Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2020/1882 Esas
KARAR NO: 2023/501 Karar
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 17/09/2020
DOSYA NUMARASI: 2014/195 Esas – 2020/410 Karar
DAVA: Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 23/03/2023
İlk Derece Mahkemesinde yapılan inceleme sonucunda verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla dava dosyası incelendi:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesi ile; müvekkili şirketin EPDK’nun tanzim ettiği dağıtıcı lisansı ile akaryakıt sektöründe faaliyet gösterdiğini, faaliyetini gerçekleştirebilmesi için davalı … Akaryakıt’ın maliki bulunduğu Bursa İli, Osmangazi İlçesi, … Mah., … Ada, … parsel numarasında kayıtlı taşınmaz üzerinde 12/06/2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 20 yıl müddetle intifa hakkı tanındığını, taşınmazda yer alan akaryakıt istasyonunun bayiliğinin davalı … Akaryakıt.. Ltd. Şti.’ne verildiğini, müvekkili şirketin intifa hakkına sahip olduğu taşınmazda bayiilik faaliyetini yürütecek davalı … Akaryakıt.. Ltd. Şti.’ne 2.212.500 USD ve 5.568.125,00 TL tutarında gayri maddi hak bedeli ödemesinde bulunduğunu, davalı … Akaryakıt .. Ltd. Şti.’nin dava konusu akaryakıt istasyonuna yapılan yatırımları müvekkili şirkete faturalandırdığını ve bunların bedellerinin de müvekkili şirket tarafından davalı … Akaryakıt .. Ltd. Şti.’ne ödendiğini, daha sonrasında davaya konu akaryakıt istasyonunun davalı … Akaryakıt .. Ltd. Şti. tarafından diğer davalı … Petrol.. Ltd. Şti.’ne devredildiğini, … Petrol… Ltd. Şti.’nin davaya konu taşınmazı … Akaryakıt .. Ltd. Şti.’ne devrettiğini, taşınmazın son malikinin … Akaryakıt.. Ltd. Şti. olduğunu, davalı … Akaryakıt tarafından keşide edilen İzmir … Noterliği’nin 25/03/2013 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarı ile Rekabet Kurulu’nun kararları gerekçe gösterilerek intifa hakkının 12/06/2013 tarihinden geçerli olmak üzere sonlandırıldığını, müvekkili şirket tarafından keşide edilen Beyoğlu … Noterliğinin 21/02/2014 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile iş bu davaya konu alacaklarının ödenmesinin talep edildiğini, davalıların anılan ihtarnameye rağmen müvekkili şirketin alacaklarını ödemediklerini beyanla her türlü talep hakları saklı kalmak kaydıyla intifa hakkı kapsamında ödenen gayri maddi hak bedellerin işlemiş süresine isabet eden denkleştirici adalet ilkesi uyarınca belirlenecek güncel değeri karşılığında şimdilik 5.419.637,34 TL’nin, intifa hakkı kapsamında ödenen ve bedeli müvekkili tarafından karşılanan yatırım bedellerinin işlememiş süresine isabet eden denkleştirici adalet ilkesi uyarınca belirlenecek güncel değeri karşılığında şimdilik 284.778,84 TL’nin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsil edilerek müvekkili şirkete ödenmesine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalılara yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı … Akaryakıt Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesi ile; davacı tarafından müvekkili aleyhine açılan iş bu davanın sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak açıldığını, davacı yanca diğer davalı … Akaryakıt… Ltd. Şti.’ne intifa hakkı kapsamında ödediğini iddia ettiği gayri maddi hak bedeli olan 5.419.637,34 TL’yi ve akaryakıt inşaatı ile ilgili diğer teknik yatırımların bedeli olan 284.778,84 TL’yi müvekkili şirketten talep ettiğini, bu talebin kabul edilemez olduğunu, müvekkili şirketin davacının hissedarı olan dava dışı … Petrol A.