Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2020/968
KARAR NO: 2021/768
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 21/02/2020
NUMARASI: 2019/386 E. – 2020/109 K.
DAVANIN KONUSU: Zayi Belgesi Verilmesi
Taraflar arasında görülen zayi belgesi verilmesi talebinin ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle davanın kısmen kabul- kısmen reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin, … A.Ş. ile imzalamış olduğu hizmet sözleşmesi çerçevesinde ticari defter ve kayıtlarının saklandığını, bir kısım ticari defter ve belgelerin … A.Ş’nin arşiv deposunda 11.06.2019 tarihinde meydana gelen yangın nedeni ile zayi olduğunu, yangın hadisesinin müvekkiline 13.06.2019 tarihli iletiyle bildirilmesine rağmen zayi olan belgelerle ilgili bilgi verilmeyerek itfaiye çalışmalarının devam ettiğinin bildirildiğini, 21.06.2019 tarihinde gönderilen iletiyle 11.06.2019 tarihinde başlayarak 15.06.2019 tarihine kadar devam eden yangın nedeniyle 19.06.2019 tarihinde yangın raporunun düzenlendiği ve depoda bulunan kutuların tamamın yanarak zayi olduğunun bildirildiğini, zayi olan kutulardan 11 adetinin müvekkiline ait ticari defter ve belgelerin saklandığı kutular olduğunu, hizmet sözleşmesiyle teslim edilen belgelerin yangında zayi olmasında müvekkilinin kusurunun bulunmadığını ileri sürerek, yangında zayi olan muhasebe fişleri, kredi kartları-mail ordar tahsilatları, avans formları, mutabakat yazıları, 2010, 2008-2009 yılları banka ekstreleri, 2010 yılı hesap dökümleri, giden evraklar, matbu evraklar, 2009-2010 ve 2011 yılı BaBs formaları, outgoing yazışmaları, vergi iade zarfları, 2003 yılı yevmiye, envanter ve defteri kebiri, 1993-1994-1995-1998 yıllarına ait defteri kebir, 1999,2000,2001,2002 yıllarına ait yevmiye defterleri, 1999-2012 yıllarına ait sözleşmeler, 2007-2008 yıllarına ait muhasebe fişleri, 2011-2012 yılı banka teminatları, kredi kartı, 2006 Ocak-Aralık aylarına ait muhasebe fişlerinin zayi olması nedeniyle TTK’nın 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; “…Dava TTK 82/7 maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi davasıdır. Mahkememizin 11/10/2019 tarihli duruşma ara kararı gereğince … A.Ş.’ye müzekkere yazılarak, envanter kayıtlarına bakılmak sureti ile 11/06/2019 tarihinde meydana gelen yangında zayi olan davacı şirkete ait belgelerin neler olduğunun liste halinde gönderilmesi için müzekkere yazıldığı, 20/11/2019 tarihli cevabı yazıda meydana gelen yangınla ilgili itfaiye raporu ve Cumhuriyet Savcılığınca verilen Kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararın gönderildiği görülmüştür. Yargıtay 11 Hukuk Dairesi’nin 10/10/2017 tarih ve 2016/2678 Esas, 2017/5213 Karar sayılı içtihadında da belirtildiği üzere; Ticari defterlerin ziyaı halinde zayi belgesi verilmesi hususu 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunun 82/7. maddesinde ‘Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır.Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.’ şeklinde düzenlenmiştir. İlgili yasa maddesi ticari defterlerin ziyaı halinde yalnızca mücbir sebep teşkil eden ve basiretli bir tacir tarafından öngörülemeyecek sebeplerle zayi belgesi verilebileceğini düzenlemiştir. TTK’nın 82. maddesine göre, ancak, tacirlerin tutmakla yükümlü oldukları ticari defter ve belgeler için zayi belgesi verilebilir. Yangın felaketinin 11/06/2019 tarihinde meydana geldiği ve 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde 25/06/2019 tarihinde davanın açıldığı ve … A.