Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2021/1116 Esas
KARAR NO: 2023/954 Karar
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
NUMARASI: 2019/942 Esas – 2021/210 Karar
TARİH: 03/03/2021
DAVA: İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 08/06/2023
İlk derece Mahkemesinde yapılan inceleme sonucunda verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla dava dosyası incelendi:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkili … A.Ş. Muhasebecisi …’in çantası 15/06/2019 günü Başakşehirde … AVM içindeki … isimli mağazada alışveriş için bulunduğu sırada çalındığı, konuya ilişkin şikayette bulunduğu, muhasebecinin çalınan çantasında bulunan bir kısım boş çek yapraklarıve eşyasının yanı sıra 9 adet müvekkil şirket emrine yazılı ancak ciro edilmediği müştere çeki hırsızların eline geçtiği, 18/06/2019 tarihinde Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesine çeklerin iptali amacıyla başvurulduğu, ödemeden men kararı verildiği ticaret sicil gazetesinde tescil ve ilan ettirildiğini beyan ederek … Bankası A.Ş. Merkez BR şubesine ait keşidecesi … San. A.Ş. Olan 21/08/2019 tarihli … seri numaralı 4.088,70USD bedelli çekin müvekkil şirkete iadesini, mümkün olmadığı takdirde kötü niyetli elinde tutan haksız hamil davalı şirketin dava açılış tarihinden itibaren tüm çek bedelinin işleyecek reeskont avans faizi ile bilikte müvekkil şirkete ödenmesini talep ve dava etmiştir.Davalı … San. Ve Tic. A.Ş. vekili tarafından sunulan cevap dilekçesinde özetle; müvekkil şirketin hamili buluduğu keşidecisi dava dışı … San. A.Ş. Olan … Bankası Merkez BR şubesine ait 21/08/2019 keşide tarihli … seri nolu 4.088,70USD bedelli çeki muhatap bankaya 21/08/2019 tarihinde ibraz ettiği, müvekkil tarafından muhatap bankaya ibraz olunan çekin davacı şirket lehtar ve ilk ciranta olduğu, bahse konu çekin Bursa … İcra müdürlüğü … esas sayılı dosyası ile icra takibine konu edildiği, bahse konu çeke ilişkin Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesinde çek iptali davası açıldığı dosyanın derdest olduğu, dava konusu çek arkasındaki ciro silsilesi muntazam ve tam olduğu çek üzerinde oynama yapıldığını kanıtlamak mükellefiyeti dava taraf üzerinde olduğu davacının iddialarının mesnetsizliğinin görüldüğünü, Bakırköy 2. Asliye ticaret mahkemesi söz konusu çekin iptaline ilişkin dava çekin ziyai gerekçesi ile açılan iptal davasındaki ödemeden men kararı hasımsız olarak verildiği davaya taraf olmayan iyi niyetli üçüncü kişiyi yani çek hamilini ilgilendirmeyeceğini, müvekkilinin ödeme yasağı kararının verildiği yargılamada taraf sıfatına haiz olmadığını, olayda ciranta müvekkil ile keşideci arasında doğrudan bir ilişki bulunmadığını, müvekkil takip mesnedi çekin arkasındaki imzanın ciro eden davacıya ait olup olmadığını bilecek durumda olmadığını müvekkilin çeki takibe koymada kötü niyeti ağır kusurundan söz edilemeyeceğini beyan ederek davanın reddini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi 03/03/2021 tarih 2019/942 Esas 2021/210 Karar sayılı kararında; “…Dosyada delillerin toplandığı, 6102 sayılı TTK.’nın 790. Maddesi uyarınca, “ Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır”. Yine TTK.’nın 792. Maddesi uyarınca, “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek sözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür”, dava konusu çekte davacının lehdar ve ilk ciranta olduğu, davalıların ciranta ve hamil oldukları, yasa koyucunun ticari hayatta yaygın bir ödeme aracı olarak kullanılan çekin güven ortamı içinde tedavülünü sağlamak amacıyla açıklanan yasal düzenlemeleri getirdiği, davalının hakkını birbirine bağlı ve usulüne uygun cirolara dayandırmış olmasına, çekin çalıntı olduğunu bildiği veya bilmesi gerektiği hususunda dosyada bir delil ve emarenin de bulunmamasına çeki iktisap etmekte ağır bir kusuru bulunmamasına göre kayıp veya çalınmış