Ş. ile imzalamış olduğu bayilik sözleşmesi uyarınca Bursa İli, Osmangazi İlçesi, … Mah., … Ada, … parselde faaliyete başladığını, akaryakıt istasyonunun bulunduğu taşınmazın İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas, Bursa … İcra Müdürlüğünün … Talimat sayılı dosyası ile davalı … Akaryakıt… Ltd. Şti.’ne satılması ile beş, altı ay kadar süren ticari faaliyetinin sona erdiğini, müvekkili şirketin de bu beş, altı aylık sürede dava dışı … Petrol A.Ş.’nin ürünlerini EPDK lisansı ile … A.Ş. ürünlerini sattığını, davacı şirketin müvekkili şirket ile olan ilişkisinin müvekkili şirketin dava dışı … Petrol A.Ş. ile yaptığı 10/05/2010 tarihli sözleşme çerçevesi sınırları içinde ele alınması gerektiğini, davacının müvekkili şirketten talep ettiği gayri maddi hak bedeli talebine ve yatırım bedeli talebine ilişkin olarak bir ödeme yaptığını gösterir herhangi bir belge sunmadığını beyanla davanın reddine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacı yana yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı … Nak. İnş. Tur. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesi ile; davaya konu taşınmazın Bursa … İcra Müdürlüğünün … talimat sayılı dosyası ile satışa çıkarıldığını, davacının 1. derece 6.000.000,00 TL bedelli ipotek alacaklısı olarak satış tutarının 2.000.000,00 TL’den daha aşağı bir bedel olmamak kaydıyla ipotek limiti altında bir bedelle satışa 14/12/2010 tarihinde verdiği muvafakat ile 24/10/2010 tarihinde 2.190.38,80 TL bedelle müvekkili tarafça icra ihalesi suretiyle iktisap edildiğini, müvekkili tarafından icra ihalesi ile iktisap edilen taşınmaz üzerinde bulunan davacı lehine intifa hakkının 12/06/2013 tarihi itibarile yasal zorunluluk nedeniyle sona erdiğini, davacı tarafından talep edilen gayrı maddi hak talebi ile ilgili olarak davacının müvekkili şirkete ödeme yaptığını gösterir herhangi bir belge sunmadığını, buna göre müvekkilinin sebepsiz olarak zenginleştiğinden bahsedilemeyeceğini, davacının yatırım bedeli talebinin de herhangi bir belgeye dayanmadığını, davacının haksız olarak dava açtığını beyanla davanın reddine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı … Nak. İnş. Gıda Teks. Tic Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesi ile; davacı ile davalı müvekkili firmanın müvekkilinin maliki olduğu Bursa İli, Osmangazi İlçesi, … Mah., … ada, … parselde kayıtlı akaryakıt ve LPG satış istasyonu olarak faaliyet gösteren taşınmaz üzerinde davacı … firması adı altında akaryakıt istasyonu işletilmesi hususunda anlaştıklarını, taraflar arasında 24/07/2008 tarihinde Bayilik ve İşletmecilik Sözleşmesi tanzim edildiğini ve davacı şirket lehine 20 yıl süreli intifa hakkı tesis edildiğini, müvekkili firmanın sözleşme ile üstlenmiş olduğu tüm yükümlülükleri yerine getirdiğini ve protokol tanziminden kaynaklanan masrafların tamamını ödediğini, davaya konu akaryakıt istasyonunun müvekkili şirket tarafından diğer davalı … Nak. Ltd. Şti.’ne devredildiğini, TBK’nın179. maddesi uyarınca devredenin işletmenin mevcut borçlarından dolayı sorumluluğunun devir tarihinden itibaren 2 yıl olduğunu, davaya konu taşınmazın cebri icra yolu ile satıldığını, müvekkili firmanın söz konusu taşınmazın maliki olmadığını, davacının müvekkili şirkete husumet yöneltemeyeceğini