Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2021/192 Esas
KARAR NO: 2023/405 Karar
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
NUMARASI: 2019/415 Esas – 2020/377 Karar
TARİHİ: 23/09/2020
DAVA: Çek İstirdadı-Menfi Tespit
KARAR TARİHİ: 09/03/2023
İlk derece Mahkemesinde yapılan inceleme sonucunda verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla dava dosyası incelendi:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, davacı … San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, davaya konu lehdarı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. olan, … Bankası A.Ş. Eskişehir Porsuk Şubesi’ne ait, … çek nolu, 23.09.2014 tarihli, 12.893,01-TL bedelli çeki keşide ettiğini, çekin 02.09.2014 tarihinde, lehdara gönderilmek üzere davaya konu edilmeyen çekler ile birlikte … Kargo isimli firmaya teslim edildiğini, gönderinin taşıma esnasında kaybedildiğini ve 05.09.2014 tarihinde kayıp fişi verildiğini, davalı … Tekstil Plas. Gıd. ve San. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin 13.10.2014 tarihinde dava konusu çekle ilgili olarak İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyasıyla icra takibinde bulunduğunu, dava konusu çek lehdarı … Plastik’in 23.10.2014 tarihinde, İstanbul 8. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2014/1507 sayılı dosyası ile imzaya ve borca itiraz ettiğini, dava konusu çekin davalılarca ciro edilerek bankaya ibraz edildiğini, söz konusu çekin kayıp olması sebebiyle ödeme gününde çek bedelinin banka hesabında bulundurulmadığını, bunun üzerine söz konusu çekin arkasına çek karşılıksızdır ibaresinin işlendiğini, davalılarca dava dışı bir çok kayıp çekin bankaya ibraz edilmesinin davalıların kötü niyetli olduklarının ispatı olduğunu ileri sürerek dava konusu çek hususunda müvekkili firmanın davalılara borçlu olmadığının tespiti ile dava konusu çekin istirdatına, dava konusu çekin arkasındaki karşılıksızdır ibaresinin kaldırılmasına, davalıların takip konusu alacağın %20 sinden aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesine, yargılama giderleri ile ücreti vekâletin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalılardan … vekili cevap dilekçesinde özetle, davacının aktif dava ehliyetinin olmadığını, davacı şirketin basiretsiz ve ağır kusurlu davranışıyla oluşan zarardan tek sorumlu olduğunu, sunulan belgelerin çekin kargoda kaybolduğu iddiasını ispattan uzak olduğunu, müvekkilinin dava konusu çekin meşru, haklı ve iyiniyetli hamili olduğunu, çekin çalınmak suretiyle zayi edilmiş olmasının müvekkilin yetkili hamil olmasına engel teşkil etmeyeceğini, TTK.m. 790’ın “cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlasıldıgı takdirde yetkili hamil sayılır” hükmü uyarınca yetkili hamil olduğunu, davacının çek bedelini bankada bulundurmamakla temerrüde düştüğünü ve hakkında icra takibi yapılmasına sebebiyet verdiğini, kargo ile gönderildiği bildirilen söz konusu çeklerden hangileri üzerinde hak sahipliği bulunduğunu belgelere dayanarak ispat etmek zorunda olduğunu, davacı yanın müvekkiline yönelik kötüniyet bayanlarının kabul edilemez olduğunu beyan ederek davanın reddine, ve davacı tarafın % 20’den aşağı olmamak üzere tazminat ödemesine, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davacı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi 23/09/2020 tarih 2019/415 Esas – 2020/377 Karar sayılı kararında; “Dava, çek istirdadı davasıdır.Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının … Bankası A.