Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2017/5238 Esas
KARAR NO: 2020/1464 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 10/07/2017
NUMARASI: 2016/840 E., 2017/715 K.
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 25/09/2020
İstinaf incelemesi üzerine Dairemize gelen dosya incelendi;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İLK DERECE MAHKEMESİNE AÇILAN DAVADA
A-)Açılan dava ve iddia : Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkil ve 2. Davalı olan … Tic. Ltd. Şti. ile hiçbir ticari ilişkisi bulunmadan … Ceyhan Şubesine ait çek numarası … olan, … olan hesaba bağlı 35.000,00 TL bedelli 30.09.2016 keşide tarihli çeki teslim aldığını, müvekkilin söz konusu çeki ciro etmek suretiyle 1. Davalı … Tic. Ltd. Şti. yetkilisi …’e teslim ettiğini, müvekkil ile 1. Davalı taraf arasında yapılan kat karşılığı yapımı ile ilgili olarak yapılan ön görüşme esnasında davalı yanca müvekkilden teminat amaçlı olarak istenen … Tic. Ltd. Şti’ye ait çekin davalıya teminat amacı ile verildiğini, 1. Davalı yanla müvekkil arasında gerçekleşen ön görüşme esnasında 1. Davalı yanca yapılan icapların müvekkile uygun gelmemesi nedeni ile tarafların anlaşamadığını, yani taraflar arası ticari ilişkinin gerçekleşmediğini, buna rağmen 1. Davalı yanın ön teminat olarak lehtar sıfatı ile müvekkilce ciro edilmek suretiyle teslim edilen çeki, 1. Davalıdan pek çok kez sözlü olarak istemesine rağmen müvekkile iade edeceğini sözlü olarak belirtilmesine rağmen davaya konu çeki müvekkile iade etmediğini, 1. Davalı yanca yukarıda bilgileri yazılı çekin davacının sözlü istemleri üzerine taraflarına teslim edilmeyince Bakırköy … Noterliğinin 30.05.2016 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarı ile 1. Davalı yana ihtar çekilmiş olup 1. Davalı yanın bu ihtara cevap vermediği ve çeki iade etmediği, Mahkemece takdir edilecek teminat karşılığı öncelikle dava konusu çek ile ilgili tedbiren ödeme yasağı konulmasına, inceleme sonucunda çekin iptaline, tüm dava masrafları ve nispi avukatlık ücretinin de davalı yana yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
B-) Cevap ve Karşı Talepler : Davalı … Şirket yekilisi cevap dilekçesinde; işveren firma … Tic. Ltd. Şti.’nin Malkara OSB’de kendisine tahsis edilen ve tapunun … ada, … ve … no.lu parselleri olarak kayıtlı bulunan arsa üzerinde prefabrik betonarme fabrika inşaatı yapımı ile ilgili olarak KDV dahil 3.813.362,16 TL bedelle anlaşıldığı, bu konu ile ilgili olarak 37 maddeden oluşan bir inşaat yapım sözleşmesinin hazırlanmış olmasına rağmen imza aşamasındayken işin gerçekleşmemesi nedeniyle imzalanarak onaylanamadığı, bunun yanı sıra söz konusu işin ilk aşaması olan proje hazırlanması ile gerekli teknik fizibilite ve tüm hazırlık işlemleri için 21.05.2015 tarihinde karşılıklı mutabık kalınarak hazırlanan ve 3 maddeden oluşan bir sözleşme ile bu durumun kesinleştirildiğini, anlaşılan sözleşme bedeli olarak KDV dahil 20.650,00 TL olarak belirlendiğini, bunu bedel karşılığında davacının müşterisi olduğu düşünülen keşideci … Ltd. Şti.’nin … Ceyhan şubesine ait … no.lu 35.000,00 TL tutarlı çekin teslim alındığım, bu çek karşılığında gerekli proje çalışmalarının tamamlandığını, mezkur çekin teminat amacıyla verilmediği, söz konusu çekin 21.05.2015 tarihinde karşılıklı mutabık kalınarak hazırlanan ve 3 maddeden oluşan bir