beyanla davanın reddine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi’nin 17/09/2020 tarih ve 2014/195 Esas – 2020/410 Karar sayılı kararı ile; “…Dava konusu taşınmaz üzerindeki yatırım bedellerinin kullanılmayan süreye tekabül eden kısmı tespit edilmiş ise de; davalılardan … Ltd Şti dava konusu akaryakıt istasyonunu üzerindeki yatırım bedelleri ile birlikte bedelini ödeyerek icra marifetiyle satın almış, satım bedeli de taşınmaz üzerinde lehine ipotek bulunan davacı … şirketine ödenmiş bulunduğundan davacı … şirketinin yatırım bedeli talep edemeyeceği sonucuna varılarak yatırım bedeline ilişkin talebinin reddine karar vermek gerekmiştir. Dosya içerisinde mevcut intifa senedinin 20 yıllık süre ile yapıldığı ve intifa hakkı bedeli olarak davalı … akaryakıta 186.500TL ödendiğinin resmi akit tablosunda yazılı olduğu intifanın 12/06/2008 tarihinde 20 yıl süre ile kurulduğu, 09/07/2013 tarihinde terkin edildiği, terkin edildiği tarih itibariyle kalan sürenin 5.452 gün olduğu, bu süreye tekabül eden kısmın ise 139.206,99 TL olduğu, davalı … Akaryakıt tarafından dava konusu istasyon intifa bedeli ile birlikte devralındığından intifa hakkı bir ayni hak olmakla herkese karşı ileri sürülebileceğinden intifa sözleşmesinin geçersiz kısmına tekabül eden bedelin ödenmesinden davalı … Akaryakıt şirketinin sorumlu olduğu, davacının 21/02/2014 tarihli ihtarnamesi ile davalı … Akaryakıt Şirketinin 23/02/2014 tarihinde temerrüde düşürüldüğü intifa hakkının kullanılamayan kısmına tekabül eden 139.206,99 TL’nin 23/02/2014 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı … Nak. Turz. Ltd Şti’nden tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine, diğer davalılar … Akaryakıt Nak. Ltd Şti ve … Nak. İnş. Ltd Şti hakkında açılan davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.” gerekçeleri ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ve verilen karara karşı davacı vekili tarafından ve katılma yolu ile davalı … Nak. İnş. Tur. Ltd. Şti. vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile; … Akaryakıt’ın maliki bulunduğu taşınmaz üzerinde müvekkili lehine intifa hakkı kurulduğunu, intifa süresi için … Akaryakıt’a gayri maddi hak bedeli ödemeleri yapıldığını, aynı zamanda taşınmaza sağlanan sabit yatırımların bedelinin müvekkili şirket tarafından karşılandığını, diğer davalıların söz konusu taşınmazı sırasıyla intifa hakkı ile yükümlü olarak satın aldığını ve intifa sözleşmesinin tarafı haline geldiklerini, bu kapsamda dava konusu bedelden yalnızca … Akaryakıt’ın sorumlu olduğu, diğer davalıların sorumluluğuna gidilemeyeceği gerekçesi ile davanın diğer davalılar yönünden reddine karar verilmesinde hukuka uyarlık bulunmamakta olduğunu, dosya kapsamı ile sabit olduğu üzere, davalı … Akaryakıt ve … Akaryakıt’ın davaya konu taşınmazı intifa hakkıyla yükümlü olarak devraldıklarını, bu nedenle davalıların intifanın süresinden önce sona ermesi sebebi ile davaya konu taleplerin ödenmesinden sorumlu olduklarını, davalı … Petrol ile taşınmazı devreden … Petrol arasında imzalı bulunan Devir Protokolü’nün 4. maddesinde davalının müvekkili tarafından yapılan yatırımları karşılayacağının açıkça belirtilmiş olduğunu, davanın dayanağı olan faturalarda da sabit olduğu üzere davaya konu bedellerin davalı malik (… Akaryakıt) tarafından düzenlenen “Gayri Maddi Hak Bedeli” açıklamalı faturalar karşılığında davalı