Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2020/1716
KARAR NO: 2023/1764
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 23.01.2020
NUMARASI: 2018/507 E. – 2020/74 K.
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
Taraflar arasındaki asıl ve birleşen davaların ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle asıl ve birleşen davaların kısmen kabul kısmen reddine dair verilen hükme karşı, asıl davada davacı vekili ve asıl ve birleşen davalarda davalı …AŞ vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin (1) nolu davalı … şirketinin alt bayisi olduğunu, (2) nolu davalının ise diğer davalı … şirketinin ana bayisi olduğunu, davalı … siparişlerinin (2) nolu davalı … üzerinden aldığını, ancak ürün teslimlerini kendisinin yaptığını, sevk irsaliyesinde görüldüğü üzere … sipariş konusu ürünleri … değil müvekkiline ve onun müşterilerine gönderdiğini, davalı … müvekkili gibi alt bayilerin verdiği siparişleri ve bu siparişler uyarınca ödenecek bedelleri senet olarak … üzerinden aldığını, senetlerde lehtar olarak … görüldüğünü, lehtar … tarafından senetlerin cirolanarak … teslim edildiğini ve onun tarafından tahsil edildiğini, dava konusu 28/11/2017 vadeli 40.000,00-TL bedelli, 20/02/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 10/03/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 20/03/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 31/03/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, 10/04/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 20/04/2018 bedelli 25.000,00-TL bedelli, 30/04/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, 10/05/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 30/05/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli olmak üzere toplam 10 adet senedin mal almak amacıyla avans olarak davalılara verildiğini, ancak karşılığında davalıların ürünleri teslim etmediklerini, davalıların müvekkili gibi birçok alt bayii zarara uğrattıklarını, davalı … şirketinin senetlerin ön ödeme amaçlı gönderildiğini bildiği halde malları sevketmediğini, … perde ray (korneş) ürünlerini sadece … üzerinden sattığını, … hesap ekstrelerini, mizanlarını sürekli … ile paylaştığını, bu nedenle …, … tarafından kendisine ciro edilen senetlerin hepsinin … ürünlerini … alan alt bayi ve toptancıların ödeme amaçlı verdiğini bildiğini, başka bir alt bayinin aynı davalılara karşı açtığı Bakırköy 4.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/200 Esas sayılı dosyasından tedbir talebinin kabul edildiğini ileri sürerek, ön ödeme amaçlı yani avans olarak verilen senetlerden dolayı müvekkilinin davalılara borçlu olmadığının tespitine, yine ön ödeme tutarı olarak verilen ve davalı … tarafından tahsil edilen 202.000,00 TL’ nin ödeme günlerinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline, dava konusu on adet senedin ödenmesinin İİK’nın 72. maddesi uyarınca tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı ….AŞ vekili, cevap dilekçesinde özetle; öncelikle davaya konu senetlerden 30/05/2018 vade tarihli 10.000,00 TL bedelli senedin müvekkili şirkete teslim edilmediğini, diğer dava konusu senetlerin giriş bordroları ile müvekkili şirket kayıtlarında yer aldığını, uyuşmazlığın davacı ile davalı … şirketi arasında ticari ilişkiden kaynaklandığını, davaya konu senetlerin müvekkili şirkete diğer davalı … şirketinin cirosu ile geçtiğini, müvekkilinin davaya konu evraklarda iyiniyetli hamil olduğunu, müvekkili ile … arasında yetkili satıcılık sözleşmesinden kaynaklı ticari ilişki bulunduğunu, iddia edildiği gibi aradaki ilişkinin bayilik ilişkisi olmadığını, davalılar arasında faturadan kaynaklı cari hesap alacağının sözkonusu olduğunu, diğer davalı … müvekkilinden mal alarak borçlandığını, borcunun karşılığı olarak ödemesini ileri vadeli kıymetli evrak teslimiyle gerçekleştirdiğini, müvekkilinin … olan alacağının tamamen usul ve yasaya uygun olarak düzenlenmiş faturalardan kaynaklandığını, fatura karşılığı olan malların … belirttiği sevk adreslerine teslim edildiğini, fatura suretlerinin … yetkililerine teslim edilerek cari hesaplara mutabakat sonucu işlendiğini, müvekkilinin hiçbir ticari işletme ile bayilik anlaşması yapmadığını, teslim etmediği mala ilişkin ödeme almasının mümkün olmadığını, davacının müvekkili ile ticari bir ilişkisinin bulunmadığını, asılsız iddialar ileri sürdüğünü, müvekkiline mal siparişlerinin tamamen yetkili satıcısı diğer davalı … şirketi tarafından yapıldığını, düzenlenen sevk irsaliyelerinin de … adına düzenlendiğini, yetkili satıcının sipariş ettiği malı hangi adreste teslim almak istiyor ise bu adrese sevk ettiklerini, davacının hiçbir iddiasını kabul etmediklerini, davacının müvekkili şirkete gelerek yetkili satıcılık istemesi ve davaya konu senetlerin ödeme planlarında değişiklik yapılarak