olsa bile elindeki çeki geri vermekle yükümlü olmadığı, davalı tarafın çeki ne şekilde iktisap ettiğini açıklama yükümlülüğü bulunmadığından, davalının açıklamada bulunmamaması durumunun da çekin kötüniyetli iktisabı anlamına gelmediği, bu nedenle tarafların ticari defterlerinin incelenmediği, imzaların istiklali prensibine göre geçerli bir ciro silsilesi ile çeki elinde bulunduran hamilin kötüniyeti kanıtlanmadığı sürece yetkili hamil sayılacağı, işbu davada ispat yükünün davacıda ait olduğu, davacının, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve çeki elinde bulunduran ve çek bedelini tahsil eden davalının kötüniyetli ve iktisapta ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerektiği, ciro silsilesinin görünüşte düzgün olduğu, ciro silsilesinde kopukluk bulunmadığı, davalılardan … şirketi yönünden mevzuata ve yönetmeliğe uygun olarak edindiği çeki iktisapta kötü niyetli ve ağır kusurlu olduğunun davacı tarafça ispat edilememiş olması karşısında, bu davalı yönünden davanın esastan reddine, çek bedelinin istirdatı davasının diğer davalılar yönlerinden davaya konu çekin uhdelerinde bulunmaması sebebiyle pasif husumet eksikliği nedeniyle reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kuruldu….”gerekçesi ile, 1- Açılan davanın davalılar … San ve Tic Ltd Şti, … San ve tic. Ltd. Şti ve … İnş. San. Ve Tic Ltd. Şti yönünden pasif husumet eksikliğinden REDDİNE 2- Açılan davanın davalı … San. Ve Tic A.Ş. yönünden REDDİNE karar verilmiş ve karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile, dava konusu çekin çalındığını ve müvekkili şirketin sahte kaşesi ve imzası taklit edildikten sonra davalı sıfatı ile yer alan şirketlerce ciro edildiğini, söz konusu dava … Tekstil, …Tekstil’e yöneltildiğini, Davalı … ‘in çeki iktisapta kötü niyetli olduğu iddialarının araştırılmadan, delil toplanılmadan hüküm kurulduğunu, Dava konusu çekin de aralarında bulunduğu bir takım çeklerin çalınması sebebiyle Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığına … soruşturma numarası ile suç duyurusu yapıldığını, savcılık tarafından soruşturmanın henüz tamamlanmadığını, soruşturmanın tamamlanması halinde muhtemelen çeki çalan kişiler ile davalı … arasında bir münasebetin varlığının da ortaya konulabileceğini, yerel mahkemece soruşturmanın tamamlanmasını beklemeden karar vermiş olması nedeniyle HMK 353/1-a6 maddesi uyarınca kaldırılması gerektiğini, İleri sürerek yerel mahkeme kararının kaldırılarak davanın kabulüne, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK’nın 355. maddesine göre istinaf incelemesi; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır. Dava, rıza dışı elden çıktığı ve kötüniyetli olarak iktisap edildiği ileri sürülen çekin istirdatı istemine ilişkindir. Dava konusu çek bedelinin 06/12/2019 tarihinde ödenmiş olması nedeniyle dava, çek bedelinin istirdadına dönüşmüştür. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş ve karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur. Davacı vekilinin mahkemenin kabulüne yönelik istinaf sebepleri incelendiğinde, Somut olayda, davacı şirketin muhasebecisi …’in çantasının 15.06.2019 günü saat 16:30 sıralarında Başakşehir … Caddesi üzerinde bulunan … AVM içerisindeki … isimli mağazada alışveriş için bulunduğu sırada çalındığı, aynı gün konuya ilişkin şikayet yapılarak Başakşehir Polis Merkezi Amirliği’nde ifade verildiği, Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından … Soruşturma Numarası ile yürütülen dosyada soruşturmanın devam ettiği, davacı tarafça 18/06/2019 tarihinde Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne mezkûr çeklerin iptali amacıyla dava açıldığı, 2019/447 Esas sayılı dosyası ile işbu davanın konusu olan … Bankası A.Ş. Merkez BR Şubesine ait, keşidecisi … San. A.Ş. olan, 21.08.2019 tarihli … seri numaralı, 4.088,70-USD bedelli çek hakkında ödemeden men kararı verildiği, davalılardan … San. Ve Tic. A.