Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2019/324
KARAR NO : 2021/422
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 26/03/2018
NUMARASI : 2015/1077E. 2018/343K.
DAVANIN KONUSU : Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan)|Tazminat (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
Taraflar arasında görülen tazminat davalarının ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonucunda, ilamda yazılı nedenlerle asıl ve birleşen davaların reddine dair verilen hükme karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
Davacı … Restoran vekili davasında özetle; davalılar tarafından sağlanan elektronik platform üzerinden müvekkilinin kendi işyerlerine ait bilgisayarlara düşen müşteri alım talepleri üzerine davalılar adına müvekkilinin, muhtelif tipte ürünlerin ve meyve içerikli ürünlerin müşterilere teslimini gerçekleştirdiklerini, davalılardan …’nin önceden hiçbir ihtarda bulunmaksızın davacılara gönderilmesi gereken siparişleri göndermediğini, …i’nin Baş Bayii olarak … markalı ürünlerin satışı hususunda reklam yükümlülüğünü yerine getirmediğini, …i’nin siparişleri önceden ihtarda bulunmaksızın davacılara 23.09.2015 tarihinden bu yana iletilmediğini,… ile davacılar arasında www….com internet sitesinde ve iştiraklerinde “bonnyfood” diye tabir edilen kek ürünlerinin üçüncü kişilere satımı hususunda sözleşme akdedildiğini, bu sözleşme uyarınca, üçüncü şahıslar tarafından …’ne yapılmış olan siparişlerin sistem yolu ile davacılara iletileceğini, iletilen siparişlerin davacılar tarafından sipariş veren üçüncü kişilere ulaştırılacağını, bu ticari ilişki devam ederken, …’nin önceden hiçbir uyarıda bulunmaksızın haksız ve hukuka aykırı olarak 23.09.2015 tarihinde müşteriler tarafından yapılan “bonnyfood” ürünlerine ilişkin siparişleri davacılara iletiminin kesildiğini, davalıların haklı bir sebep olmaksızın, her bir davacıya ait sözleşmeleri feshettiklerini, davacıların sözleşmelerinin haksız fesihleri sebebiyle uğradıkları zararların tespiti ve tazminine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davalı … vekili savunmasında özetle; davacıların iddiasının aksine, taraflar arasında imzalanan Alt Bayilik Sözleşmesinin hiçbir şekilde sadece … markalı ürünlerin www…..com.tr sitesi üzerinden sipariş eden üçüncü kişilere satımı hususunu düzenlemediğini, sözleşmede düzenlenen hususun davacıya… markalı meyve arajmanı nevinden ürünlerin satımı konusunda alt bayilik verilmesi olduğunu, Baş Bayilik, Alt Bayilik Sözleşmelerinde … markalı ürünlerin tek satış kaynağı olarak www…..com.tr adresinin belirlenmediğini, walk-in olarak tabir edilen, internet üzerinden değil, bizzat mağazaya gidip oradan alışveriş yapılması şeklinde ayrı bir satış kanalı da olduğunu, dahası başka bazı internet siteleri üzerinden de söz konusu ürünlerin satımının mümkün olduğunu, www……com.tr sitesinin geçici olarak hizmet vermemesinin sebebinin de dava dışı … şirketi olduğunu, anılan şirketin bu edimini sözleşme süresince hiçbir zaman yerine getirmediğini, müvekkilinin, 2010 ila 2015 yılları arasında reklam harcamaları için toplamda KDV hariç olmak üzere 687.892 Türk Lirası reklam harcaması yaptığını, bunların yanı sıra dünya çapında reklam harcaması kapsamında fazladan toplamda 64.000 ABD Dolar ödeme yaptığını, davacıların dava açılana kadarki süreçe dek müvekkilinin isim hakkını kullandıklarını ve gerek www…..com.tr üzerinden sipariş alarak gerek … Sepeti tarafından temin edilen diğer satış kanallarından gerekse walk-in tabir edilen müşterilere doğrudan satış yaptıklarını yani kâr kaybı yaşamadıklarını, …. Sepeti’nin taraflar arasındaki alt bayilik sözleşmesi ile üstlendiği yükümlülükleri gereği gibi yerine getirmediğinden bahsedilemeyeceğinden ya da kendisine bu konuda bir kusur izafe edilemeyeceğinden davacının müspet zararının ve fiili kâr kaybının tazminine yönelik taleplerinin hukuki açıdan da dinlenemeyeceğini belirterek, davanın reddine ve yargılama giderlerinin davacı tarafa tahmiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı … vekili savunmasında özetle; … ile davacılar arasında, davacıların alt bayi olduğu … markalı ürünlerin …’ne ait internet sitesi üzerinden satışı yönünde herhangi bir sözleşme ilişkisi ve/veya taahhüdü bulunmadığını,… …’nin …… ile yaptığı anlaşma kapsamında belli bir dönem için kendi sistemi üzerinden … markalı …Buketi ürünlerinin sipariş, verilmesine belli bir komisyon karşılığı onay verildiğini, alt bayilerin bu alternatif satış kanalı üzerinden satış yapabildiklerini, ABD Şirketinin artık …üzerinden satış yapılmasına izin vermiyor olması sebebi ile …… tarafından satışın sonlandırıldığını, kısa bir süre için …… ile …arasındaki anlaşma uyarınca … …’nin internet sitesinin de bu şekilde bir satış kanalı olarak hizmet verdiğini, bu sebeple …… davacı tarafından herhangi bir talep ve/veya dava yöneltilebilmesinin mümkün olmadığını, 12.09.2014 tarihli …İşbirliği Sözleşmesi’nin 9.2. maddesi uyarınca, “…ayrıca, herhangi bir zamanda, hiçbir gerekçe göstermeksizin, bir ay önceden yazılı olarak bildirmek kaydıyla SÖZLEŞME’yi tek taraflı olarak feshetme hak ve yetkisine sahiptir. Bu halde İŞYERİ herhangi bir alacak, tazminat ve sair hak iddiasında bulunamayacağı gibi hiçbir nam ve ad altında tazminat talep edemez” hükmü uyarınca Beyoğlu 6. Noterliğinin…yevmiye sayılı ve 26.10.2015 tarihli ihtarnamesi ile taraflar arasındaki anılan sözleşme bir ay süre verilerek feshedildiğini, taraflar arasında huzurdaki dava dahi açılmazdan evvel feshedilmiş sözleşmeye dayanarak müsbet zarar talep edilemeyeceğini beylirterek, davanın reddine ve yargılama giderlerinin davacı tarafa tahmiline karar verilmesini istemiştir.