ileri vade talep etmesiyle kendisinden ipotek istendiğini, davacının müvekkili tarafından denetlenmesinin söz konusu olmadığını, kambiyo senetlerinin sebepten bağımsız ödeme aracı olduğunu, davacının da tacir olduğunu, ticari hayatın akışına aykırı şekilde iddialarda bulunulduğunu, davacı ile diğer davalı arasındaki şahsi defilerin müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğini, dosyaya mal siparişine ilişkin herhangi bir evrak ya da dava konusu senetlerin ne için teslim edildiğine dair herhangi bir yazılı belge ibraz edilmediğini, davacıya ait senetlerin şirket prosedürü gereği vadesi gelmeden tahsil cirosu ile bankaya teslim edildiğini, karşılıksız çıkması üzerine ihtiyati haciz kararı alınarak Bakırköy … İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını belirterek haksız ve hukuka aykırı davanın reddine karar verilmesini istemiştir.Diğer davalı … San.Tic.Ltd.Şti.’ne dava dilekçesi ve tensip tutanağının 02/06/2013 tarihinde tebliğ edildiği, bu davalının herhangi bir cevap dilekçesi ibraz etmediği görülmüştür.Birleşen dosyada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalılardan … San Ltd Şti arasında perde korniş alım satım işi olduğunu, müvekkilinin bu firmadan korneş satın aldığını ve bu firmaya iki adet 25.000’er TL bedelli senet tanzim edip verdiğini, ancak davalı … San ve Tic Ltd’ nin müvekkiline malları teslim etmeyip dava konusu iki adet senedi cirolayıp diğer davalı … AŞ’ ye verdiğini, bu davalının da senetleri icra takibine koyduğunu, davalılar arasında organik ilişki olduğunu, müvekkilinin korneşleri davalı …’ten satın almak istediğini, bu davalının kendilerinin mal satmadıklarını, yetkili satıcının … frması olduğunu, siparişin bu firma üzerinden vermesi gerektiğini ilettiğini, müvekkilinin bu nedenle siparişi … firmasına yaptığını ve senetleri de o firmaya verdiğini, İİK’nın 72. maddesi uyarınca takdir edilecek teminat karşılığında ihtiyati tedbir kararı verilerek İstanbul …İcra Müdürlüğünün … esas sayılı icra veznesindeki paraların davalıya ödenmemesine, dosya borcunun tamamının teminat altına alınması halinde, müvekkillerinin … Bankası İstoç şubesi, … Bankası İstoç şubesi, … Çemberlitaş Şubesi, … Bankası Beylikdüzü Şubesi, … Bankası Beykent Bulvar şubesi, … Bankası Bakırköy şubesi, … Avcılar şubesi, … Bankası Bahçelievler / Soğanlı şubesi, … Bankası Yakuplu şubesi hesaplarına davalı tarafından konulan blokelerin, menkul ve gayrimenkullere dair tüm hacizlerin kaldırılmasına, müvekkillerinin davalılara borçlu olmadıklarının tespitine, davalıların %20 kötü niyet tazminatına mahkum edilmesine, ücreti vekalet ve yargılama giderlerinin davalılara yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davalılardan …AŞ vekili, cevap dilekçesinde özetle; müvekkili ile diğer davalı … arasında organik ilişkinin olmadığını, müvekkilinin 560 tane yetkili satıcısı olduğunu, müvekkili ile davacı arasında herhangi bir ticari ilişkinin olmadığını, davacının müvekkilinden bir mal talebinde bulunmadığını, müvekkilinin senetlere iyi niyetli hamil olduğunu, dava konusu senetleri … dan ciro yoluyla teslim aldığını, davacının haksız ve hukuka aykırı davasının muhatabının müvekkili şirket olmadığından davanın müvekkili şirket açısından reddine, davacının hukuki imkanlarını kötü niyetle kullanmak sureti ile borcunu inkar ettiği hususu göz önüne alınarak, davacı aleyhine %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesini ve dava harç, masraf, vekalet ücretinin davacı diğer davalı … San ve Tic Ltd Şti üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; “… tarafların iddia ve savunmalarına, bilirkişi raporu ile sunulan delillere ve tüm dosya kapsamına göre davalılar arasındaki yetkili satıcılık ilişkisi bulunmasına, dava konusu senetlerin ön ödeme olarak verilmiş olduğunun ve bedelsiz kaldığının anlaşılmasına göre davaya konu senetlerin sözleşme ilişkisi nedeniyle avans olarak verildiğinin kabulü gerekmiş olup davalı hamil … şirketinin iyi niyetli hamil sayılmasının mümkün bulunmamasına, ödenen nakit paranın davalı … uhdesinde kalmış olmasına göre tüm bu nedenlerle; davanın kısmen kabul kısmen reddi ile; asıl ve Birleşen Bakırköy 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/652 Esas sayılı dosyalarda davacının menfi tespit talebinin kabulü ile asıl ve birleşen dosyalar davacısının asıl dava konusu keşidecisi … San.Tic.Ltd.Şti, lehtarı …San.Tic.Ltd.Şti, hamili … Sanayii ve Tic.A.