Ş’nin 20/11/2019 tarihli cevabı yazısına göre, davacı şirkete ait, Form B/A Form B/S 2009 – 2010 – 2011, 2003 yılına ait Yevmiye kebir envanter defteri, 1993 – 1994 – 1995 – 1998 yıllarına ait kebir defteri, 1999 – 2000 – 2001 – 2002 yıllarına ait Yevmiye defterlerinin zayi olduğunun tespitine, diğer belgelere ilişkin taleplerin ise, belgelerin muhteviyatının belli olmaması, hesap dökümü, banka ekstresi, muhasebe fişleri, banka talimatları, anlaşmalar gibi neye istinaden hangi tarihte ne için düzenlendiğine ilişkin somut belirleme yapılamaması nedeniyle reddine…” gerekçesiyle, davanın kısmen kabul -kısmen reddine, davacı şirkete ait, B/A-B/S, 2009–2010–2011 ve 2003 yıllarına ait yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri, 1993–1994–1995–1998 yıllarına ait kebir defteri, 1999–2000–2001–2002 yıllarına ait yevmiye defterlerinin zayi olduğunun tespitine, diğer belgelere ilişkin taleplerin reddine, karar verilmiştir. Bu karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Yangının meydana geldiği Iron Mountain arşiv firması tarafından mahkemeye sunulan 20.11.2019 tarihli müzekkere cevabının 2 nolu ekinde yer alan envanter kayıtlardan zayi olan belgelerin muhteviyatlarının açıkça belirtildiğini, bu listede müvekkili şirketin yanı sıra grup şirketleri olan … A.Ş. ve … A.Ş.’nin zayi olan evraklarını da içermesi nedeniyle her bir şirket yönünden belgelerin ayrıştırılarak 30.01.2020 tarihinde dosyaya sunulduğunu, zayi olan belgeler arasında, çeşitli yıllara ait muhasebe fişleri, kredi kartı mail orderları, hesap dökümleri, avans formları, mutabakat formları, matbu ve giden evrak, kredi kartı ekstreleri, banka ekstreleri, banka talimatları, outgoing yazışmaları, Inair havacılık vergi iade zarfları, 1999-2012 yılları arası sözleşmelerin yer aldığını, sunulan tabloda belgelerin hangi tarihlere ilişkin olduklarının açıkça belirtildiğini, bu açıklamaların dava dilekçesindeki açıklamalara uygun olduğunu, buna rağmen mahkemece talepler incelenmeksizin birkaç belge açısından zayi belgesi verilmesinin hatalı olduğunu, aynı açıklamaları içeren bazı belgeler yönünden talebin kabulüne rağmen diğer belgeler yönünden reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, tabloda yer alan “Form B/A Form B/S 2009 – 2010 – 2011” açısından dava kabul edilmişken, 2008-2009 banka ekstreleri, 2010 hesap dökümleri, 1999-2012 yılı sözleşmeleri, 2010-2011 yılları kredi kartı dökümleri, 2011-2012 yılları banka talimatları, 2010 mutabakat formları, 2008 yılına ait kredi kartları-mail orderları 2006, 2007, 2008, 2011 yıllarına ait olduğu belirtilen muhasebe fişlerinin dikkate alınmadığını, oysa bu belgelerin içerikleri ve yangın sonucunda zıya uğradıklarının arşiv firması tarafından teyit edildiğini, grup şirketleri açısından açılan diğer davalarda mahkemelerce davanın kabulüne karar verildiğini, mahkemece belgelerin incelenmeden gerekçesiz şekilde istemin kısmen reddedildiğini belirterek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak tüm belgeler yönünden davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, TTK’nın 82/7. maddesi gereğince zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince, yukarıda açıklanan gerekçeyle, talebin reddine karar verilmiş; bu karara karşı, davacı vekili tarafından, yasal süresi içinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi uyarınca, istinaf başvuru