tarafa ödenmiş olduğunu, fatura içerikleri ile de sabit olduğu üzere bedellerin bayilik kapsamında değil intifa hakkı kapsamında ödenmiş olduğunu, gayri maddi hak bedeli açıklamasının bu faturalara konu bedelin intifa hakkı kapsamında ve müvekkiline sağlanan kullanım hakkı karşılığında, intifa süresi ile orantılı olarak davalı makile ödendiğinin tereddüte mahal vermeyecek şekilde ortaya koymakta olduğunu, vergi hukukunda da intifa hakkı gibi taşınmaz kullanım hakkının Gayri Maddi Hak olduğunun kabul edilmekte olduğunu, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 56. maddesi kanunun 4. maddesine aykırı olan anlaşma ve teşebbüs birliği kararlarının geçersiz olduğunu ve bunun sonuçlarını açıklamakta olduğunu, maddedeki istisnai hükmün Borçlar Kanunu’nun 81 (Eski 65.) maddesinin uygulanmayacağı konusunda olduğunu, BK m 65′ e göre yasaya aykırı bir amaçla verilen şeylerin sebepsiz zenginleşmeye dayanarak geri alınamayacağını, bu hüküm uygulanmayacağına göre Rekabet Kanunu’nun 4. maddesine aykırı anlaşmalar nedeniyle tarafların birbirlerine verdikleri her şeyin sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde iade edileceğini, intifa resmi senedinde intifa bedelinin 186.520,00 TL olarak gösterildiği, bu kapsamda ancak bu bedelin işlememiş intifa süresine tekabül eden kısmının talep edilebileceği yönündeki gerekçenin kabulünün olanaklı olmadığını, 186.520,00 TL gibi cüzi bir bedelle dava konusu taşınmaz üzerinde 20 yıl (yıllığı 9.326,00TL) intifa tesisinin hayatın olağan akışına da uygun olmadığını, bu bakımdan gayri maddi hak bedeli olarak ödenen bedelin 20 yıl süreli intifa hakkı kapsamında değerlendirilmesinin hayatın olağan akışına ve dava konusu olaya uygun olduğunu, esasında davalı malike “Gayri Maddi Hak Bedeli” olarak ödenen bedelin 20 yıl süreli intifa hakkı kapsamında ödendiği tereddütsüz olmakla birlikte, olay bir bütün olarak değerlendirildiğinde davalı malike ödenen bedelin intifa hakkı kapsamında ödendiği hususunun fiili karine olarak kabul edilmesi gerektiğini, fiili karinenin belli bir olaydan, belli olmayan bir olay için hakim tarafından çıkarılan sonuç olduğunu ve fiili karine lehine olan tarafın o hususu ispat etmiş sayılacağını, davaya konu olayda 186.520,00 TL bedelle 20 yıl süre ile intifa tesisinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, davalı malike ödenen gayri maddi hak bedelinin intifa hakkı kapsamında ödendiğinin hayatın olağan akışına ve sektör uygulamalarına uygun olduğunun fiili karine olarak kabulü gerektiğini, açıklanan nedenlerle; “…Davacının gayri maddi haklar bedeli adı altında yaptığı ödemenin bir yatırım bedeli olduğu ve bayilik sözleşmesinin süresine bakılmaksızın yapılması gereken yatırım bedelinin iadesinin talep edilemeyeceği anlaşıldığından…” gerekçesi ile davalıya ödenen söz konusu bedellerin iadesinin talep edilemeyeceği yönündeki kararda hukuka uyarlık bulunmadığını, davalı … Akaryakıt’a yapılan 2.212.500 USD ve 5.568.125,00 TL tutarındaki ödemenin süreye bakılmaksızın yapılması gereken ödeme olduğu tespitinin maddi dayanağının izaha muhtaç olduğunu, açıklanan nedenlerle yerel mahkeme kararının davanın reddine dair kısmının kaldırılarak davanın tüm talepleri yönünden kabulüne karar verilmesini talep ettiklerini, dosyada alınan bilirkişi raporlarında, sabit yatırımların dava tarihindeki bedelinin 647.767,00 TL olarak belirlendiği ve belirlenen