Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/273
KARAR NO: 2023/282
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 26.12.2022 Tarihli Ara Karar
NUMARASI: 2022/838 E.
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit ve İstirdat- Dava içinde ihtiyati tedbir
Taraflar arasında görülen menfi tespit ve istirdat davasında ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sırasında ihtiyati tedbir talebinin kısmen kabulüne- kısmen reddine dair verilen ara karara karşı, ihtiyati tedbir talep eden davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ İhtiyati tedbir talep eden davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; … Bankası AŞ. Aspendos Bulvarı ticari şubesine ait 26.11.2022 tarihli, … nolu ve 112.218,00 TL bedelli, 02.12.2022 keşide tarihli, … nolu ve 76.888,80 TL bedelli, 10.12.2022 tarih,… nolu 167.501,00TL bedelli çekler ile …k Antalya Şubesine ait 23.11.2022 keşide tarihli, … nolu 111.952,50 TL bedelli, 02.12.2022 keşide tarihli, … nolu, 139.015,80 TL bedelli çekler ile … Bankası AŞ. Antalya şubesine ait 08.12.2022 keşide tarihli, … nolu, 115.846,50 TL bedelli ve 14.12.2022 keşide tarihli, … nolu 83.142,80 TL bedelli çeklerin keşideci … İnş. Malzemeleri Nak. San. ve Tic. AŞ tarafından keşide edilerek müvekkiline teslim edildiğini, ancak çeklerin müvekkilinin uhdesinde kaybolması üzerine Ankara 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/736 Esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açıldığını, çeklerin kötü niyetli kişilerce lehdar olan müvekkilinin kaşe ve imzasının taklit edilerek piyasaya sürüldüğünü, … AŞ Antalya şubesine ait … numaralı, 111.952,50 TL bedelli çekin istanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasında, … AŞ Antalya şubesine ait … numaralı 112.218,00 TL bedelli çekin İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasında, … numaralı 76.888,80 TL bedelli çek ile … AŞ Antalya şubesine ait … seri numaralı 139.015,80 TL bedelli çeklerin ise İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra dosyasında takibe konduğunu, bu dosyalarda ihtiyati haciz kararı alınarak müvekkilinin tüm mal varlığının haczedildiğini, çeklerdeki lehdar cirosunun sahte olduğunu, müvekkili ile sonraki cirantalar arasında bir ticari ilişki bulunmadığını, tedbir kararı verilmediği takdirde eylem birliği içinde hareket eden kötü niyetli cirantaların sebepsiz zenginleşeceğini, bu nedene müvekkili şirket ve keşideci yönünden tedbir kararı verilmesi gerektiğini ileri sürerek, çekler nedeniyle müvekkilinin borçlu olmadığının tespitine, çeklerin istirdadına ve takip dosyalarına girecek paranın alacaklıya ödenmesinin keşideci yönünden de tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI ÖZETİ İlk Derece Mahkemesinin ihtiyati tedbir talebini değerlendirdiği 26.12.2022 tarihli ara kararında özetle; “… HMK.’nın 389. maddesinde; mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkansız hale geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir. 6100 Sayılı HMK.’nın 390-(3) maddesinde; ‘Tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek’ zorunda olduğu hüküm altına alınmıştır. İİK’nun 72/3 maddesi gereğince; davacı vekilinin icra dosyalarına yatırılacak paranın alacaklıya verilmemesi yönündeki talebin; paranın ödenmesi halinde davanın haklılığını tespit edilmesi durumunda borçluya iadesinde yaşanabilecek güçlükler göz önünde bulundurularak, talep doğrultusunda ihtiyati tedbir talebinin İİK 72/3 mad. gereğince ( çoğun içinde az vardır kuralı gereğince) kısmen kabulü ile; Talep doğrultusunda ihtiyati tedbir talebinin İİK 72/3 mad. gereğince ( çoğun içinde az vardır kuralı gereğince) kısmen kabulü ile; davaya konu İstanbul … İcra Müdürlüğü … Esas sayılı takip dosyasına konu … A.