Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/1501
KARAR NO: 2023/1838
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARI VEREN
MAHKEME: İSTANBUL ANADOLU 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 31/07/2023
DOSYA NUMARASI: 2023/538 Esas – 2023/658 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
KARAR TARİHİ: 23/11/2023
İlk Derece Mahkemesinde yapılan inceleme sonucunda verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla dava dosyası incelendi:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili … A.Ş. uzun yıllar tekstil sektöründe faaliyet gösterdiğini, müvekkili şirketin faaliyetleri icabından yoğun şekilde mal alışverişi yaptığını, bu alışverişten kaynaklanan ticari faaliyetlerini kolaylaştırmak, para hareketliliklerini güvenli hale getirmek ve muhasebesini kontrol etmek amacıyla ticari faaliyet içerisinde olduğunu, ödemelerini çek tanzimi suretiyle yaptıklarını, müvekkili şirketin bu kapsamda lehine çek karnesi basılması için bankalara müracaat ettiğini, … Bankası Ilıca/Erzurum şubesine ile …/Erzurum Şubesinden lehin çek karnelerinin basılarak kendisine teslim edildiğini, müvekkilinin … banakıs Ilıca/Erzurum şubesi ve …/Erzurum Şubesi tarafından basılıp kendisine teslim edilen çek karnelerinde kayıtlı olan ” … A.Ş. … Bankası/Ilıca Şb. …, … A.Ş. … Bankası/Ilıca Şb. …, … A.Ş. … Bankası/Ilıca Şb. …, … A.Ş. … Bankası/Ilıca Şb. …, … A.Ş. …/Erzurum Şb. …, … AŞ. …/Erzurum Şb. …, … A.Ş. …/Erzurum Şb. …” çekleri Çekmeköy / İstanbul adresindeki şirket kasasında muhafaza ettiğini ancak orada bulamadığını, çalınma yada düşürme sonucu zayi ettiğini, söz konusu çeklerin boş olarak zayi edildiğini, çalınan yada kaybedilen boş çek yaprakların kötü niyetli şahısların eline geçmesi bu suretle doldurularak kullanılması müvekkilinin ve diğer 3. şahısların mağdur edilebileceğini, konu hakkında hırsızlık sebebine binaen 27/07/2023 tarihinde İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığına şikayette bulunulduğu, dava konusu çeklerin kötü niyetli şahıslar tarafından muhataba ibrazı halinde ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, dava konusu çeklerin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesi talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi 31/07/2023 tarih ve 2023/538 Esas – 2023/658 Karar sayılı kararı ile; ” Dava, TTK’nun 818/s madde hükmü delaletiyle aynı kanunun 757, 763 ve 764.madde hükümleri gereğince zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptali istemine ilişkindir. TTK.757-764.maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir.(TTK.652.m) HMK.114/h maddesi uyarınca davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması dava şartıdır. HMK 115/1 maddesi gereğince de Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Somut olaya gelince, davacının zayi nedeniyle iptali istenen çekin keşidecisi olduğu, TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan hamil olduğu, keşidecinin iptal kararı almakta hiçbir hukuki yararının bulunmadığı gözetilerek davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir. ” gerekçeleri ile; ” 1-Davanın hukuki yarara ilişkin dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine, … ” karar verilmiş ve verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İstanbul Anadolu 6. Asliye Ticaret Mahkemesi 31/07/2023 tarih ve 2023/538 E- 2023/658 K sayılı dosyasında yapılan yargılama neticesinde davanın reddi yönünde tesis edilen hükmün usul ve yasaya aykırı olduğunu, istinaf incelemesi neticesinde ortadan kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini, Mahalli mahkemede yapılan yargılama neticesinde “…TTK.757-764.maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. HMK.114/h maddesi uyarınca davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması dava şartıdır. Somut olaya gelince, davacının zayi nedeniyle iptali istenen çekin keşidecisi olduğu, TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan hamil olduğu, keşidecinin iptal kararı almakta hiçbir hukuki yararının bulunmadığı gözetilerek davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir….” gerekçesiyle çek iptali taleplerine ilişkin davanın reddine karar verildiğini, Tekstil sektöründe faaliyet gösteren müvekkili …’ya ait … Bankası Ilıca/ Erzurum Şubesi ve …/Erzurum Şubesi tarafından verilen çeklerin çalınma yahut düşürme sonucu zayi olduğunu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 818. maddesi yollamasıyla uygulanacak 757. maddesi hükmü doğrultusunda söz konusu çeklerin iptali gerektiğini, Söz konusu çekler boş olarak zayi olduğundan çalınan yahut kaybedilen bu boş çek yapraklarının kötü niyetli şahısların eline geçmesi, bu suretle doldurularak kullanılması ve bu suretle gerek müvekkilin gerekse diğer 3. şahısların mağdur edilmesi durumlarının kuvvetle muhtemel olduğunu, bu sebeple davayı açmakta çek sahibi müvekkilinin hukuki yararı bulunmakta olduğunu, buna rağmen ilk derece mahkemesinin keşidecinin iptal kararı almakta hiçbir hukuki yararının bulunmadığı gözetilerek davanın reddi yönünde hüküm tesis etmesinin, hükmü hukuka aykırı hale getirdiğini beyanla; İzah edilen sebeplerle İstanbul Anadolu 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin 31/07/2023 tarih ve 2021/538 E- 2023/658 K sayılı dosyasında tesis edilen hüküm hakkında yapılacak istinaf incelemesi neticesinde ilk derece mahkemesinin usul ve yasaya aykırı hükmünün ortadan kaldırılması ile davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK’nın 355. maddesine göre istinaf incelemesi; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır. Dava, TTK’nın 818/s atfıyla uygulanması gereken 757- 764. madde hükümlerine göre zayii nedeniyle çek iptali talebine ilişkindir. Mahkemece keşidecinin çek iptali davası açmakta hukuki yararı bulunmadığı gerekçesi ile hukuki yarar dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiş, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur. TTK’nın 757-764.maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK’nın 651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. Keşidecinin, muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmamaktadır. Çek ibraz edildiği takdirde, hak talep eden hamile karşı menfi tespit davası açma imkanı mevcuttur. HMK’nın 114/h maddesi uyarınca davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması dava şartıdır. Yine TTK’nın 651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. Keşidecinin iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmamaktadır. Davacı keşidecinin, hamil adına bu davayı açmakta hukuki yararı ve aktif husumet ehliyeti bulunmamaktadır. Bunun yanında dava konusu çekler henüz keşide edilmemiş olmakla kambiyo senedi vasfına haiz olmayan boş çek yapraklarıdır. Keşideci hesap sahibinin boş çekler için de çeklerin iptalini talep etmekte hukuki yararı bulunmamaktadır. Bu hususlar gözetilerek Mahkemece dava konusu çeklerin keşidecisi tarafından açılan iş bu davanın reddine karar verilmesi isabetli olup, aksi yöndeki davacı vekilinin istinaf sebebi yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; ilk derece mahkemesi karar ve gerekçesi usul ve yasaya uygun olup, kamu düzenine aykırılık da tespit edilmediğinden, davacının istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK’nun 353/1-b1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’ nın 353/1-b-1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE, 2-Harçlar Kanunu gereğince istinaf eden tarafından yatırılan istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye gelir kaydına, 3-Karar tarihi itibariyle Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 269,85 TL istinaf karar harcı peşin olarak yatırılmış olmakla, başkaca harç tahsiline yer olmadığına, yatırılan harcın hazineye gelir kaydına, 4-İstinaf yargılama giderlerinin istinaf talep eden üzerinde bırakılmasına, 5-Artan gider avansı bulunması halinde yatıran tarafa iadesine, 6-Kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğe gönderilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 23/11/2023 tarihinde HMK’nın 362/1-ç maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.