Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2017/4716 Esas
KARAR NO: 2020/1195 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 06/06/2017
NUMARASI: 2016/99 E. – 2017/117 K.
DAVANIN KONUSU: Faydalı Model Belgesi (Tazminat İstemli)
KARAR TARİHİ: 03/07/2020
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü :
DAVA; Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin sektörün köklü firmalarından olduğunu, şirket yetkilisi …’ın 3 yıl süren çalışmalar neticesinde batmayan mayoyu icat ettiğini ve faydalı model belgelerinin tescil ettirildiğini, kötü niyetli olan davalının hukuken korunan, hakları müvekkiline ait olan batmayan mayoyu insan hayatı için büyük bir tehlike oluşturacak şekilde taklit ederek … markası ile …com uzantılı web sitesi olmak üzere piyasaya haksız kazanç elde ettiğini, davalının patent ve faydalı model hakkına tecavüz edildiğinin tespitine, tescilli patent ve faydalı model hakkına tecavüzün ve haksız rekabetin durdurulmasına , önlenmesine ve bu suretle tecavüzün giderilmesine yoksun kalınan kazanca yönelik 10.000,00 TL maddi , 100.000,00 TL manevi tazminata ve 5.000 TL itibar tazminatına hükmedilmesini, talep ve dava etmiştir.
CEVAP;Davalı vekili cevap dilekçesinde; davaya konu batmayan mayo ile ilişkin ilk faydalı model başvurusunu yapanın … Tic. Ltd. Şti olduğunu, bu buluşu yapanın ise …/… olduğunu, dolayısıyla davacı şirketin iş bu batmayan mayo ile ilgili ileri sürdüğü bu buluşu kendilerinin yaptığı yönündeki iddialarının hukuken geçerli olmadığını, ayrıca davacı tarafından üretilen batmayan mayo ile müvekkil tarafından üretilen batmayan mayoda kullanılan kumaş, yüzmeyi sağlayacak malzeme, model, kalıp, logo ve desenlerin tamamen farklı üretildiğini, davacının iş bu batmayan mayo adlı altında üretilen mayonun faydalı model sahibi olmadığını ve bu şekilde tazminat taleplerde bulunamayacağını, mahkemenin aksi kanaatte bulunması halinde istenen manevi tazminatın miktarının çok fahiş olduğunu, ayrıca istenen maddi tazminatın da fazla olduğunu, davacının bu zararının ispat etmesi gerektiğini , davanın reddini talep ve beyan etmiştir.
MAHKEME KARARI; Bakırköy 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 06.06.2017 tarihli 2016/99 E. – 2017/117 K.sayılı kararıyla; “1-Davacı tarafın davasının kısmen kabul kısmen reddi ile davalı tarafın … adı ile satışa sunduğu ürünlerin davacı tarafa ait 2015/09577 faydalı modele yönelik tecavüz olduğunun tespiti ve men’i’ne , 2-Davalı tarafın 2015/09577 faydalı modele yönelik … adlı ürünlerin üretimini yapmasının,satışını yapmasının, tanıtımını yapmasının engellenmesine, 3-Ürünlere üretim kalıplarına, tanıtım evrakına el konulmasına, 4-İnternet üzerinde ürünlerin tanıtımın ve satışının yapılmasının engellenmesine, 5-El konulan ürünlerin masrafı davalıdan alınmak suretiyle imhasına, 6-Maddi tazminat talebinin kısmen kabul kısmen reddi ile 3.255,00 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren değişen oranlarda ticari faiz ile davalı taraftan tahsili, davacı tarafa ödenmesine, 7-Manevi tazminat talebinin kısmen kabul, kısmen reddi ile 12.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faiz ile davalı taraftan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, 8-İtibar tazminatı yönünden yerinde olmayan talebin reddine, 9-Hüküm kesinleştikten sonra masrafı davalıdan alınmak suretiyle 5 büyük gazeteden birinde ilanına” karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURULARI; Davacı vekilinin istinaf dilekçesinde; mahkemenin maddi tazminat yönünden taleplerine ve bilirkişi raporuna aykırı karar verdiğini, yoksun kalınan kazanç yönünden, patentten doğan hakka tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, patent sahibinin patenti kullanması ile elde edeceği muhtemel gelire göre hesaplanmasını talep ettiklerini, mahkemenin davalının şort satışlarından kazancına göre tazminat miktarına hükmettiğini, bilirkişi raporunda 2016 yılında bir önceki aynı dönemine göre şort satışlarının 1242 adet düştüğünün ve mahrum kalınan kazancın 26.951,40 TL olduğunun hesaplandığını,-davacı adına tescilli … numaralı faydalı modelin bayan ve çocuk mayosunun, davalı ürününün deniz şortu olması sebebiyle benzerlik olmadığından tazminat hesabına dahil edilmeden eksik inceleme ile karar verildiğini, ürünün mayo yada şort şeklinde olmasının bir anlamı bulunmadığını, -müvekkili lehine itibar tazminatına hükmedilmesi gerektiğini, gerekçesiz olarak reddedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava konusu tescilli ürünün itibar ve güven esaslı bir ürün olduğunu, itibar tazminatı belirlenirken bir taraftan imaj inşası için yapılması gereken (reklam kampanyası gibi) giderlerin dikkate alınması ve manevi yönünün dikkate alınması gerektiğini, davalının taklit üründe batmayı önleyeceğini düşündüğü malzemeleri bacak kısmı başta olmak üzere yanlış bölgelere yerleştirerek hiçe saydığını, müvekkilinin buluşunun itibar kaybına sebep olduğunu,-hükmedilen manevi tazminat ile amacın gerçekleşmediğini beyanla mahkeme kararının kaldırılarak, bilirkişi raporunun sonuç kısmı 2. Seçeneğe göre karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekilinin istinaf dilekçesinde; batmayan mayo ile ilgili ilk başvurunun dava dışı … Tic. Ltd. Şti olduğunu, bu buluşu yapanın ise …/… olduğunu, 551 Sayılı KHK 156. Maddesine göre yeni olmadığını,- davacı tarafından üretilen batmayan mayo ile müvekkil tarafından üretilen batmayan mayoda kullanılan kumaş, yüzmeyi sağlayacak malzeme, model, kalıp, logo ve desenlerin tamamen farklı üretildiğini,-hükmedilen manevi tazminatın fahiş olduğunu,-reddedilen itibar tazminatı yönünden lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinin de hukuka uygun olmadığını beyanla, mahkeme kararının aleyhe olan kısımlarının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
DELİLLER; TPMK’ dan celp edilen FM Belgeleri incelemesinde; … sayılı faydalı model belgesinin 03.08.2015 tarihinden itibaren 10 yıl müddet ile geçerli olduğu, … sayılı faydalı model belgesinin 10 yıl müddet ile geçerli olduğu diğer faydalı model belgelerinin yıllık ücretlerinin ödenmemesinden dolayı geçersiz kılındığı alınan belgelerin işlemden kaldırılmış ve geçersiz olduğu anlaşılmıştır.İlk derece mahkemesince bilirkişilere yerinde inceleme yetkisi verilerek, alınan 3 kişilik bilirkişi heyet raporunda; davacı tarafa ait …, … faydalı model belgesinde istemlerin incelenmesi sonucunda davacı adına tescilli …aydalı model ile davalı tarafından piyasaya sürüldüğü değişik iş dosyasında tespit edilen ürünler arasında benzerlik bulunmadığı, davacı adına tescilli … faydalı model ile tespit dosyasına konu incelenen üründe havuz/deniz giysisinin bel kısmının ve içten kalça hizasındaki ceplerde yoğunluğun , suyun yoğunluğundan düşük bir malzemeden çok sayıda dikdörtgen formlu kaldırma çubukları bulunduğu, bu nedenle faydalı modele konu ürün ile davalı taraf ürününün işlevsel olarak benzer olduğu davalı tarafından üretilen dava konusu şortlarda davacı taraf piyasaya sunmuş olsa idi elde edeceği muhtemel kazancın 3.2500,00 TL olarak hesap edildiği davacının 2016 yılı mayıs eylül dönemindeki dava konusu faydalı modele ait şort satışlarının bir önceki yılın aynı dönemine göre 1242 adet düşüş gösterdiği söz konusu düşüşün haksız rekabetten kaynaklandığı kanaatine varılır ise bu düşüşü nedeniyle uğranılan kazanç kaybı tutarının 26.951,10 TL olduğu beyan edilmiştir. Bilirkişi raporunda davacı patent belgesinde 1 numaralı bağımsız istemine bağlı 3 numaralı bağımlı isteminde, ” istem 1 yada 2’de bahsedilen deniz giysisi olup özelliği; yoğunluğu suyun yoğunluğundan düşük eva 1030 malzemeden kaldırma çubuğunu (2) içermesidir. ” denilerek kaldırma çubuğunun özelliği eva 1030 malzemeden yapılmış olması olarak açıklanmıştır. Bilirkişi raporunun 13. Sayfasında; ” … (…) endüstride yaygın olarak kullanılan vinil asetat içerikli bir ko polimeridir ve yapısındaki vinil asetat miktarına göre özellikleri değişen birçok çeşidi bulunmaktadır. Hafif ve yoğunluğu düşük bir malzemedir. Bir cismin yoğunluğu düşükse suda yüzer Davacı adına tescilli … ve … numaralı faydalı modellerde … kodlu malzeme kullanılmıştır.Tespit dosyasındaki ürünün bel kısmında ve içten kalça hizasında, yine yoğunluğu suyun yoğunluğundan düşük bir malzeme kullanılarak, suda batmayı engelleyen bir ürün elde edilmiştir. Davacı adına tescilli … numaralı faydalı model ile tespit dosyasına konu incelenen mamulde; havuz/deniz giysisinin bel kısmı ve içten kalça hizasındaki ceplerde çok sayıda yoğunluğu, suyun yoğunluğundan düşük bir malzemeden dikdörtgen formda kaldırma çubukları bulunmaktadır. Dolayısıyla bu iki ürün işlevsel olarak benzerdir.” denilmiştir.Bilirkişi görevlendirmesi yapılırken,İstanbul 4. FSHHM’nin 2016/43 D.İş sayılı dosyasındaki bilirkişi raporunun da incelenmesi görevi verilmişse de dosya içerisinde bulunmadığı görülmüştür.
