Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2017/4180 Esas
KARAR NO : 2020/415 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 09/02/2017
NUMARASI : 2015/253 E. – 2017/18 K.
DAVANIN KONUSU: Tazminat (Fikir Ve Sanat Eseri Sözleşmesinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 21/02/2020
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü : Davacı taraf vekili dava dilekçesinde; Eminönü Belediyesi için 2005 yılında … adlı kitapta yer alan karikatürler, illüstrasyon, resimleme, çizimler ile birlikte kitabın bir bütün olarak grafik tasarımının müvekkili tarafından meydana getirildiğini, bu kitabın FSEK de yer alan eser şartlarına haiz olduğunu, davalının müvekkilinin haberi olmadan izinsiz çoğaltılan ve kullanılan eserlerinden oluşan trafik kitabında müvekkilinin eserlerinin izinsiz kullanıldığını, müvekkilinin mali hakları devir alınmadan haberi olmadan belediye tarafından izinsiz olarak ve eserler üzerinde değişiklik yapılarak basılıp, izinsiz çoğaltıldığını, müvekkiline ait karikatür, resim, grafik çizim/resimlemelerin kitap haline getirilerek 26 adet eserin izinsiz kullanılmasının, üzerinde değişiklikler yapılarak yayınlamasının, çoğaltılmasının bir daha tekrarlanmaması için menini, FSEK 68/1 ve 70/1 madde gereği, 1.000 TL maddi tazminatın 3 katının haksız fiil tarihi mayıs 2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile, 10.000 TL manevi tazminatın haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsilini, manevi haklarının ref’i için davalı tarafından izinsiz kullanılarak yayınlanan, çoğaltılarak dağıtılan “…” adlı kitabın her türlü ticaret mevkiine konulmasında müvekkilinin eser sahibi olduğunun derç edilmesine, hükmün üç gazetede ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davalı taraf vekili cevap dilekçesinde; dava konusu çizimlerin FSEK 1/B maddesi anlamında hususiyet taşımadığını, eser niteliği taşımadığını, basın yayın organlarında görülen genel nitelikte çizimler olduğunu, dava konusu çizimlerin idare tarafından eğitim öğretim amacı ile kullanıldığını, dava konusu çizimlerin … Uygulamalı Trafik Eğitim Parkı’nda eğitici görsel materyal olarak kullanıldığını, herhangi bir ticari kar amacı gözetilmediğini, davacının telif hakkının ihlalinin söz konusu olmadığını, dava konusu olayda müvekkilinin ağır bir kusuru bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davacı taraf vekili harcını yatırdığı ıslah dilekçesinde, 54.000 TL maddi tazminatın haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsilini talep etmiştir. Bakırköy 1.FSHHM’nin 09.02.2017 tarihli 2015/253 E. – 2017/18 K.sayılı kararıyla; “Davacı tarafın ıslah edilen değerle birlikte davasının kısmen kabul kısmen reddi ile davalı belediye tarafından 31.05.2010 tarihinde basımı yaptırılan … kitapçığında 18 adet grafik resmin izinsiz kullanımının olduğunun tespitine, izinsiz kullanımın niteliği, davalı tarafın kamusal kullanımı dikkate alınarak her bir eser için rayiç bedel 1.000 TL 18 adet eser için 18.000 TL’nin takdiren iki katı 36.000 TL’nin 31.05.2010 tarihinden itibaren değişen oranlarda ticari faizle davalı taraftan tahsili davacı tarafa ödenmesine, -7.500 TL manevi tazminatın 31.05.2010 tarihinden itibaren yasal faiziyle davalı taraftan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine,-Taraflar arasında farazi sözleşme kurulmuş olup men konusunda karar verilmesine yer olmadığına,-Hüküm kesinleştikten sonra masrafı davalıdan alınmak suretiyle kararın 5 büyük gazeteden birinde ilanına,” karar verilmiştir. Davalı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; davaya konu çizimlerin idare tarafından eğitim ve öğretim amacı ile ve hiçbir kar amacı gözetilmeden kullanıldığını, FSEK 34.md ile, bazı durumlarda hak sahibinin telif hakkını ihlal etmeden telif hakkı ile korunan bir eseri kullanmanın mümkün olduğunun kabul edildiğini, kamu yararı amacı ile “adil kullanım” niteliğindeki kullanımlarda hak sahibinin telif hakkının bir anlamda kısıtlandığını, bu