Birleşen İstanbul 12.ATM 2015/1119 esas sayılı dosyada davacı ….vekili dava dilekçesinde özetle; davalılardan…… Gıda Ürünleri San ve Tic A.Ş.’nin sözleşme ile yüklenmiş olduğu edimleri gereği gbi yerine getirmediğini, sonucunda müvekkilinin müspet zarara uğramasına sebep olduğunu, davalılardan …. … Gıda Ürünleri San ve Tic A.Ş.’nin önceden hiçbir ihtarda bulunmaksızın müvekkiline gönderilmesi gereken siparişleri gödermediğini ve müvekkilinin bu şekilde fiili zarara uğramasına ayrıca kar kaybı yaşamasına sebebiyet verdiğini, ticari ilişki devam ederken muhatap şirketlerden …İnternet Hizmetleri A.Ş. ‘nin önceden hiçbir uyarıda bulunmaksızın haksız ve hukuka aykırı olarak 23/09/2015 tarihinde müşteriler tarafından yapılan siparişlerin müvekkiline iletimini kestiğini, müvekkilinin zarara uğradığını, davalı …A.Ş. ile müvekkili arasında “Bonny Food” diye tabir edilen kek ürünlerinin üçüncü kişilere satımı hususunda 24/07/2015 tarihinde sözleşme akdedildiğini, ancak sözkonusu ürünlere ilişkin siparişlerin müvekkiline iletiminin kesildiğini belirterek şimdilik davalılardan … … Gıda Ürünleri San. ve Tic. A.Ş.’den fiili zarar olarak 7.500 TL yoksun kalınan kâr olarak 7.500 TL, …İnternet Hizmetleri A.Ş.’den fiili zarar olarak 22.500 TL, yoksun kalınan kâr olarak 22.500 TL olmak üzere toplam 60.000 TL maddi tazminata ilişkin belirsiz alacaklarının tespiti ve mihtarname tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir. Davalılar … ve …vekili cevap dilekçesinde özetle; yargılamanın daha iyi yürütülebilmesi için birlikte açılan davanın ayrılmasını talep ettiklerini, . … işi nedeni ile sürekli zarar etmesi sebebi EA Global şirketi tarafından müvekkili şirkete Temmuz 2015 tarihinde gönderilen e-posta ile 31 Aralik 2015 tarihi itibariyle Türkiye’deki operasyonların kapatabileceği kabul edilmiş ancak bu süreçte ilk olarak alt bayiler ile ilişkilerin . … tarafından sonlandırılmasının talep edilmiş olduğunu,…nin alt bayileri ile alt bayilik ilişkilerinin ABD şirtetinin isteği doğrultusunda sonlandırılması için görüşmeler yaparken dava dışı … şirketinin sahibi …in Eylül 2015’de İstanbul’a gelerek alt bayiler ile vekil edenin yokluğunda görüşmeler yaptığını ve alt bayileri müvekkili şirket aleyhine dava açmak konusunda teşvik ettiğini, Türkiye’de …inin olmadığı bir yapı kuracağını kendisinin de meyve … karşı çeşitli hukuki girişimlerde bulunacağını söylediğini, … şirketi tarafından 2 Ekim 2015 günü vekil eden şirkete bir ihtarname gönderildiğini, alt bayilerin … şirketinin haklarına tecavüz ettiğini, bu sebeple de her bir alt bayinin kendisine 200.000 Amerikan Doları ödemesi talebinde bulunmuş olduğunu ,bunun üzerine ABD şirketine cevabi ihtarname gönderildiğini, … tarafından açılan İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2015/1065 esas, Antalya alt bayi … Restoran Tur. Gıda San ve Tic Ltd tarafından açılan İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1077 esas , Tuzla alt bayi …i Gıda San. Tic. Ltd. Şti tarafından açılan İstanbul 9. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1087 esas, …Tic Ltd Şti tarafından açılan İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1113 esas, … .Gıda Ürünleri San ve Tic Ltd Şti tarafından açılan İstanbul 10. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1176 esas sayılı dosyalarına ilişkin davaların dava dışı ABD şirketinin yönlendirmesi ile açılmış olduğunu, dosyaların HMK 166.madde uyarınca birleştirilmesini talep ettiklerini, taraflar arasında imzalanan alt bayilik sözleşmesinin hiçbir şekilde … markalı ürünlerin internet sitesi üzerinden sipariş eden üçüncü kişilere satımı hususunda düzenlenmediğini, davacının zarara uğradığı iddilarının gerçek olmadığını, ayrıca davacının her zaman dükkanından satış yapma olanağının mevcut olmadığını, müvekkili şirketin 2010 ile 2015 ykılları arasında reklam harcamaları için toplam 687.892 TL reklam harcaması yaptığını, ancak müvekkili şirketin … işinin Türkiye’de tanıtımına yönelik yaptığı bu yatırıma dava dışı ABD şirketinin her hangi bir şekilde ürünlerin tanınırlığını arttırmak amacı ile bir tanıtım faaliyetinde bulunmadığını, huzurdaki dava açıldıktan sonra taraflar arasındaki alt bayilik sözleşmesinin ihtarname ile kendilerince haklı sebeple feshedildiğini, … nin sahip olduğu Master Franchise Hakları kapsamında www…..com.tr. Alan adlı internet sitesinin dışında, satışların artması amacı ile …. … ait satış kanallarının kullanılması için bir anlaşma yaptığını bu suretle davacıya siparişlerin sadece anılan internet sitesi üzerinden değil aynı zamanda üçüncü bir şirkete ait mecralardan da geldiğini, dolayısı ile taraflar arasında …markalı bir ürünün satışının yapıldığına dair ticari ilşikinin kurulduğu iddilarının gerçek olmadığını belirterek öncelikle HMK md.167 uyarınca her iki davalıya yöneltilen davanın ayrılmasına, davacının tüm taleplerinin esastan reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir. Birleşen 9. ATM 2015/1087 esas sayılı dosyada davacı …vekili dava dilekçesinde özetle; davalılardan … … Gıda Ürünleri San ve Tic.A.Ş’ nin sözleşme ile yüklenmiş olduğu edimleri gereği gibi yerine getirmediğini, müvekkilinin müspet zarara uğramasına sebebiyet verdiğini, diğer davalı …… İnternet Hizmetleri A.Ş’nin ise müvekkili ile kurmuş olduğu ticari ilişki sonucu yüklenmiş olduğu edimleri gereği gibi yerine getirmediğini, önceden ihtarda bulunmaksızın müvekkiline 23/09/2015 tarihinden bu yana siparişlerin iletilmemesi sebebi ile müvekkilinin fiili zarara uğradığını , fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik davalılardan …… Gıda Ürünleri San.veTic. A.