Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/2424
KARAR NO: 2023/563
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ: 04.11.2022
NUMARASI: 2022/489 Esas – 2022/992 Karar
DAVA: Zayi Belgesi Verilmesi
Zayi belgesi verilmesi talebinin, ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; Bakırköy Vergi Dairesi mükellefi olan … ticaret sicil numaralı müvekkili şirkette pay devri gerçekleştiğini ve pay devrine ilişkin genel kurul kararının 11/05/2022 tarihinde İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde tescil ve ilan edildiğini, söz konusu pay devrini pay defterine işlemek gerektiğinden pay defterinin hastane müdürü … tarafından 16/05/2022 günü saat 13:30 sıralarında hastanenin arşiv odasında arandığını ancak bulunamadığını, hastane içerisinde genel bir arama da yapılmış olmasına rağmen pay defterinin bulunamadığını, bunun üzerine pay defterinin çalınmış olduğunun anlaşılarak Kartaltepe Polis Merkezi Amirliği’ne şikayette bulunulduğunu, TTK 82/7 maddesi gereğince bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık nedeniyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceğini, bu davanın hasımsız açılabileceğini hüküm altına aldığını, müvekkili şirkete ait pay defterinin müvekkili şirketin tüm özen ve dikkatine rağmen çalındığından zayi olan şirket karar defterinin tespiti ve zayi belgesinin verilmesi talebiyle yasal süresi içerisinde iş bu davanın açılması zarureti hasıl olduğunu iddia ederek; müvekkili şirkete ait pay defterinin zayi olduğuna dair belgenin verilmesini arz ve talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; “…Somut olay, yukarıda anlatılan tespit, tanık anlatımları ve yasal düzenlemeler çerçevesinde değerlendirildiğinde, … Tic. Ltd. Şti.ne ait pay defterinin bulunamadığından bahisle hırsızlık nedeniyle zayi olduğu iddia edilmiş ise de; zayi belgesi istenebilmesi için, yangın, su baskını, yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık olayının gerçekleşmesi nedeniyle defter ve belgelerin zıyaa uğraması gerektiği, somut olayda 6102 sayılı TTK’nun 82/7.maddesindeki koşulların gerçekleşmediği, kaldı ki davacı tacir olup tacir olmanın hüküm ve sonuçları kapsamında basiretli davranma yükümlülüğü altında olduğu, bu hali ile davaya konu edilen yasal defter ve belgelerin kasaya alınması, özenle korunması ve saklanmasının asıl olduğu, davacının bu yönden gerekli özeni de göstermediği, basiretli bir tacir gibi davranmadığı gibi pay defterinin hırsızlık sonucu zayi olduğu iddiasının da ispat edilemediği…” gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Bu karara karşı, davacı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ Davacı vekili, istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Mahkemenin yeterli araştırma ve inceleme yapmaksızın hatalı hüküm tesis ettiğini, pay defterinin gerektiği halde kullanılmak üzere arşiv kayıtlarında arandığı halde bulunamaması özenle korunması ve saklanması yönünde gerekli özenin gösterilmediği anlamına gelmediğini, özenle korunması ve saklanması yönünde gerekli özenin gösterilmesinin ölçütü kasada tutulması olmadığını, bir tacirin saklanması ve tutması zorunlu olan tüm ticari defter ve kayıtlarını saklayacak büyüklükte bir kasaya sahip olmasının beklenmesinin makul olmadığını ve herhangi bir mesnedi de olmadığını, Diğer bütün ticari kayıtların arşiv odasında bulunmasına rağmen pay devri nedeniyle lazım olduğu bir anda pay defterinin diğer defterlerle bir arada bulunamamasının hırsızlığa uğramış olması dışında başka bir mantıklı açıklaması bulunmadığını, Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarına göre defter ve belgelerini yitirmiş olan tacirlere zayi belgesi verilebilmesi için gerekli olan tüm şartlar somut olayımızda mevcut olduğunu, Bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE Talep, TTK’nın 82/7. maddesi gereğince zayi belgesi verilmesi talebine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda talebin reddine karar verilmiş; bu karara karşı, davacı vekili tarafından, yasal süresi içinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur.İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi uyarınca, istinaf başvuru nedenleriyle ve kamu düzenine aykırılık yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.TTK’nın 82/1. maddesi gereğince, “Tacir, ticari defterlerini, envanterleri, finansal tablo, bilanço ve faaliyet raporlarını, aldığı mektupları (bir ticari işe ait yazışmaları), gönderdiği mektup suretlerini, kayıtlara esas olan belgeleri, sınıflandırılmış şekilde saklamakla yükümlüdür.” Saklama süresi on yıl olup sürenin başlangıcı da kanunda belirtilmiştir (TTK m.82/5-6). Defter ve belgelerin saklanması yükümü, gerçek kişi tacirlerde ticaretin terk edilmesinden sonra sürdüğü gibi, tacirin ölümü halinde mirasçılar bakımından da devam eder. Mirasın resmi tasfiyesi veya tüzel kişiliğin sona ermesi durumlarında, defter ve belgeler Sulh Hukuk Mahkemesince saklanır (TTK m.82/8). Saklanması gereken defter ve belgeler, saklama süresi içinde, yangın, deprem, su baskını gibi bir afet veya hırsızlıktan dolayı zayi olursa, tacirin (ölmüşse mirasçılarının), durumu öğrendikten itibaren on beş gün içerisinde işletmenin olduğu yerdeki mahkemeye başvurarak zayi belgesi alması gerekir. Kanun’da “isteyebilirler” denmiş ise de bu bir zorunluluk niteliğindedir. Zayi belgesi için açılan dava, çekişmesiz yargı işidir (TTK m.82/7). Dosya içerisindeki 24.05.2022 tarihli emniyet ifade tutanağında şirket müdürünün, davacı şirketin işlettiği hastanenin arşiv odasında pay defterini bulunamadığını, hastane bünyesinde yaptıkları araştırmada da pay defterini bulamadıklarını beyan ettiği anlaşılmaktadır. Ayrıca bu konuda Bakırköy C. Başsavcılığının 2022/98098 soruşturma nolu dosyasında soruşturma açıldığı ve dosyanın derdest olduğu da savcılık müzekkere cevabı ile sabittir. Yargılama aşamasında dinlenen tanıklarca da pay defterinin araştırılmasına rağmen bulunamadığı yönünde beyanda bulunulmuştur. TTK’nın 87. maddesinde zayi belgesi verilebilmesi için aranan zayi halleri tahdidî olarak sayılmamıştır. Zayi olayının, tacirin engelleyemeyeceği bir olaydan ve tacire atfedilecek bir muhafaza kusuru olmaksızın gerçekleşmiş olması yeterlidir. Dosya içerisinde, davacının muhafaza kusuru sebebi ile somut olayın meydana geldiğin dair herhangi bir delil mevcut değildir. Yani talep edenin ticari defter ve belgelerini koruyup gözetme yükümlülüğüne aykırı hareket ettiğine, kısacası basiretli bir tacir gibi davranmadığına dair bir kanıt yoktur. Bu durumda, ilk derece mahkemesince talebin kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmesi isabetsiz bulunmuş ve davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü gerekmiştir. Açıklanan bu gerekçelerle, HMK’nın 353/1.b.2 maddesi uyarınca dosya üzerinden yapılan istinaf incelemesi sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin istinafa konu karanının kaldırılmasına, talep hakkında Dairemizce yeniden karar verilmesine ve neticede zayi belgesi verilmesine dair aşağıdaki karar verilmiştir.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;HMK’nın 353/1.b.2. maddesi uyarınca davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüyle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılmasına, talebin esası hakkında Dairemizce yeniden karar verilmesine, bu doğrultuda; 1-TTK’nın 82/7. maddesi uyarınca talebin kabulü ile davacı …’nin pay defterinin zayi olduğuna dair ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE,2-Davacı tarafından yatırılan harcın Hazineye gelir kaydına, başkaca harç alınmasına yer olmadığına,3-Davanın niteliği gereği yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 5-Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan bakiye gider avanslarının davacıya iadesine, 6-İstinaf aşamasındaki harç ve yargılama giderleri yönünden;a-Davacı tarafından yatırılan istinaf başvuru harcının Hazineye irad kaydına; 80,70 TL istinaf peşin karar harcının talep halinde ilk derece mahkemesince davacıya iadesine, b-İstinaf aşamasındaki yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 7-Gerekçeli kararın ilk derece mahkemesince davacı vekiline tebliğine,8-Dosyanın, kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine dair;HMK’nın 353.1.b.2 maddesi uyarınca dosya üzerinden yapılan istinaf incelemesi sonucunda, 30.03.2023 tarihinde, oybirliğiyle ve kesin olarak karar verildi.
KANUN YOLU: HMK’nın 362/1.ç. maddesi uyarınca, karar kesindir.