kısıtlamaların “Resmi olarak yayınlanmış kanun metinlerinin, yönetmeliklerin ve mahkeme kararlarının kullanılması, kullanımdan kaynaklanan hiçbir doğrudan ya da dolaylı ticari kar olmaması koşuluyla eğitim amaçlı olarak yayınlanan eserlerin serbest olarak kullanılması” olduğunu, – dava konusu çizimlerin “….”nda eğitici görsel materyal olarak kullanıldığını, kar amacı güdülmediğini, – dava konusu çizimlerin kullanıldığı “…” isimler kitapçığın kamu ihale kanunu 22/d maddesi uyarınca ihbar olunan şirket tarafından kullanıldığını, kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini,-bilirkişi incelemesinde her bir eser için belirlenen 1.000 TL bedelin fahiş olduğunu, davacının farklı bir iş için sunduğu sözleşmenin emsal alınmasının hukuka uygun olmadığını, raporun hatalı olduğunu-maddi tazminat ve idarenin kusurunun ağırlığı arandığından manevi tazminat isteminin reddi gerektiğini,-ıslah edilen miktar yönünden faizin ıslah tarihinden itibaren hesaplanması gerektiğini,-kabul anlamına gelmemekle birlikte yasal faiz yürütülmesini talep ettiklerini beyanla, mahkeme kararının kaldırılması talep etmiştir. Davacı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; FSEK 68. maddede belirlenen 3 kat tazminat talep hakkının, hak sahibine tanınmış bir hak olduğunu, mahkemenin taktir yetkisi bulunmadığını,-kabul anlamına gelmemekle birlikte, mahkemenin takdir hakkının kabulü halinde reddeden kısım için müvekkili aleyhine vekalet ücretine hükmedilemeyeceğini,-reddedilen 2.500 TL manevi tazminatın, %12’si oranında vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, asgari ücret tarifesinin 13. maddesinin, açıkça 10. madde son fıkrası hükmünü hariç tuttuğunu, 2.500 TL vekalet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu beyanla mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir. Davacı vekilinin, davalı tarafın istinaf dilekçesine cevabında; davalının müvekkiline ait 18 eseri izinsiz kullandığını, müvekkilin ismini zikretmediğini, davalının müvekkilinin eserlerini kullanarak, haklarını ihlal ederek, müvekkilinin eserleriyle 20.000 adet bastırarak yaptığı kullanımın FSEK 34. md ile bağdaşmayacağını, davalı kullanımının maksadın haklı göstereceği nispeti aştığını, müvekkilinin çizimlerinin eser vasfında olduğunun bilirkişi raporunda detaylıca belirtildiğini, rapora esas alınan bedellerin, 3 farklı meslek kuruluşundan müzekkere ile sorulduğunu, mali ve manevi hakların ihlal edildiğini beyanla davalı istinaf başvurusunun reddini talep etmiştir. Davalı vekilinin, davacı tarafın istinaf dilekçesine cevabında, FSEK 68.md. gerekçesinde, “eser sahibinin ancak tecavüzün ağırlığıyla uygun bir tazminat hakkı”nın bulunduğunun ifade edildiğini, yasal düzenlemeyle, her türlü hak ihlalinde 3 kat tazminat talep etme hakkının bonus olarak verilmediğinin, vekalet ücretine ilişkin istinaf talebinin de reddi gerektiğini beyanla davacı istinaf talebinin reddine karar verilmesini talep etmiştir. İlk derece mahkemesince alınan 16/08/2016 tarihli raporda; dava konusu uyuşmazlıktaki davacıya ait 18 adet grafik resmin FSEK 4 madde anlamında güzel sanat eseri olduğu, davacının eserler üzerinde FSEK madde 11 çerçevesinde eser sahibi olduğu, davacıya ait eserin FSEK 21/22/23. madde kapsamında izinsiz kullanımının mali haklarının ihlal edildiği, davacı tarafın talep edebileceği telif bedelinin eserlerin niteliği, yaptırılan rayiç bedel araştırması, sunum şekli, ulaşılan kitle dikkate alındığında her bir eser için 1.000, 18 adet eser için 18.000 TL, bunun 3.katı tazminat talep edilebileceği, mali hakkın takdirinin mahkemeye ait olduğu beyan edilmiş, rapor mahkememizce değerlendirme, sunuş ve konuya uygunluk bakımında yeterli görülmüş hükümde dayanak yapılmıştır. İlk derece mahkemesince, İmojin Prodüksiyon ve Tasarım firmasının cevabı yazısında 1.000-1.500 TL, …Akademisinin cevabi yazısında orta kalitede çizer dikkate alındığında 800-1200 grafikerler.org firması 1000 TL bedeli emsal olarak bildirmiştir.
