Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2021/1256 Esas
KARAR NO: 2021/1152 Karar
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 25/02/2021
NUMARASI: 2020/387 Esas 2021/140 Karar
DAVANIN KONUSU: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
KARAR TARİHİ: 09/09/2021
İlk derece Mahkemesinde yapılan inceleme sonucunda verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla dava dosyası incelendi:
TARAFIN İDDİASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesi ile, … Bankası A.Ş. Laleli Şubesine ait, keşidecisi … Ltd. Şti. Olan, … çek numaralı, 30/06/2017 vadeli 50.000,00TL bedelli çekin yırtılarak zayii olduğunu, bu bağlamda çekin kendi rızası hilafına elinden çıktığını, bu nedenlerle zayi nedeniyle çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi 25/02/2021 tarih ve 2020/387 Esas – 2021/140 Karar sayılı kararında; “Dava konusu çekle ilgili gerekli ilanlar yapılmış, ilgili banka şubesine yazılan müzekkereye verilen cevapta dava konusu çekin bankaya ibraz edildiğini bildirildiği anlaşıldı. Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; zayi nedeniyle iptaline karar verilmesi istenen dava konusu çekin ilgili bankaya ibraz edildiği anlaşıldığından açılan davanın reddine karar verilmesi gerektiği …”gerekçesi ile, Sabit görülmeyen davacının davasının REDDİNE, karar verilmiş ve karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile, Müvekkili şirketin kumaş satışı yapan bir şirket olup 50.000.TL’lik kumaş satış işi sonrası kendisine tahsile verilen … Ltd. Şti.’nin borçlusu olduğu 30/06/2017 vadeli … Bankası A.Ş. Laleli Şubesine ait … çek nolu 50.000,00.TL bedelli çek şirket muhasebelerinde ekran işlemleri yapılırken tarayıcıda takılarak yırtıldığını, Müvekkili şirketin çek fotokopisinden de anlaşılacağı üzere çekin lehtarı olduğunu, çek bankaya ibraz edildiği ancak tahsil edilmemiş olduğunu, Borçlusu … Ltd. Şti. olduğunu, çek bedelli borçlu şirket tarafından banka havalesi yoluyla ödenmiş olup, bu çekin iadesinin de müvekkili şirke tarafından yapılması gerektiğini, ödemeye ilişkin dekont da dosyaya sunulduğunu, işbu sebeple söz konusu çekin iptali ve ödeme yasağı kararı tesisi için yerel mahkemeye başvurulduğu ancak mahkeme tarafından daha önce çekin bankaya ibraz edildiği gerekçesiyle talebin reddedildiğini, Çekin fotokopisinden de anlaşılacağı üzere müvekkili şirketin çekin lehtarı olduğunu, çek bankaya ibraz edildiği ancak tahsil edilmemiş olduğunu, dolayısıyla yerel mahkeme kararının yerinde olmadığını, İleri sürerek istinaf başvurusunun kabulü ile, ilk derece mahkemesi kararının istinaf incelemesi sonucunda kaldırılmasına, davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK’nın 355. maddesine göre istinaf incelemesi; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır. Dava, TTK’nın 818/1.(s) maddesi yollamasıyla aynı Kanun’un 757 vd maddeleri uyarınca açılmış zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. Mahkemece , dosya üzerinden davanın reddine karar verilmiş ve karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur. Davacı dava dilekçesi ile, davaya konu çekin şirket muhasebesinde ekran işlemleri yapılırken tarayıcıda takılarak çekin yırtılarak zayii olduğunu, çek bedelinin borçlu şirket tarafından banka havalesi yolu ile ödendiğini, bu çekin iadesinin gerektiğini, çek yırtılarak zayi olduğundan iade edilemediği belirtilerek, bu nedenlerle zayi nedeniyle çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Kaybolma ve yitme anlamına gelen zayi olma; genel olarak