Ş. Antalya Şubesi … seri numaralı, 23/11/2022 ibraz tarihli 111.952,50-TL bedelli çek, İstanbul … İcra Müdürlüğünün … esas sayılı takip dosyasına konu … A.Ş. Antalya Şubesi … seri numaralı, 26/11/2022 ibraz tarihli 112.218,00-TL bedelli çek, İstanbul … İcra Müdürlüğü … Esas sayılı takip dosyasına konu … Bankası A.Ş … seri numaralı, 02/12/2022 ibraz tarihli, 76.888,80-TL bedelli çek ile … A.Ş. Antalya Şubesi … seri numaralı, 02/12/2022 ibraz tarihli 139.015,80-TL bedelli çekler yönünden, davalı tarafından İİK 72/3 maddesi gereğince yatacak paranın alacaklıya ödenmesinin ihtiyati tedbiren önlenmesine, alacağın %20 oranında teminatla karar verilebileceği mahkememizce benimsenmiştir. 6100 sayılı HMK’nın 2/ç maddesinde mahkemece kararında, teminatın miktar ve niteliği tespit edilmesi gerektiği ve İİK 72/2 ve 3. maddeleri gereğince alacağın %15inden aşağı teminat takdir edilemeyeceği toplam 440.075,1 TL üzerinden %20 tutarında 88.015,02 TL nakit teminat yatırılması veya kesin ve süresiz teminat mektubu sunulması şartı ile ihtiyati tedbirin uygulanması ve fazlaya ilişkin istemin reddine, ilişkin aşağıdaki gibi hüküm tesis etmek gerektiği sonuç ve kanaatine varıldığı…” gerekçesiyle talebin kısmen kabulü ile davaya konu İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasına konu … A.Ş. Antalya Şubesine ait … seri numaralı, 23.11.2022 ibraz tarihli 111.952,50 TL bedelli çek, İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasına konu … A.Ş. Antalya Şubesine ait … seri numaralı, 26.11.2022 ibraz tarihli 112.218,00 TL bedelli çek, İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasına konu … Bankasına ait A.Ş … seri numaralı, 02.12.2022 ibraz tarihli, 76.888,80 TL bedelli çek ile … A.Ş. Antalya Şubesine ait … seri numaralı, 02.12.2022 ibraz tarihli 139.015,80 TL bedelli çekler yönünden, davalı tarafından İİK 72/3. maddesi gereğince yatırılacak paranın alacaklıya ödenmesinin ihtiyati tedbiren önlenmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, karar vermiştir. Bu ara karara karşı, ihtiyati tedbir talep eden davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ İhtiyati tedbir eden davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Tedbir talebinin kısmen kabulüne karar verilerek dava dışı keşideci açısından da telafisi imkansız zararların önlenmesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesi gerektiğini, çeklerin müvekkilinin elinde iken zayi olduğunu, kötü niyetli kişilerce tüm çeklerin müvekkilinin sahte imzası ve kaşesi ile ciro edilerek tedavüle koyulduğunu, çeklerin iptali için açılan davada tedbir kararı verildiğini, ancak çeklerin bir kısmının takibe konu edildiğini, çeklerin sonraki cirantanın eline ne şekilde geçtiğinin bilinmediğini, müvekkilinin cirosunun sahte olması nedeniyle sonraki cirantaların hak sahibi olamayacaklarını, TTK’nın 792. maddesi gereğince iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olan kişinin çeki iade etmesi gerektiğini, yapılacak inceleme ile lehdar cirosunun sahte olduğunun anlaşılacağını, müvekkilinin borcu olmayan bir şeyi icra tehdidi altında ödeme zorunda kalacağını, çeklerin veya bedellerinin istirdadı talep edildiğinden keşideci tarafından yatırılan paranın da şeklî hamile ödenmemesi gerektiğini, bu bedelin tahsili halinde müvekkilinin alacağına kavuşamayacağını, Bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu ara kararının, talebin reddedilen