Ş.’ den fiili zarar olarak 5.000 TL, yoksun kalınan kâr olarak 5.000 TL, ……. İnternet Hizmetleri A.Ş.’den fiili zarar olarak 20.000 TL, yoksun kalınan kâr olarak 20.000 TL olmak üzere toplam 50.000 TL maddi tazminata ilişkin belirsiz alacağının tespiti ile işletilecek yasal faizi ile davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davalılar … ve …… vekili cevap layihasında özetle; öncelikle HMK’nın 167. Maddesi uyarınca her iki davalıya yöneltilen davaların ayrılmasına,… … yönelik talepler bakımından huzurdaki davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine, asıl davadaki savunmaları doğrultusunda davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; “…Tüm dosya kapsamının ve delillerin değerlendirilmesi sonucunda; davacıların birden fazla satış kanalının mevcut olduğu bu satış kanallarından birinin kapanmasının davacıları fiili zarara ve kar kaybına uğratmayacağı,… … A.Ş nin reklam yükümlülüğünü yerine getirdiği, furition markalı ürünlerin satışının www…..com sitesinden de gerçekleşebildiği, bu sitenin kapanmasının alt bayilerin başka satış kanallarını kullanmasına engel oluşturmadığını, sözleşme ile bayilerin başka satış kanalları oluşturulmasına izin verildiğini bu durumun hukuka aykırı olmadığı, davacıların www…..com kanalının kapatılması dolayısıyla … … karşı alacak ve tazminat talebinde bulunamayacağı, davacılar ile …arasında akdedilen işbirliği sözleşmesine göre davalı …AŞ nin anılan sözleşmenin 9/2 maddesi uyarınca bir ay önceden ihtar etmek koşulu ile fesih etme hakkına sahip olduğu …tarafından bu sözleşmenin fesih şartına uygun olarak fesih edildiği, bu sebep ile sözleşmenin haksız fesihinden kaynaklanan fiili zarar ve kar kaybı talep edilemeyeceği hüküm vermeye elverişli denetime açık bilirkişi raporu ile anlaşıldığı, …” gerekçesiyle, asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
Bu karara karşı, asıl ve birleşen davaların davacıları vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ
Asıl ve birleşen dava davacıları vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle: önceki beyanlarını tekrarla;
Müvekkillerine başka mecralardan satış izninin tanınmış olması ile davalı …A.Ş.’ye periyodik güncelleme ve bakım nedeniyle internet sitesinin kapatma hakkı verilmesinin, davalılardan …A.Ş.’nin kendisine gelen siparişleri müvekkillerine iletmesine ilişkin yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığını, davalı… A.Ş.’den sipariş alınamadığı hususunun dosyada mübrez delillerle ispat edilmesine rağmen davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu,Asıl ve birleşen davalarda …A.Ş. ile imzalanan sözleşmeler incelendiğinde, müvekkillerinin ticari işletmelerini esasen … markalı ürünlerin web sitesi üzerinden satılabilmesi amacıyla kurduklarının görüleceğini, sözleşmelerin 10 yıllık süresi de dikkate alındığında söz konusu sözleşmelere olan güven ile müvekkilleri tarafından yüksek miktarda masraflar yapılarak ticari işletmeler kurulduğunu, müvekkilleri alt bayilik işinin yürütülmesi adına taraflar arasındaki sözleşme uyarınca tüm yükümlülüklerini yerine getirirken bir süre sonra … A.Ş.’nin asli edimi olan siparişleri iletme yükümlülüğünü yerine getirmediğini,
İlk derece mahkemesi gerekçesinin aksine, alt bayilik sözleşmesinin 7. maddesi uyarınca ….A.Ş.’ye Bayilik Web Sitesi güncelleme ve bakımını yapma hakkının verilmesinin bu yolla gelen siparişleri … A.Ş.’nin müvekkillerine iletmesi yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağını, İlk derece mahkemesinin, alt bayi tarafından taraflar arasındaki sözleşmede düzenlenmeyen herhangi bir satış kanalı ile yapılan brüt satışın %10’unu lisans ücreti olarak ödeyecek olmasını ve Alt Bayilik Sözleşmesi Ek Protokolünün 8. A. maddesini asıl ve birleşen davaların reddine gerekçe gösterdiğini, başka satış mecralarının açık olmasının sözleşmenin esaslı unsuru olmadığını, ilgili madde ile belirtilen hususun www…..com.tr adresi dışında herhangi bir satış olması halinde ödenecek lisans ücretine ilişkin olduğunu, … markalı ürünlerin esas satış yerinin online platform aracılığıyla olduğunu, başka mecralardan satış yapılmasının mümkün olması durumunun www…..com.tr adresine gelen siparişleri iletmeme yükümlülüğünü bertaraf etmeyeceğini, başka satış kanalı olarak tabir edilen dükkan satışlarının müvekkillerinin toplam aylık %1 cirosunu dahi oluşturmadığını, müvekkili davacıların lüks semtlerde yüzbinlerce lira harcayarak kurduğu ticari işletmelerin %1’lik dükkan satışları için kurulmadığını, işin esasının www…..com.tr üzerinden yapılacak satışlara ilişkin olduğunu, dükkan satışına izin verilmiş olmasının müvekkillerinin www…..com.tr adresinin kapalı tutulmasına ve buraya gelen siparişlerin iletilmemesine haklı neden oluşturmayacağını, mahkeme tarafından sektörel ve bilgisayar mühendisi bilirkişi atanmış olmasına rağmen sipariş edilen ürün ayrımı konusunda hiçbir inceleme yapılmadığını, sözleşmenin ana unsuru olan www…..com.tr web sitesi aracılığıyla siparişlerin iletilmemesinin akde aykırılık teşkil etmiş olduğunu ve müvekkillerinin zararlarının tazmini gerektiğini,TBK’nın 112. maddesi uyarınca, borcun hiç veya gereği gibi ifa edilmezse borçlu, kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe, alacaklının bundan doğan zararını gidermekle yükümlü olduğunu, müvekkillerinin taraflar arasındaki sözleşmede tanımlanan işleri yürütmek ve geliştirmek yatırım yaparak ticari işletme kurduğunu, müvekkillerinin uğradığı zararın ticari defter ve kayıtlarına ilişkin hesaplamaların dosyaya mübrez bilirkişi raporunun mali incelemeye ilişkin bölümünde yapıldığını, edimini ifa etmeme halinde kusursuzluğunu ispat yükünün davalı ….A.