Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2017/4699 Esas
KARAR NO: 2020/1006 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY(KAPATILAN) 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 29/03/2017
NUMARASI: 2015/237 E. – 2017/94 K.
DAVANIN KONUSU: Tazminat (Fikir Ve Sanat Eseri Sözleşmesinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 10/06/2020
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü: Davacı vekili dava dilekçesinde: Eminönü Belediyesi için 2005 yılında müvekkilinin vücuda getirdiği “çocuklara trafik bilgileri ve eğitimi” adlı kitabın nüshasında yer alan karikatürler, inlüstrasyon-resimleme-çizimler ile birlikte kitabın bir bütün olarak grafik tasarımı dizisi, çizgizisi mizanpaşı ve kompozisyonu davacı tarafından meydana getirildiğini, FSEK kapsamında eser niteliğinde olup, eser sahibi olduğunu müvekkiline ait 19 adet grafik tasarımlarının eser niteliğinde olup davalı belediye tarafından izinsiz olarak kullanıldığını, söz konusu eserlerin izinsiz kullanımı nedeniyle tecavüzün meni, refi, eserde müvekkilinin isminin yer almasını ve FSEK 68/1 maddesi gereğince şimdilik 1.000,00 TL maddi ve 10.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekilinin bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinde, davacının hak sahibi olmadığını, … Ltd Şti tarafından belediyeye telif hakkı alacağı nedeniyle ihtarname gönderildiğini, bu ihbarnamenin dikkate alınması gerektiğini beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Bakırköy(Kapatılan) 2. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 29/03/2017 tarihli 2015/237 E-2017/94 K sayılı kararıyla; “davalı …’nin ilkokul çocuklarına Türkçe, Kürtçe trafik kurallarının resimlerle anlatıldığı el kitapçığı şeklinde hazırlanmış kitap içerisinde davacıya ait çizimlerin kullanıldığının anlaşıldığı, alenileşmiş güzel sanat eseri niteliğinde olduğu bilirkişiler tarafından belirlenmiş çizimlerin, davalı tarafından ücret karşılığında olmadan eğitim ve öğretim gayesi ile seçme ve toplama eser niteliğindeki kitapta kullanılmış olması davacının FSEK’den doğan haklarına tecavüz niteliği özelliği taşımadığı ” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davacı vekilinin istinaf başvurusunda; davaya konu ihlalde adın zikredilmemesi ve maksadın aşılması nedeniyle iktibas değil intihal bulunduğunu, – FSEK 34. Madde gereğince iktibas serbestisinden yararlanabilmek için seçme ve toplama eser meydana getirilmesi gerektiği ancak davalı yanca oluşturulan kitapçığın seçme ve toplama eser olarak değerlendirilemeyeceği, -müvekkilinin isminin zikredilmemesinin serbestinin kötüye kullanımı olduğu ve eserlerinin 19 adedinini birden aynen veya değiştirilerek kullanılması durumunun da maksadın aşıldığını gösterdiğini, -salt kitapçığın Belediye tarafından okullara dağıtılmak amacıyla yapıldığının söylenmesi nedeniyle FSEK 34. Maddenin uygulanamayacağını, -müvekkilinin mali haklarını devretmediğinin mahkeme kararında da yer aldığını, mali ve manevi haklarının açıkça ihlal edildiğini, bu hususun bilirkişi raporuyla sabit olduğunu, -davalı vekilinin 677 Sayılı KHK uyarınca azledildiğini, davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmesinin yerinde