım yönünden davaya istirdat davası olarak devam edildiği, birleşen … 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2016/184 esas sayılı dosyasında davacı …. tarafından davalı … Anonim Şirketine karşı yöneltilen davada; müvekkilinin müflis … firmasına teslimi taahhüt edilen kağıtlar için verdiği 7 adet çeke karşılık 198.461 TL bedelli kağıdın teslim edildiğini, bakiye miktar yönünden çeklerin karşılıksız kaldığını, ancak 18/01/2007 keşide tarihli 100.083 TL bedelli, 25/01/2007 kişide tarihli 100.083 TL bedelli, 25/01/2007 keşide tarihli 100.083 TL bedelli, 10/02/2007 kişide tarihli 50.000 TL bedelli ve 02/03/2007 keşide tarihi 100.000 TL bedelli olmak üzere toplam 450.249 TL bedelli 5 adet çekin davalı … şirketine ciro edildiği ve adı geçen tarafından tahsil edildiğinden bahisle fazla tahsil edilen 251.788 TL’nin 25/01/2007 tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan tahsilinin talep edildiği, birleşen İstanbul 13.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1033 esas sayılı dosyasında ise davacı … tarafından davalılar … Anonim Şirketine karşı yönlendirilen davada mahkemece asıl dava ile birleşen İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin davası arasında çekler yönünden uyumsuzluğun izahı yönündeki ara karar neticesinde öncesinde asıl davaya konu edilmeyen ve fazla ödendiği iddia olunan 251.788 TL kapsamındaki 02/02/2007 keşide tarihli 100.083 TL bedelli çek ile 25/01/2007 keşide tarihli 100.083 TL bedelli çekin 1.456 TL’ lik kısmına istinaden toplam 101.539 TL borçlu olmadığının tespitinin talep edildiği, yanlar arasındaki ihtilafın; davacı tarafça davalı … ‘a verilen çeklerin toplam miktarına tekabül eden 600.498 TL bedelli kağıtların davacıya teslim edilip edilmediği, dava konusu çeklerin karşılıksız kalıp kalmadığı, davacının fazla ödemesinin bulunup bulunmadığı, borçsuzluk iddiasının davalı … şirketine ileri sürülüp söylemeyeceği, … A.Ş’nin talebinin yerinde olup olmadığı hususlarına ilişkin olduğu, asıl davada … her ne kadar aslı müdahale talebinde bulunmuş ise de; aynı mahkemede davanın taraflarını davalı göstermek suretiyle müstakil dava açmak suretiyle asli müdahale talebinde bulunması gerekirken yada her iki tarafın davalı göstermesi gerekirken sadece dosyaya sunduğu asli müdahale talebini içeren dilekçesi usulüne uygun asli müdahale davası olarak kabul edilemeyeceğinden herhangi bir karar tesis edilmediği, davacı tarafça her ne kadar müflis … A.Ş’ye karşı gerek asıl davada gerekse birleşen İstanbul 13 Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2015/1033 Esas sayılı dosyasında borçsuzluğun tespiti ve bilahare istirdat talebinde bulunmuş ise de; İstanbul … İflas Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasında yürütülen iflas tasfiyesinde iflas masasına vaki alacak kayıt başvurusu kabul edilmekle davalı … kaçakçılık yönünden asıl ve birleşen İstanbul 13 ATM’ nin 2015/1033 esas sayılı dosyasındaki davanın konusuz kaldığı, birleşen İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2010/684 esas sayılı dosyasında davalı … Şirketine karşı açılan menfi tespit ve istirdat talebine ilişkin dava açısından ise; her ne kadar davalı tarafça müvekkilinin iyiniyetli hamil olduğu ve temel ilişkiden kaynaklı defilerin müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğini savunmuş ve mübrez bilirkişi raporlarında da davalının bu savunması doğrultusunda görüş bildirilmiş ise de; celp edilen davaya konu çeklerin yapılan tetkikinde çeklerin Müflis … Anonim Şirketine ciro edildiği ve davalı … şirketinin adı geçen müflis şirketten çekleri devraldığı, arada başkaca ciranta bulunmadığı, dolayısıyla faktoring yönetmeliği gereğince Faktoring şirketleri ancak faturaya dayalı gerçek alacakları temlik alabileceklerinden ve bu kapsamda çeklerin cirosu alacağın temliki hükmünde olduğundan davacı ile müflis … arasındaki temel ilişkiden kaynaklı defiler temlik alan faktoring şirketine karşı da