Ş.’ye ait olduğunu, kusursuzluğunu ispat edemeyen …A.Ş.’nin sözleşmeye aykırı hareket etmesi nedeniyle müvekkillerinin zararlarını tazmin yükümlülüğü altında olduğunu, davalı…A.Ş.’nin sözleşmeye aykırı davranışı sebebiyle zarara uğrayan müvekkillerinin zararını azaltmak için diğer kanallar yoluyla satışlarını devam ettirmesinin, davalının kusurlu hareketleri ile davacıları zarara uğrattığı ve bundan sorumlu tutulması gerektiği gerçeğini değiştirmeyeceğini,İlk derece mahkemesinin gerekçesinin kabulü halinde birden fazla tarafla ticari faaliyet yürüten her gerçek/tüzel kişinin, herhangi bir tarafın sözleşmeye aykırı davranması halinde, başkalarıyla yapmış olduğu ticari faaliyetler nedeniyle zararının tazminini talep edemeyeceği sonucunun ortaya çıkacağını, benzer işlerde aylar süren periyodik güncelleme ve bakım bahanesiyle siparişlerin iletilmemesine haklı neden oluşturacağını,…… A.Ş. tarafından 687.892-TL reklam harcaması yapılması nedeniyle reklam yükümlülüğünün yerine getirilmiş olduğuna dair hükme esas alınan bilirkişi raporunda ilgili reklam harcamalalarının hangi kalemlerden oluştuğuna, reklam harcamalarının hangi firmalara ne için yapıldığına dair hiçbir tespite yer verilmediğini, fatura içeriğine dair hiçbir tespit yapmayan bilirkişi raporunun yetersiz olduğunu ve hükme esas alınmasının hukuka aykırı olduğunu, 687.892-TL reklam harcamasının usulüne uygun yapıldığı tespit edilmiş olsa dahi, bu tespit reklam yükümlülüğünün yerine getirildiğinin tek başına ispat vasıtası olmayacağını, nitekim taraflar arasındaki sözleşme hükmünden davalı … A.Ş.’nin … işlerini geliştirmek, işletmek yükümlülüğünün olduğunun görüleceğini, taraflar arasındaki … Alt Bayilik Sözleşmesi’nin 10. maddesinin reklam, pazarlama ve tanıtım hususlarını düzenlendiğini, … … A.Ş.’nin 687,892-TL’lik reklam ve tanıtım için harcama yaptığının ve reklam yükümlülüğünü yerine getirdiğinin tespitinin ancak yapılan harcamaların döneminin ve kapsamının belirlenmesi ve benzer alanda faaliyet gösteren firmaların reklam harcamalarının objektif şekilde karşılaştırılması sureti ile ortaya çıkacağını,Davalılardan … A.Ş.’nin müvekkilleri ile kurmuş olduğu ticari ilişkinin bahsi geçen alt bayilik sözleşmesi ile bonnyfood ürünlerinin satışına dair 18.04.2014 tarihli sözleşmeden bağımsız olduğunu, ilk derece mahkemesinin ilgili ticari ilişkiyi söz konusu sözleşmeler kapsamında değerlendirmesinin ve çıkan sonuca göre hüküm kurmasının hukuka aykırı olduğunu, İlk derece mahkemesinin gerekçeli kararın 7. sayfasında belirttiğinden başka hiçbir tespit içermeyen gerekçeyle … A.Ş. ile olan ticari ilişkiye dair uyuşmazlık konusunda karar verdiğini, www…..com.tr adresinin kapalı olduğu dönemde … markalı ürünlerin siparişlerinin de www…..com adresine yöneltildiği konusunda taraflar arasında bir anlaşmazlık olmadığını, fakat … markasıyla ilgilenen ve buraya yöneltilen müşterilerin … A.Ş.’ye ait adreslerde çiçek ve hediye gibi birçok farklı ürün grubuyla karşılaştıklarını, bu durumun daha az meyve aranjmanı satılması ve daha fazla “royalty fee” ödenmesi sonucunu doğurduğunu, ortaklık yapısı aynı olan davalılar … A.Ş. ve … A.Ş. tarafından … işini tasfiye etmek adına bezdirme politikası uygulaması neticesinde www…..com.tr adresine gelen siparişlerin yok denecek kadar azaldığını, … markalı meyve aranjmanlarının satışı ile ilgili siparişlerin de davalı … A.Ş. tarafından haksız ve hukuka aykırı olarak kesildiğini, davalı …i A.Ş. dışında davalı … A.Ş. ile olan ticari ilişkinin kesilmesi nedeniyle de davacıların nezdinde fiili zarar ve kar kaybı yaşandığını, ilk derece mahkemesinin siparişlerin hangi hukuki ilişki kapsamında olduğunun tespitini yapmadığını,Dosya kapsamında görüşü alınan bilirkişi heyetinde sektör bilirkişisi ile bilgisayar mühendisi bilirkişi yer almasına rağmen davalı bilgisayarları incelenerek satılan ürün kapsamının ne olduğu konusunda bir inceleme yapılmadığını, asıl ve birleşen davalarda iddia ve taleplerinin tam olarak incelenmeden eksik incelemeyle karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu,Davalı …ile olan ticari ilişki ayrı bir hukuki incelemenin konusunu oluşturduğunu, davalı …’nin haksız ve hukuka aykırı olarak siparişlerin kesilmesine sebebiyet verdiğini, … A.Ş. kayıtları üzerinde satışlara ve bu satışların kapsamına ilişkin bir inceleme yaptırılması gerektiğini,Davalı … …’nin, ”bonny food” markalı ürünlere ilişkin siparişlerin iletimini taraflar arasındaki işbirliği sözleşmesi devam ederken haksız ve hukuka aykırı olarak kesmiş olduğunu ve bu şekilde müvekkillerinin zarara uğratıldığını,Davalı ……’nin taraflar arasındaki sözleşmeyi tazminatsız tek taraflı olarak fesih hakkı, taraflar arasındaki İş Birliği Sözleşmesinin 9.2. maddesinde düzenlenmiş olmakla birlikte, bu hakkın bir ay önceden yazılı olarak bildirilmesi gerektiğini, fakat ”Bonny Food” markalı ürünlere ilişkin belirtilen siparişlerin davalı …tarafından yapılan bu bildirim yapılmadan önce kesilmesinin akde aykırılık oluşturduğunu, davalı ……’nin fesih ihtarnamesini göndermeden çok önce sözlü olarak 23.09.2015 tarihinde siparişleri kesmiş olduğunu, ihtarnameyi ise 26.10.2015 tarihinde gönderdiğini, davalı …A.Ş. ile akdedilen işbirliği sözleşmesinde menfaatler dengesinin gözetilmediğini ve ayrıca feshe ilişkin şartın genel işlem şartı olduğunu, dolayısıyla TBK’nın 21. maddesi kapsamında yazılmamış sayılması gerektiğini, Bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasına ve asıl ve birleşen davaların kabulüne karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE
Asıl ve birleşen davalar, bayilik sözleşmesine aykırılık ve sözleşmenin haksız feshi iddialarına dayalı maddi tazminat davasıdır.