bölümü yönünden usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasına ve talebin keşideci yönünden de kabulüne karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, İİK’nın 72.maddesi uyarınca menfi tespit ve TTK’nın 792. maddesi uyarınca açılan çek istirdadı istemine ilişkin olup; dava içinde, dava konusu çeklerin takip dosyasına ödenecek bedellerinin alacaklıya ödenmesinin tedbiren durdurulması yönünde ihtiyati tedbir talep edilmiştir. İlk derece mahkemesince ihtiyati tedbir talebinin kısmen kabulüne dair ara karar verilmiş; bu ara karara karşı, davacı vekili tarafından, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleriyle ve kamu düzenine aykırılık yönleriyle sınırlı olarak yapılmıştır. TTK’nın 792. maddesinde, ”Çek, herhangi bir surette hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu taktirde o çeki geri vermekle yükümlüdür ” hükmü yer almaktadır. Davacı, öncelikle, TTK’nın 790. maddesi gereğince yetkili hamil olduğunu, akabinde çeki elinde bulunduranın kötü niyetli hamil olduğunu veya çeki iktisabında ağır kusuru bulunduğunu ispat etmelidir. HMK’nın 389/1.maddesinde “Mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkânsız hâle geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hâllerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir… ”; 390/3. maddesinde “Tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorundadır”; 391/1.maddesinde” Mahkeme, tedbire konu olan mal veya hakkın muhafaza altına alınması veya bir yediemine tevdii ya da bir şeyin yapılması veya yapılmaması gibi, sakıncayı ortadan kaldıracak veya zararı engelleyecek her türlü tedbire karar verebilir” düzenlemelerine yer verilmiştir.Davacın menfi tespit ve istirdat talebi de bulunmaktadır. Menfi tespit davası, İİK’nın 72. maddesinde düzenlenmiş olup, bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesini isteyebilir. Bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere menfî tespit davasında amaç, bir hukuki ilişkinin veya bir hakkın gerçekten mevcut olmadığının tespitidir. HMK’nın 389 ve devamı maddelerinde geçici hukuki himayenin bir türü olan ihtiyati tedbirlere ilişkin düzenleme genel nitelikte olup İİK’nın 72. madde hükmünde menfi tespit davaları hakkındaki tedbirlerin özel olarak düzenlenmiş olması, bu davada, HMK’nın 389 ve devamı madde hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmez. HMK’nın 390/3. maddesinde yer alan ”Tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorundadır.” şeklindeki hükümle ihtiyati tedbire karar verebilmek için yaklaşık ispat gerekli ve yeterli görülmüştür. Somut olayda, keşidecisi dava dışı … Malzemeleri Nakliyecilik Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. olan ve davacı emrine düzenlenen bir kısım çekler takibe konu edilmiştir. Bu kapsamda İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasında … A.Ş. Antalya Şubesine ait … seri numaralı, 23.11.2022 ibraz tarihli 111.952,50 TL bedelli çek, İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasında … A.Ş. Antalya Şubesine ait … seri numaralı, 26.11.2022 ibraz tarihli 112.218,00 TL bedelli çek, İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasında … Bankasına ait A.Ş … seri numaralı, 02.12.2022 ibraz tarihli, 76.888,80 TL bedelli çek ile … A.