sözleşme bedeli olarak alındığını, davacı işveren firmanın dava dilekçesinde belirtmiş olduğu “ön görüşme esnasında 1. Davalı yanca yapılan icapların müvekkile uygun gelmemesi nedeni ile taraflar anlaşamamıştır.” şeklindeki iddiaların gerçek dışı olduğunu, firmalar arasında yapılan görüşmelerin tamamında ve her konuda mutabık kalındığını ve gerekli sözleşmeler hazırlanarak mevcut iş ile alakalı belli bir noktaya da gelindiğini, bütün şartları ile olgunlaştırılan Beton Prefabrik Sanayi inşaatı yapım işinin müvekkil firma ile ilgili bir sebepten değil tamamen davacı işveren firmanın mevcut arsa üzerindeki bazı resmi problemleri giderememesi nedeniyle gerçekleştirilemediğini, işin gerçeklememesinde müvekkil firmanın hiçbir sorumluluğunun bulunmadığını, bunun yanı sıra davacı işveren firmadan kaynaklı işin gerçekleşmemesi sebebiyle müvekkil firmanın belli bir oranda iş kaybı yaşadığını ve zor durumda kaldığını, firma olarak yapılan tüm ön görüşmeler dahil tamamında mutabık kalınmış olması sebebiyle mevcut inşaat yapım işinin müvekkil firmanın üretim programına alındığını, bu sebepten başka firmalara yapılan iş görüşmelerinin taraflarınca kesildiğini ve halihazırdaki işlerin alınmadığını, işveren firmanın kötü niyetli olması ve arz edilen nedenlerle davanın reddine, yargılama giderleri, avukatlık vekalet ücreti ve diğer masların davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
C-)İlk Derece Mahkemesi Kararı : İlk derece mahkemesince; “davanın çekten dolayı İİK 72.maddesi uyarınca açılmış olan menfi tespit ve istirdat talebine ilişkin olduğu, dava konusunun, davacının taraflar arasında yapılması planlanan ancak fiiliyata geçmeyen işler nedeniyle davalıya teminat olarak vermiş olduğunu iddia ettiği 35.000,00 TL tutarlı çek kadar borçlu olmadığının tespiti talebinden ibaret olduğunun anlaşıldığı, HMK 266.madde uyarınca çözümü teknik bilgiyi gerektirmesi sebebiyle mali müşavir bilirkişi ile inceleme yaptırılarak alınan bilirkişi raporunda özetle; Dava Konusu … no.lu 30.09.2016 tarihli 35.000 TL tutarlı dava konusu çekin, davalı … San Tic. Ltd. Şti. tarafından davacı … lehine düzenlenmiş olduğu ve davacı tarafından ciro edilerek davalı … Tic. Ltd. Şti.’ne verildiği, Davacı yanın incelenen 2016 yılları ticari defterlerinde; davacının davalı … Ltd. Şti.’ne vermiş olduğu dava konusu 35.000,00 TL tutarlı çeki 25.03.2016 tarihinde “teminat karşılığı ödenen” açıklamasıyla … no.lu Verilen Sipariş Avansları hesabına kaydetmiş olduğu, davacının ticari defterlerine göre dava tarihi itibariyle davacının sipariş avansları hesabındaki dava konusu çek nedeniyle davalı … Tic. Ltd. Şti.’nden alacaklı olduğu, Davalı … Ltd. Sti.’nin yetkilisi … tarafından inceleme günü tarafımıza ibraz edilen dosyaya mübrez şirket kaseli ve imzalı muavin defter dökümünde, dava konusu çekin davalı … Ltd. Şti. tarafından … no.lu Alıcılar Hesabına ters (alacak) kayıt ile avans olarak alındığı, çek bedeli istinaden davalı tarafından yapıldığı iddia olunan hizmet karşılığında herhangi bir fatura düzenlendiğine dair kavdın bulunmadığı, Davalı … Ltd. Sti.’nin dava konusu çek karşılığında davacıya verdiğini iddia ettiği hizmete ilişkin fatura vb. tevsik edici vesika bulunmaması, dava konusu çek ile 21.05.2015 tarihli 3 maddelik sözleşme arasında ticari bir bağlantı kurulamadığından, dava konusu çek nedeniyle davacıdan alacaklı