G E R E K Ç E :Davacı vekili dava dilekçesinde, davalı tarafça “…” markasıyla satılan ürünün müvekkiline ait … ve … sayılı faydalı model belgelerine tecavüz ettiğini ileri sürerek,tescilli faydalı model hakkına tecavüzün ve haksız rekabetin durdurulmasına , önlenmesine ve bu suretle tecavüzün giderilmesine, yoksun kalınan kazanca yönelik 10.000,00 TL maddi , 100.000,00 TL manevi tazminata ve 5.000 TL itibar tazminatına hükmedilmesini, talep ve dava etmiştir. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiş, davacı vekili ve davalı vekilinin ayrı ayrı istinaf başvurusunda bulunduğu görülmüştür. 551 Sayılı KHK 166. Madde de yapılan atıf gereğince “Faydalı model belgelerine ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı model belgelerinin özelliği ile çelişmediği sürece, patentler için öngörülen hükümlerin, faydalı modeller için de uygulanacağı ” düzenlenmiştir.Davacıya ait faydalı model belgesinde belirtilen istemlerin yorumlanmasında; 551 Sayılı KHK’nin 47. maddesi ve Patent KHK’nin Uygulanma Şeklini Gösterir Yönetmelik hükümleri ile birlikte aynı KHK’nin 83. maddesine göre değerlendirme yapılarak buluşun koruma kapsamının belirlenmesi gerekmektedir. Bu değerlendirme yapılırken, istemlerin asıl ve/veya bağımlı istemler niteliklerinin belirlenmesi öte yandan, istemlerde buluşu yapan tarafından düşünülen fakat istem veya istemlerde talep edilmeyen, buna karşılık ilgili teknik alanda uzman bilirkişi tarafından tarifname ve resimlerin yorumlanması ile ortaya çıkacak özellikleri kapsayacak şekilde (KHK md.83/3 vd. hükümler) geniş olarak yorumlanmamalıdır.Bu bakımdan, tescilli bir faydalı model belgesinin koruma sınırlarına dair istemlerin kapsamı tayin edilirken, esasen faydalı model belgesinin küçük/faydalı buluş niteliğinin de dikkate alınması ve faydalı model belgesindeki korumaya esas alınacak istemlerin açık bir şekilde belirlendikten sonra, tecavüz oluşturduğu ileri sürülen ürün ile karşılaştırılmak suretiyle faydalı modeldeki istem ya da istemlere tecavüzün mevcut olup olmadığı belirlenmelidir. KHK 83/5-6 madde de; patent başvurusu veya patentten doğan koruma kapsamının belirlenmesinde, tecavüzün varlığının ileri sürüldüğü tarihte istem veya istemlerde belirtilmiş unsurlara eş değer nitelikte olan unsurlarda dikkate alınır. (Eşdeğerlik Prensibi) Tecavüzün varlığının ileri sürüldüğü tarihte, eşdeğer unsur esas itibariyle aynı işlevi görüyorsa ve bunu aynı şekilde gerçekleştiriyorsa ve istem veya istemlerde talep edilen unsur ile aynı sonucu ortaya çıkarıyorsa genel olarak istem veya istemlerde talep edilen unsurun eşdeğeri olarak kabul edilir.” hükmü düzenlenmiştir.Faydalı modele tecavüz ve faydalı model ile korunan istemlerde yer alan unsurların tümünün birebir kullanılması suretiyle “aynen tecavüz” şeklinde veya faydalı modelle korunan istemlerde korunan unsurların tümü veya bir kısmı yerine bunlara eşdeğer unsurların kullanılması suretiyle “eşdeğer yoluyla tecavüz” şeklinde gerçekleşebilir.Tecavüz incelemesinde öncelikle istemlerdeki unsurların birebir kullanılıp kullanılmadığı tespit edilmeli, bu şekilde bir kullanım yok ise istemlerdeki unsurların eşdeğeri sayılabilecek unsurların varlığıaraştırılmalıdır. Davacı adına tescilli … sayılı faydalı model belgesinin tescil belgesinden; 1 bağımsız 2 bağımlı istemden oluştuğu görülmüştür. Davacı patent belgesinde 1 numaralı bağımsız istemine bağlı 3 numaralı bağımlı isteminde, ” istem 1 yada 2’de bahsedilen deniz giysisi olup özelliği; yoğunluğu