G E R E K Ç E :Davacı vekilinin dava dilekçesinde; müvekkilinin Eminönü Belediyesi için tasarladığı kitapta yer alan karikatür, resimleme ve ilistürasyon eserlerin 26 adedinin izinsiz olarak kullanılarak ve eserler üzerinde değişiklikler yapılarak “…” adlı kitabında kullanıldığını, müvekkilinin haklarının ihlal edildiğini beyanla, tecavüzün refi, meni, hükmün ilanı, FSEK 68/1 maddesi gereğince üç kat tazminata hükmedilmesi ve manevi tazminata karar verilmesini talep ettiği, maddi tazminat talebini ıslah dilekçesiyle 1.000 TL’dan 54.000 TL’ya yükselttiği, ilk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verildiği, taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunulduğu görülmüştür.İlk derece mahkemesince dosya kapsamında alınan 16/08/2016 tarihli , karikatürist ve grafik uzmanı bilirkişilerin bulunduğu üç kişilik heyetten alınan raporda; davacının grafik tasarımlarının güzel sanat eseri vasfında bulunduğu, davalının Eminönü Belediyesi’ne hazırladığı kitapta yer alan 18 adet grafik resmin bir kısmının aynen, bir kısmının ise değiştirilerek kullanıldığının tespit edildiği, davacının mali haklarından çoğaltma (FSEK 22), işleme (FSEK 21) ve yayma (FSEK 23) haklarının ihlal edildiği, davacının eser sahibi olduğu, güzel sanat eserlerinin izinsiz olarak işlenmesi ve kitapta eser sahibi olarak ismine yer verilmemesi nedeniyle manevi haklarının da ihlal edildiği, davalı tarafça; ihale ile ihbar olunan firmadan hizmet alındığı, davalı belediyenin sorumlu olmadığına dair savunmanın, FSEK 54. Madde de düzenlenen “mali bir hakkı yahut kullanma ruhsatını devre salahiyetli olmayan kimseden iktisap eden hüsnüniyet sahibi olsa bile himaye göremez” hükmü gereğince kabul edilebilir olmadığı, davalı tarafça FSEK 34. Madde gereğince kitabın eğitim amaçlı olduğu ve kullanımın hukuka uygun olduğu ileri sürülmüşse de; kitabın iç ve dış kapağında davalı belediyenin logosunun ve “Sizden aldığımız güç ve inançla çalışıyoruz” sloganının yer aldığı, belediye başkanının çocuklarla fotoğrafına yer verdiği, davacıya ait 18 adet çizimin bir kısmının aynen bir kısmının değiştirilerek kullanıldığı, iktibas yapılırken davacının ismine ve esere usulüne uygun atıflara yer verilmeden kullanıldığı, izinsiz olarak grafik eserler üzerinde değişiklik yapıldığı, kullanımın maksadın haklı göstereceği nispeti aşar şekilde olduğu , hukuka uygun kullanım bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
Davalı tarafça her bir grafik tasarım için 1.000 TL bedelin ve manevi tazminatın fahiş olduğu ileri sürülmüşse de; birim fiyatın mahkemece yapılan emsal araştırmasında İmojin Prodüksiyon ve Tasarım, grafikerler.org ile Görsel Sanatlar Akademisi isimli firmalardan celp edilen emsallerdeki rayiç bedeller emsal alınarak belirlendiği, tespit edilen bedelin emsallere uygun olduğu, hükmedilen manevi tazminatın fahiş olmadığı kanaatiyle davalı vekilinin maddi tazminata yönelik istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.Davalı vekilinin istinaf başvurusunda müvekkilinin kusurunun ve kusurun ağırlığı bulunmadığından manevi tazminata hükmedilemeyeceği ileri sürülmüşse de; FSEK 70. Madde de manevi hakları haleldar olan kişinin uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat ödenmesini talep edebileceğini düzenlediği, davacının ismin belirtilmesi (FSEK 15) ve eserde değişiklik yapılmasını menetmek (FSEK 16) manevi haklarının ihlal