Asıl ve birleşen davalardaki dava dilekçelerindeki taleplerin değerlendirilmesinde; ayrı ayrı sözleşme ilişkisi çerçevesinde davalı … … A.Ş.’nin alt bayisi konumundaki davacılar …Restauran Tur … …, …Buketi..Şti’nin diğer davalı …ile aralarında yine farklı zamanlarda …… markalı ürünlerin satışına yönelik ayrı ayrı iş birliği sözleşmeleri akdedilmiş olduğu, davalılar arasındaki anlaşma uyarınca da belli bir süre davalı … …’nin internet sistemi üzerinden davalı ……’nin Türkiye’de satışını franchise sözleşmesi kapsamında üstlendiği ve ancak belli bir marka ürünün satışının yapılacağının kararlaştırıldığı, davacıların her iki davalıya ilişkin olarak davalılar ile kendileri arasında akdedilmiş bahsi geçen sözleşmelerin hukuka aykırı şekilde feshedildiği ileri sürülerek maddi zarar ve kâr kaybına yönelik tazminat talebinde bulunuldukları anlaşılmaktadır.İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, yukarıda açıklanan gerekçelerle asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiş; bu karara karşı, davacı vekili tarafından, yasal süresi içerisinde istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi uyarınca, istinaf başvuru nedenleriyle ve kamu düzenine aykırılık yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.
Esas ve Birleşen Davalarda, Davalı … … Açısından Yapılan Değerlendirmede;Esas davada; … … ile … arasındaki alt bayilik sözleşmesi kapsamında üçüncü kişilerin…… ait www…..com.internet sitesine verdiği siparişlerin … …’nin sistem yoluyla …Restauranta ileteceği ve …nin bu siparişleri üçüncü kişileri ulaştıracağı kararlaştırılmakla;… tarafından … …’nin bu şekilde gelen siparişleri …’ye iletmediği, böylece …nin kar kaybına uğradığı iddia edilmektedir. Edible …. A ile …… arasındaki franchise sözleşmesinin sona ermiş olduğu ve bu kapsamda Edible … A’nın alt franchise alanlarla sözleşme ilişkisi çerçevesinde çalışmaya devam etmek istememesi üzerine Edible A.’nın … … ile alt franchise alanlar arasındaki sözleşmelerin sona erdiğine ilişkin bildirimde bulunduğu anlaşılmaktadır.Edible … A, e posta yoluyla …… yetkili temsilcisi …’a gönderilen e mailde, son iki yılda satışların düşük raporlanarak www…..com. adresinin en az 75 gün kapalı tutulduğunu, … … A.Ş.’nin alt franchise alan şirketlerin sadece bonnyfood ve diğer …ürünlerini satmaları hususunda ikna ettiklerini, bu sebeple müşterilerin diğer … ürünlerini alamadığını, Edible … A. ile…… arasındaki sözleşme ilişkisine aykırılık oluşturacak şekilde ……’nin alt franchise alanlardan %25 oranında lisans ücreti tahsil ettiğini, ……’nin alt franchise alanları Edible … A şirketi mağazalarını kapatmaları konusunda ikna etmeye çalıştığını ihtaren bildirilmiştir.Dosya incerisindeki alt bayilik sözleşmesi isimli belgenin incelenmesinde, alt bayinin …Restaurant … Şti., baş bayinin ise … … … A.Ş. olduğu, sözleşmenin içeriğinden 30 Eylül 2009 tarihinde dava dışı …s İnternational ‘ın … … … A.Ş. ile Türkiye sınırları içerisinde … işlerini kurmak geliştirmek ve işletmek ve üçüncü kişilere alt bayilik vermek hususunda … … … A.Ş. ile baş bayilik sözleşmesi imzaladığı, sözleşme kapsamında … İnternaiol ‘ın alt bayilere karşı sözleşmeden doğan herhangi bir yükümlülüğü olmadığını, alt bayilerin sözleşmeden doğan yükümlülüklerin icrasını yalnızca baş bayi sıfatındaki …… … A.Ş.’den kararlaştırıldığı, sözleşmenin alt bayilik verilmesi alt bayilik bedeli ana başlığı altındaki b bendinin birinci maddesinde a bendinde; alt bayinin başlangıçta alt bayilik ücreti olarak baş bayi … … … A.Ş.’ye 30.000 USD +KDV ödemesi yapacağının kararlaştırıldığı, sözleşmenin 15. maddesindeki ” Alt bayiliğin feshi” başlığı altında baş bayinin sözleşme şartlarını yerine getirmemesi durumunda alt bayinin bu durumu ihbarname ile baş bayiye göndermesinden sonraki 30 gün içinde baş bayi tarafından maddi durumun düzeltildiği veya düzeltilmesine dair çaba harcandığını gösterir bir kanıt sunmadığı taktirde alt bayinin ihbarname ulaştıktan 30 gün sonra sözleşmeyi feshedebileceğinin düzenlendiği, bu başlık altında herhangi bir fesih durumunun meydana gelmesi halinde alt bayinin sözleşmeyi feshetmesinin sebepsiz yere fesih ve sözleşmenin ihlali anlamına geleceğini, b bendinde ise baş bayinin sözleşmeyi hangi hallerde sonlandırabileceğine ilişkin düzenleme yapıldığı, baş bayinin geçerli bir yazılı beyan ile sözleşmeyi sonlandırabileceği hallerin 22 madde halinde sayıldığı, 22. maddede, baş bayinin alt bayiden sözleşmeden doğan yükümlülüklerin ihlal edilmesi durumunda 50.000 USD cezai şart talep edebileceğinin düzenlendiği, sözleşmenin 15. maddesinin b bendinde ise söz konusu sözleşmenin baş bayilik sözleşmesinin sona ermesi ile kendiliğinden sona ereceği, aynı şekilde …İnternaiol’ın baş bayilik sözleşmesinde belirtilen sözleşmeyi üstlenme seçeneğini kullanmayacağını yazılı bir uyarıyı baş bayi veya alt bayiye göndermesi ile de sözleşmenin sona ereceği düzenlenmiştir. Söz konusu sözleşmenin 12.12.2013 tarihinden geçerli olmak üzere 12.12.2013 tarihinde imzalandığı, sözleşmenin altında … … … A.