bu bedelin … Akaryakıt tarafından müvekkiline ödenmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmasına rağmen hazırlanan 28.01.2020 tarihli ek raporda davalının davaya konu taşınmazı cebri icra yoluyla satın almış olduğu, bu nedenle davacının davalıdan herhangi bir yatırım bedeli talep edemeyeceği belirtilmiş olup, yerel mahkemenin de bu tespite dayalı olarak yatırım bedeli taleplerinin reddine karar verdiğini, açıklanacağı üzere taşınmazın cebri icra yoluyla satıldığı gerekçesi ile yatırım bedelinin talep edilemeyeceğinin kabulünün usul ve yasaya aykırı olduğunu, davalı söz konusu taşınmazı üzerindeki sabit yatırımlar ile birlikte cebri icradan satın almış olsa dahi, müvekkili tarafından başlangıçta karşılanan yatırım bedellerinden halen faydalanmakta olduğundan bedelinden sorumlu olduğunu, zira davalı … Akaryakıt’ın taşınmazı intifa hakkı ile birlikte satın almış olduğunu, intifa hakkı süresinden önce sona ermese idi söz konusu yatırımlar müvekkili ya da bayisi tarafından kullanılacak iken, intifa hakkının süresinden önce sona ermesi nedeniyle davalının bu yatırımları sebepsiz olarak kullanmaya başladığını, satış bedelinin ipotek hakkı nedeniyle müvekkili şirkete ödenmesinin de yatırım bedelinin talep edilemeyeceği sonucunu doğurmayacağını, zira ipotek bedeli müvekkilinin ipotekten kaynaklanan alacağına ilişkin olup, ipotek bedeli ile sabit yatırım bedeli arasında bir bağlantı bulunmadığını, dosya kapsamında ispatlanmış olan sabit yatırım bedeli alacaklarının kabulü yerine, anılan gerekçe ile reddine karar verilmesinin usul ve yasaya açıkça aykırı olduğunu, dava konusu bedellerin iadesine ilişkin talep KDV’ye tabi olup, belirlenecek bedele KDV ilave edilmesi gerektiğini, buna rağmen tespit edilen bedele KDV ilave edilmemesinin usul ve yasaya açıkça aykırı olduğunu, davada denkleştirici adalet ilkesi kapsamında hesaplanacak güncel değerin davalılardan tahsili talep edilmiş olmasına karşılık bu konuda herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmaksızın hüküm kurulmasında hukuka uyarlık bulunmadığını, yüksek mahkemenin dava konusu olayda olduğu şekilde süresinden önce sona eren intifa hakkı uyarınca güncellenerek iadesi gerektiği yönündeki yerel mahkeme kararının onanmasına karar verdiğini, hukuken geçersiz sözleşmelerin sebepsiz iktisap kurallarına göre tasfiyesinde denkleştirici adalet ilkesinin uygulanması için davalının kusurlu veya kötü niyetli olmasının gerekli olmadığını, davalıların iade yükümlülüğünün kusursuz sorumluluğa dayanmakta olduğunu beyanla İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/195 E. – 2020/410 K. sayılı ilamının davanın reddine dair kısmının kaldırılarak davanın tüm talepleri yönünden kabulüne karar verilmesini talep etmiştir. Davalı … İnş. Tur. Ltd. Şti. vekili katılma yolu ile istinaf dilekçesi ile; kararın, davalı müvekkili şirket … İnş.Turizm Ltd. Şti. aleyhine olan kısmını HMK madde 348 uyarınca katılma yoluyla kısmen istinaf ettiklerini, intifa sözleşmesinin geçersiz kalan dönemine tekabül eden bedelin ödenmesinden müvekkili davalı … Nakliyat İnş.Turizm Ltd. Şti.’nin sorumlu olduğuna karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, müvekkili … Nakliyat İnş. Turizm Ltd. Şti.’nin intifa sözleşmesinin geçersiz kalan döneminden sorumlu tutulamayacağını, müvekkili şirketin intifa sözleşmesinin geçersizliğinden kaynaklanan herhangi bir sebepsiz