Ş. olan, 28/11/2017 vadeli 40.000,00-TL bedelli, 20/02/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 10/03/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 20/03/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 31/03/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, 10/04/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 20/04/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 30/04/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, 10/05/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 30/05/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, birleşen dava konusu; 10/05/2018 vadeli 25.000,00 TL bedelli, 20/05/2018 vadeli 25.000,00 TL bedelli bonolardan dolayı asıl ve birleşen dosyalarda davacının dava konusu senetlerden dolayı davalılara borçlu olmadığının tespitine, asıl ve birleşen dosyalarda davacının istirdat talebinin davalı … AŞ yönünden reddine, asıl dosyada davacının istirdat talebinin davalı … Ltd.Şti.yönünden KABULÜ İLE; 202.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı …Ltd.Şti’den alınarak davacıya verilmesine, davacının şartları oluşmaması nedeniyle kötüniyet tazminat talebinin reddine karar vermek gerekmiş… ” gerekçesiyle, davanın kısmen kabul kısmen reddi ile; Asıl ve Birleşen Bakırköy 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/652 Esas sayılı dosyalarda davacının menfi tespit talebinin kabulü ile asıl ve birleşen dosyalar davacısının Asıl dava konusu keşidecisi … San.Tic.Ltd.Şti, lehtarı … San.Tic.Ltd.Şti, hamili … Sanayii ve Tic.A.Ş. olan, 28/11/2017 vadeli 40.000,00-TL bedelli, 20/02/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 10/03/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 20/03/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 31/03/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, 10/04/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 20/04/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 30/04/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, 10/05/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 30/05/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, Birleşen dava konusu;10/05/2018 vadeli 25.000,00 TL bedelli, 20/05/2018 vadeli 25.000,00 TL bedelli bonolardan dolayı asıl ve birleşen dosyalarda davacının dava konusu senetlerden dolayı davalılara borçlu olmadığının tespitine, asıl ve birleşen dosyalarda davacının istirdat talebinin davalı … AŞ yönünden reddine, asıl dosyada davacının istirdat talebinin davalı … Ltd.Şti. yönünden kabulü ile 202.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı …Ltd.Şti’den alınarak davacıya verilmesine, karar verilmiştir.Bu karara karşı, davacı ve davalı vekillerince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ Davacı … Ltd Şirket vekili, istinaf başvuru dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin davalı … alt bayisi olduğunu, 2 numaralı davalı … Ltd şirketinin ise diğer davalı … AŞ’nin ana bayisi olduğunu, davalı … Şirketinin siparişleri davalı … Şirketi üzerinden aldığını, ancak ürün teslimlerini kendisinin yaptığını, davalı … müvekkili gibi alt bayilerin verdiği siparişi ve bu siparişler uyarınca ödenecek bedelleri senet olarak … üzerinden aldığını, senetlerde lehtar olarak … görüldüğünü, senetlerin cirolanarak … teslim edildiğini, bu sebeple ön ödeme amaçlı verilen senetlerden dolayı müvekkilinin davalılara borçlu olmadığının tespitine ve ön ödeme tutarı olarak verilen davalı … tarafından tahsil edilen 202.000,00 TL nin faizi ile birlikte müteselsilen tahsiline karar verilmesinin ve dava konusu on adet senedin ödenmesinin tedbiren durdurulmasının talep ve dava edildiğini, mahkeme tarafından davacı ve davalı … arasında herhangi bir ticari ilişki bulunmadığı, davalının bonoları ciro yoluyla iktisap ettiği gerekçesiyle hüküm kurulduğunu, davacının davalılar arasındaki mevcut ilişki nedeniyle dava konusu senetlerin ön ödeme olarak verildiğini, davalıların bu senetler karşılığında mal teslim etmediğini ileri sürdüğünden davalının kötü niyetli hamil olup olmadığı hususunun incelenmesi gerektiğini, ispat yükünün davacı tarafa ait olduğunun belirtildiğini, müvekkili tarafından yapılan ödemelerin davalı … değil davalı … yapıldığını, bu konuda ihtilaf olmadığını, borçlu … ise söz konusu kambiyo evraklarının tamamını vadelerinden önce düzensiz bir şekilde ödediği şeklinde davalı vekilinin Bakırköy 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/662 Esas sayılı dosyasında beyanı olduğunu, bu sebeplerle istirdat talebine konu toplam 202.000,00 TL senetlerin davalı … tarafından tahsil edildiğini gösterdiğini, menfi tespit taleplerinin her iki davalı yönünden kabulüne karar verilirken istirdat talebinin senet bedellerini tahsil eden davalı … yönünden reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek, davalı … AŞ yönünden verilen ret kararının kaldırılmasını, istirdat talebinin senet bedellerini tahsil eden … yönünden de kabulüne karar verilmesini talep etmiştir. Davalı …AŞ vekili, istinaf başvuru dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin cevap dilekçesinde belirttikleri üzere, davaya konu kambiyo evraklarını iyi niyetli üçüncü kişi olarak … alacağına karşılık