olmadığı, aksinin davalı yanca ispata muhtaç olduğu Davacı yanın incelenen 2016 yılları ticari defterlerinde; davacının davalı … Ltd. Şti.’ne vermiş olduğu dava konusu 35.000,00 TL tutarlı çeki 25.03.2016 tarihinde “teminat karşılığı ödenen” açıklamasıyla … no.lu Verilen Sipariş Avansları hesabına kaydetmiş olduğu, davacının ticari defterlerine göre dava tarihi itibariyle davacının sipariş avansları hesabındaki dava konusu çek nedeniyle davalı … Ltd. Şti.’nden alacaklı olduğu, şeklinde rapor düzenlendiği, taraflar arasındaki … ada, … ve … no.lu parselleri olarak kayıtlı bulunan arsa üzerinde prefabrik betonarme fabrika inşaatı yapımı ile ilgili davacı tarafından verilen çek iade edilmemiş davalı tarafça ciro edilerek üçüncü bir kişiye verildiğin keşide edip avans olarak verdiği, ancak ön görüşmede sözleşmenin fiiliyata geçmemesi sebebiyle verilen çekten dolayı davacının iş bu davayı açtığının anlaşıldığı, mahkemece yapılan yargılama sonucu dosya değerlendirildiğinde; davanın hukuki niteliği itibariyle İİK 72 maddesi gereği açılan menfi tespit davası olup, dava esnasında dava konusu çek bedeli davacı tarafından ödendiğinden istirdat davasına dönüştüğü, esasen taraflar arasında dava konusu dört adet çekin davacının davalı tarafından davacıya satılan mallar karşılığında avans olarak verildiği, satılan malların da davalı tarafından teslim edilmediği hususunda bir uyuşmazlık bulunmadığı, diğer yandan taraflar arasındaki sözleşmenin taraflardan birinin sözleşmeyi tek taraflı olarak feshine de imkan tanıdığı, davacının davalıya verdiği çeklerin geri verilmesini talep etmiş olmakla bu iradesinin sözleşmenin feshi anlamını taşıdığının kabulü gerekir. Bu durumda herkes verdiğini iade etmekle yükümlü olduğu, diğer yandan davacının mal karşılığı davalıya verdiği 35000 bedelli çekin davalı tarfından 3. Kişiye ciro edildiği ve davalı keşidecinin çek bedelini 3. kişiye ödediğinin de saptandığı, tarafların iddia ve savunmalarına ve tüm dosya kapsamına göre davacının davalı … Ltd. Şti.’ne vermiş olduğu dava konusu 35.000,00 TL tutarlı çeki 25.03.2016 tarihinde “teminat karşılığı ödenen” açıklamasıyla … no.lu Verilen Sipariş Avansları hesabına kaydetmiş olduğu, çek bedeli istinaden davalı tarafından yapıldığı iddia olunan hizmet karşılığında herhangi bir fatura düzenlendiğine dair kavdın bulunmadığı, Davalı … Ltd. Sti.’nin dava konusu çek karşılığında davacıya verdiğini iddia ettiği hizmete ilişkin fatura vb. tevsik edici vesika bulunmaması ve davalının da çeki kayıtlarına ters alacak avans olarak kaydettiği anlaşıldığından çekin avans olarak verildiğini her iki taraf defteri de doğrulamış olup aksini davalının savunmasına göre ispat edememiş davalı söz konusu davacının davalıya avans olarak verdiği çekler karşılığında davalının teslim etmesi gereken malları teslim etmediği ve davacının sözleşmeyi haklı olarak feshetmesi nedeniyle davacının dava konusu çek karşılığında davalıya borçlu olmadığı, borçlu olmadığı halde keşidecinin ödemek zorunda kaldığı çek bedelinin de davalıdan istirdatını talebe haklı bulunduğundan davanın kabulüne diğer davalı keşideci yönünden de sözleşmenin tarafı olmaması” gerekçesiyle davanın kabulüne, davacının davaya konu … nolu … Ceyhan şubesine ait 35.000 TL bedelli çekten dolayı davalı … LTD. ŞTİ’ne karşı borçlu olmadığının tespitine, ödenen 35.000 TL çek bedelinin ödeme