ileri sürülebileceği, bu kapsamda tartışılması gerekenin çeklerin karşılıksız olup olmadığı, çeklerin toplam bedeli kadar kağıdın müflis davalı şirket tarafından davacı tarafa teslim edilip edilmediği hususları olduğu, mübrez raporla tarafların ticari defterlerine dayanan inceleme neticesinde müflis davalı şirket tarafından davacı şirkete 198.461 TL bedeli kağıdın teslim edildiğinin mütala edildiği, ancak çek ödeme belgesi olmakla çekin verildiği anda tesliminde gerçekleştiği yönünde müflis davalı şirket lehine oluşan karinenin aksinin davacı tarafça kanıtlanması gereğine istinaden mahkemece davacı tarafa teslim noktasında davalı … şirkete yemin teklif hakkı olduğu hatırlatıldığı ve davacı tarafça sunulan yemin metni davalı … Şirket iflas idaresine tebliğ edilmesine rağmen yemin eda edilmediğinden bakiye kısım yönünden teslimin gerçekleşmediğinin davacı tarafça kanıtlandığı, bu durumda da davalı … tarafından müflis şirketten ciro yoluyla devralınan 7 adet toplam 600.498 TL bedelli çekin 5 adet çek bedeli olan toplam 450.249 TL’si tahsil edildiğinden bu miktardan teslim edilen kağıt bedeli olan 198.461 TL nin mahsubu sonucu (450.249-198.461 TL)=251.788 TL davacının davalıya fazla ödemesinin bulunduğu, mahkemenin tedbir kararının konusunu oluşturduğu için ödenmeyen çekler nedeniyle de borçlu olmadığının anlaşıldığı, mahkemece ödeme belgelerinin ibrazı sağlandığı ve ödeme tarihlerinden itibaren faiz uygulanmasına gidildiği, davalı … yönünden İstanbul 13 Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2015/1033 esasına açılan dava birleşen İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesinin dosyası açısından derdest olmakla derdestlik nedeniyle reddi gerektiği” gerekçesiyle asıl davada her ne kadar … AŞ tarafından asli müdahil dilekçesi sunulmuş ise de usulüne uygun açılmış bir asli müdahale davası bulunmadığından karar tesisine yer olmadığına, asıl davada müflis … AŞ’nin alacak kayıt başvurusu iflas idaresince kabul edildiğinden konusuz kalan dava hakkında karar tesisine yer olmadığına, Birleşen İstanbul 6 ATM’nin 2010/684 esas sayılı dosyasında; davacının davalı … AŞ’ye yönelik davasının kabulü ile dava konusu … Bankası AŞ Bakırköy Kurumsal Şubesine ait … nolu hesaptan keşideli, keşidecisi … Yayıncılık ve Matbaacılık AŞ olan, 18.01.2007 keşide tarihli 100.083,00TL bedelli 1898021 nolu, 25.01.2007 keşide tarihli 100.083,00TL bedelli, … nolu, 02.02.2007 keşide tarihli 100.083,00TL bedelli … nolu, 10.02.2007 keşide tarihli 50.000,00TL bedelli … nolu, 02.03.2007 keşide tarihli 100.000,00TL bedelli … nolu toplam 600.498,00TL bedelli çeklerin 402.027,00TL’lik kısmından davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti ile vaki 251.788,00TL fazla ödemenin (iflas masasına kaydedilen alacak yönünden tahsilde tekerrür olmamak üzere) 150.000,00TL’sine 08.03.2007 ödeme tarihi, 100.000,00TL’sine 02.02.2007 ödeme tarihi, 705,00TL’sine 25.01.2007 ödeme itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesi suretiyle istirdadına, birleşen 13 ATM’nin 2015/1033 esas sayılı dosyasında; davacı … AŞ (eski ünvan … AŞ) tarafından davalı … AŞ aleyhine açılan davanın birleşen İstanbul 6.ATM’nin 2010/684 esas sayılı dosyası ile derdestlik nedeniyle dava şartı yokluğundan usulden reddine, davalı … Ticaret AŞ’ye ilişkin dava yönünden yargılama aşamasında iflas masasına vaki alacak kayıt başvurusunun kabul edilmiş olması nedeniyle konusuz kalan dava hakkında karar tesisine yer olmadığına karar verildiği anlaşılmıştır.