Ş Eskişehir Porsuk Şubesine ait hesaptan keşide edilen … numaralı 23/09/2014 keşide tarihli 12.893,01 TL bedelli çek nedeni ile davalılara borçlu olup olmadığı, dava konusu çekin istirdadı gerekip gerekmediği hususlarındadır. Dava konusu çek görüntüsünün incelenmesinde, … Bankası A.Ş Eskişehir Porsuk Şubesine ait hesaptan keşide edilen … numaralı 23/09/2014 keşide tarihli 12.893,01 TL bedelli lehtarı … Boya ve Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti, cirantaları sırasıyla … Tekstil Ltd. Şti, … Tedarik A.Ş. (davalı gösterilmiş ise de, hakkındaki dava takipsiz bırakılmış olup işlemden kaldırma ve açılmamış sayılma kararı verilen borçlu), … ve … olan çek olduğu anlaşılmıştır. İlgili İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyanın incelenmesinde, davalı alacaklı … tarafından 13/10/2014 tarihinde dava konusu 23/09/2014 vade tarihli, 12.893,01 TL bedelli çekten kaynaklanan alacağın tahsili amacı ile … (davacı), … Ltd. Şti, … A.Ş. ve … San. ve Tic. Ltd. Şti. aleyhine ilamsız icra takibi başlatıldığı anlaşılmıştır. Davacının ticari defterleri ve belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak talimat yolu ile S.M.M.M …’dan aldırılan 27/09/2018 tarihli raporda özetle; Davacı 2014 yılı ticari defterlerin kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş olup, açılış onayları ile 2014 yılı yevmiye defterinin kapanış onaylarının yaptırıldığı, davaya konu olan … Bankası Eskişehir Porsuk Şubesine ait lehtarı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. olan … nolu 23.09.2014 vade tarihli 12.893,01 TL bedelli çekin davacı tarafından dava dışı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti.’nden alınan mallar karşılığında düzenlenen fatura borcuna karşılık borcundan düşülmek üzere … San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne verildiği , davacının … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti.nden almış olduğu mallar karşılığında düzenlenen faturalara ait borcuna karşılık düzenlemiş olduğu, … Bankası Eskişehir Porsuk Şubesine ait lehtarı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. olan … nolu 23.09.2014 vade tarihli 12.893,01 TL bedelli çeki 02.09.2014 tarihli yevmiye kaydında cari hesaptan düşmek suretiyle 05.09.2014 tarihinde kayıp fişine istinaden ise söz konusu çekin bedeli kadar cari hesaba ilave etmek suretiyle kayıt ettiği, davaya konu olan kargo firması tarafından kaybolduğu bildirilen dava konusu çekin bedeli otan 12.893,01 TL’nin davacı tarafından … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin banka hesabına 20.10.2014 tarihinde EFT vermek suretiyle ödendiği, davacı tarafından … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. nden alınan mallar karşılığında düzenlenen fatura borcuna karşılık borcunda düşülmek üzere … San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne verdiği … Bankası Eskişehir Porsuk Şubesine ait lehtarı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. olan … nolu 23.09.2014 vade tarihli çekin bedeli olan 12.893,01 TL’nin dava dışı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti.’ nin banka hesabına 20.10.2014 tarihinde ödenmiş olması nedeniyle … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ve davalı şirketlere borcunun bulunmadığı beyan edilmiştir. Dava konusu çekin … Kargo Firmasına verildiği ve kargoda kaybolduğu iddia edilmiş, çekin kıymetli evrak niteliği gereği güvenle tedavülü ilkesi uyarınca kargo şirketleri bu tür değerli gönderileri özel usullere tabi olarak nakil ve muhatabına teslim etmekle yükümlü olduğundan somut olayda, davacının dava konusu çeki muhatabına