tarihinden işleyecek avans faizi ile … Ltd. Şti.’den alınarak davacıya verilmesine, davalı keşideci … Madencilik yönünden reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Kararı davalı yan istinaf etmiş ve dilekçesinde özetle “….Davacı ile müvekkil şirket arasında prefabrik beton bina yapımı konusunda 37 maddelik inşşat yapım sözleşmesi hazırlanmıştır. Proje hazırlanması, teknik konu ve fizibilite çalışmalarının yapılabilmesi açısından 21.05.2015 tarihinde karşılıklı mutabakata varılarak 3 maddelik sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme bedeli olarak 20.650,00 TL belirlenmiştir. Taraflarca imzalı bu sözleşmede dosyada mübrezdir. Keşidecisinin … Ltd Şti.’nin olduğu … Ceyhan Şubesi … numaralı 30.09.2016 vade tarihi bulunan, 35.000,00 TL tutarındaki çek davacı tarafından müvekkil şirkete verilmiştir. Davalı yanca bu bedelin teminat adı altında sunulduğu ifade edilse de yukarıda bahsi geçen 3 maddelik sözleşme bedeli olarak alınmıştır. Bu husus sözleşmede belirlenmiş ve davacı tarafından müvekkil şirkete ödenmiştir. İspat yükü davacıda olmasına rağmen mahkemenin ispat yükünü davalıya yüklemiştir ; aslında davada sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davacının müvekkilinin sebepsiz zenginleştiğini kanıtlaması gerektiğini …” beyanla kararın kaldırılması talep ve istinaf edilmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE : Dava çeke dayalı menfi tespit isteminden ibarettir. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Çek ödeme aracı olan bir kıymetli evrak olup,mevcut borcun ifası için verildiğine dair karinenin aksinin da aynı kuvvette bir yazılı delille ispatı gerekir. Eldeki davada ; çekin imzalanmayan sözleşme için avans olarak verildiğine ilişkin bir delil bulunmadığı gibi, davacının iddia ettiği üzere incelenen iki ayrı sözleşme ile de bedel olarak uyumsuzluk mevcut bulunmaktadır. İspat yükü kendisinde olan davacı ; iddiasını yazılı delille ispatlayamadığından davanın reddi gerekmekle ; ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak yeniden hüküm kurulması gerekmiştir.
H Ü K Ü M:Yukarıda açıklanan gerekçe ile 1 – Davalı yanın istinaf başvurusunun HMK 353/1-b-2 maddesi gereğince KABULÜ ile ilk derece mahkemesi kararının KALDIRILMASINA 2-İlk derece mahkemesine açılan davada A-Davanın REDDİNE B- Alınması gereken 54,40 TL maktu karar ve ilam harcının peşin yatırılan 597,72 TL harçtan mahsubu ile fazla yatırılan 543,32 TL harcın talebi halinde davacı yana iade edilmesine C-Yargılama giderlerinin davacı yan üzerinde bırakılmasına D- Davalı yanca yapılmış yargılama gideri bulunmadığından hüküm kurulmasına yer olmadığına E- Davalı yan kendini vekille temsil ettirmiş olmakla hüküm tarihindeki tarifeye göre hesaplanan 5.250,00 TL ücreti vekaletin davacıdan alınıp davalı yana verilmesine F.Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran yana iade edilmesine
İSTİNAF YARGILAMASINDA 3- Davalı yanca yatırılan istinaf peşin harcının talebi halinde iade edilmesine 4-İstinaf yargılama giderleri davacı yan avansından kullanılmış olmakla davacı yan üzerinde bırakılmasına 5- Duruşmasız olarak inceleme yapılmış olmakla ücreti vekalet tayin ve takdirine yer olmadığına Dair ; dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu HMK 362/1-a maddesi gereğince KESİN olmak üzere 25/09/2020 tarihinde ve oy birliği ile karar verildi.