Ş. Antalya Şubesine ait … seri numaralı, 02.12.2022 ibraz tarihli 139.015,80 TL bedelli çekler takibe konu edilmiştir. Davacı takip sonrası menfi tespit ile birlikte istirdat talebinde bulunmuştur. Talepte, takip dosyalarına yatan paraların alacaklıya ödenmesinin tedbiren durdurulmasına karar verilmesi istenmiştir. Davacı çeklerin yetkili hamili olduğunu ve lehtar olan davacının elinde zayi olan çeklerin sahte ciroyla tedavül ettiğini ileri sürerek çeklerin istirdadını talep ettiğinden, çek bedellerinin keşideci, lehtar tarafından veya başka bir çek borçlusu tarafından icra dosyasına yatırılması halinde bu bedellerin alacaklıya ödenmesinin tedbiren durdurulmasını talep etmekte davacının hukuki yararı bulunmaktadır. Davadaki iddianın ileri sürülüş tarzı itibariyle keşidecinin bu davada taraf olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır. Bu nedenle takip borçluları tarafından icra veznesine yatırılacak paranın alacaklıya ödenmesinin tebdiren önlenmesi gerekir. Mahkemece tedbir kararı verilmesine rağmen davalı (takip alacaklısı) tarafından yatırılacak paranın alacaklıya ödenmesinin tedbiren önlenmesine karar verilmiş ise de dosyanın davalısı takip alacaklısı olup, takip alacaklısı tarafından icra veznesine ödenecek paranın yine alacaklıya ödenmesini tedbiren durdurulması mümkün değildir. Bu nedenle ilk derece mahkemesinin istinafa konu ara kararının düzeltilmesi gerekmiştir. Açıklanan bu gerekçelerle, HMK’nın 353/1.b2 ve 391/3 maddeleri uyarınca dosya üzerinden yapılan istinaf incelemesi sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin ihtiyati tedbirin kısmen kabulüne- kısmen reddine ilişkin 26.12.2022 tarihli ara kararının düzeltilmek üzere kaldırılmasına, ihtiyati tedbir talebi hakkında Dairemizce yeniden karar verilmesine, neticede ihtiyati tedbir talebinin kabulüne dair aşağıdaki karar verilmiştir.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; HMK’nın 353/1.b.2 ve 391/3. maddeleri uyarınca davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin istinafa konu ihtiyati tedbir talebinin kısmen kabulüne- kısmen reddine dair 26.12.2022 tarihli ara kararının kaldırılmasına, davacının tedbir talebi hakkında Dairemizce yeniden karar verilmesine, bu doğrultuda; 1-Davacı vekilinin ihtiyati tedbir talebinin İİK’nın 72/3. maddesi uyarınca kabulü ile İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasında, İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasında ve İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasında icra veznesine yatırılacak paraların takip alacaklısına ödenmesinin ihtiyati tedbir yoluyla önlenmesine, 2-İhtiyati tedbir kararı verilen çeklerin toplam değeri olan 440.075,10TL üzerinden takdiren %20 oranında hesaplanan 88.015,02 TL nakit teminatın ilk derece mahkemesi veznesine yatırılması veya aynı tutarda kesin ve süresiz banka teminat mektubu sunulduğunda kararın ilk derece mahkemesince ilgili icra müdürlüklerine gönderilmesine,3-HMK’nın 393/1 maddesi uyarınca, ihtiyati tedbir kararının uygulanması, bu kararın, tedbir isteyen tarafa tefhim veya tebliğinden itibaren bir hafta içinde talep edilmesi gerektiği, aksi hâlde, kanuni süre içinde dava açılmış olsa dahi, tedbir kararı kendiliğinden kalkacağının ihtarına,4-Harçlar Kanunu gereğince davacı tarafından yatırılmış olan 492,0 TL başvuru harcının Hazineye gelir kaydına; 179,90 TL istinaf karar harcının talep halinde davacıya iadesine, 5-İstinaf aşamasında davacı tarafından sarfedilen kanun yolu giderlerinin, ilk derece mahkemesince, esas hükümle birlikte yargılama giderleri içinde değerlendirilmesine,6-Kararın ilk derece mahkemesi tarafından taraflara tebliğine dair; HMK’nın 353/1.b.2 ve 391/3. maddeleri uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 23.02.2023 tarihinde, oy birliğiyle ve kesin olarak karar verildi.
KANUN YOLU: HMK’nın 391/3 ve 362/1. f maddesi uyarınca karar kesindir.