adi kargo ile göndermiş olup basiretli bir tacir gibi davrandığından söz edilemez. Ayrıca dava konusu çekin kargoyla gönderildiği veya gönderildiği iddia olunan kargo paketi içinde dava konusu çeklerin bulunduğu kesin delillerle ispat edilememiştir. TTK m.790: Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. TTK m.792: Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. Somut olayda, istirdat davası yönünden, dava konusu çek hamili davalı …’nin çeki iktisabında kötüniyetli ya da ağır kusurlu olduğu kanıtlanamamıştır. Dava konusu çeki elinde bulunduran hamil sıfatıyla davalı …’, çeki edinme sebebini kanıtlamakla dahi yükümlü değildir. Bu husus Yargıtay’ın yerlesik içtihatlarıyla sabittir ve kıymetli evrak hukukunun temel ilkesi olan mücerretlik ilkesinin gereğidir. Dava dışı … San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin cirosundaki sahtelik iddiası sadece bu borçlu tarafından ileri sürülebilir. Nitekim İstanbul 8. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2014/1507 E sayılı dosyasının incelenmesinde, … Kimya San ve Tic. A.Ş tarafından davalı alacaklı … aleyhine açılan imzaya itiraz davasında, davacının davasının kabulüne, İstanbul … İcra Müdürüğüne ait … E sayılı dosyadan davacı borçlu adına olan takibin durdurulmasına karar verildiği anlaşılmıştır. Cirodaki sahtelik iddiası doğru ise de, görünüşte geçerli bir ciro silsilesinin varlığı karşısında bu durum ciro silsilesinde kopukluk yaratmaz, diğer imza sahiplerinin sorumluluğu devam eder. Dolayısıyla … San ve Tic. A.Ş.’nin imzasındaki sahtelik davacı lehine hukuki netice doğurmaz, davacının çekten dolayı sorumluluğu, imzaların istiklali prensibi uyarınca devam eder. Davacı ticari defterleri ile dava konusu çekin mal karşılığı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. lehine düzenlendiği tespit edilmiş ise de, çekteki ciro silsilesinin düzgün olduğu, davalı …’nin yetkili hamil olduğu anlaşılmış, çek hamili davalı …’nin çeki iktisabında kötüniyetli ya da ağır kusurlu olduğu kanıtlanamamış, davalı … Tekstil Plastik Gıda ve San. Dış Ticaret Ltd. Şti yönünden davanın esastan reddine, davalı … Plastik Gıda ve San. Dış Ticaret Ltd. Şti’nin tazminat talebinin davacının kötüniyetli olarak icra takibi başlattığı kanıtlanamadığından reddine, davanın ancak çek hamili olan … Tekstil Plastik Gıda ve San. Dış Ticaret Ltd. Şti.’ne yöneltilebileceği dikkate alınarak diğer davalılar … Tedarik A.Ş. ve … yönünden davanın husumetten reddine karar vermek gerekmiştir.”gerekçesi ile, “Davanın, davalı … Tekstil Plastik Gıda ve San. Dış Ticaret Ltd. Şti yönünden esastan reddine, davalı … Plastik Gıda ve San. Dış Ticaret Ltd. Şti’nin tazminat talebinin reddine, Davanın, diğer davalılar yönünden husumetten reddine, ” karar verilmiş ve karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle, dava konusu çekin kaybolduğunu; müvekkili… Makina genel müdürü … tarafından, bu hususta Eskişehir Cumhuriyet Başsavcılığı’na 2014/29765 Soruşturma numarası ile müracaat edildiğini; bu hususta ifadesine başvurulan kargo şirketi görevlilerinin de söz konusu çekin kaybolduğunu beyan ettiklerini, ( 2- … Kargo tarafından müvekkil şirkete gönderinin kaybolduğuna ilişkin verilen yazı, Eskişehir Cumhuriyet Başsavcılığı 2014/29765 soruşturma numaralı dosyası) Lehdar … Pastik’e, müvekkili şirket tarafından ayrıca ödemede bulunulması sebebiyle çekin bedelsiz kaldığını; keşideci ile lehdar arasında ticari ilişki sebebiyle borç doğduğunu, çekin kaybolması sebebiyle lehdara ayrıca ödemede bulunulduğunu, Dava konusu çekin, davalı … tarafından icra takibine konulduğunu; keşidecisi müvekkili, lehdarı … Plastik olan dava konusu çek; karşılıksız çıkınca, İstanbul … İcra Dairesi … E. sayılı dosya ile müvekkili şirket ve diğerleri aleyhine icra takibine konulduğunu, (3- Müvekkil şirkete ve diğerlerine karşı başlatılan İstanbul .. İcra Müdürlüğü’ nün … E. sayılı icra dosyası ve münderacatı) Davalıların kaybolmuş çeki sahte kaşe ve imzalarla tedavüle soktuklarını; çeklerin, lehtar olan … Plastik eline geçmeden, yurtiçi kargo şirketi aracılığıyla taşınması esnasında kaybolduğunu, çeklerin arkası davalı kişilerce lehdar olan şirketin ismini taşıyan kaşe ile cirolanarak (sahtecilik yapılarak) tedavüle koyulduğunu ve davalılardan …’e verildiğini; çeklerin lehdar olan … Plastik yetkilisi tarafından imzalanmadığını; davalılar tarafından sahte imza ve kaşe ile cirolandığını, Lehtar … Plastik tarafından borca ve imzaya itiraz edildiğini; Lehdar … Plastik tarafından söz konusu imzanın kendilerine ait olmadığına dair; İstanbul 8. İcra Hukuk Mahkemesi’nde 2014/1507 E. Sayılı dosya ile imzaya ve borca itiraz edildiğini, (4- Dava konusu çek lehdarı … Plastik tarafından İstanbul 8. İcra Hukuk Mahkemesi’ nde 2014/1507 E. Sayılı dosya ile imzaya ve borca yapılan itiraz) Menfaat çatışmasının olduğunu; davalıların; kasıtlı olarak keşideci müvekkili aleyhine birlikte hareket ettiklerini; İstanbul … İcra Müdürlüğü … E. sayılı icra takibinde bulunan … vekilleri ile müvekkili aleyhine İstanbul … İcra Müdürlüğü … E. sayılı icra takibinde bulunan … vekillerinin aynı olduğunu; … ile … arasında menfaat çatışması olmasına rağmen birlikte hareket edildiğinin de alenen ortada olduğunu, Normal hayatta avukatların, eş zamanlı alacaklı ve borçlu vekili olmadıklarını; dolayısıyla arka planda gizli anlaşmanın söz konusu olduğunu,(8- İstanbul … İcra Müdürlüğü’ nün … E. ve … E. sayılı dosyalarının takip taleplerinin incelenmesi) Davalıların kötü niyetli olduğunu; somut olayda davalıların, kambiyo senedini iktisap ederken bile bile müvekkilinin zararına hareket ettiklerini, Olayların gelişimi mantık silsilesi içerisinde değerlendirildiğinde, bu durumun kolaylıkla anlaşılabileceğini, Çekin gerçek yetkili hamili olan … Plastik’in davalılarla ticari ilişkisinin bulunmadığını; nitekim İstanbul 8. İcra Hukuk Mahkemesi’ nin 2014/1507 E. Sayılı dosyasında; aldıkları çekleri sadece tahsil için bankaya verdiklerini, kesinlikle gerçek veya tüzel kişilere karşı borçlarına karşı kullanmadıklarını, şirketlerden aldığı hizmetler karşılığında kesinlikle çek kullanmayıp nakit ödeme yaptıklarını beyan ettiklerini, … kargo aracılığıyla … Plastik’ e gönderilen bir kısım çeklerin kargoda kaybolması ve hepsinin bu kişilerin eline geçmesinin kötü niyeti ispat eden bir başka delil olduğunu, TTK. Md. 647 gereğince emre yazılı kambiyo senetlerinde ki mündemiç hakkın ancak ciro ve zilyetliğin devri ile devredilebileceğini; lehdar emrine düzenlenen çekin, ledarın eline geçmediğini; lehdarın çeki ciro etmediğini, çekteki ciro ve imzanın taklit edilerek devredildiğini; dolayısıyla lehdarın çekten doğan hakkı devretmediğini; lehdardan sonraki kimselerin çek keşidecisine başvurmalarının hakkın usulüne uygun devredilmemiş olması sebebiyle mümkün olmadığını; dolayısıyla müvekkilinin davalılara herhangi bir borcunun söz konusu olmadığını, Çek arkasındaki cirantalar incelendiğinde, lehdardan ciro yoluyla devraldığı izlenimi verilen … İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.’nin İstanbul Ticaret Odası’nda kaydının bulunmamakta olduğunu, İSTANBUL 4.