Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2017/5958 Esas
KARAR NO : 2020/1768
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 04/05/2017
NUMARASI : 2014/2546 2017/461
DAVANIN KONUSU: İtirazın İptali (Bankacılık İşlemlerinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 22/10/2020
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İLK DERECE MAHKEMESİNE AÇILAN DAVADA A-)Açılan dava ve iddia : Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilde olan davalı bankanın Kurtuluş Şubesine ait 20/08/2013 keşide tarihli 6.000 TL meblağlı 2832605 numaralı çekin 20 Ağustos 2013 tarihinde davalı bankanın Güneşli şubesine ibraz edilip, davalı bankanın şubesi tarafından Çerkezköy 1.asliye hukuk mahkemesinin 2013/395 esas sayılı dava dosyasından tedbir bulunduğundan hiç bir işlem yapılmadığına dair çekin arkasına şerh düşüldüğünü, çek ödenmeyince davalı aleyhine İstanbul Anadolu….İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra takibi başlatıldığını, başlatılan icra takibine davalı tarafından itiraz edilerek takibin durduğunu, itiraz üzerine durdurulan takibin devamına, %20’den az olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesine ve yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
B-) Cevap ve Karşı Talepler : Davalı tarafın usulüne uygun tebliğe rağmen davaya ceva vermediği , duruşmadaki beyanında , bahse konu çek üzerinde Çerkezköy 1.asliye hukuk mahkemesinin 2013/395 esas sayılı dava dosyasından tedbir kararı üzerine ödeme yapılmadığını, davacı tarafın tedbirin kalktığına yönelik bir belge sunmadığınından çek bedelinin ödenmediğini, bu nedenle haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C-)İlk Derece Mahkemesi Kararı : İlk derece mahkemesince; ” Dava, karşılıksız çek nedeniyle davalı bankanın kanunen ödemekle sorumlu olduğu meblağın ödenmesi için yapılan icra takibine yapılan itirazın iptali davasıdır. Takip dayanağı çek 20/08/2013 tarihinde bankaya ibraz edilmiştir. Bu tarih itibariyle Çerkezköy Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/395 sayılı dosyasında verilen tedbir kararı bulunmaktadır.Bahsi geçen iflas erteleme kararı ve tedbir kararı incelenmiştir. 5491 Sayılı Çek Kanununun 3/3 maddesinde “muhatap bankanın süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için; güvence bedeli ödemekle yükümlü olduğunu ” ödenecek miktarın yıllık fiyat endeksine göre hesaplanacağını belirtmektedir. Davacı yanın talep ettiği güvence bedeli, bankanın çek koçanını teslim etmiş olduğu kişi sebebiyle 3.şahıslar bakımından oluşacak risklerin kısmen de olsa önüne geçme amacı taşımaktadır. Bu güvence sorumluluğu tedbir kararı ile bertaraf edilemez. Bu nedenle davanın kabulü ile itirazın iptaline, haksız itiraz nedeniyle likit alacak miktarına göre %20 inkar tazminatına hükmedilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Kararı davalı banka istinaf etmiş ve dilekçesinde ;ihtiyati tedbir kararının ve içeriğini bankanın tetkik etme ve denetleme yetkisinin bulunmadığını, mahkemenin ödeme yapılmayacak kararı nedeni ile ödeme yapmadıklarını ,ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasından sonra ise 1 yıl sonra davacının çeki ibraz ettiğini , ilk ibrazda da ikinci ibrazda da karşılıksız çek durumu sözkonusu olmadığından bankanın da çek garanti tutarı yönünden yükümlülüğünün koşullarının oluşmadığını beyanla kararın kaldırılarak davanın reddi talep ve istinaf edilmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE :Dava; çek sorumluluk bedelinin ödenmemesi nedeni ile yapılan takibe itirazın iptali istemine ilişkindir.İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.Dava dışı çek keşidecisi şirketin açmış olduğu iflasın ertelenmesi talepli dava nedeni ile Çerkezköy 1. Asliye Hukuk Mahkemesince 24/004/2013 tarihli tensip kararı ile davacı şirket tarafından keşide edilen çeklerin bankalarca ibrazında ödenmemesi yönünden ihtiyati tedbir kararı verildiği ; davaya konu çekin de bu kapsamda davalı banka şubesine ibrazında ilgili mahkeme kararı gereği hiçbir işlem yapılmadığı kayıtlıdır.Çekin ibraz edildiği tarihte karşılığının bulunup bulunmadığı ise belli değildir.Bilahare ihtiyati tedbir kararının kaldırıldığı ve davacı yanın çeki tekrar ibraz ettiği ve bu defa, ibraz süresi geçtiği için işlem yapılmadığı anlaşılmaktadır.Öncelikle; çek garanti tutarının kaynağı olan 5941 Sayılı Yasa’nın 3. Maddesine göre İbraz, ödeme, çekin karşılıksız olduğunun tespiti ve gecikme cezası