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Kararı asıl davada asli müdahale talep eden ve birleşen davalarda da temlik eden davalı yan istinaf etmiştir. .Dilekçesinde özetle “….Birleşen 04,11.2010 TARİHLİ 2010/684 E. nolu istirdat davasının hak düşürücü süre sebebiyle reddedilmesi gerekmektedir. Davaya konu ödemeler 08,03.2007 -02.02.2007 -25,012007 tarihlerinde, Davacı tarafından müvekkil şirkete yapılmış ve fakat dava yaklaşık 4 yıl sonra 04.11,2010 tarihinde açılmıştır. Davacı 2010/684 E. dosyasından davasını açarken davacı istirdat talep hakkı olduğundan haberdardır. zira davacı ödemeleri müvekkil şirkete yapmıştır. Davacı 2014/719 Esas (eski no 2007/172 e.) sayılı işbu davasını açarken dava dilekçesinde hangi çekten dolayi menfi tespit talep ettiğini belirtmemiştir, davacının davasına konu ettiği kısım, faktoringe konu edilen kısım değildir. Davacı tarafından, müvekkilin davalı olmadığı, 2014/719 E. sayılı işbu davası 2007 yılında açılırken, davalı … firmasına 600.498 TL Hk çekler verildiği ve bu çeklerden dolayı 300.000 TL borçlu bulunmadığını iddia ederek … firmasına menfi tespit davası açmıştır. Bu davada müvekkil taraf değildir. Bu dava zaten müvekkil faktoring şirketinin elindeki çekler için açılmamıştır. Yoksa davacı müvekkil şirkete ödeme yapmıştır ve müvekkilin alacağı devralmış olduğundan haberdardır. Bu durumun aksini gösteren bir deli i mevcut değildir. Davacı müvekkil şirketten herhangi bir taleple bulunmamış fakat çok sonra … firmasından alacağını alamayacağını anladığı an müvekkil şirketi de iş bu davaya dahil etmeye çalışmıştır. Vekalet ücreti de hatalı hesaplanmıştır…” diyerek kararın kaldırılmasını talep ve istinaf etmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE: Dava ; menfi tespit ve istirdat davasıdır. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Dava dosyası incelendiğinde alacağı temlik alındığını beyan eden … A.Ş. nin 22/07/2017 tarihinde temlikname fotokopisi ve liste sunduğu anlaşılmaktadır. HMK 125. Maddeye göre Dava konusunun devri halinde Davanın açılmasından sonra, davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse, davacı aşağıdaki yetkilerden birini kullanabilir: a) İsterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan kişiye karşı davaya devam eder. Bu takdirde (Değişik ibare: 7251 – 22.7.2020 / m.11) “dava davacı lehine sonuçlanırsa”, dava konusunu devreden ve devralan yargılama giderlerinden müteselsilen sorumlu olur. b) İsterse, davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürür. Dosya incelendiğinde davacı tarafa bu yönde bir seçim hakkı tanınmadan davaya devam edildiği görülmektedir. Yine asli müdahale talebi hakkında ” kabul” ya da ” reddine” karar verilmesi gerekirken karar tesisine yer olmadığına dair bir hüküm yazılması da çekişmeyi gidermeyen mahiyette bir karardır. Öncelikle alacağın temlikine dair beyan ve temlikname ekindeki listeden temlik edilen alacak listesinde sadece nakit risk miktarı yazılı olduğundan, alacağın temlikinin kapsamı net hale getirilerek, ana ve birleşen davalar açısından dava konusu edilen alacakla ilgili olarak temlik edilen kısmın ( kısmen mi yoksa tamamen mi olduğu) somutlaştırılarak davacıya HMK 125/1 maddedeki seçimlik hakkını kullanması sağlanarak davaya devam edilmesi ve hüküm kurulması gerekmektedir. Bu nedenle sair istinaf nedenleri üzerinde durulmadan HMK 355. Maddeye göre yapılan inceleme neticesi kararın kaldırılarak ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M:Yukarıda açıklanan gerekçe ile 1- Davalı yanın istinaf başvurusunun HMK 355. Ve 353/1-a-6 maddesi gereğince kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının KALDIRILMASINA ,Yargılama yapılmak üzere dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE 2- Davalı tarafından yatırılan peşin harcın talebi halinde iade edilmesine 3- Davalı tarafından yapılan istinaf yargılama gideri olan ; başvuru harcı gideri 98,10 TL, dosyanın istinafa gidiş/dönüşü için yapılan 42,00 TL olmak üzere toplam 140,10 TL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine, tebligat giderleri davacı avansından kullanılmış olmakla üzerinde bırakılmasına 4- İnceleme duruşmasız olarak yapılmış olmakla ücreti vekalet tayin ve takdirine yer olmadığına Dair ; dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince KESİN olmak üzere 26/03/2021 tarihinde ve oy birliği ile karar verildi.