Ş. ile … Restaurant … Şti. kaşe ve imzalarının yer aldığı anlaşılmaktadır.Dosya içerisindeki Beyoğlu 28.Noterliği’nin 23.12.2015- … yevmiye numaralı ihtarnamesinin incelenesinde; keşideci …Restaurant … Şti., muhatabın …… A.Ş, olduğu, ihtarnamenin konusunun taraflar arasında imzalanan 12.12.2013 tarihli … markalı ürünlerin satışına yönelik alt bayilik sözleşmesinin… Restaurant … Şti. tarafından görülen lüzüm üzerine feshedildiği hususunun bildirilmesine ilişkin olduğu, ihtarnamenin içeriğinden …… A.Ş.’nin yükümlülüklerini ihlal etmesi sebebiyle … Restaurant … Şti.’nin zararının ortaya çıktığı, … Sepetinin 09.11.2015 tarihinde …Restaurant … Şti. Tarafından açılmış olan maddi tazminat davasında söz konusu ihtarnamenin düzenlendiği tarihe kadar süreç içerisinde alt bayilik sözleşmesine yönelik ihlalleri gidermediği ve gidereceğine dair kanıt sunmadığı bildirilmiştir.Kadıköy 20.Noterliğinin 28.12.2015 tarihli… yevmiye numaralı ihtarnamesinin incelenmesinde; keşide edenin … … A.Ş. muhatabın… Restaurant … Şti. olduğu, söz konusu ihtarnamenin konusunun muhatap tarafından önceden gönderilmiş 23.12.2015 tarihli ihtarnameye cevap verilmesi hususuna ilişkin olduğu, söz konusu ihtarnamede keşide edenin iddialarının franchise veren …Şirketinin sahibi ile muhatap … Restaurant … Şti.’nin gizli toplantılar yaptığı, bu toplantılar neticesi tüm alt bayilerin organize bir hareket ile mağazalarını kapalı tuttukları, sonrasında da franchise verenin talimatı neticesi sözleşmenin feshine ilişkin ihtarnamenin muhatap tarafından gönderildiği yönünde olduğu, keşide edenin…Restaurant …Şti. ile diğer alt bayilerin … Şirketinin talimatları doğrultusunda hareket ederek hep birlikte haksız rekabete sebebiyet verdikleri, sonuç olarak taraflar arasındaki 12.12.2013 tarihli sözleşmeye muhatap tarafından aykırı davranıldığı gerekçesiyle bu sözleşmenin, 15.madde uyarınca keşideci tarafından feshedildiği ihtaren bildirilmiştir….s Şirketi tarafından e- posta yoluyla 02.10.2015 tarihinde … … … A.Ş.- …dikkatine gönderilen yazıda; son iki yıl boyunca …… A.Ş. tarafından satışların düşük raporlandığı, dolayısıyla fiili satışları kayıt etmek için … … A.Ş.’nin kendi mağazaları ile kendisinden alt franchise alanlar tarafından gerçekleştirilen satışların ayrı bir veri tabanına kayıt edilerek fiiliyatta olandan daha düşük bir satış tutarı gösterdiğini, ana franchise sözleşmesi uyarınca frutatıon ürünlerin yegane kaynağı olarak …… A.Ş.’nin sahip olması gereken internet sitesi olan www…..com.tr. adresinin en az 75 günlük bir süre ile … … A.Ş. tarafından kaldırıldığını, akabinde … ürünlerini www.c…i.com. adresi üzerinden bonnyfood markası adı altında pazarlandığını ve bu satışların …s Şirketi tarafından raporlanmadığını, … … A.Ş. tarafından alt franchise alanların sadece bonnyfood ve diğer … ürünlerini satmaya ikna edildiğini, sonuç olarak müşterilerin … ürünlerini satın alma imkanının ellerinden alındığını, … … A.Ş.’nin tedarik malzemelerinin kendine ait mağazalardan ya da alt franchise alanlara ait yerlerden 2 yıl boyunca temin etmeyerek bunun yerine tedarik malzemelerini onaylanmamış tedarikçilerden temin ettiğini, alt franchise alanlardan E… Şirketi ve … … A.Ş. arasındaki sözleşmesi ilişkisini ayrılık teşkil edecek şekilde %15 oranında değil %25 oranında bir lisans ücreti tahsis edildiğini, yine … … A.Ş.’nin … markası ile rekabet içinde bulunan bonnyfood veya gurme markalar adı altında … aranjmanı faaliyetleri sunmak için mağazaları yeniden gelecekte açma vaadi ile alt franchise alanlarını …s Şirketi mağazalarını kapatmak hususunda ikna etmeye çalıştığını bildirerek, aradaki ana franchise sözleşmesine rekabet etmeme, gizlilik, markalara ilişkin yükümlülüklere yönelik maddelerin ihlali sebebiyle tazminat talep edileceği bildirilmiştir.