olmadığını, beyanla mahkeme kararının kaldırılmasını, davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili istinaf dilekçesine karşı cevap vermemiştir. İlk derece mahkemesince dosya kapsamında alınan 01/09/2016 tarihli üç kişilik bilirkişi heyet raporunda; davacının Eminönü Belediyesi için hazırlanan “Çocuklara Trafik Bilgileri ve Eğitimi ” adlı kitapta yayınlanan 19 adet grafik resmin eser sahibi olduğunu, davalı Belediye tarafından da bastırılan “…” isimli kitapta yer alan resimlerle karşılaştırıldığında, 19 adet grafik resmin bir kısmın aynen, bir kısmının değiştirilerek kullanıldığının tespit edildiğini, FSEK 22 çerçevesinde çoğaltma,FSEK 21 çerçevesinde işleme ve FSEK 23 çerçevesinde yayma haklarının ihlal edildiğini, dava konusu eserin grafik eser olması, davacının eserin yaratılmasına katkısı, eserin niteliği, ihlal edilen mali hakların türü, ihlale konu kitabın kullanımının coğrafi kapsamı, ihlal süresi, ihlalin yapıldığı vasıta, bunun halk kitlesine ulaşımı gibi kriterler dikkate alındığında davacının talep edebileceği telif ücretinin her bir grafik eser için 1.000 TL olabileceği, 19 adet grafik eser için 19.000 TL ve üç katı 57.000 TL FSEK 68. Madde gereğince talep etme hakkı olduğu beyan edilmiştir.Davalı vekilinin bilirkişi raporuna itiraz ettiği, dilekçe ekinde; … Ltd. Şti. Tarafından davalı Belediye’ye gönderilen ihbarname örneğini ibraz ederek ek rapor alınmasını istediği, ihbarnamede; ” davalıya ait kitabın telif hakkı sahibi olduğunu, … isimli şahsın sahibi olduğu … ajansı ile, … isimli kitabı özel ve resmi kurum ve kuruluşlara da yapması için 2009 yılında yaptıkları anlaşmaları bulunduğunu, o dönemde …’den aldığı telif hakkını ajansta çalışan ve kitabın çizgi resimlerini yapan …’ya ödediğini beyan ettiği ” ancak davalı tarafça anlaşmanın sunulmadığı, davacı vekilinin 18/11/2016 tarihli dilekçesinde müvekkilinin hiçbir zaman dava dışı şirketin çalışanı olmadığı, telif hakkına ilişkin ödeme almadığını, mali haklarını devretmediğini beyan etmiştir. Davacı asilin 19/01/2016 tarihli dilekçe ekinde sunduğu emsal sözleşmede çizim-illüstrasyon başına 1.200 TL bedel üzerinden anlaşıldığı, yine dilekçe ekinde Bakırköy 1. FSHHM’nin 2014/275 Esas sayılı davacı tarafından davalı Başakşehir Belediyesi aleyhine açılan davada yapılan emsal araştırmasında … firmasının1.000-1.500 TL, … firmasının 800-1.200 TL, …org firmasının 1.000 TL birim fiyat bildirdiği görülmüştür. FSEK 34. Madde de ; ” Yayımlanmış musiki, ilim ve edebiyat eserlerinden ve alenileşmiş güzel sanat eserlerinden, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde iktibaslar yapılmak suretiyle, hal ve vaziyetinden eğitim ve öğretim gayesine tahsis edildiği anlaşılan seçme ve toplama eserler vücuda getirilmesi serbesttir. 2. Maddenin üçüncü bendinde ve 4. Maddenin birinci fıkrasının birinci ve beşinci bentlerinde gösterilen neviden eserler, ancak seçme ve toplama eserin münderecatını aydınlatmak üzere iktibas edilebilir. Ancak bu serbestlik, hak sahibinin meşru menfaatlerine haklı bir sebep olmadan zarar verir veya eserden normal yararlanma ile çelişir şekilde kullanılamaz…Bütün bu hallerde eser ve eser sahibinin adı mutad şekilde zikredilmek icap eder.” hükmü düzenlenmiştir.