nedenleriyle ve kamu düzenine aykırılık yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. TTK’nın 82/1. maddesi gereğince, “Tacir, ticari defterlerini, envanterleri, finansal tablo, bilanço ve faaliyet raporlarını, aldığı mektupları (bir ticari işe ait yazışmaları), gönderdiği mektup suretlerini, kayıtlara esas olan belgeleri, sınıflandırılmış şekilde saklamakla yükümlüdür.” Saklama süresi on yıl olup sürenin başlangıcı da kanunda belirtilmiştir (TTK m.82/5-6). Defter ve belgelerin saklanması yükümü, gerçek kişi tacirlerde ticaretin terk edilmesinden sonra sürdüğü gibi, tacirin ölümü halinde mirasçılar bakımından da devam eder. Mirasın resmi tasfiyesi veya tüzel kişiliğin sona ermesi durumlarında, defter ve belgeler Sulh Hukuk Mahkemesince saklanır (TTK m.82/8). Dosya içerisinde, ticari belgelerin saklandığı … A.Ş. tarafından sunulan beyan dilekçesi ve ekinde zayi olan belgeler ayrı arı gösterilmiştir. Davacı vekili de 30.01.2020 tarihli dilekçesiyle, davacıya ait olup zayi olan belgeler yönünden açıklamada bulunulmuştur. İlk derece mahkemesince, belgeler yönünden ayrı ayrı değerlendirme yapılmaksızın, bir kısım belgeler yönünden talebin kabulüne karar verilmiş ise de diğer belgeler yönünden somut belirleme yapılmaması ve neye istinaden hangi tarihte düzenlediklerinin anlaşılmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. İlk derece mahkemesince öncelikle, hakimin davayı aydınlatma ödevi kapsamında, dava dilekçesine konu edilen belge ve ticari defterlerin somut şekilde açıklanması yönünde ara karar kurularak bu hususta davacı vekiline süre verilmeli, sonrasında ise davacı vekilinin beyanları doğrultusunda gerekirse eksik delillerin toplanması ve her bir belge yönünden zayi belgesi verilmesinin koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirildikten sonra bir karar verilmelidir. İlk derece mahkemesince, talebin çekişmesiz yargı işi olup resen araştırma ilkesine tabi olduğu da dikkate alınarak, talebe konu belgelerin belirlenmesinden sonra gerekirse konusunda uzman bir mali müşavir bilirkişiden rapor alınarak zayi olduğu ileri sürülen belgelerin TTK’nın 82/7. maddesi kapsamında saklanması zorunlu olan belgelerden olup olmadığı belirlendikten sonra uyuşmazlıkla ilgili bir karar verilmesi gerekirken, hiç bir inceleme yapılmadan soyu olarak talebin reddine karar verilmesi yerinde değildir. İlk derece mahkemesince dava aydınlatılıp deliller taplanarak sonuca gidilmediğinden, HMK’nın 353/1.a.6. maddesi uyarınca, ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılmasına dair aşağıdaki karar verilmiştir.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1-HMK’nın 353/1.a.6. maddesi uyarınca, işin esasına dair istinaf nedenleri incelenmeksizin, İlk Derece Mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılmasına, 2-Davanın, yukarıdaki açıklamalar ışığında yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 3-Davacı tarafından yatırılan istinaf peşin harcının, ilk derece mahkemesi tarafından, talep halinde iadesine, 4-Davacı tarafından istinaf başvurusu için yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, 5-Gerekçeli kararın İlk Derece Mahkemesince davacı vekiline tebliğine dair; HMK’nın 353/1.a.6. maddesi uyarınca, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, 17.06.2021 tarihinde, oy birliğiyle ve kesin olarak karar verildi.
KANUN YOLU:HMK’nın 362/1.ç maddesi uyarınca, çekişmesiz yargı işi olması nedeniyle karar kesindir.