edildiği, kusurun ağırlığının manevi tazminat miktarının belirlenmesinde dikkate alınabileceği, hükmedilen manevi tazminat miktarının dosya kapsamına uygun olduğu kanaatine varılmıştır.Davalı vekilinin istinaf başvurusunda; yasal faiz yürütülmesi ve ıslah edilen miktar yönünden ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiğini ileri sürdüğü anlaşılıyorsa da, davalının grafik ve çizimlerinin izinsiz olarak, davalı tarafça aynen ve değiştirilerek kullanılması, haksız fiil teşkil ettiğinden ıslah edilen kısım yönünden de haksız fiil tarihinden itibaren faiz işletilmesi ve ticari faiz işletilmesi usul ve yasaya, uygulamaya uygun görülmüş, davalı vekilinin istinaf nedenlerinin tümünün yerinde olmadığı kanaatiyle esastan reddine karar verilmiştir.FSEK 68/1 maddesi gereğince mahkeme tarafından hükmedilen maddi tazminat yönünden davacı vekilinin istinaf başvurusunun incelenmesinde, davacı tarafın dava ve ıslah dilekçesinde üç kat tazminat talep ettiği, ilk derece mahkemesince; “izinsiz kullanımın niteliği ve davalı tarafın kamusal amaçlı kullandığı ” gerekçe gösterilerek iki kat tazminata hükmedildiği anlaşılıyorsa da; Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 27/12/2011 tarihli 2011/14831 Esas- 2011/17744 Karar sayılı kararında Hukuk Genel Kurulu’nun 20/03/2002 tarihli 176/214 sayılı kararı ile 02/04/2003 tarihli 260/271 sayılı kararlarına atıf yapılarak açıklandığı üzere ” uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan 1995/4110 Sayılı Kanun ile değişik 5846 Sayılı FSEK 68/1 fıkrasında düzenlenen rayiç bedelin üç katının mütecavize ödetilerek tecavüzün izlerini tamamen silerek ref gerçekleştirmektedir.(Ünal Tekinalp,Fikri Mülkiyet Hukuku Dördüncü Bası, İstanbul 2005, s 303) Bu suretle de hak sahibinin zararını ispat külfetinden kurtarmak ve böylece ispat edilemeyen zararın eser sahibinin sırtında kalmasına engel olmak amaçlanmış, “sözleşme olması durumunda isteyebileceği miktarın üç kat fazlasını talep edebilir” diyerek tazminat hesabına açıklık getirilmiştir.”, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 26/04/2016 tarihli 2015/7583 Esas- 2016/4676 Karar sayılı kararında ; “Dairemizin 27.11.2011 gün ve 14831/17744 sayılı ve 23.06.2014 gün ve 1671/11833 sayılı kararlarında da açıklandığı üzere 5846 sayılı FSEK 68. maddesi uyarınca rayiç bedelin üç katına kadar artırım seçeneğini kullanma yetkisinin davacıya ait bulunmasına.. ” denilerek FSEK 68/1 fıkrası gereğince üç kat tazminat talep edilmesi halinde hakimin takdir hakkının bulunmadığına, ancak davacı tarafın müterafık kusurunun bulunması halinde tazminatta indirim yapılabileceğine işaret edilmiştir. Davacı vekilinin üç kat tazminat talep etmesine ve ihlalin meydana gelmesinde müterafık kusurunun bulunduğu iddia ve ispat edilmemesine rağmen, ilk derece mahkemesi tarafından ” izinsiz kullanımın niteliği ve davalı tarafın kamusal amaçlı kullanımının” dikkate alındığına dair gerekçesi yerinde görülmemiş, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasına, istinaf başvurusu dışında kalan usuli kazanılmış haklar korunarak, hükmün diğer kısımlarının aynen muhafazası ile davanın kısmen kabulüne kısmen reddine, davacı lehine eserin rayiç bedeli 1.000 TL üzerinden 18 adet eser için 18.000 TL’nın üç katı 54.000 TL tazminatın 31/05/2010 tarihinden itibaren değişen oranlarda ticari faizle davalı