teslim aldığını, bu nedenle iyi niyetli üçüncü kişi konumunda olduğunu, davalı ile davacı arasındaki ilişkinin müvekkili şirket yönünden herhangi bir bağlayıcılığı olmadığını, müvekkilinin birçok yetkili satıcısı olduğunu, diğer davalının tüzel kişiliğin ardına saklandığı iddiasının mantığa aykırı olduğunu, kambiyo evrakının mücerretliği ilkesi gereğince, haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiş olduklarını, mahkemenin yargılamada taraf defterleri üzerinde inceleme yaptığını, bilirkişi raporunda davalı … defter ve kayıtlarını ibraz etmediği, hem davacı hem müvekkili şirketin diğer davalı şirketten alacaklı olduğu, diğer davalının senetleri cirolayarak müvekkiline teslim ettiği esnada diğer davalının cari hesap borcu olması nedeniyle senetlerin tarafları yönünden avans mahiyetinde olmadığının ifade edildiğini, kararın kaldırılarak davacının borçlu olmadığının tespitine yönelik davanın müvekkili yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini, müvekkiline husumet yöneltilmesi mümkün değilken davanın kısmen kabulüne karar verildiğini, müvekkilinin davacı ile diğer davalı arasındaki ilişkiyi bilmesinin mümkün olmadığını, iyi niyetli hamil konumunda olduğunu, müvekkilinin davaya konu ürünleri 2011 yılından 2017 yılına kadar onlarca şirkete sattığını, fatura örneklerinin dilekçe ekinde ibraz edildiğini, müvekkili şirketin ithalat ve ihracat yapan üretici firma olduğunu, mal sattığı yüzlerce yetkili satıcısının bulunduğunu, davacının müvekkilinin alt bayisi olduğuna ilişkin iddiasını ispat edememişken mahkemenin bu konudaki kanaatinin gerekçesiz olduğunu, diğer davalı ile müvekkili şirket arasında münhasırlık içermeyen yetkili satıcılık sözleşmesi akdedildiğini, sözleşmenin genel özellikleri gereğince yetkili satıcının kendi nam ve hesabına hareket ettiğini, yetkili satıcının sattığı malı müvekkilinden tedarik ettiğini, satış işleminden sonraki ticari ilişkilerin müvekkilini bağlamasının mümkün olmadığını, mahkemenin müvekkilinin kötü niyetli olduğuna ilişkin takdirinin somut bir gerekçeye dayanmadığı gibi hem ticari teamüllere hem de hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, mahkeme tarafından davacının basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülüğü altında olduğunun göz ardı edildiğini, davacının diğer davalının bayisi müvekkilinin ise alt bayisi olduğunu iddia ettiğini ancak bu konuda herhangi bir sözleşme ibrazında bulunmadığını, davacının müvekkilinden mal almak için ön ödeme olarak diğer davalıya kambiyo evrakını teslim ettiğini iddia ettiğini ancak kambiyo evraklarına ait bir teminat/avans kaydını ortaya koymadığı gibi hangi kambiyo evrakının hangi mal siparişine ait olduğuna dair bir sözleşmeyi sunamadığını, TTK’nın 688/2 maddesinde kayıtsız şartsız muayyen bir bedeli ödemek vaadinden söz edildiğini, müvekkiline karşı davanın ileri sürülmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, mahkemenin bu kararı ile kambiyo evraklarının ticari hayattaki serbest dolaşımını, bir ödeme aracı olarak kullanılmasını engellediğini, diğer davalı … müvekkili şirkete borçlu olduğunun Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/612 Esas sayılı ilamı ile sabit olduğunu, diğer davalının kendi nam ve hesabına çalıştığının aşikar olduğunu, HMK’nın 293. maddesi kapsamında sunulan 21.12.2018 tarihli hukuki mütalaada menfi tespit davasının müvekkiline yöneltilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunun belirtildiğini, bu nedenlerle ilk derece mahkemesince müvekkili hakkında verilen kararın hukuka aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasına ve asıl ve birleşen davaların müvekkili yönünden tümüyle reddine karar verilmesini talep etmiştir. Dilekçesine ekli olarak, diğer davalı ile müvekkili şirket arasında başka mahkemelerde görülerek karara çıkmış olan mahkeme ilam örneklerini yetkili satıcılık sözleşme örneğini dosyaya ibraz etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE Asıl dava, İİK’nın 72. maddesi gereğince senetlerden dolayı borçlu olunmadığının tespiti ile ön ödeme tutarı olarak verilen ve davalı tarafça tahsil edilen 202.000,00 TL’nin davalılardan tahsili; birleştirilen dava ise icra takibinden sonra İİK’nın 72/3. maddesi gereğince menfi tespit taleplerine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda asıl ve birleşen davaların kısmen kabul- kısmen reddine karar verilmiş; bu karara karşı, davacı vekili ve davalı … vekili tarafından, yasal süresi içinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur.İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülmüş olan istinaf nedenleriyle ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.Davacı şirketin davalılardan … Ltd şirketi ile ürün alımına ilişkin olarak ticari satım ilişkisinin mevcut olduğu, davalılar arasında yetkili satıcılık sözleşme ilişkisinin mevcut olduğu ve davalılar arasında başka mahkemelerde görülen ve sonuçlanan birden fazla hukuki uyuşmazlığın mevcudiyeti konularında herhangi bir ihtilaf mevcut değildir.Uyuşmazlık, davalılardan … AŞ’nin senet bedellerinden sorumlu olup olmadığı, iyi niyet hamil olup olmadığı, mahkeme hükmünün usul ve yasaya uygun bulunup bulunmadığına ilişkindir.Dosya kapsamından, davalılar arasında 01.01.2001 tarihinde yetkili satıcılık sözleşmesinin akdedildiği, yetkili satıcının davalı … Ltd şirketi olduğu, davalı … Şirketi tarafından ürün satışlarının diğer davalı şirket olan … Ltd şirketi ile gerçekleştirdiği, davacı şirketin davalılardan … Ltd Şirketi ile ürün alım satımına ilişkin ticari ilişkisinin mevcut olduğu, bu ilişki kapsamında davacı şirket tarafından davalılardan … Ltd şirketi adına değişik vadeli şekilde değişik tutarlarda senetlerin verildiği, söz konusu on adet toplam 235.000,00 TL tutarlı senetler nedeniyle davacı şirket tarafından asıl dava dosyasındaki davanın açılmış olduğu, senet vadelerinin 28.11.2017 tarihinden başlayarak 30.05.2018 tarihine kadar devam ettiği, asıl dava tarihinden sonra ise davacı … ile birlikte davacı şirketin davalılardan … AŞ’nin İstanbul …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası ile icra takibi başlattığı, takibe konu senetlerden dolayı borçlu olmadığının tespitine dair dava açtığı, ayrıca davalı hakkında Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığının 2018/62457 Soruşturma nolu dosyasında bedelsiz senedi kullanmadan dolayı işlem yapıldığını belirtildiği, davalılardan …AŞ’nin diğer davalı şirkete karşı icra takibinde bulunmaktan ve muhafaza yapmaktan kaçınarak alt bayilerini zorladığına dair iddiada bulunarak emsal olarak dava dışı mahkeme dosya esas numaraları ile icra takip esas numaralarını ve Cumhuriyet Başsavcılığının dosya numaralarını bildirmiş olduğu anlaşılmıştır. Dava dilekçesinin ekinde e- mail yazışmalarının mevcut olduğu, sevk irsaliyelerinin davalı … AŞ tarafından davalı ….Ltd şirketi adına düzenlenmiş olduğu, davalılardan … AŞ tarafından İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/657 Değişik İş sayılı dosyasında davacılar ve diğer davalı … Ltd şirketi aleyhinde 10.05.2018 ve 20.05.2018 tarihli her biri 25.000,00 TL tutarındaki senetlerden dolayı 28.06.2018 tarihinde alınan ihtiyati haciz kararı üzerine İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasında 02.07.2018 tarihinde toplam iki bono bedeli ve ferileri olmak üzere 51.418,52 TL alacağın tahsili amacıyla birleştirilen dosya davacıları ile diğer davalı … Ltd şirketi hakkında kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi başlattığı, icra takibine konu senetlerin davacı şirket tarafından davalılardan … Ltd şirketi adına malen kaydıyla düzenlenmiş olduğu, davacı gerçek kişinin bonolarda kefil olarak yer aldığı, bonoların 17.05.2017 keşide tarihli ve 20.05.2018 vadeli 25.000,00 TL tutarlı olduğu, davacıların iş bu takip sonrasında birleştirilen davayı açmış oldukları anlaşılmıştır. 23.09.2019 tarihli bilirkişi raporunda; davanın konusunun İİK’nın 72. maddesine dayalı bedelsiz kaldığı iddia edilen bonolardan dolayı menfi tespit istemi ve aynı zamanda avans olarak ödendiği iddia edilen bedelin iadesi talebinden ibaret olduğunun anlaşıldığı, davacı şirketin davalı … Ltd şirketi adına düzenlemiş olduğu bonoların toplam tutarının 220.000,00 TL olduğu, uyuşmazlığa konu; 40.000,00 TI tutarındaki senedi 10.03.20/7 tarihinde, 150.000.00 TL tutarındaki 6 adet (6×25 (KİOLÖN TL senedi 17.05.2017 tarilhinde. 30.000,00 T1. tutarındaki 6 adel (3×10.000.00 TL) senedi 26.10.2017 tarihinde, davacı … San. Ve Tic. Lad, Şei. ‘nin davalı … San, Ltd. Şti ‘ne teslim ettiği tespit edildiği, davalı …San. Şti.’nin uyuşmazlığa konu davacı … San. Ve Tic. Ltd, Şti.’den aldığı senetleri 31.05,2018 tarih 10.000,00 TL tutarındaki senet dışında, diğer davalı … Sanayii Tıc. A.Ş.’ne teslim ettiğinin tespit edildiği, tespit edilen husus doğrultusunda: uyuşmazlığa konu 10 adet senedin: davacı … San. Ve Tic. Ltd. Şti’nin yasal deflerlerinde kayıltı alduğu, davalı … San. Lid. Şti.” ne avarıs olarak verildiği ve davalı … San Ltd. Şti. ve diğer davalı … Sanayii Tic A.Ş. taralından fatura düzenlenmediğinin tespit edildiği, davacı …San Ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ıncelemeye ibraz edilen yasal defterler meelendiğinde: davalı … San. Ltd, Şti den 539,419,06 TL alacaklı olduğu yönünde bakiyesinin bulunluğu, diğer daavalı …Sanayii Tic. A.Ş. ile ticari ilişkisinin huğunmadığının tespit edildiği, davalı … San, Ltd. Şti tarafından incelemeye ihraz cdilen yasal defterler incelendiğinde; davacı … San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ne 639.514.63 TL borçlu olduğu yönünde bakıyesinin bulunduğu, diğer davalı … Sanayi Tic. A.