çekin kullanılamaz hale gelmesi ya da çek elde bulunmakla birlikte içeriği anlaşılmayacak derecede yıpranmış olması hallerini kapsar. (GÜLTEKİN Özkan; ‘Öğretide ve Uygulamada Kıymetli Evrakın Ziyaı ve İptali’ Ankara 2009, s. 49.) Çekin zayi olması; sel, deprem gibi doğal bir felaket ya da çalınma, yağmalama gibi bir olay sonucu çek zilyetliğinin kaybedilmesi veya yanma, yırtılma, karalanma gibi bir nedenle çekin kullanılamaz hale gelmesidir. (SEZER Ahmet; ‘Kıymetli Evrakın Zayi Olması ve İptal Davası’ Kasım 2007, s. 82) İptal; kıymetli evrakta hak ile senet arasındaki sıkı bağlılığın, senedin zayi edilmesi halinde ortaya çıkaracağı haksızlıkları önleme ihtiyacından doğmuş olup, zayi edilen senedin hak sahipliliğinin teşhis fonksiyonunu ortadan kaldırarak, dilekçe sahibinin söz konusu hakka sahip olduğu konusunda bir karine yaratmak, bu hakkı senetsiz olarak talep etmesini sağlamaya yönelik nizasız kaza konusu bir işlemdir.( KAÇAK Nazif; ‘Açıklamalı-İçtihatlı Tüm Yönleriyle BONO POLİÇE ÇEK’ Seçkin Yayınları, 5. Baskı, Ankara 2010 s. 1018) İptal konusunun düzenlendiği TTK nın 651/1. maddede yer alan ‘Ziya’ kavramı, yalnız senedin rıza dışı elden çıkması değil, elde olmakla beraber işe yaramaz durumda bulunmasını da kapsar. O halde; iptal kararı, senet elde fakat işe yaramaz durumda olduğu takdirde ya da rıza dışı elden çıktığı zamanda ancak kimin elinde bulunduğunun bilinmediği durumlarda söz konusu olabilecektir. Somut olayda talep eden tarafından, talebe konu çekin yırtılması nedeni ile tahrifata uğradığı iddia edilmiş, anılan çekin esas içeriği hakkında bilgi ve belge sunulmuş olup, davacı tarafından ibraz edilen çekin ön sayfasına ait sureti incelendiğinde, dava konusu 30/06/2017 tarih ve … seri nolu, 50.000,00 TL. Bedelli çekin keşidecisinin … Ltd. Şti. olup davacının talebe konu çekde lehdar olduğu, çekin arka yüzüne ait suretin ibraz edilmediği görülmüştür. Davacı tarafından ibraz edilen … Bankası Laleli Şubesi tarafından düzenlenen banka dekontu incelendiğinde, keşideci şirket tarafından 30/06/2017 tarihli ve … nolu … Bankası çeki karşılığı açıklaması ile 11/07/2017 tarihinde davacı hesabına 50.000,00 TL. Havale yapıldığı anlaşılmıştır. Mahkemece, … Bankası A.Ş.’ye yazılan müzekkereye verilen 09/07/2020 tarihli cevabi yazıda; … no.lu çek üzerinde ADIYAMAN 4 AHM.’nin 25/05/2017 tarihli ödeme yasağı kararı var iken … BANKASI tarafından 30/06/2017 tarihinde takas merkezine ibraz edildiği, mahkemelik çek olarak işlem gördüğü, çek üzerindeki ödeme yasağının ADIYAMAN 4 AHM.’nin 14/09/2017 tarihli kararı ile kaldırıldığı belirtilerek takas işlemi elektronik ortamda yapıldığından çekin fiziken ibraz edilmediği, ibraz eden kişinin kimlik bilgileri ve alınan çek fotokopisinin ilgili bankadan istenmesi gerektiği belirtilmiştir. Mahkemece, … BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE yazılan müzekkereye verilen 24/07/2020 tarihli cevabi yazıda, … Bankası A.Ş. Laleli Şubesine ait, … numaralı, 30/06/2017 keşide tarihli, çekin … TCKN’li … tarafından teminata verilerek karşılığında iskonto kredisi kullandırılmış olup çekin vadesi geldiğinde mahkeme kararı sonucu ödeme yasağı konulduğu için ödenmediği, çekin bankaya takas aracılığıyla 30/06/2017 tarihinde ibraz edildiği belirtilerek ibraz eden kişiye ait kimlik fotokopisi ve çek suretinin gönderildiği görülmüştür. … BANKASI tarafından verilen cevabi müzekkere ekinde gönderilen çek sureti incelendiğinde, davacının davaya konu çekte lehtar olup çekin … DIŞ TİCARET-…’a ciro edildiği ve … tarafından bankaya ibraz edildiği, ibraz edilen banka şubesi tarafından çek hakkında ADIYAMAN 4 AHM.’nin 2017/277 esas sayılı dosyasında 25/05/2017 tarihli ödeme yasağı kararı bulunduğundan işlem yapılamadığına dair 03/07/2017 tarihinde şerh vurulduğu görülmüştür. Mahkemece,ADIYAMAN 4 AHM.’nin 2017/277 esas sayılı dosyasından verilen gerekçeli karar uyap sisteminden getirtilerek dosya arasın konulmuş olup incelendiğinde; davacı … tarafından 24/05/2017 tarihinde dava konu çekle beraber toplam 7 adet çek hakkında çek iptali davası açıldığı, davacının 06/07/2017 havale tarihli dilekçesi ile davadan feragat etmesi üzerine mahkemece 14/9/2017 tarihinde davanın feragat nedeniyle reddine karar verildiği ve kararın 03/10/2017 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır. Zayi belgesi verilmesini isteyebilmek için gerekli olan şartlardan birisi de senette mündemiç olan hakkın varlığını sürdürmesidir.TTK’nın 759. maddesi uyarınca, iptal isteminde bulunan kişi, çek elinde iken zayi olduğunu inandırıcı bir şekilde gösteren delilleri mahkemeye sağlaması gerekmekte olup bu durum karşısında mahkemece, somut uyuşmazlık yönünden bankalardan gelen cevabi yazılar ve ADIYAMAN 4 AHM.’nin 2017/277 esas sayılı dosyasından verilen gerekçeli karar yönünden talep edenin beyanı alınıp çekin kendisine ne surette geldiği, çekin bankaya ibrazdan öncemi yoksa sonramı zayi edildiğinin sorulup bu yönde beyanı alınarak talep eden davacının çek hamili olup olmadığı da değerlendirilip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yukarıdaki gerekçe ile davanın reddine karar verilmeyi yerinde olmayıp davacı vekilinin istinaf sebebi yerinde görülmüştür. HMK’nin 353/1-a-6. maddesinde, tarafların davanın esasıyla ilgili olarak gösterdikleri delillerin hiçbiri toplanmadan veya gösterilen deliller hiç değerlendirilmeden karar verilmiş olması hususu davanın esası incelenmeden kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmadan kesin olarak karar verilen hallerden sayılmıştır. Tarafların davada ileri sürdükleri iddia ve savunmalarının bir kısmının hiç bir şekilde değerlendirilmemiş olması halide HMK’nın 353/1-a-6 maddesi kapsamında değerlendirilmelidir. Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının HMK 353/1- a-6 maddesi uyarınca kaldırılmasına, yukarıda belirtilen şekilde işlem yapılarak oluşacak sonuca göre karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; Davacının istinaf başvurusunun KABULÜ ile; 1-Bakırköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 25/02/2021 tarih ve 2020/387 Esas 2021/140 Karar sayılı kararının HMK’nın 353/1-a6 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA ve dosyanın mahkemesine İADESİNE, 2-Harçlar Kanunu gereğince davacı tarafından yatırılan 162,10.TL istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye gelir kaydına, 59,30.TL istinaf karar harcının talep halinde davacıya iadesine, 3-Davacı tarafından 23/06/2021 tarih ve … sıra/özel nolu sayman mutemedi alındısı makbuzu ile fazla yatırılan 162,10.TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile 59,30.TL istinaf karar harcının talep halinde iadesine, 4-Davacı tarafından istinaf aşamasında sarf edilen yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 5-Artan gider avansı olması halinde davacıya iadesine, 6-Kararın ilk derece mahkemesince davacıya tebliğe gönderilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 09/09/2021 tarihinde HMK’nın 353/1-a6 ve 362/1-ç maddeleri gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.