Ş. tarafından ilgili çek hakkında Bursa 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/238 D. İş E. ve 2019/238 K. Sayılı dosyası ile İhtiyati Haciz kararı alınarak Bursa … İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı dosyasından… tarafından keşideci ve diğer cirantalar aleyhine icra takibi başlatıldığı, icra dosyasında dava konusu çek bedelinin 06/12/2019 tarihinde ödenerek dosyanın infazen kapatıldığı, … tarafından Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 209/447 E. Sayılı dava dosyasında müdahale talebinde bulunulduğu ve mahkemece davacı tarafa istirdat davası açılması için süre verildiği, verilen süre üzerine eldeki davanın açıldığı, davalı … cevap dilekçesi ile, çekin meşru hamili olduğunu, çeki … Teksilden alacağına karşılık ödeme olarak aldığını, icra dosyasında keşidecinin çek bedelini ödemesi ile icra dosyasının infaz olduğunu,çek arkasındaki ciro silsilesinin muntazam ve tam olduğunu, çek hakkında ödemeden men kararının iyi niyetli hamili etkilemeyeceğini, davalı tarafın iyi niyetli olduğundan davacının çekin istirdatını talep edemeyeceğini beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep ettiği, anlaşılmıştır. Dava konusu çek incelendiğinde, … Bankası A.Ş. Merkez BR şubesine ait keşidecesi … San. A.Ş. Olan 21/08/2019 tarihli … seri numaralı 4.088,70USD bedelli çekde lehdar/cirantanın davacı …Ş. Olduğu, sırasıyla diğer cirantaların … San. Ve Tic. Ltd. Şti., … San.ve Tic.Ltd.Şti., … San.ve Tic.Ltd.Şti.,…., … …Ltd Şti. olduğu, çekin süresi içerisinde bankaya ibraz edildiği ve Bakırköy 2. ATM. Tarafından verilen tedbir kararı nedeniyle ödeme yapılamadığının belirtildiği, ciranta … Fiber şirketine yapılan cironun üzerine iptal yazılarak çekin tekrardan kendinden önceki ciranta …’e verildiği anlaşılmıştır. Olayla ilgili Küçükçekmece C.B.S.’ nin … soruşturma sayılı dosyası üzerinden açılan soruşturmada, müştekilerin … A.Ş., … olduğu,suç tarihinin 15/06/2019, 03/09/2019 tarihinde daimi arama kararı verildiği, müşteki … A.Ş. Vekili tarafından verilen 15/11/2019 havale tarihli dilekçe ile …’ın soruşturmaya dahil edilmesi talebinde bulunulduğu, 26/12/2019 tarihinde …’ın şüpheli sıfatıyla savunmasının alındığı, alınan savunmada;” evrakta bahsi geçen çekin hangisi olduğunu hatırlayamadığını, Oto alım satım işi ile uğraştığı için zaman zaman tarafına çek geldiğini, ancak sorgudan başka kayıt bulunmuyor ise o çeki almadığını, çok sayıda çek trafiği olduğu için kimden ne zaman tarafına çek getirildiğini veya detaylarını hatırlamadığını, ancak findeksten sorgulama yaptığının doğru olduğunu, ” beyan ettiği, müşteki vekili tarafından şikayete konu çeklerle ilgili olarak bankaya ibraz edenlerle ilgili soruşturmaya dahil edilmesi talebiyle dilekçeler verildiği, dava konusu çekteki cirosu iptal edilen … Fiber şirket yetkilisi Önder Girgin’in şüpheli sıfatıyla savunmasının alındığı, anlaşılmıştır. Dava dosyasındaki belgelere göre dava konusu çekin … …Ltd Şti. tarafından süresi içerisinde bankaya ibraz edildiği ve Bakırköy 2. ATM. Tarafından verilen tedbir kararı nedeniyle ödeme yapılamadığının belirtildiği, ciranta … Fiber şirketine yapılan cironun üzerine iptal yazılarak çekin tekrardan kendinden önceki ciranta …’e verildiği, hamilin davalılardan …. olduğu, dolayısıyla çekin diğer davalıların elinde olmadığı açık olduğundan ve TTK’nın 792. Maddesine göre istirdat davasının çeki elinde bulundurana karşı açılması gerektiğinden, mahkemece davalı …. dışındaki diğer davalılara yönelik davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön görülmemiştir. 