zenginleşmesinin söz konusu olmadığını, intifa bedeli ile ilgili olarak 12.06.2008 tarihli, … yevmiye nolu intifa resmi senedinin düzenlendiğini ve 20 yıl için bedelinin 186.520,00 TL olarak belirlendiğini, davacı tarafın tapuya intifa şerhi koyarken aynı zamanda ipotek tesis etmiş olduğunu, davacının ipoteğin paraya çevrilmesi ile ilgili takipte, davacının muvafakat etmesi ile ipotek bedeli altında satış gerçekleşmiş olduğunu, davacının talep edilebilir bir zararı söz konusu ise kendi muvafakati nedeniyle oluştuğunu, ayrıca müvekkili şirketin icra ihalesinden taşınmazı satın alırken her ne kadar tapuda 20 yıllık intifa şerhi mevcutsa da, intifa şerhinin yasal olarak 5 yıl süre ile sınırlı olduğunu tüm tarafların bilmekte olduğunu, bu nedenle intifa bedelinden, yasal olarak intifanın kalkacağı süreye kadar geçecek süreden (2 yıl) sorumlu olmaları gerekirken tamamı üzerinden hesaplama yapılmasının doğru olmadığını, davada sebepsiz zenginleşme şartlarının olmadığını beyanla İstanbul 5.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/195 Esas – 2020/ 410 Karar sayılı ve 17/09/2020 tarihli kararının davanın kısmen kabulüne dair müvekkili … Nakliyat İnş.Turizm Ltd. Şti. aleyhine olan kısmının kaldırılarak davanın tüm talepler yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK’nın 355. maddesine göre istinaf incelemesi; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır. Dava, akaryakıt bayilik sözleşmesi kapsamında ödenen gayri maddi hak bedeli ile yapılan sabit yatırımların sözleşmenin süresinden önce sona ermesi nedeniyle işlememiş süreye tekabül eden kısmının, denkleştirici adalet ilkesi çerçevesinde iadesi talebine ilişkindir. Mahkemece yukarıda açıklanan gerekçe ile davanın, davalılar … ile … Nakliyat İnşaat Ltd. Şti. yönünden reddine, davalı … Ticaret Turizm Ltd. Şti. yönünden kısmen kabulüne karar verilmiş, karara karşı davacı vekili ile davalı … Ticaret Turizm Ltd. Şti. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. Dosya kapsamında; davacı ile davalı … Nakliyat İnşaat Ltd. Şti. arasında imzalanan 24.07.2008 tarihli bayilik ve işletmecilik sözleşmesi uyarınca davalının, Bursa İli, Osmangazi İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde davacının bayisi olarak faaliyette bulunmaya başladığı, taşınmazın tapu kaydına davacı adına 186.520,00 TL bedel mukabilinde 20 yıl süreli intifa hakkı tescil edildiği, davalı … Akaryakıt Nakliyat İnşaat Ltd. Şti. tarafından davacı adına 03.12.2008 tarihli, 3.208.125,00 TL bedelli; 28.09.2007 tarihli, 2.360,00 TL bedelli ve 11.06.2008 tarihli, 2.212.500,00 TL bedelli gayri maddi hak bedeli açıklamalı faturaların düzenlendiği, davalı … Nakliyat İnşaat Ltd. Şti. tarafından 2010 yılında imzalanan devir protokolü ile taşınmaz üzerinde bulunan istasyonun tüm mütemmim cüzleri ile birlikte davalı …’ye devredildiği, devralan davalı ile dava dışı …. Petrol A.Ş. arasında bayilik sözleşmesi imzalandığı ve davalının bayilik faaliyetini bu sözleşme kapsamında sürdürdüğü, taşınmazın İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takip dosyası kapsamında, davalı … Nakliyat İnşaat Ltd. Şti.’nin dava dışı … Ltd.’ye olan borcu nedeniyle ihale ile satışa çıkarıldığı ve 2.250.000,00 TL bedelle davalı … Turizm Ltd. Şti.’ye ihale edildiği, ihale bedelinin davacının taşınmazın tapu kaydında bulunan birinci sıradaki ipoteği nedeniyle davacıya ödendiği, davalı … Ticaret Turizm Ltd. Şti.’nin talebi ile taşınmazın tapu kaydında bulunan intifa hakkının 09.07.2013 tarihinde bedelsiz olarak terkin edildiği, davacı tarafından davalılara gönderilen 21.02.2014 tarihli ihtarname ile işlememiş intifa süresine tekabül eden 4.592.913,00 TL+KDV ile faydalı yatırım olarak terkedilen mütemmim cüz niteliğindeki yatırımların işlememiş süreye tekabül eden 241.338,00 TL + KDV’sinin iadesinin talep edildiği, Mahkemece 19.03.2015 tarihli celsede davacı vekiline gayri maddi hak bedeli ile sabit yatırım bedelinin hangi kalemlerden oluştuğu konusunda açıklama yapmak üzere süre verildiği, davacı vekilinin 02.04.2015 tarihli beyan dilekçesi ile gayri maddi hak bedelinin intifa bedeli olduğunu beyan ettiği sabittir. Davacının, ilk bayilik sözleşmesi gereği yaptığını iddia ettiği sabit yatırımların davalı … Turizm Ltd. Şti.’nin maliki bulunduğu taşınmazın değerinde bir artış/fayda sağlaması, davalının kalıcı nitelikteki bu yatırımları kullanarak ticari faaliyetinin devam ettiğinin sabit olması halinde sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde mevcut değerlerini talep edebileceği, ancak bayilik faaliyetinin yürütüldüğü taşınmazın üzerindeki sabit yatırımlarla birlikte ihale ile davalıya satıldığı, dolayısıyla davalı tarafından ödenen bedele sabit yatırım bedellerinin de dahil olduğu, davalılar … ile … Nakliyat İnşaat Ltd. Şti.’nin ise taşınmazın maliki olmadıkları, bu minvalde Mahkemece sabit yatırım bedeli talebinin tüm davalılar yönünden reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmıştır. Davacı ile davalı … İnşaat Ltd. Şti. arasında imzalanan bayilik sözleşmesinde, davacı tarafından davalıya gayri maddi hak adı altında bir bedel ödeneceğine dair bir düzenleme olmaması, davalılar … Şirketi ile … Şirketi arasındaki devir protokolünde de böyle bir ödemeden bahsedilmemesi, davacı vekilinin dosyaya sunduğu 02.04.2015 tarihli beyan dilekçesi ile davalılara davadan önce gönderilen Noter ihtarnamesi uyarınca, davacı tarafın talep ettiği 5.419.637,34 TL bedelin intifa bedeli olduğunun kabulünün gerektiği, Mahkemece intifa bedeli ile gayri maddi hak bedelinin ayrı kalemler olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğu, bayilik sözleşmesinin intifa başlıklı 3. maddesinde intifa bedelinin yer almadığı, bayilik faaliyetinin yürütüldüğü Bursa İli, Osmangazi İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın tapu müdürlüğü nezdinde tutulan resmi tescil senedinde intifa bedelinin 186.520,00 TL olarak beyan edildiği, davacının intifa bedelinin resmi senette yazan bedel olmadığını iddia ettiği ve bu iddianın bedelde muvazaa iddiası olduğu, bir hukuki işlemin tarafının, hukuki işlemin muvazaalı olarak yapıldığı iddiasına dayanarak kendi lehine bir hak talep etmesinin mümkün olmadığı, dolayısı ile davacı tarafın intifa bedelinin 2.212.500 USD ve 5.568.125,00 TL olduğuna yönelik istinaf sebebinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır. 09.07.2013 tarihinde intifa hakkının terkini sırasında tapu senedinde davacı şirket vekilinin, “intifa hakkı bedelini aldığından çıplak mülkiyet malikleri lehine hakkın terkinini” talep ettiği, bu beyana göre intifa bedel karşılığı yapılmış olup, güncellenmiş bedelin talep edilebileceği yönünde hakların saklı tutulmadığı, bu nedenle davacının artık intifa terkininden sonra kalan süre yönünden herhangi bir talepte bulunamayacağı, dolayısıyla