Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/281 Esas
KARAR NO: 2023/1077 Karar
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
NUMARASI: 2019/300 Esas – 2022/136 Karar
TARİH: 17/02/2022
DAVA: Zayi Belgesi Verilmesi
KARAR TARİHİ: 22/06/2022
İlk derece Mahkemesinde yapılan inceleme sonucunda verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla dava dosyası incelendi:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesi ile, davacı şirket, 20.01.2010 tarihinden bu tarafa musluk ve vana imalatı işiyle iştigal ettiğini, müvekkilin bulunduğu … Sit. … Blok … Sok. No:… Ümraniye / İstanbul adresinde, 6.5.2019 tarihinde saat 14.40 -14.50 civarında büyük çaplı bir yangın meydana geldiğini, müvekkili davacıya ait işyerinin tamamen yandığını, bu yangın sebebiyle işyerinin içinde mevcut olan tüm ürün, malzeme, evrak, ticari evrak ve belgeler de tamamen yandığını, hiçbir malzeme ya da evrakın sağlam kurtarılmasının mümkün olmadığını, bu hususta İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığı tarafından düzenlenen Ümraniye Bölge Grup Amirliği’nin 7.5.2019 düzenleme tarihli 10.5.2019 olur tarihli Yangın Raporu’yla da sabit olduğunu, davacı şirketin arşivinde bulunan 2017 yılı ve öncesine ait tüm ticari defterleri, Şirketin Genel Kurul Karar Defterleri, yevmiye, kebir, envanter defterleri, imza sirkülerleri, fatura defterleri, alış-satış faturaları, irsaliye belgeleri, tahsilat makbuzları, personel özlük dosyaları ile iş akdi sonlanan personellerle yapılan protokoller, müşteriler ile yapılan protokoller, tüm ön muhasebe ve genel muhasebe defterleri, ticaret sicil belgeleri, tüm vergiye esas belgeler ile sair her türlü belge ve evrakların yangın nedeniyle zayi olduğunu, TTK M. 82/7 madde hükmü uyarınca, sayın mahkemeden, 2017 yılı ve öncesine ait yukarıda açıklanan tüm ticari defterler, faturalar, vergiye esas belgeler, ve sair her türlü belge ve evrakların yangın sebebiyle zayi olduğuna ilişkin zayi belgesi verilmesine karar verilmesini talep ettiği görülmüştür.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi 17/02/2022 tarih 2019/300 Esas 2022/136 Karar sayılı kararında; “…..Tüm dosya kapsamı ve deliller birlikte değerlendirildiğinde; davacıya ait ticari defter ve belgelerin bulunduğu … Sit. … blok …. Sokak no:… Ümaraniye/İstanbul adresinde yangın meydana geldiği, yangında davacıya ait defter ve belgelerin zayi olduğu anlaşılmış, defterinin ve belgelerin zayi olduğunun tespiti ile davacıya zayi belgesi verilmesine karar verilmiştir. Davacı tarafından her ne kadar ticari defter ve belgeler dışında diploma,lar, eğitici belgeleri, taşıma belgesi, iş yeri çalıştırma ruhsatı, marka patent belgesi vs. gibi bir kısım belgelerinde yazı olduğunun tespitini talep etmiş ise de; bu belgelerin kanun gereğince davacının saklamakla yükümlü olduğu belgeler olmadığından bu belgeler yönünden talebin reddine karar verilmiştir. Yine davacı vekili tarafından kısa karardan sonra gerekçeli karar henüz yazılmadan önce sunulan dilekçe ile 2017 yılına kadar müşterilerden alınan faturalar, irsaliye belgeleri, tediye makbuzları ve tahsilat makbuzları ile 2017 yılına kadar olan gider faturaları ve fişleri ile gider pusularının da zayi olduğunun tespitini talep etmiş ise de; gerek kısa kararının tefhiminden sonra mahkeme tarafından hükümde değişiklik yapılamayacağından hemde bu belgelerin zayi olduğunun ispatına dair herhangi bir belge, delil vs. olmadığından bu talebi dikkate alınmamış, davanın kısmen kabulüne karar verilerek aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur…”gerekçesi ile, 1-Davanın KISMEN KABULÜ ile, A)2013 yılına ait; Üsküdar … Noterliğinin 24.12.2012 tarih … yevmiye numarası ile tasdikli yevmiye defteri, … yevmiye numarası ile tasdikli defteri kebir ve … yevmiye numarası ile tasdikli envanter defteri, B)2013 yılına ait; Üsküdar … Noterliğinin 24.12.2012 tarih … yevmiye numarası ile tasdikli genel kurul toplantı ve müzakere defteri, … yevmiye numarası ile tasdikli ortaklar pay defteri, C)2014 yılına ait; Üsküdar … Noterliğinin 26.12.2013 tarih … yevmiye numarası ile tasdikli yevmiye defteri, … yevmiye numarası ile tasdikli envanter defteri, … yevmiye numarası ile tasdikli defteri kebir, D)2015 yılına ait; Üsküdar … Noterliğinin 19.12.2014 tarih … yevmiye numarası ile tasdikli yevmiye defteri, … yevmiye numarası ile tasdikli defteri kebir ve … yevmiye numarası ile tasdikli envanter defteri, E)2016 yılına ait, Üsküdar … Noterliğinin 23.12.2015 tarih … yevmiye numarası ile tasdikli defteri kebir, … yevmiye numarası ile tasdikli yevmiye defteri, … yevmiye numarası ile tasdikli envanter defteri, F)2017 yılına ait; Üsküdar … Noterliğinin 23.12.2016 tarih … yevmiye numarası ile tasdikli yevmiye defteri, … yevmiye numarası ile tasdikli kebir defteri ve … yevmiye numarası ile tasdikli envanter defteri,G)…-Matbaaya 22.06.2016 tarihinde bastırılmış olan …-… arası seri ve sıra numaralı faturalar, H) …-Matbaaya 22.06.2016 tarihinde bastırılmış olan …-… arası seri ve sıra numaralı sevk irsaliyelerinin zayi olduğunun tespiti ile davacıya TTK 82/7 maddesi gereğince zayi belgesi verilmesine,2-Davacının diğer taleplerinin REDDİNE, karar verilmiş ve karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile, müvekkilinin mukim bulunduğu … Sit. … Blok …. Sk. No:… Ümraniye/İstanbul adresinde, 06.05.2019 tarihinde saat 14.40-14.50 civarında büyük çaplı bir yangın meydana geldiğini; müvekkiline ait işyerinin tamamen yandığını, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen Ümraniye Bölge Grup Amirliği’nin 07.05.2019 düzenleme tarihli, 10.05.2019 olur tarihli, … S sayılı Yangın Raporu’yla da sabit olduğu üzere, tüm ofis malzemeleri, belgeleri ve ticari ve özel evraklar zayii olmakla, buna ilişkin yangın raporunun dosyaya sunulduğunu, Dava dilekçesinde talep olarak; ”Müvekkil Davacı’nın 2017 yılı ve öncesine ait tüm Ticari defterleri, Şirket Genel Kurul Karar Defterleri, yevmiye, kebir, envanter defterleri, imza sirkülerleri, fatura defterleri, alış-satış faturaları, irsaliye belgeleri, tahsilat makbuzları, personel özlük dosyaları ile iş akdi sonlanan personellerle yapılan protokolleri, müşteriler ile yapılan protokolleri, tüm ön muhasebe ve genel muhasebe defterleri, ticaret sicil belgeleri olmak üzere tüm vergiye esas belgeleri ve sair her türlü belge ve evrakları yangın mücbir sebebiyle zayii olduğundan zayi belgesi verilmesi ile gereğinin yapılmasını saygılarımızla bilvekale talep ederiz.” belirtildiğini, kısmen ret kararına dair belgeler yönünden talepte bulunulduğunu, Dava, delil dilekçesinde, beyanlarda ve dosyanın incelenmek üzere tevdi edildiği bilirkişi raporunun 10. sayfasında da yer aldığı üzere,”’imza sirküleri, alış faturaları, satış faturaları, tahsilat makbuzları (…) vergiye esas belgelerden beyannameler, tahakkuk fişleri ve ödeme makbuzlarına ilişkin kayıtların da yangında zayi olduğuna ilişkin kanaat mevcuttur.” denilmekle, 2017 yılına ait alış ve satış faturalarının da zayi olduğunun şüphesiz olduğunu, söz konusu belgelerin ticari kayıtlardan, resmi kamu kurum ve kuruluşlardan istendiğinde çıkartılabileceğini, bu yöndeki talepler doğrultusunda herhangi bir karar verilmediğinden cihetle, 22.02.2022 tarihli