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesinde “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü düzenlenmiştir. Bu madde uyarınca ispat yükü, çekin yetkili hamili olduğunu ve çekin rızası hilafına elinden çıktığını ileri süren davacıya ait olup, davacının bu hususların yanı sıra ayrıca davalının çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekmektedir. Kambiyo senetlerinin mücerretliği ilkesi gereği davalı hamilin çeki edinme nedenini açıklama mecburiyeti bulunmamakta olup, bu nedenle davalıların ticari defterlerinin incelenmesi gerektiği yönündeki istinaf sebebine de itibar edilmemiştir. Somut olayda davacı lehtar/ciranta, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ileri sürerek işbu davayı açmış, davalılardan … ise çekin yetkili hamili olduğunu savunmuştur.Yargıtay 11 Hukuk Dairesi’nin 2018/5363 Esas, 2018/7977 Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere, Davalı …’in yetkili hamil olması için ciro silsilesinde yer alan imzaların gerçek cirantalara ait olup olmadığını tahkik zorunluluğu bulunmayıp, 6102 sayılı TTK’nın 686. maddesi hükmüne göre, bu hususta, ciro silsilesinin görünüşte düzgün olması yeterlidir. Dava konusu çekte mevcut ciro silsilesi içerisinde bu anlamda bir kopukluk bulunmadığı gibi, ciro silsilesinde ismi geçen lehtar ve cirantaların kaşe ve imzalarının sahte olduğunun tespiti bile davalının yetkili hamil olduğu gerçeğini değiştirmez. Emsal nitelikteki Yargıtay 11. HD’nin 2014/10768 Esas- 2014/20288 karar sayılı kararında da belirtildiği üzere, davalının çeki edinme nedenini kanıtlama yükümlülüğü yoktur. Davalının çekin rıza dışında elden çıktığını bilmesi veya bilebilecek durumda olması gerekir. Çekin rıza dışı elden çıkması halinde ispat yükü, çekin yetkili hamili olduğunu ve rızası hilafına elinden çıktığını ileri süren davacıya ait olup, davacının iddiasını kesin ve inandırıcı delillerle kanıtlaması gerekmektedir. Dava konusu çekde lehtar/ciranta olan davacının imzasının sahte olması tek başına davalı tarafın, çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ve iktisapta ağır kusurlu olduğunu göstermez. Davalı tarafça çekin ticari ilişki kapsamında alacağa karşılık alındığı savunduğu, davacı tarafça, davalı tarafın çeki iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğuna dair bir delil sunulmadığı, davacı ile kendisinden sonraki cirantanın ticari defterlerin incelenmesinin dosyaya herhangi bir katkısının olmayacağı, ceza soruşturma dosyasında daimi arama kararı verildiği, soruşturma dosyasında Davalı …’in davaya konu çeki kötü niyetle iktisap ettiğini gösterir bir emare bulunmadığı, davacı delil listesinde delil olarak çek iptali dava dosyası, ceza soruşturma dosyası, ihtiyati haciz kararının verildiği değişik iş dosyası, icra dosyası, ticari defter ve kayıtları delil olarak bildirdiği, başkaca delili olmadığı anlaşılmakla; Belirtilen nedenlerle, davalı …’in davaya konu çeki kötü niyetle iktisap ettiğinin kanıtlanamadığı dosya kapsamından anlaşılmış olmakla; dava dosya içerisindeki bilgi ve belgelere göre, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığından, mahkemenin kabul ve gerekçesine göre davacı vekilinin istinaf sebepleri yerinde görülmemiştir. Yukarıda açıklanan gerekçelerle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’ nın 353/1-b-1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE, 2-Harçlar Kanunu gereğince istinaf eden tarafından yatırılan istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye gelir kaydına, 3-Karar tarihi itibariyle Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90.TL istinaf karar harcından, istinaf eden tarafından peşin olarak yatırılan 59,30.TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60.TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına, 4-İstinaf yargılama giderlerinin istinaf talep eden üzerinde bırakılmasına, 5-Artan gider avansı varsa talep halinde yatıran tarafa iadesine, 6-Kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğe gönderilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 08/06/2023 tarihinde HMK’nın 362/1-a maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.