Mahkemece gayri maddi hak bedelinin ayrı bir alacak kalemi olarak değerlendirilmesi ile reddine karar verilmiş olması ve intifa bedelinden kalan süreye tekabül eden kısmın iadesi talebinin tamamen reddi yerine kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu, davalı … Nakliyat Ticaret Turizm Ltd. Şti. vekilinin istinaf başvurusunun haklı olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak, dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere göre davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, davalı … Nakliyat Ticaret Turizm Ltd. Şti. vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, mahkemece deliller toplanılmış olup, yeniden yargılama yapılmasını gerektirir bir husus bulunmadığından HMK’nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, Dairemizce esas hakkında yeniden karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, 2-Davalı … Nakliyat Ticaret Turizm Ltd. Şti.’nin istinaf başvurusunun KABULÜ ile; İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 17/09/2020 tarih ve 2014/195 Esas – 2020/410 Karar sayılı kararının HMK’nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, Dairemizce yeniden hüküm kurulmak suretiyle; Davanın REDDİNE,
İLK DERECE MAHKEMESİ YÖNÜNDEN: 3-Dairemiz karar tarihi itibariyle Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 179,90 TL karar harcının, davacı tarafından dava açılırken peşin olarak yatırılan 97.417,20 TL harçtan mahsubu ile bakiye 97.237,3‬0 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine, 4-Davacı tarafından sarf edilen yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına, 5-Davalı … tarafından sarf edildiği anlaşılan 150,00 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine, 6-Davalılar kendilerini vekille temsil ettirdiğinden, dairemiz karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince hesaplanan 296.044,16 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine, 7-Bakiye gider avansının, karar kesinleştiğinde ve talep halinde avansı yatıran ilgili tarafa iadesine,
İSTİNAF YÖNÜNDEN: 8-İstinaf eden taraflarca yatırılan istinaf kanun yoluna başvurma harçlarının hazineye gelir kaydına, 9-Harçlar kanunu gereğince dairemiz karar tarihi itibariyle davacıdan alınması gereken 179,90 TL istinaf karar harcından, davacı tarafından istinaf aşamasında peşin olarak yatırılan 54,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 125,50 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına, 10-İstinaf eden davalı tarafından istinaf aşamasında yatırılan 2.431,7‬0 TL (54,40 TL + 2.377,30 TL) istinaf karar harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davalıya iadesine, 11-Davacı tarafından istinaf aşamasında sarf edilen harç ve giderlerin davacı üzerinde bırakılmasına, 12-Davalı tarafından istinaf aşamasında sarf edilen 148,60 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile dosyanın istinafa gidiş dönüş masrafı olan 36,10 TL toplamda 184,7‬0 TL nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, 13-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde avansı yatıran ilgili tarafa iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda HMK’nın 361/1. maddesi gereğince kararın taraflara tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık süre içerisinde Yargıtay temyiz yasa yolu açık olmak üzere 23/03/2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.