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN 2014/1509 E. Sayılı evrakı ile ilgili olarak polis memuru … ve polis memuru … tarafından15.05.2015 tarihinde yapılan araştırmada 1 belirtilen adres ile ilgili olarak Hatboyu caddesi kontrol edildiğinde cadde üzerinde ve çevrede yapılan araştırmada … işhanı olmadığı ve evrakta belirtilen … İhr. San. Tic. Ltd. Şti. isimli işyerinin tespit edilemediğini, Ne çek keşidecisi müvekkilinin ne de çekin gerçek yetkili hamili olan dava dışı … Plastik’in davalılarla hiç bir ticari münasebetinin bulunmadığını; çekin davalıların kasten keşideci zararına hareket etmesi suretiyle edinildiğini ve haksız şekilde tedavüle sokulduğunu, Davalı … Ham Madde; sahte ve hayali cirodan sonraki ilk ciro olmakla, sahteciliği yapan kişi olduğuna ilişkin karinenin söz konusu olduğunu, Çekin davalıların ağır kusuru ile edinildiğini ve haksız şekilde tedavüle sokulduğunu; Ticari teamül gereği; davalıların sahtecilikten haberdar olmadığı farz edilse dahi, tacir tanımadığı bir kişiden çek alırken çek yaprağı ve keşidecinin çeklerinin düzenli ödenip ödenmediği hususunda araştırma yapmadan çeki kabul etmemesi gerektiğini, Çekin dava dışı lehdar … Plastik tarafından ciro edilmemiş olması sebebiyle, çekten doğan hakkın devrinin mümkün olmadığını; konusu olayda, lehdar çekten doğan hakkı devretmediğini; lehdardan sonra gelen kimselerin lehdara ve müvekkiline başvurmasının, hakkın usulüne uygun devredilmemesi sebebiyle mümkün olmadığını, Dava konusu çekin çalıntı olduğunu; ciro silsilesinin kopuk olduğunu; çekin ayrıca bedelsiz olduğunu; bu bedelsizliğin ileri sürülebilmesinin kötüniyetli olmaları halinde mümkün olduğunu; kötüniyetin hertürlü delil ile ispatlanabileceğini; hayatın olağan akışının da bir delil olduğunu, Hayatın olağan akışına ters olup kesin delil ile ortaya konulamayan durumların şu şeklide olduğunu; kendilerinin ulaşabildiği bir kısım dosyaların (11 adet) bildirildiğini; hepsinde; …- …’in geçtiğini; bu kadar çok çalıntı çekin (kendilerinin tespit ettiği 11 adet) aynı kişilerde toplanmasının hayatın olağan akışına ters olduğunu, … ve … arasında menfaat çatışmasının olduğunu ancak aynı vekil ile temsil edildiklerini; …’a gönderilen tebligatın … tarafından tebliğ alındığını; “…” ünvanının “…” soyadı ile örtüştüğünü, … öncesindeki cirantalara ulaşılamadığını; …’ın davalarına verdiği bir dilekçeyle bunu ikrar ettiğini; İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/1509 E sayılı dosyasına … vekili Av…. tarafından sunulup, 06/05/2015 tarihinde … vekili sıfatıyla tarafıma tebliğ edilen “beyan dilekçesi”nde; ikinci sayfanın ilk paragrafında, … vekilinin şöyle dediğini: “Çeklerin müvekkile kullanıldığı tarihte her biri fiilen faal olan bu şirketler bugün itibariyle tabela firması haline geldiği tarafımızca tespit edilmiştir. Tamamına yakını fiilen ortada yoktur. İşlendiği anlaşılan suçtan…” bu ifadeleriyle çeki iktisap ettikleri firmaların fiilen ortada olmadığını ikrar ettiklerini; şu halde bu sahtelik işinden sorumlu olan firmanın … olduğunu,