G E R E K Ç E: Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkiline ait grafik tasarımların Eminönü Belediyesi için 2005’de vücuda getirilen “Çocuklara Trafik Bilgileri ve Eğitimi ” adlı kitapta yayınlandığını, davalı Belediye tarafından da bastırılan “…” isimli kitapta izinsiz olarak kullanıldığından bahisle tecavüzün meni, kitapta isminin zikredilmesini, hükmün ilanını, FSEK 68. Madde gereğince üç kat tazminat ve manevi tazminat talep etmiştir. Davacı vekili ıslah dilekçesiyle maddi tazminat talebini 1.000 TL’dan 57.000 TL’ya yükseltmiştir. İlk derece mahkemesince davalıya ait kitapta yer alan 19 adet grafik tasarımın davacıya ait olduğu ve güzel sanat eseri olduğu tespit edilmekle birlikte davalı kullanımının FSEK 34. Madde gereğince “eğitim ve öğretim gayesi ile, seçme ve toplama eser niteliğindeki kitapta kullanıldığı, FSEK ‘den doğan haklarına tecavüz niteliği taşımadığı” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. İlk derece mahkemesince dosya kapsamında alınan 01/09/2016 tarihli , karikatürist ve grafik uzmanı ve hukukçu bilirkişilerin bulunduğu üç kişilik heyetten alınan raporda; davacının grafik tasarımlarının güzel sanat eseri vasfında bulunduğu, davalının Eminönü Belediyesi’ne hazırladığı kitapta yer alan 19 adet grafik resmin bir kısmının aynen, bir kısmının ise değiştirilerek kullanıldığının tespit edildiği, davacının mali haklarından çoğaltma (FSEK 22), işleme (FSEK 21) ve yayma (FSEK 23) haklarının ihlal edildiği, davacının eser sahibi olduğu, güzel sanat eserlerinin izinsiz olarak işlenmesi ve kitapta eser sahibi olarak ismine yer verilmemesi nedeniyle manevi haklarının da ihlal edildiği, davalı tarafça üçüncü şahıs … Ltd. Şti. İsimli şirketten hizmet alındığı, davalı belediyenin sorumlu olmadığına dair savunmanın, FSEK 54. madde de düzenlenen “mali bir hakkı yahut kullanma ruhsatını devre salahiyetli olmayan kimseden iktisap eden hüsnüniyet sahibi olsa bile himaye göremez” hükmü gereğince kabul edilebilir olmadığı, ilk derece mahkemesinin kararında FSEK 34. Madde gereğince kitabın eğitim amaçlı olduğu ve kullanımın hukuka uygun olduğu gerekçesine yer verilmişse de; davacıya ait 19 adet çizimin bir kısmının aynen bir kısmının değiştirilerek kullanıldığı, iktibas yapılırken davacının ismine ve esere usulüne uygun atıflara yer verilmeden kullanıldığı, izinsiz olarak grafik eserler üzerinde değişiklik yapıldığı, kullanımın maksadın haklı göstereceği nispeti aşar şekilde olduğu , FSEK 34. Madde de düzenlendiği şekilde hukuka uygun kullanım bulunmadığı kanaatine varılmakla davanın kısmen kabulü yerine reddine karar verilmesi yerinde görülmemiştir. Dosyaya ibraz edilen mahkeme kararı ve bilirkişi raporundan, davacıya ait aynı grafik tasarımların benzer şekilde bir başka belediye tarafından, yine çocuklar için hazırlanan kitapta kullanıldığı uyuşmazlıkta, mahkemece emsal araştırması yapıldığı, …, …org ile … isimli firmalardan celp edilen emsallerdeki rayiç bedeller ile başvuruya konu dosyada bilirkişilerce tespit edilen grafik başına 1.000 TL birim fiyatın dosya kapsamına uygun olduğu, yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç bulunmadığı kanaatiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne kısmen reddine, mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne kısmen reddine, davalı belediye tarafından basımı yaptırılan “…” kitapçığında 19 adet grafik resmin izinsiz kullanımının olduğunun tespitine, rayiç bedel 1.000 TL 19 adet eser için 19.000 TL nin üç katı 57.000 TL’ nin 13/06/2014 tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faiziyle davalı taraftan tahsili davacı tarafa ödenmesine, davacının ismine eser sahibi olarak yer