taraftan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;1-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK 353/1-b-1 maddesi gereğince REDDİNE,2-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK 353/1-b-2 maddesi gereğince KABULÜNE,-Bakırköy 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 09/02/2017 tarihli 2015/253 Esas-2017/18 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,-Davacı tarafın davasının kısmen kabul kısmen reddine,-Davalı belediye tarafından 31.05.2010 tarihinde basımı yaptırılan … kitapçığında 18 adet grafik resmin izinsiz kullanımının olduğunun tespitine, rayiç bedel 1.000 TL 18 adet eser için 18.000 TL nin takdiren üç katı 54.000 TL’ nin 31.05.2010 tarihinden itibaren değişen oranlarda ticari faizle davalı taraftan tahsili davacı tarafa ödenmesine, -7.500 TL manevi tazminatın 31.05.2010 tarihinden itibaren yasal faiziyle davalı taraftan tahsili davacı tarafa ödenmesine,-Taraflar arasında farazi sözleşme kurulmuş olup men konusunda karar verilmesine yer olmadığına,-Hüküm kesinleştikten sonra masrafı davalıdan alınmak suretiyle kararın 5 büyük gazeteden birinde ilanına, Fazlaya ilişkin talebin reddine,3-İlk derece yargılaması yönünden;-Davacı tarafından yatırılan 27,70 TL başvuru harcı, 187,86 TL peşin harç, 905,00 TL ıslah harcı toplam 1.120,46 TL harcın davalıdan tahsili, davacı tarafa ödenmesine, Tecavüzün tespiti davası yönünden 54,40 TL, maddi tazminat yönünden 3.688,74 TL, manevi tazminat yönünden 512,33 TL olmak üzere toplam 4.255,47TL karar ve ilam harcından yatırılan harçların mahsubu ile bakiye 3.160,61 TL harcın davalıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına, -Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirmiş olduğundan kabul olunan maddi tazminat yönünden 7.820,00 TL nispi, kabul olunan manevi tazminat yönünden 4.910,00 TL olmak üzere toplam 12.730,00 TL ücreti vekaletin davalıdan tahsili, davacı tarafa ödenmesine, -Davalı taraf kendisini vekil ile temsil ettirmiş olduğundan Avukatlık Ücreti Tarifesi 13/2 madde gereğince red olunan manevi tazminat yönünden 2.500,00 TL, ücreti vekaletin davacıdan tahsili, davalı tarafa ödenmesine, -Davacı tarafından yapılan 2.400,00 TL bilirkişi ücreti, 278,00 TL (tebligat ve müzekkere gideri) olmak üzere toplam 2.678,00 TL yargılama giderinden davanın kabul oranına göre 2.573,40 TL’ nin davalıdan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine,4-İstinaf yargılaması yönünden; -Davalı vekilinin istinaf talebi yerinde görülmediğinden davalı yandan alınması gereken 4.255,47 TL istinaf harcından peşin alınan 743,00 TL harcın mahsubu ile bakiye 3.512,47 TL’nin davalıdan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına, -Davacı vekilinin istinaf talebi yerinde görülmekle, peşin alınan istinaf karar harcının talebi halinde iadesine, -İstinaf yargılaması sırasında davacı tarafından yapılan 85,70 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 60,20 TL tebligat ve posta gideri olmak üzere toplam 145,90 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, -Davalı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına, -İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına,5-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda davacı yönünden kesin, davalı yönünden iş bu kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde Yargıtay temyiz yolu açık olmak üzere 21/02/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.