Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/1017
KARAR NO: 2023/1575
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARI VEREN
MAHKEME: İSTANBUL 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 14/03/2023
DOSYA NUMARASI: 2022/860 Esas – 2023/189 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
KARAR TARİHİ: 19/10/2023
İlk Derece Mahkemesinde yapılan inceleme sonucunda verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla dava dosyası incelendi:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin müşteri tarafından tahsil amacıyla verilmiş … A.Ş. Sultançiftliği Şubesi muhataplı, keşidecisi … olan, 31/01/2019 keşide tarihli … çek numaralı, 45.000 TL bedelli çekin şube nezdinde kaybolduğunu, tüm aramalara rağmen bulunamadığını bildirmiş, öncelikle ödeme yasağı kararı verilmesini, dava konusu çekin zayii olması nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi 14/03/2023 tarih ve 2022/860 Esas – 2023/189 Karar sayılı kararı ile; ” Dava, Türk Ticaret Kanunu’ nun 651. ve izleyen maddeleri hükümlerine dayalı olarak açılmış olup, çekin zayi nedeniyle iptali istemine ilişkindir. Mahkememizce dava konusu çeke ilişkin yasal ilanların yaptırılmasına, çek bedelinin % 15 i oranında teminat karşılığında çekler hakkında ödeme yasağı kararı verilmesine karar verilmekle, davacı tarafça ilanlar yaptırılmış, tayin edilen teminat ikmal edilmekle ödeme yasağı kararı verilmiştir. Çeke ilişkin ilanların yaptırıldığı anlaşılmakla, Ticaret Sicil Gazetesi örnekleri dosyamız içerisine alınmıştır. Mahkememizce dava konusu çekin muhatabı bankaya müzekkere yazılarak çekin bankalarından verilip verilmediği, çek bilgilerinin doğru olup olmadığı, ibraz edilip edilmedikleri hususlarında bilgi verilmesi istenilmiş, … tarafından verilen 19/12/2022 tarihli cevabi yazıda, … seri numaralı çekin … Sultançiftliği Şubesi müşterisi … (VKN: …) firmasının …-…-… numaralı hesabına bağlı olduğu, vade tarihinin 31/01/2019 olduğu, çekin … A.Ş.-… Çatalca Şubesinde 31/01/2019 tarihinde karşılıksız işlem gördüğünün bildirildiği, … A.Ş.’ye yazılan müzekkereye verilen cevabi yazıda çekin bir suretinin mahkememize gönderildiği, … seri numaralı çekin 31/01/2019 tarihinde keşide edildiği, 45.000,00 TL bedelli olduğu, bankalardan gelen cevaplarda dava konusu çekin … Kalıp Tic Ltd ŞTi tarafından ibraz edilip karşılıksız işlemi yapıldığı cevabının verildiği görülmüştür. Davacı vekiline çeki ibraz edip karşılıksız işlemi yaptıran … Tic. Ltd. Şti. Aleyhinde istirdat davası açması ve mahkeme ile dosya numarasını dosyamıza bildirmesi hususunda ihtaratlı tebligat çıkarıldığı, tebligatın 22/01/2023 tarihinde davacı vekiline tebliğ edildiği, davacı vekilince kesin süre içerisinde istirdat davasına ilişkin mahkememize bilgi verilmediği anlaşılmıştır. Zayi olduğundan bahisle iptali talep edilen çekin ibraz edildiği, davacıya çeki ibraz eden şirket hakkında istirdat davası açması bakımından kesin süre verildiği, kesin süre ve ihtara rağmen istirdat davası açılmadığı anlaşılmakla davacının davasının reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. ” gerekçeleri ile; ” 1-Davacının davasının REDDİNE, 2-Ödeme yasağı kararının kaldırılmasına, … ” karar verilmiş ve verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Yerel mahkeme tarafından verilen kararda, “Mahkememizce dava konusu çekin muhatabı bankaya müzekkere yazılarak çekin bankalarından verilip verilmediği, çek bilgilerinin doğru olup olmadığı, ibraz edilip edilmedikleri hususlarında bilgi verilmesi istenilmiş, … tarafından verilen 19/12/2022 tarihli cevabi yazıda, … seri numaralı çekin … Sultançiftliği Şubesi müşterisi … (VKN: …) firmasının …-…-… numaralı hesabına bağlı olduğu, vade tarihinin 31/01/2019 olduğu, çekin … A.Ş.-1080 Çatalca Şubesinde 31/01/2019 tarihinde karşılıksız işlem gördüğünün bildirildiği, … A.