verilmediği ve grafik eserlerde izinsiz olarak değişiklik yapıldığı anlaşılmakla 7.500 TL manevi tazminatın 13/06/2014 tarihinden itibaren yasal faiziyle davalı taraftan tahsili davacı tarafa ödenmesine, taraflar arasında farazi sözleşme kurulmuş olup ref talebinin reddine, hüküm kesinleştikten sonra masrafı davalıdan alınmak suretiyle kararın 3 büyük gazeteden birinde ilanına, dava tarihinden sonra grafik eserlerin izinsiz kullanımının men ine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir. İlk derece mahkemesinde yapılan yargılama sırasında davalı vekilinin istifa ettiği, karar tarihinde vekilinin bulunmadığı dikkate alınarak davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmemiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle; 1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK 353/1-b-2 maddesi gereğince KABULÜNE, 2-Bakırköy 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 29/03/2017 tarihli 2015/237 Esas – 2017/94 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-Davacı tarafın davasının kısmen kabul kısmen reddine, -Davalı Belediye tarafından basımı yaptırılan “…” kitapçığında 19 adet grafik resmin izinsiz kullanımının olduğunun tespitine, rayiç bedel 1.000 TL 19 adet eser için 19.000 TL nin üç katı 57.000 TL’ nin 13/06/2014 tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faiziyle davalı taraftan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, – Davacının ismine eser sahibi olarak yer verilmediği ve grafik eserlerde izinsiz olarak değişiklik yapıldığı anlaşılmakla 7.500 TL manevi tazminatın 13/06/2014 tarihinden itibaren yasal faiziyle davalı taraftan tahsili davacı tarafa ödenmesine, – Dava tarihinden sonra grafik eserlerin izinsiz kullanımının men’ine, – Taraflar arasında farazi sözleşme kurulmuş olup ref talebinin reddine, – Hüküm kesinleştikten sonra masrafı davalıdan alınmak suretiyle kararın 3 büyük gazeteden birinde ilanına, fazlaya ilişkin talebin reddine 4-İlk derece yargılaması yönünden; a)Davacı tarafından yatırılan 27,70 TL başvuru harcı, 187,86 TL peşin harç, 957,00 TL ıslah harcı toplam 1.172,56 TL harcın davalıdan tahsili, davacı tarafa ödenmesine, Tecavüzün tespiti davası yönünden 54,40 TL, maddi tazminat yönünden 3.893,67 TL, manevi tazminat yönünden 512,33 TL olmak üzere toplam 4.460,40TL karar ve ilam harcından yatırılan harçların mahsubu ile bakiye 3.287,84 TL harcın davalıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına, b)Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirmiş olduğundan kabul olunan maddi tazminat yönünden 8.210,00 TL nispi, kabul olunan manevi tazminat yönünden 4.910,00 TL olmak üzere toplam 13.120,00 TL ücreti vekaletin davalıdan tahsili, davacı tarafa ödenmesine,
c)Davacı tarafından yapılan 2.100,00 TL bilirkişi ücreti, 223,65 TL (tebligat ve müzekkere gideri) olmak üzere toplam 2.323,65 TL yargılama giderinden davanın kabul oranına göre 2.236,95 TL’ nin davalıdan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, 5-İstinaf yargılaması yönünden; -Davacı vekilinin istinaf talebi yerinde görülmekle, peşin alınan istinaf karar harcının talebi halinde iadesine, -İstinaf yargılaması sırasında davacı tarafından yapılan 85,70 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 41,80 TL tebligat ve posta gideri olmak üzere toplam 127,50 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, -İstinaf incelemesi duruşmasız yapılmakla vekalet ücreti taktirine yer olmadığına 6-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda iş bu kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde Yargıtay temyiz yolu açık olmak üzere 10/06/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.