Kaybolan çeklerin aynı avukatlar tarafından icra takibine konulduğunu; Davalı …’in, icra takibinden anlaşıldığı kadarıyla Erzurum’da ikamet ettiğini; bu kişinin çeşitli miktarlardaki bir çok çeki almasının hayatın olağan akışına uygun olmadığını; … aracılığıyla iyiniyetli 3. kişi izlenimi verilmeye çalışıldığını, Farklı şirketlerin yaşadığı hırsızlık olaylarının neticesinde çalınan çeklerin araya farklı cirolar sokulmak suretiyle … ve … tarafından icra takibine konulduğunu, … Ltd.Şti. ve … hakkında çalıntı çek sebebiyle açılan davaların, İSTANBUL 8.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/625 E., İSTANBUL 9.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/558 E, İSTANBUL 5.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/860 E., İSTANBUL 12.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/764 E., BAKIRKÖY 3.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/706 E., BAKIRKÖY 2.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/1081 E., BAKIRKÖY 2.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/1196 E., İSTANBUL 12.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/764 E., ESKİŞEHİR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/747 E., İSTANBUL 8. İCRA HUKUK MAHKEMESİ 2014/1506, İSTANBUL 13.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2014/271 E. 2015/1050 K. Sayılı davalar olduğunu, YARGITAY HUKUK GENEL KURULU 2013/2238 E. – 2015/1062 K., YARGITAY HUKUK GENEL KURULU 18.06.2019 T. E: 2017/19-827, K: 689 sayılı kararlarının emsal mahiyette bulunduğunu, Davada davalıların iyi niyet iddialarının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu; hayatın olağan akışına aykırılık iddialarının ilk derece mahkemesi tarafından nazara alınmadığını, gerekçede de tartışılmadığını; bu yönüyle delillerin değerlendirilmesinde hata edildiğini, İleri sürerek, yukarıda arz ve izah ettikleri, istinaf dilekçesi ile belirttikleri gerekçelerle ve dairemizin dikkate alacağı diğer nedenlerle ilk derece mahkesinini kararının kaldırılmasını, davalarının kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK’nın 355. maddesine göre istinaf incelemesi; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır. Dava; İİK’nun 72 maddesine dayalı menfi tespit ve TTK’nun 792 maddesine dayalı çek istirdadı istemlerine ilişkindir. Mahkemece davalılardan … şirketi’ne karşı açılan davanın esastan reddine, diğer davalılar yönünden pasif husumet yokluğunda reddine karar verilmiş, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Davacı vekili tarafından, davacı şirketin keşidecisi olduğu, lehdarı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. olan, … Bankası A.Ş. Eskişehir Porsuk Şubesi’ne ait, … çek nolu, 23.09.2014 tarihli, 12.893,01-TL bedelli çekin, lehdarına … kargo ile gönderildiği sırada kaybolduğu, rıza hilafına elden çıkan çekin lehdar adına sahte ciro ve imza ile tedavüle konularak davalılardan … şirketinin eline geçtiği, çekin kaybolması nedeniyle bedelinin lehdarına ayrıca ödendiği ileri sürülerek, çekten ötürü, çek üzerinde ciranta olarak görünen davalılara, ayrıca çeki takibe koyan davalı …’a karşı borçlu olunmadığının tespitine, çekin istirdadına karar verilmesini talep etmiş, davalı … tarafından, çekin iyi niyetli meşru hamili olunduğu savunulmuştur. Dava konusu çekin, 23/09/2014 keşide tarihli, 12.893,01 TL bedelli olduğu, keşidecisinin davacı, lehdarının dava dışı … Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti, cirantalarının sırasıyla … Ltd. Şti, … A.Ş., … ve … olduğu, ciro silsilesinde şeklen kopukluk bulunmadığı, son hamil tarafından ibraz edilen çekin karşılıksız çıkması üzerine, … tarafından, kendi cirantası …’a iade edildiği, …’ın davacı ile kendinden önceki tüm cirantalar aleyhine İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyası ile çeke dayalı takip başlattığı anlaşılmıştır. TTK’nun 818 maddesi atfi ile 792 maddesi uyarınca; çek elinden rızası hilafına çıkan hamil, çek eline geçmiş bulunan yeni hamilin çeki kötü niyetle veya ağır kusurla iktisap etmiş olduğunu ispatladığı takdirde çekin istirdadını talep edebilir. Çek istirdadı davası açma hakkı hamile ait olup, keşidecinin davacının çek istirdadı talebi bakımından aktif husumeti yoktur ( bkz. T.C. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2014/12613 esas, 2014/19716 karar sayılı, 15/12/2014 tarihli ilamı). Husumet/sıfatı, bir def’i değil itiraz olduğundan mahkemece re’sen nazara alınmalıdır. Bu nedenle davacının tüm davalılara karşı ileri sürdüğü çek istirdadı talebinin öncelikle aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, …’a karşı açılan menfi tespit davası ile birlikte çek istirdadı davasının da esastan reddine karar verilmesi, öte yandan diğer davalılara karşı açılan menfi tespit davası ile birlikte çek istirdadı davasının da pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmesi yerinde olmamış ise de; sonucu itibariyle doğru olduğundan davacı vekilinin çek istirdadı talebinin kabulüne karar verilmesi gerektiği yönündeki istinaf başvurusu yerinde görülmemiştir. Davacının menfi tespit talebi bakımından yapılan değerlendirmede; her ne kadar davacı aleyhine takip başlatan davalı … dışındaki davalılara husumet yöneltilemeyeceği gerekçesi ile bu davalılara karşı açılan menfi tespit isteminin pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiş ise de; keşideci, çek üzerinde cirosu bulunan tüm kambiyo alacaklılarına karşı menfi tespit talebini ileri sürebilir. TTK’nun 818/1-c maddesi atfı ile ile TTK’nun 677.maddesi uyarınca, çek ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzası, sahte imzalar, hayali kişilerin imzaları veya imzalayan ya da adlarına imzalanmış olan kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan imzalar, imzaların istiklali ilkesi gereğince diğer imzaların geçerliliğini etkilemeyeceğinden, kendi imzasını inkar etmeyen keşideci/davacı, lehdarın cirosu altındaki imzalığın sahteliğini ileri sürerek sorumluluktan kurtulamaz. Mahkeme kabulü de bu yöndedir. Davacının lehdarın cirosu altındaki imzasının sahteliği nedeniyle davanın kabulüne karar verilmesi gerektiği yönündeki istinaf sebebi yerinde değildir. Öte yandan mahkemece az yukarıda izah edildiği üzere menfi tespit davasının tüm davalılar yönünden esastan reddine karar verilmesi gerekirken, yalnızca davalı … yönünden esastan reddine karar verilmesi yerinde değil ise de; sonucu itibariyle doğru olduğundan kaldırma sebebi yapılmamıştır. Yapılan tüm bu açıklamalar çerçevesinde; davacının çek istirdadı ve menfi tespit istemlerinin reddine dair ilk derece mahkemesi kararı sonucu itibariyle doğru olduğundan, kamu düzenine aykırılık da tespit edilmediğinden, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK’nun 353/1-b1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’ nın 353/1-b-1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE, 2-Harçlar Kanunu gereğince istinaf eden tarafından yatırılan istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye gelir kaydına, 3-Karar tarihi itibariyle Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL istinaf karar harcından istinaf eden tarafından peşin olarak yatırılan 54,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 125,5 TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına, 4-İstinaf yargılama giderlerinin istinaf talep eden üzerinde bırakılmasına, 5-Artan gider avansı varsa talep halinde yatıran tarafa iadesine, 6-Kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğe gönderilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 09/03/2023 tarihinde HMK’nın 362/1-a maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.