Ş.’ye yazılan müzekkereye verilen cevabi yazıda çekin bir suretinin mahkememize gönderildiği, … seri numaralı çekin 31/01/2019 tarihinde keşide edildiği, 45.000,00 TL bedelli olduğu, bankalardan gelen cevaplarda dava konusu çekin … Tic Ltd ŞTi tarafından ibraz edilip karşılıksız işlemi yapıldığı cevabının verildiği görülmüştür. Davacı vekiline çeki ibraz edip karşılıksız işlemi yaptıran … Tic. Ltd. Şti. Aleyhinde istirdat davası açması ve mahkeme ile dosya numarasını dosyamıza bildirmesi hususunda ihtaratlı tebligat çıkarıldığı, tebligatın 22/01/2023 tarihinde davacı vekiline tebliğ edildiği, davacı vekilince kesin süre içerisinde istirdat davasına ilişkin mahkememize bilgi verilmediği anlaşılmıştır. Davacı vekiline çeki ibraz edip karşılıksız işlemi yaptıran … Tic. Ltd. Şti. Aleyhinde istirdat davası açması ve mahkeme ile dosya numarasını dosyamıza bildirmesi hususunda ihtaratlı tebligat çıkarıldığı, tebligatın 22/01/2023 tarihinde davacı vekiline tebliğ edildiği, davacı vekilince kesin süre içerisinde istirdat davasına ilişkin mahkememize bilgi verilmediği anlaşılmıştır.” gerekçesi ile davanın reddine karar verildiğini, Kıymetli evrakın ziyaında, davaya konu kıymetli evrakı elinde bulunduran kimseye karşı istirdat davası açılması gerektiğini, Huzurdaki davada ise; müvekkil bankaya çeki teslim eden “… Tic. Ltd. Şti.”ye karşı istirdat davası açılmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ise de çekin, müvekkil banka nezdinde kaybolmuş olup istirdat davası açılması gerektiği belirtilen Roltin Tekstilde bulunmamakta olduğunu, bu durumda, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 758 gereği; kıymetli evrakı eline geçiren kişinin bilinmesi halinde istirdat davası açılması için süre verilmekte olduğunu,
“MADDE 758- (1) Poliçeyi eline geçiren kişi bilindiği takdirde, mahkeme, dilekçe sahibine iade davası açması için uygun bir süre verir.” Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2015/6111 E., 2015/13252 K., 09.12.2015 T. sayılı Kararının; “Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkin olup, mahkemece dava konusu çekin dava dışı şirkette olduğu ve kaybolmadığı gerekçesiyle yazılı şekilde davanın reddine karar verilmiştir. Ancak, 6102 sayılı TTK’nın 818/1-s maddesinin yollamasıyla çeklerde de uygulanması gereken 758. maddesi uyarınca dava sırasında ÇEKİ ELİNDE BULUNDURANIN BİLİNMESİ HALİNDE MAHKEMECE BU KİŞİ ALEYHİNE İSTİRDAT DAVASI AÇMAK ÜZERE SÜRE VERİLİP, dava açılmaması halinde ödeme yasağı ile ilgili bir karar vermesi gerekmektedir. Bu durumda, mahkemece yukarıda açıklandığı üzere TTK’nın 758. maddesi uyarınca işlem yapılması gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.” şeklinde olduğunu, Huzurdaki davada çeki eline geçiren kimse bilinmediğinden ve çekin, … Tic. Ltd. Şti.’nin elinde bulunmaması nedeni ile anılan şirkete karşı istirdat davası açılmamış olmasının gayet doğal olduğunu, Dolayısıyla yerel mahkeme tarafından istirdat davası açılması yönünde süre verilmesinin, yukarıda detayları belirtilen yasa hükmüne açıkça aykırılık teşkil etmekle birlikte hatalı olarak verilen kararın yerine getirilmemesi nedeniyle davanın reddine karar verilmesinin de hükmün hatalı olduğunu ve ortadan kaldırılması gerektiğini ortaya koymakta olduğunu, İşbu sebeple yerel mahkeme tarafından verilen kararın hatalı olması nedeni ile ortadan kaldırılarak davanın kabulüne, dava konusu çekin zayii olması sebebiyle çek için öncelikle T.T.K. nun 818. maddesinin atfıyla 757. maddesi gereğince çek bedelinin borçlu/ borçlular tarafından 3. şahıslara ödenmemesi için ödeme yasağı kararı ve dava neticesinde zayii çekin iptaline karar verilmesini talep ettiklerini beyanla; Açıklanan ve re’sen takdir edilecek nedenlerle; – Öncelikle ödeme yasağı kararı verilmesini, – Dosyadaki delillerle ve savunmalarla bağdaşmayan hukuka aykırı İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 14/03/2023 tarih ve 2022/860 E- 2023/189 K sayılı kararının istinaf yolu ile incelenip, itirazları kapsamında düzeltilerek; – Davanın kabulü ile dava konusu çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK’nın 355. maddesine göre istinaf incelemesi; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır. Dava; TTK’nın 818/s atfıyla uygulanması gereken 757- 764. madde hükümlerine göre açılmış zayi nedeniyle çek iptali davası olup, çekin ibraz edilmesi üzerine davacı vekiline verilen süre içerisinde çek istirdatı davasının açılmaması sebebiyle Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur. TTK’nın 764. maddesine göre elden çıkan poliçe, verilen süre içerisinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir. TTK’nın 758. maddesine göre poliçeyi eline geçiren kişi bilindiği takdirde, mahkeme, dilekçe sahibine iade davası açması için uygun bir süre verir. Dilekçe sahibi verilen süre içinde davayı açmazsa, mahkeme, muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır. TTK’nın 763. maddesine göre elden çıkan poliçe mahkemeye sunulursa, mahkeme, iade davası açması için dilekçe sahibine uygun bir süre verir. Dilekçe sahibi bu süre içinde dava açmazsa, mahkeme, poliçeyi, sunmuş olana geri verir ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır.Çek iptali isteminde, yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, 6102 sayılı TTK’nın 818/s bendinin atfıyla aynı Yasa’nın 758. maddesi gereğince iptali istenen çeki elinde bulundurana karşı davacı tarafa istirdat davası açmak üzere süre verilmesi, bu süre içerisinde istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığı düşünülerek esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddine dair hüküm kurulması gerekir. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 25.02.2015 tarih, 2014/17245 Esas, 2015/2482 Karar, 31.10.2016 tarihli, 2015/11662Esas, 2016/8538 Karar, 23.05.2016 tarihli, 2015/10802Esas, 2016/5494 Karar sayılı ilamları). Somut davada; dava konusu … Sultançiftliği Şubesine ait … seri nolu 31/01/2019 keşide tarihli 45.000,00 TL bedelli çekin keşidecisinin …, lehtarının … Tic. Ltd. Şti., cirantalarının sırasıyla … Tic. Ltd. Şti., … Tic. A.Ş., … Tic. Ltd. Şti. olduğu ve çekin en son hamil tarafından takas bankası olan davacı bankaya cirolandığı ve banka tarafından çeke karşılıksız işlemi yapılmadığı görülmüştür. Davacı vekili, çekin hamili tarafından bankaya cirolanarak ibraz edildiğini ve bankada kaybolduğunu, bu sebeple çekin zayi sebebiyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir. Dava konusu çek cirolanmak suretiyle davacı bankaya devredilmiş ve böylelikle davacı banka yetkili hamil konumuna gelmiştir. Dolayısıyla bankanın iş bu çek iptali davasında aktif husumet ehliyeti bulunmaktadır. Banka çek aslının kendi bankalarında kaybolması sebebiyle çekin iptalini talep etmiş, Mahkemece çekin bankaya … Tic. Ltd. Şti. tarafından ibraz edilmesi sebebiyle davacıya verilen süre içerisinde çek istirdatı davası açılmadığından bahisle davanın reddine karar verilmiştir. Ancak dava konusu çek … Tic. Ltd. Şti. tarafından davacı bankaya ciro edilmiş ve banka en son yetkili hamil konumuna gelmiştir ve çekin bankada kaybolduğu iddiası ile iş bu çek iptali davası açılmıştır. Mahkemece çek iptaline ilişkin yasal ilanlar yaptırılmış ve belirlenen süre içerisinde çek ibraz edilmemiştir. Bu durumda Mahkemece davanın kabulüne ve dava konusu çekin iptaline karar verilmesi gerekirken, … Tic. Ltd. Şti. aleyhine çek istirdatı davası açılmaması gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi yerinde olmamıştır. Bu sebeple davacı vekilinin istinaf başvuru sebebi yerinde görülmüştür. Açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, ilk derece mahkemesi kararının HMK’nın 353/1-b2 maddesi uyarınca kaldırılarak, yeniden yargılama yapılması gerekmediğinden, Dairemizce yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne, dava konusu çekin iptaline, çek ibraz süresi geçtiğinden ödeme yasağı konulması talebinin reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmış ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1-Davacının istinaf başvurusunun KABULÜ ile; İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 14/03/2023 tarih ve 2022/860 Esas – 2023/189 Karar sayılı kararının HMK’ nın 353/1-b2 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, Dairemizce yeniden esas hakkında hüküm kurularak; Davanın KABULÜ ile; Dava konusu … A.Ş. Sultançiftliği Şubesi’ne ait, 31/01/2019 keşide tarihli, keşidecisi … olan, … çek nolu ve 45.000,00 TL bedelli çekin ZAYİ NEDENİYLE İPTALİNE, Çek ibraz süresi geçtiğinden ödeme yasağı konulması talebinin reddine,
İLK DERECE MAHKEMESİ YÖNÜNDEN; 2-Dairemiz karar tarihi itibari ile yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 269,85 TL maktu karar ve ilam harcından peşin alınan 80,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 180,15 TL’ nin davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına, 3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 4-Bakiye gider avansı bulunması halinde davacıya iadesine,
İSTİNAF YÖNÜNDEN; 5-Harçlar Kanunu uyarınca istinaf eden davacı tarafından yatırılan istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye gelir kaydına, istinaf karar harcının talep halinde davacıya iadesine, 6-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 7-Bakiye gider avansı bulunması halinde davacıya iadesine, 8-Kararın ilk derece mahkemesince davacıya tebliğe gönderilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 19/10/2023 tarihinde HMK’ nın 362/1-ç maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.