Ş.’den 7.425.680,46 TL alacaklı olduğu yönünde bakiyesinin bulunduğunun tespit edildiği, davalı … Sanayii Tic. A.Ş. tarafından incelemeye ibraz edilen yasat defterler incelendiğinde; davacı … San. Ve ‘Tic, Ltd. Şti. ile ticari İlişkisinin bulunmadığı. diğer davalı … Şti.’den 2.410.652.08 TL alacaklı olduğu yönünde bakiyesinin bulunduğunun tespit edildiği, davalı … San. Ltd. Şti.’nin davacı …San, Ve Tic. Litd Şti’den aldığı uyuşmazlığa konu avans senetlerinin diğer davalı …Sanayii Tic. A.Ş.’ne testim ettiği dönemde cari hesap hakiye borcu bulunduğu ve diğer davalı … Sanayi Tic. A.Ş.’in de cari hesap alacağı bulunduğundan ilgili senetlerin davalılar arasında avans niteliği taşımadığı kanaalinin oluştuğunun tespit edildiği, yukarıda yapılan açıklamalar neticesinde: tarafların ticari detterleri, belge, bilgi, takip dosyası, mübrez belgeler ile sınırlı olarak yapılan tespit inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; dava konusunun İİK.72.maddesine dayalı bedelsiz kaldığı iddia edilen bonolardan dolayı menfi tespit istemine ve aym zamanda avans olarak ödendiği iddia edilen bedelin iadesi talebinden ibaret olduğu, davacı: defterlerinin 6102 sayılı TTK.m.64/3, VUK. M.182 uyarınca tutulması zorunlu olan 2015 -2016 – 2018 yıllarına ait Yevmiye, Delter-i Kebir ve Envanter detterlerinin açılış tasdiklerinin yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu, 2015 -2016 – 2018 yıllına ait Yevmiye Defterlerinin kapanış tasdikinin yasal süresi içerisinde yapılmış olduğu, bu itibarla HMK 222 md. Ve 6102 sayılı ETK 64/3 madde gereğinde mevcut haliyle davacının 2015 -2016 – 2018 yılları ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğu, 2017 yılma ait Delter-i Kebir detterinin açılış tasdiklerinin yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu. 2017 yıllına ait Yevmiye, Envanter Defterlerinin açılış ve kapanış tasdikinin tespit edilemediğinden, bu itibarla HMK 222 md. ve 6102 sayılı TTK 64/3 madde gereğinde mevcut haliyle davacının 2017 yılları ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunmadığı, davalı … Tic. A.Ş. delterlerini 6102 sayılı TTK.m.64/3, VUK. M.182 uyarmca tutulması zorunlu olan 2015 – 2016 -2017 – 2018 yıllarında E-Deftler sistemine tabi olduğu, E-Defter sisteminde sadece Envanter Defterinin noter tasdikine tabi olduğu, davalının 2015 – 2016 – 2017 – 2018 yıllarında envanter defteri açılış tasdikinin yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu, bu itibarla HMK 222 md. ve 6102 sayılı TTK 64/3 madde gereğinde mevcut haliyle davalının 2015 – 2016 – 2017 – 2018 yılları ticari defterlerinin delil niteliğinin bulunduğu, davalı …San ve Tic. Ltd. Şti defterlerinin 6102 sayılı TTK.m.64/3, VUK. M.182 tutulması zorunlu olan 2015 – 2016 – 2017 – 2018 yıllarına ait Yevmiye, Defter-i Kebir ve Envanter delterlerinin açılış tasdiklerinin yasak süresi ıçerisinde yaptırılmış olduğu. 2015 – 2016 – 2017 – 2018 yıllıma ait Yevmiye Defterlerinin kapanış tasdikinin yasal süresi içerisinde yapılmış olduğu, bu itibarla HMK 222 md. Ve 6102 sayılı TTK 64/8 madde gereğinde mevcut haliyle davalının 2015 – 2016 – 2017 – 2018 yılları ticari defterlerinin lehine deli) niteliğinin bulunduğu, davacı …San, Ve Tic. Ltd.Şti. tarafından incelemeye ibraz edilen yasal defterler incelendiğinde: davalı …. Ltd. Şti.’den 539.419,06 TL alacaklı olduğu yönünde hakiyesinin bulunduğu, diğer davalı … Tic. A.Ş. İle ticari ilişkisinin bulunmadığı, davalı … San. Tic. Şti. tarafından incelemeye ibraz edilen yasal defterler incelendiğinde; davacı …San. Ve Tic. Ltd. Şti ‘ne 639.516,63 TL borçlu olduğu yönünde bakiyesinin bulunduğu, diğer davalı … Tic. A.Ş.’den 7.425.680,46 TL alacaklı olduğu yönünde bakiyesinin bulunduğu, davalı …. A.Ş. tarafından incelendiğinde; davacı … bulunmadığı, diğer davalı … San. Ltd. yönünde bakiyesinin bulunduğu, ibraz edilen yasal defterlerde … Ltd. Şti.’den 2.410.652,98 TI. alacaklı olduğu, uyuşmazlığa konu 10 adet senedin …San. Ve Tic. 1.td. nin yasal delterlerinde kayıtlı olduğu, davalı … Ltd. Şti ne avans olarak verildiği ve davalı … Şti. ve diğer davalı …Tic A.Ş. tarafından fatura düzenlenmediği, d avalı … San. Tic.. Şti ‘nin, davacı …San. Ve Tic. Ltd. Şti’den aldığı uyuşmazlığa konu avans senetlerinin diğer davalı … Sanayi Tic. A.Ş.’ne teslim ettiği dönemde cari hesap bakiye borcu bulunduğu ve diğer davalı … Sanayii Tic. A.Ş.’in de cari hesap alacağı bulunduğundan ilgili senetlerin davalılar arasında avans niteliği taşımadığı belirtilmiştir. 