İlk derece mahkemesince yapılan yargılamada alınan bilirkişi raporunda, davalı … … bakımından yapılan incelemede, tüm davacılar ve davalı … Sepetinin arasındaki alt bayilik sözleşmesinin bayilik web sitesi başlıklı 7. maddesi değerlendirilmiş, baş bayi ve veya … Şirketi’nin bayilik sisteminin web sitesinin bakımını yapacaklarını, her iki şirketin de bayilik sistemi web sitesini geliştirmek, bakımını sağlamak ve yürütmek ve güncellemek adına fonun aktiflerini kullanabilecek, dolayısıyla bayilik sistemi web sitesini periyodik olarak güncelleyebilecekleri ve değiştirebilecekleri düzenlenmiştir. Alt bayilik sözleşmesinin alt bayilik işleminin yürütülmesi 3.a başlıklı maddesinde, alt bayi, alt bayilik işini yalnızca belirtilen magaza yerinden yürütebilecek ve müşterilere bu şekilde hizmet sunacaktır şeklinde hüküm yer almaktadır. 12.12.2013 tarihli ek protokolün 8/i. bendinde ise doğrudan alt bayi magazalarında ve veya alt bayi tarafından iş bu sözleşmede düzenlenmeyen herhangi bir satış kanayla yapılan brüt satışın %10’u ve i bendinde, www…com.tr. Web sitesinden yapılan yönlendirmelerle oluşan brüt satışın %15’i ödemelerin her ayın en geç 7. gününe kadar alt bayinin lisans ücreti ödeyeceği kararlaştırılmıştır. Yine bahsi geçen protokolde lisans ücretine baş bayinin alt bayinin yürütülmesine izin verdiği herhangi bir iş faaliyetinden elde edilen brüt satışların dahil olacağı düzenlenmiştir. Dolayısıyla bilirkişilerce isabetli olarak www…..com.tr ve mağazada yapılan satışlar dışında başka kanallardan sözleşme konusu faaliyetin yürütülebileceği hatta bu bağlamda davalı … …’nin siparişlerini www….com.tr sitesine yönlendirdiği, sonuç olarak bu durumda herhangi bir sözleşmeye aykırılıktan bahsedilemeyeceği tespit edilmiştir. Yine bilirkişilerce internet sitesinin kapalı olduğu durumlarda dahi davalıların faaliyetlerini yürütebileceği başka mecraların mevcutta kullanıma açık olduğu sebebiyle www….com.tr internet sitesinin belli bir dönemde kapalı olmasının sözleşmeye aykırılık oluşturmadığı da tespit edilmiştir….s Şirketi’nin ile baş bayi arasında … işlerini kurmak, geliştirmek işletmek ve üçüncü kişilere alt bayilik vermek hususunda bir baş bayilik sözleşmesi imzalanmış olduğu, söz konusu düzenlemenin alt bayilik sözleşmesine ilişkin yapılmadığı anlaşılmakla, sözleşmenin tarafı olmayan … … A.Ş.’nin reklam yükümlülüğünü yerine getirmediğinden bahsetmek mümkün olmayacaktır. Dosya içerisinde davalı … … A.Ş.’nin reklam yükümlülüğünü yerine getirmemiş olmasından kaynaklı davacıların zarara uğradığı iddia edilmekle davacılar bu yöndeki iddialarını ispatlar nitelikte dosyaya belge sunulmamıştır.Davalı …bakımından alt bayilik sözleşmesinin bayilik web sitesi başlıklı 7. maddesi incelenmiş ve bu maddedeki baş bayi ve veya …s Şirketinin kendi tercihlerinde olarak bir veya birden fazla web sitesi kurabileceği yönündeki düzenleme uyarınca davacılar ve … … arasındaki alt bayilik sözleşmelerine konu … markalı ürünlerin www….com.tr. sitesi üzerinden satışının yapıldığı görülmektedir. 12.12.2013 tarihli ek protokolün 8. maddesinde, doğrudan alt bayi mağazalarında ve veya alt bayi tarafından iş bu sözleşmede düzenlenmeyen herhangi bir satış kanalıyla yapılan brüt satışın %10 ve www…..com.tr. sitesinden yapılan yönlendirmeler yapılan brüt satışın %15’i ödemelerin her ayın en geç 7. gününe kadar alt bayinin hak edişinde mutabık kalınması sonucu gerçekleşeceği, lisans ücretine baş bayinin alt bayinin yürütülmesine izin verdiği herhangi bir iş faaliyetinde elde edilen brüt satışların dahil olacağı düzenlenmekle, bunun neticesi www…..com.tr ve mağazada yapılan satışlar dışında dava dışı … Şirketinin ve davalı … … tarafından sözleşme konusu faaliyetin başka kanallar aracıyla yürütülebileceği sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple davacıların başka mecralardan satış izninin tanınmış olması ile davalı …A.Ş.’ye periyodik güncelleme ve bakım nedeniyle internet sitesinin kapatma hakkı verilmesinin davalılardan … A.Ş.’nin kendisine gelen siparişleri müvekkillerine iletmesine ilişkin yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığını yönelik istinaf sebebi yerinde değildir…. Şirketinin esas amacının baş bayilik sözleşmesi feshetmek olduğu, satış kanalı olarak www…..com sitesinin kullanılmasına izin vermediği, dolasıyla söz konusu satış kanalının kapatılmasında dava dışı …s Şirketinin sorumlu olduğu, dosya içerisindeki davalıların E…Şirketi ile yapmış oldukları yazışma tercümelerinden anlaşılmaktadır.