suyun yoğunluğundan düşük eva 1030 malzemeden kaldırma çubuğunu (2) içermesidir. ” denilerek kaldırma çubuğunun özelliği eva 1030 malzemeden yapılmış olması olarak açıklanmıştır. Faydalı model belgesinin tarifnamesinde tekniğin bilinen durumu ve tekniğin bilinen durumuna getirilen yenilik açıklanırken; “… başvuru numaralı “Suda Batmayan Mayo” başlıklı buluş, yukarıda sayılan dezavantajları ortadan kaldırmak için sunulsa da mayonun orta kısmına yerleştirilmiş köpük bloklarla estetik anlamda iyi bir yapılanma sağlayamamıştır.Deniz giysilerinin en önemli tercih sebeplerinden biri olan estetik görünüm bu buluşla sağlanamadığından kullanım alanı genişletilememiştir.Ayrıca özellikle erkek kullanıcılar için bel üstünde köpük blokların yerleştirilebileceği bir model kullanılamayacak bir model olacaktır.” şeklinde açıklanmıştır.Buluşun çözümünü amaçladığı teknik problemler başlığı altında da; ” Malzemenin kısa ve küçük çaplı kullanılması ile deniz giysisinin bel hizasında aşırı bir kabarıklık olmadan estetik bir görünüm sağlanmıştır” şeklinde açıklanmıştır.Davalı vekilinin cevap dilekçesinde davalı ürünü ile davacı tescilinde aynı malzemenin kullanılmadığını savunduğu, ilk derece mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda; davalı ürünü ile FM belgesi karşılaştırılırken, ” Davacı adına tescilli … numaralı faydalı model ile tespit dosyasına konu incelenen mamulde; havuz/deniz giysisinin bel kısmı ve içten kalça hizasındaki ceplerde çok sayıda yoğunluğu, suyun yoğunluğundan düşük bir malzemeden dikdörtgen formda kaldırma çubukları bulunmaktadır. Dolayısıyla bu iki ürün işlevsel olarak benzerdir.” denilmişse de tescil belgesinin istemleri ile korunan teknik özellik ve unsurların yukarıda açıklanan yasal mevzuata göre karşılaştırılmadığı, davalı ürününde kaldırma çubuklarının hangi malzemeden üretildiğinin, … kodlu malzeme olup olmadığının değilse 551 Sayılı KHK 83. Madde hükümlerine göre eşdeğerlik yoluyla tecavüzün söz konusu olup olmadığının tartışılmadığı, eksik inceleme ile karar verildiği görülmüş, mahkeme kararının 6100 Sayılı HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince kaldırılmasına, davacı vekilinin ve davalı vekilinin diğer istinaf sebeplerinin bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle:1-Davacı vekilinin ve davalı vekilinin istinaf isteminin 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a-6 maddesi gereğince KABULÜNE, taraf vekillerinin esasa yönelik diğer istinaf sebeplerinin bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,2-Bakırköy 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 06.06.2017 tarihli 2016/99 E. – 2017/117 K.sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-Dairemizin kararında işaret edilen hususlarda yargılamaya devam olunmak üzere dosyanın, karar veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 4-İstinaf talebi kabul edildiğinden, istinaf peşin harçlarının talepleri halinde taraflara iadesine, 5-İstinaf yargılama giderleri olarak;a)Davacı avansından kullanıldığı anlaşılan; 22,00 TL (posta-teb-müz) masrafının 1/2 oranında 11,00 TL’sinin davalıdan alınarak, davacıya verilmesine, b)Davalı avansından kullanıldığı anlaşılan; 30,80 TL (posta-teb-müz) masrafının 1/2 oranında 15,40 TL’sinin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine, 6-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 03/07/2020 tarihinde HMK’nın 353/1-a-6 maddesi uyarınca oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.