06.01.2020 tarihli ek bilirkişi raporunda sonuç olarak; kök rapordaki görüş ve kanaatlerinde herhangi bir değişiklik olmadığı belirtilmiştir. Mahkemece yukarıda yer verilen gerekçelere istinaden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Kambiyo senetlerinde kural olarak bedelsizlik iddiasının yazılı belge ile kanıtlanması gerekir. Davacı, dava konusu senetleri keşide ederek davalı lehdar … Ltd. Şti.’ne vermiş, davalı ise diğer davalı lehdardan bu senetleri ciro suretiyle devralmış olup davalı … AŞ hamil, davacı keşideci konumundadır. Dava konusu senetlerin davalı lehdar tarafından diğer davalıya ciro yoluyla verildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu senetler Yasada aranan zorunlu unsurları taşınmakta olup bono niteliğini haizdir. TTK’nın 778/1- a bendinde yer alan ” Bononun niteliğine aykırı düşmedikçe; poliçelerin cirosuna ilişkin 681 ilâ 690 maddeleri uygulanır” hükmünün atfı gereği, aynı Kanun’un 687. maddesi uyarınca poliçeden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri başvuran hamile karşı ileri süremez; meğer ki hamil, poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun. Bono sebepten mücerret kıymetli evrak olup davalı ciranta … AŞ temel borç ilişkisinin tarafı olmadığından, TTK’nın 778/1- a maddesi atfıyla, aynı kanunun 687. maddesi uyarınca, temel ilişkideki defiler hamile karşı ileri sürülemez. Meğer ki hamil, senedi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun. Bu durumda hamilin, yani somut olayda davalı … AŞ’nin kötü niyetini ispat yükü davacıya aittir.Mahkemece, dava konusu senetlerin davalı … şirketinin alt bayisi olan davacı tarafından bu şirkete ön ödeme olarak verildiği ve diğer davalının da bunu bildiği, mal tesliminin alt bayilere doğrudan doğruya davalı … şirketi tarafından yapılmakta olduğu, dava konusu ön ödemeli senetler karşılığında davacı alt bayiye mal teslim edilmediği, senetlerin bedelsiz kaldığını bildiği ve bu nedenle davalı … şirketinin iyiniyetli hamil olarak kabulünün mümkün bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Somut olayda bilirkişi incelemesi yaptırılmış kök ve ek raporlar alınmıştır. Davalı … şirketinin defterlerine göre davacı ile bir ticari ilişkisinin bulunmadığı, diğer davalı ile yetkili bayi sözleşmesi kapsamında ticari ilişkisi bulunduğu, bu davalıdan 2.410.652,98 TL alacaklı olduğu anlaşılmaktadır. Davacı şirket ticari defterlerinde ise davalılardan ….Ltd.Ştinden 539.419,06 Tl alacaklı olduğu, diğer davalı ….AŞ. ile ticari ilişkisinin bulunmadığı, dava konusu senetlerin davacı şirketin yasal defterlerinde kayıtlı olduğu ve davalı şirket ticari defterlerinden ise senetlerin davalı …Ltd.Şti’ne avans olarak verildiği ve davalılar tarafından fatura düzenlenmediği, davalı …Ltd.Şti’nin davacı şirketten aldığı dava konusu senetleri diğer davalı şirkete teslim ettiği dönemde cari hesap bakiye borcu olduğu, senetlerin davalılar arasında avans niteliği taşımadığı tespit edilmiştir. Ek raporda ise kök raporda ki görüş ve kanaatlerde bir değişiklik olmadığı belirtilmiştir.Tüm bu bilgiler ışığında somut olay değerlendirildiğinde; ispat yükü kendisine düşen keşideci davacı, dosya kapsamına göre davalı … AŞ’nin dava konusu bonoları iktisap ederken bile bile kendisinin zararına, kötüniyetle hareket ettiğini ispatlayamamıştır. Bu nedenlerle mahkemece, asıl ve birleşen davalarda, davalı … AŞ yönünden menfi tespit isteminin de reddine karar verilmesi gerekirken, kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuş ve davalı …. AŞ vekilinin istinaf başvurusunun kabulü gerekmiştir. Davacı vekilince her ne kadar davalı … AŞ yönünden de istirdat talebinin kabulü gerektiği ileri sürülerek karar istinaf edilmiş ise de; yukarıda izah edildiği üzere ispat yükü üzerinde olan davacının menfi tespit istemi yönünden davalı … AŞ’nin kötüniyetini ispat edemediği gibi bu davalıya ödeme yaptığını ve bu ödemenin kendisine iade edilmesi gerektiğini de ispat edemediği anlaşıldığından, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi gerekmiştir. Açıklanan bu gerekçelerle, dosya üzerinden yapılan istinaf incelemesi sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine; HMK’nın 353/1.b.2 maddesi uyarınca davalı … AŞ vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin istinafa konu asıl ve birleşen dava dosyalarına dair kararının kaldırılarak menfi tespit talebinin davalı … San. Tic. AŞ bakımından reddi yönünde yeniden hüküm kurulmasına, diğer davalı yönünden verilen hüküm istinaf konusu edilmediğinden bu davalıya ilişkin hükmün aynen tekrar edilmesine dair aşağıdaki hüküm hüküm verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle; A-Davacı vekilinin istinaf başvurusu yönünden: 1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1.b.1 maddesi uyarınca esastan reddine, 2-Davacı tarafından yatırılan istinaf başvuru ve peşin karar harçlarının Hazineye gelir kaydına; 215,45 TL bakiye karar harcının davacıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydına,3-Davacı tarafından yapılan kanun yolu giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,B-Davalı … San. Tic. AŞ vekilinin istinaf başvurusu yönünden: Davalı … San. Tic. AŞ vekilinin istinaf başvurusunun asıl ve birleşen davalar yönünden HMK’nın 353/1.b.2. maddesi uyarınca kabulü ile ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılmasına, asıl ve birleşen davaların esası hakkında Dairemizce yeniden hüküm verilmesine, diğer davalı yönünden verilen hüküm istinaf konusu edilmediğinden bu davalıya ilişkin hükmün aynen tekrar edilmesine, bu doğrultuda; 1-Davalı … San. Tic. AŞ yönünden asıl ve birleşen davaların, reddine, 2-Davalı … San. Tic. Ltd. Şti yönünden asıl ve Birleşen Bakırköy 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/652 Esas sayılı dosyalarda davacının menfi tespit talebinin kabulü ile asıl ve birleşen dosyalarda davacıların; Asıl dava konusu keşidecisi … San.Tic.Ltd.Şti, lehtarı …San.Tic.Ltd.Şti, hamili …Sanayii ve Tic.A.Ş. olan, 28/11/2017 vadeli 40.000,00-TL bedelli, 20/02/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 10/03/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 20/03/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 31/03/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, 10/04/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 20/04/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 30/04/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli, 10/05/2018 vadeli 25.000,00-TL bedelli, 30/05/2018 vadeli 10.000,00-TL bedelli ve Birleşen dava konusu 10/05/2018 vadeli 25.000,00 TL bedelli, 20/05/2018 vadeli 25.000,00 TL bedelli bonolardan dolayı davalı … San. Tic. Ltd. Şti’ne borçlu olmadığının tespitine, 3-Asıl davada davacının istirdat talebinin davalı … Ltd.Şti. yönünden kabulü ile 202.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı …Ltd. Şti’den alınarak davacıya verilmesine,4-Davacının, şartları oluşmaması nedeniyle kötüniyet tazminat talebinin reddine, 5-Asıl ve Birleşen Davalarda HMK’nın 392/2. maddesi uyarınca kararın kesinleşmesinden itibaren bir ay içinde tazminat davası açılmadığı takdirde ve talep hâlinde teminatın davacıya iadesine, 6- Asıl dosya yönünden;a- Menfi tespit talebi yönünden alınması gereken 15.028,20 TL; istirdat talebi yönünden alınması gereken 13.798,62 TL olmak üzere toplam 28.826,82 TL karar harcından, daha önce yatırılan 7.462,87 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 21.363,95 TL nispi karar harcının davalı … Ltd. Şti’nden tahsili ile Hazineye gelir kaydına, b-Davacı tarafından yatırılan 35,90 TL başvurma harcı ile 7.462,87 TL peşin harcının davalı … Ltd Şirketi’nden alınarak davacıya verilmesine,c-Yürürlükteki AAÜT gereğince hesaplanan 52.130,00 TL nispi vekalet ücretinin davalı … Ltd Şirketi’nden tahsili ile davacıya verilmesine,d-Davalı ….AŞ’nin kendisini vekille temsil ettirmiş olması nedeniyle, iş bu hüküm tarihinde yürürlükte olan AAÜT uyarınca hesaplanan 67.180,00 TL nispi avukatlık ücretinin davacılardan tahsili ile davalı ….AŞ’ye verilmesine,7-Birleşen dava yönünden:a- Harçlar Tarifesi uyarınca alınması gereken 3.415,50 TL karar harcından daha önce yatırılan 878,10 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 2.537,40 TL karar harcının davalı … Ltd. Şirketi’nden tahsili ile Hazineye gelir kaydına, b-Davacılar tarafından yatırılan 35,90 TL başvurma harcı ile 878,10 TL peşin harcın davalı … Ltd. Şirketi’nden alınarak davacılara verilmesine,c-Davacılar tarafından yapılan 269,50 TL tebligat ve müzekkere gideri, 700,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 969,50 TL yargılama giderinin davalı … Ltd. Şirketi’nden alınarak davacılara verilmesine,d-İş bu hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca belirlenen 17.900,00 TL avukatlık ücretinin davacılardan tahsili ile davalı ….AŞ’ye verilmesine, e-Kullanılmayan gider avanslarının HMK’nın 333. maddesi gereğince, kararın kesinleşmesinden sonra, yatıranlara iadesine,8-İstinaf aşamasındaki harç ve giderler yönünden:a-Davalı … San. Tic. AŞ tarafından asıl ve birleşen davalar için ayrı ayrı yatırılan 148,60’şar TL istinaf başvuru harçlarının Hazineye gelir kaydına; bu davalı tarafından yatırılan peşin istinaf karar harçlarının ise karar kesinleştiğinde ve talep hâlinde, ilk derece mahkemesince, davalı … San. Tic. AŞ’ye iadesine, b-Davalı … San. Tic. AŞ tarafından yatırılan 297,20 TL istinaf başvuru harcı gideri ile ayrıntısı UYAP’ta kayıtlı 19,00 TL posta gideri olmak üzere toplam 316,20 TL istinaf kanun yolu giderinin davacıdan alınarak, davalı … San. Tic. AŞ’ye verilmesine, 9-Gerekçeli kararın, Dairemiz Yazı İşleri Müdürlüğünce taraf vekillerine tebliğine,10-Dosyanın, karar kesinleştikten sonra, kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine dair; HMK’nın 353/1.b.1 ve 353/1.b.2 maddeleri uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 02.11.2023 tarihinde, oy birliğiyle ve asıl dava bakımından temyiz yolu açık olmak üzere karar verildi.