dilekçe ile; ”17.05.2019 tarihli dava dilekçemizde de yangında zayi olduğunu beyan ettiğimiz Müvekkil Şirket’e ait faturalar yönünden, Türk Ticaret Kanunu M.82’de yer alan ve Vergi Usul Kanunu uyarınca mali hesaplarda bildirilen ve Müvekkil Şirket’in asıllarını saklamakla mükellef olduğu ve fakat yangında zayi olan; 2017 yılına kadar; müşterilerden alınan faturalar (Alış Faturaları), İrsaliye belgeleri, Tediye makbuzları ve tahsilat makbuzları ve gider faturaları ve fişleri, gider pusulaları yönünden de Zayi Belgesi verilmesi talebimizin kabulünün kısa karara ve gerekçeli karara eklenmesi, talep edilmiştir. Davanın hasımsız olması ve söz konusu davanın en hızlı şekilde sürdürülmesi ve zayi belgesinin verilmesinin ivedilikle görülmesi gereken işlerden olması nedeniyle, söz konusu talebimizle ilgili herhangi bir karar verilmeyerek ve davanın işbu hususlar hakkında karar verilmesi” talep edildiğini, Yerel mahkeme tarafından gerekçeli karada; ”(…) davacı vekili tarafından kısa karardan sonra gerekçeli karar henüz yazılmadan önce sunulan dilekçe ile 2017 yılına kadar müşterilerden alınan faturalar, irsaliye belgeleri, tediye makbuzları ve tahsilat makbuzları ile 2017 yılına kadar olan gider faturaları ve fişleri ile gider pusularının da zayi olduğunun tespitini talep etmiş ise de; gerek kısa kararının tefhiminden sonra mahkeme tarafından hükümde değişiklik yapılamayacağından hemde bu belgelerin zayi olduğunun ispatına dair herhangi bir belge, delil vs. olmadığından bu talebi dikkate alınmamış,” gerekçesi ile talebimizi reddettiğini, 2017 yılına kadar müşterilerden alınan faturalar (Alış Faturaları), İrsaliye belgeleri, Tediye makbuzları ve tahsilat makbuzları, gider faturaları ve fişleri, gider pusulaları alış-satış belgelerinin de yangında zayi olduğuna ilişkin bilirkişi kanaati ve görüşü doğrultusunda, işbu evraklarla ilgili olarak da herhangi bir araştırma yapılmaksızın, bu yöndeki taleplerin, müvekkili şirketin saklamakla yükümlü olduğu belge olup olmadığına bakılmaksızın ve araştırılmaksızın reddine karar verildiğini, Davacı şirketin her ay ve yıl muhasebeleştirdiği ve vergi dairesine sunarak, beyanname işlerinde kullandığı fatura, fiş ve makbuzlar, TTK m. 82 yönünden müvekkili şirketin saklamakla zorunlu olduğu belgeler olduğunu, söz konusu belgelerin, her ay ve her yıl düzenli şekilde vergi dairesine bildirilmekle beyanname ve ödeme işlemi yapıldığını, red kararının müvekkili şirketin vergisel ve muhasebesel anlamda zarar doğuracak olması ve resmi kurum ve kuruluşların evrakların asıllarını talep etmesi halinde sunulamayacak olması ve bu konuda zayi belgesi de olmaması karşısında, cezai yaptırımlarla karşılaşması sonucunu doğuracağından yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK’nın 355. maddesine göre istinaf incelemesi; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır. Dava, TTK 82/7. maddesi gereğince zayi belgesi verilmesi talebine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, karara karşı davacı tarafça istinaf başvurusunda bulunulmuştur. Davacı vekili dava dilekçesi ile; Müvekkil Davacının mukim bulunduğu … Sit. … Blok … Sk. No:… Ümraniye/İstanbul adresinde, 06.05.2019 tarihinde saat 14.40-14.50 civarında büyük çaplı bir yangının meydana geldiğini, müvekkili davacıya ait işyerinin tamamen yandığını, bu yangın sebebiyle, işyerinin içinde mevcut olan tüm ürün, malzeme, evrak, ticari evrak ve belgeler de tamamen yandığını, hiçbir malzeme ya da evrakın sağlam olarak yangından kurtarılabilmesinin mümkün olmadığını, bu hususta, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen Ümraniye