Bahsi geçen sebeplerle esas ve birleşen davalarda davalı … …’ne karşı açılan davanın reddedilmesinde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı kanaatine varılmış, bu davalıya yönelik istinaf başvuru nedenleri yerinde görülmemiştir.Esas ve Birleşen Davalarda, Davalı …Açısından Yapılan Değerlendirmede;Dosya içerisinde … iş birliği isimli belgenin incelenmesinde; sözleşmenin …… A.Ş. ile kısaca iş yeri olan …Restaurant … Şti. tarafından imzalandığını, sözleşmenin konusunun …nin sistem yoluyla kendisine ulaşan siparişleri dağıtım işini münhasır olmamak kaydıyla…Restaurant … Şti.’ye iletmekle yükümlü olduğunu hususunda düzenlendiği, sözleşmenin 5. maddesinde ”İş yerinin hak ve yükümlülükleri” başlığı altında düzenleme bulan maddesinin, 5.2. bendinde, iş yerinin çalışma şartlarının yerine getirmemesi durumunda bu durumun … tarafından iş yerine iletileceği, bu bildirimin yapılması üzerinden 24 saat geçmiş olmasına rağmen iş yerinden ….ine herhangi bir cevap verilmemesi veya verilen cevabın çalışma şartlarına aykırı olması veya … tarafından haklı görülmemesi durumunda …’nin söz konusu sözleşmede öngörülen tüm fesih haklarını kullanarak sözleşmenin 13. maddesinde kararlaştırılan cezai tazminatı da talep edebileceği, yine sözleşmenin 5.3. maddesinde iş yerinin sistem yoluyla kendisine ulaşan siparişlerde kullanacağı malzemenin tedarikin iş bu sözleşmeye aykırı şekilde sağlaması durumunda …’nin sözleşmede belirlenen fesih hakkını kullanabileceği ve 13. maddede belirtilen cezai şartı da iş yerinden talep edebileceği düzenlenmiştir. Sözleşmenin 9. maddesinde ”Sözleşmenin feshi” başlığı altında, taraflardan birinin sözleşme hükümlerini ihlal etmesi ve sözleşmeyi ihlal eden tarafa çekilen ihtarda verilen süreye rağmen bu ihlalin devam etmesi halinde tarafın sözleşmeyi derhal ve o tarih tarihi itibariyle feshetme hakkına sahip olduğu, bu durumda sözleşmeyi ihlal eden tarafın diğer tarafın zararını tazminle yükümlü olduğu; sözleşmenin 9.2. maddesinde ise …’nin ayrıca herhangi bir zamanda hiçbir gerekçe göstermeksizin ve bir ay önceden yazılı olarak bildirmek kaydıyla, sözleşmeyi tek taraflı olarak feshedebileceği, bu durumda iş yerinin herhangi bir alacak ve tazminat iddiasında bulunamayacağı kararlaştırılmıştır.Dosya içerisinde … Buketi ile …arasında yapıldığı anlaşılan …İş Birliği Sözleşmesinin ve…ile …arasında yapıldığı anlaşılan …İş Birliği Sözleşmesinin yer aldığı, bahsi geçen bu sözleşmelerinde az yukarıdaki işbirliği sözleşmesi ile aynı mahiyette olduğu görülmektedir.Sözleşmelerin genel olarak, davalı tarafından internet ortamında işletilen ticari işletmeye internet ortamında gönderilen müşteri taleplerinin, davalı tarafından sözleşme ilişkisi içinde bulunduğu iş yerlerine aktarılmasına ilişkin esaslar düzenlenmiştir. Sözleşmeyle, davalıya gelen siparişler bölgesine göre en seri şekilde anlaşma yaptığı iş yerlerine bildirilerek, siparişlerin müşterilere ulaştırılmasına ilişkin esaslar düzenlenmiştir. Sözleşmede, davacı bayie münhasırlık yetkisi veren bir hüküm bulunmadığı gibi, davalının davacıya verilecek satış ve siparişler yönünden asgari bir taahhüdü de bulunmamaktadır. Sözleşmenin 11. maddesinde, sözleşme süresi bir yıl olup, sözleşmenin sona ermesinden 30 gün önce tarafların herhangi birinin yazılı olarak fesih ihbarında bulunmaması halinde sözleşmenin aynı süre ve şartlarda en fazla bir yıl uzayacağı ve yenilenen birinci yılın sonunda tarafların karşılıklı olarak iradeleri ile yenilenmesi kararlaştırılmadığı takdirde kendiliğinden sona ereceği düzenlenmiştir. Sözleşmenin ne şekilde feshedileceği 9. maddede düzenlenmiştir. 9.1. maddede, tarafların birinin sözleşme hükümlerini ihlal etmesi ve sözleşmeyi ihlal eden tarafa çekilen ihtarda verilen süreye rağmen bu ihlalin devam etmesi halinde, diğer tarafın sözleşmeyi derhal feshetme hakkının bulunduğu, sözleşmenin bu şekilde feshi halinde ihlal eden tarafın karşı tarafa verdiği zararları tazmin edeceği kararlaştırılmıştır.Uyuşmazlık konusu olan sözleşmelerin 9.2. maddesinde ise; “…ayrıca, herhangi bir zamanda, hiç gerekçe göstermeksizin bir ay önceden yazılı olarak bildirmek kaydıyla sözleşmeyi tek taraflı olarak feshetme hakkı ve yetkisine sahiptir. Bu halde iş yeri herhangi bir alacak, tazminat ve sair hak iddiasında bulunamayacağı gibi hiç bir nam altında tazminat talep edemez” düzenlemesi bulunmaktadır.Taraflar tacir olup, sözleşme imzalanırken basiretli davranıp, sözleşmede öngörülen edimlerin sonuçlarını düşünmek zorundadırlar. Ahde vefa ilkesi gereğince taraflar sözleşme hükümlerine uymakla yükümlüdürler. Sözleşmede tarafların hak ve yükümlülükleri belirlenip feshin şartları kararlaştırılmıştır. Tacir olan davacının feshe ilişkin sözleşme hükmünün TBK’nın 25. maddesi anlamında dürüstlük kuralına aykırı haksız işlem şartı olduğunu ileri sürme hakkının, tacirin tedbirli ve özenli bir tacir olma yükümlülüğüyle birlikte yorumlanması gerekir. Kaldı ki; sözleşme hükümlerinin genel işlem şartı niteliğinde olsa bile TBK’nın 20 vd maddeleri uyarınca, genel işlem koşulu içeren sözleşme yapılması mümkündür. Bu tür sözleşmelerdeki hükümlerin geçersiz kabul edilebilmesi için aynı Kanun’un 25. maddesi uyarınca içerik denetimi yapılması gerekir. Tarafların her ikisi de tacir olup bu nedenle feshe ilişkin hükümlerin tacirin basiretli davranma yükümlülüğü ve sözleşme hürriyeti kapsamında ele alınması gereklidir. Bu itibarla sözleşmenin, feshe ilişkin hükümlerinin davacının durumunu dürüstlük kuralına göre ağırlaştıran haksız şart niteliğinde olduğundan da söz edilemez.
Bahsi geçen sebeplerle esas ve birleşen davalar açısından davalı …… karşı açılan davanın reddine dair ilk derece mahkemesi kararı isabetli bulunduğundan, davcı vekilinin bu konudaki istinaf nedenlerinin reddi gerekmiştir.
Açıklanan bu gerekçelerle, HMK’nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esas ve birleşen dosyalar açısından esastan reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-HMK’nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca, davacılar vekilinin asıl ve birleşen davalara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine,
2-Davacılar tarafından yatırılan istinaf başvuru harçlarının Hazineye irad kaydına; bakiye 23,40’ar TL istinaf karar harçlarının, asıl ve birleşen davaların davacılarından ayrı ayrı tahsiline, Hazineye gelir kaydına,
3-Davacılar tarafından istinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Gerekçeli kararın, Dairemiz Yazı İşleri Müdürlüğünce taraf vekillerine tebliğine dair;
HMK’nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 01.04.2021 tarihinde, oybirliğiyle ve temyizi kabil olmak üzere karar verildi.
KANUN YOLU : HMK’nın 361. maddesi uyarınca, iş bu gerekçeli kararın taraf vekillerine tebliğ tarihlerinden itibaren iki haftalık süreler içinde temyiz yolu açıktır.