MADDE 3 – (1) Karşılığı bulunan çek, hesabın bulunduğu muhatap bankanın herhangi bir şubesine ibraz edildiğinde hamilin varsa vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenir. Ancak çek, hesabın bulunduğu şubeden başka bir şubeye ibraz edildiğinde, o şubece karşılığı sorulmak suretiyle ödenir.(2) “Karşılıksızdır” işlemi, muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılır.(3) Muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için;a) Karşılığının hiç bulunmaması hâlinde, 1) Çek bedeli bin Türk Lirası veya üzerinde ise bin Türk Lirası, 2) Çek bedeli bin Türk Lirasının altında ise çek bedelini, b) Karşılığının kısmen bulunması hâlinde 1) Çek bedeli bin Türk Lirası veya altında ise, çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmî karşılığı bin Türk Lirasına tamamlayacak bir miktarı,2) Çek bedeli bin Türk Lirasının üzerinde ise, çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmî karşılığa ilave olarak bin Türk Lirasını, (*)ödemekle yükümlüdür. Bu husus, hesap sahibi ile muhatap banka arasında çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdî kredi sözleşmesi hükmündedir. Bu fıkradaki miktar, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan fiyat endekslerindeki yıllık değişmeler göz önünde tutularak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından her yıl Ocak ayında belirlenir ve Resmî Gazete’de yayımlanır.(4) Hamilin talepte bulunması hâlinde, karşılıksızdır işlemi; çekin arka yüzüne tahsil için bankaya ibraz edildiği tarih, hesap durumu, bankanın yükümlülüğü çerçevesinde ödediği miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadı yazılmak, bu kişinin tüzel kişi adına bedeli tahsil etmesi hâlinde bu husus belirtilmek ve bu kii ile birlikte banka yetkilisi tarafından imzalanmak suretiyle yapılır. Banka tarafından ödenen miktar düşüldükten sonra karşılıksız kalan tutar açıkça belirtilir. Hamilin imzalamaktan kaçınması hâlinde, karşılıksızdır işlemi yapılmaz. (5) Muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutar dahil, kısmî ödemenin hamil tarafından kabul edilmemesi hâlinde, ikinci fıkra hükmüne göre karşılıksızdır işlemi yapılır; ibraz tarihi ile ödememe nedeni çekin üzerine yazılır ve çek, üzerine imzası alınarak hamiline geri verilir; ön ve arka yüzünün fotokopisi banka tarafından saklanır. Çek hesabında hiç karşılığın bulunmaması ve hamilin sadece muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutarın ödenmesini talep etmesi hâlinde de bu fıkra hükmüne göre işlem yapılır.
(6) Muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutar dahil kısmî ödeme hâlinde, çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi ücretsiz olarak hamile verilir. Çek hamili, bu fotokopiyle müracaat borçlularına veya kambiyo senetleri hakkındaki takip usullerine başvurabileceği gibi, (Değişik ibare: 6728 – 15.7.2016/ m.62 / Yürürlük / m.76/f) “icra mahkemesine şikâyette” bulunurken dilekçesine bu fotokopiyi ekleyebilir ve bunu icra daireleri ile mahkemelerde ispat aracı olarak kullanabilir. Mahkeme veya icra dairesinin istemi hâlinde çekin aslı bu mercilere gönderilir. Yasal düzenlemesi mevcuttur.Garanti tutarının tahsilinde öncelikle ibraz tarihinde çekin karşılığının olup olmadığı hususu önemlidir.Öncelikle ilk derece mahkemesinin davalı bankanın ihtiyati tedbir kararı ile bağlı olmaması gerektiği, mahkemenin maddi hukuka ilişkin konularda tedbir kararı veremeyeceği yönündeki gerekçesi ; mahkeme kararlarına uyma zorunluluğunu, muhataplarınca karar gereğini yerine getirmekte keyfiliği doğuracak bir gerekçe olup, somut olayda davalı yanın içeriği denetleme ve kararı yerine getirmeme gibi bir seçeneği bulunmadığından tamamen hatalı bir gerekçedir.Bu durumda ilk derece mahkemesince ilk ibraz tarihinde çekin karşılığının bulunup bulunmadığı hususu araştırılarak karşılığının bulunmadığının banka hesap ekstresinde saptanması halinde ; ikinci kez aslı ibraz edilen çeke ilişkin 10 yıllık zamanaşımının dolmamış olması nedeni ile davanın kabulüne , eğer çekte ilk ibraz tarihinde karşılığı bulunuyor ise 5941 Sayılı Yasa’nın 3. Maddesi koşullarının oluşmaması nedeniyle davanın reddi gerekirken eksik inceleme ve hatalı gerekçe ile eldeki davanın çözümü için gerekli olmadığı halde atanan hukukçu bilirkişinin raporu ile davanın kabulüne karar verilmesi hatalı olmakla ; kararın kaldırılmasına ve davanın çözümü için zorunlu olan delillerin toplanmaması nedeni ile dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M :Yukarıda açıklanan gerekçe ile 1 – Davalı yanın istinaf başvurusunun HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince KABULÜ ile ilk derece mahkemesi kararının KALDIRILMASINAYargılamaya devam olunması için dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE 2-Davalı yanca yatırılan 44,00 TL karar peşin harcının talebi halinde kendilerine iade edilmesine 3- Davalı yanca yapılan istinaf yargılama gideri olan 85,70 TL başvuru harcı gideri ile 18,00 TL posta giderinden ibaret toplam 103,70 TL istinaf yargılama giderinin davacıdan tahili ile davalı yana verilmesine ; davacı avansından kullanılan 1 tebligat gideri 12,50 TL istinaf yargılama giderinin davacı yan üzerinde bırakılmasına 4- İnceleme duruşmasız olarak yapılmış olmakla ücreti vekalet tayin ve takdirine yer olmadığına Dair ; dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince KESİN olmak üzere 22/10/2020 tarihinde ve oy birliği ile karar verildi.