Bölge Grup Amirliği’nin 07.05.2019 düzenleme tarihli, 10.05.2019 Olur tarihli, … sayılı Yangın Raporu’yla da sabit olduğu üzere, Müvekkil Şirket’e ait işyerinin tümüyle yanması sonucu davacının 2017 yılı ve öncesine ait tüm Ticari defterleri, Şirket Genel Kurul Karar Defterleri, yevmiye, kebir, envanter defterleri, imza sirkülerleri, fatura defterleri, alış-satış faturaları, irsaliye belgeleri, tahsilat makbuzları, personel özlük dosyaları ile iş akdi sonlanan personellerle yapılan protokolleri, müşteriler ile yapılan protokolleri, tüm ön muhasebe ve genel muhasebe defterleri, ticaret sicil belgeleri olmak üzere tüm vergiye esas belgeleri ve sair her türlü belge ve evraklarının yangın sebebiyle zayii olduğundan bahisle zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.Davacı vekili ibraz ettiği 20/07/2019 tarihli beyan dilekçesi ile;Meydana gelen yangın neticesinde, 2010 yılında kurulan Müvekkili Şirket işletmesinde arşivli olarak bulunan 2017 yılı ve öncesine ait tüm ticari belgelerin zayii olduğu belirtilip dilekçe ekine eklediği 2013-2017 yıllarına ait ticari defterlerin tasdik bilgilerinin yazılı olduğu belge altında not olarak bu yıllar ve öncesine ait tüm alış satış faturaları, irsaliyeler, gider fiş ve belgeleri, tahsilat ve tediye makbuzları, resmi yazışma belgeleri, dilekçeler, beyannameler, bunların taakkuk fişleri ve ödeme makbuzlarının yangın esnasında yandığı belirtilmiştir. Dava dilekçesinde zayi olduğu belirtilen belgelerin listesinin yazılı olmadığı, bu durumda mahkemece, HMK. 31 madde uyarınca hakimin davayı aydınlatma yükümlülüğü kapsamında söz konusu yangında zayi olduğu belirtilen davacı şirkete ait belgelerin listesinin ve bu belgelerin yangında yanarak zayi olduğuna dair delillerin davacı vekili tarafından ibrazının sağlanarak ve zayi olan belgelerden hangilerinin TTK’nın 64-82 maddeleri kapsamında tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı yönünde bilirkişiden denetime elverişli rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi yerinde görülmemiştir. HMK’nın (Değişik:22/07/2020-7251/35md.)353/1-a6 maddesinde; “Mahkemece, uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin toplanmamış veya değerlendirilmemiş olması ya da talebin önemli bir kısmı hakkında karar verilmemiş olması.” hali, kararın kaldırılarak, dosyanın mahkemesine iadesi sebepleri arasında gösterilmiştir. Sonuç itibariyle, Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, ilk derece mahkemesi kararının HMK’nın 353/1.a.6 maddesi uyarınca kaldırılmasına ve yukarıda belirtilen hususlarda işlem yapılarak davanın usulüne uygun şekilde yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacının istinaf başvurusunun KABULÜ ile; İstanbul Anadolu 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 17/02/2022 tarih ve 2019/300 Esas – 2022/136 Karar sayılı kararının HMK’nın 353/1-a.6 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, dosyanın mahkemesine İADESİNE,2-Harçlar Kanunu gereğince istinaf eden davacı tarafından yatırılan istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye gelir kaydına, 3-İstinaf talep eden tarafından yatırılan istinaf karar harcının talep halinde davacıya iadesine, 4-İstinaf başvurusu için yapılan yargılama giderlerinin esas hükümle birlikte ilk derece mahkemesince yargılama giderleri içinde değerlendirilmesine, 5-Artan gider avansı olması halinde yatırana iadesine, 6-Kararın ilk derece mahkemesince tarafa tebliğe gönderilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 22/06/2023 tarihinde HMK’nın 362/1-g maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.