Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2018/351
KARAR NO : 2018/1114
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARI VEREN
MAHKEME : İSTANBUL 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 08/11/2017
DOSYA NUMARASI : 2016/199 Esas – 2017/813 Karar
KARAR TARİHİ : 15/11/2018
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı vekili – Esas Davada – dava dilekçesinde özetle; “davalılardan … Mobilya ile müvekkili arasında bir mal alım satım sözleşmesi yapıldığını, bu sözleşme kapsamında müvekkili tarafından davalı … Mobilya’ya, … Bankası, Karaman/Yunusemre Şubesi’nin 28/02/2016 tarihli, 5481160 sayılı ve 45.000,00-TL bedelli çek keşide edildiği, ancak çeki teslim alan davalı … Mobilya tarafından müvekkiline herhangi bir mal teslim edilmediğini, bu nedenle müvekkili tarafından davalılara, Karaman … Noterliği’nin 15/02/2016 tarihli ve… numaralı ihtarnamesinin gönderildiğini, ancak davalıların çeki teslim etmediğini, söz konusu çekin, davalılardan … Mobilya tarafından davalı …bank’a kredinin teminatı olmak üzere rehin cirosuyla teslim edildiğini, ancak TTK ve ilgili mevzuat hükümlerine göre çekin rehin cirosuyla devrinin mümkün olmadığını beyanla neticeten ihtiyati tedbir istemlerinin kabulü ile, dava konusu … Bankası, Karaman/Yunusemre Şubesinin 28/02/2016 tarih ve 5481160 sayılı, 45.000,00-TL bedelli çekin davalılarca ibrazı halinde, davalılara ödenmemesi konusunda ihtiyati tedbir kararı verilmesine, davalarının kabulü ile müvekkilinin davalılara söz konusu çekten dolayı borçlu olmadığının tespitine, davalıların, müvekkiline karşı icra takibi yapması ya da çeki haksız yere tahsil etmesi halinde, davalıların dava konusu çek bedelinin % 20’ sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı… Mobilyaya usulüne uygun tebligatın yapıldığı davalıların davaya herhangi bir cevap dilekçesi vermediği anlaşılmıştır.
Davalı …bank vekilinin 08.11.2017 tarihli duruşmada müvekkilinin iyi niyetli hamil olduğunu, müvekkili banka yönünden davanın reddini talep ettiği görülmüştür.
İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin 2016/742 Esas – 2016/658 Karar numaralı kararı ile esas dava dosyası ile birleşen dosya arasında hukuki ve fiili irtibat bulunması nedeni ile birleştirilmesine karar verilmiş olup, İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin 2016/742 Esas sayılı dosyasının esas dava dosyası ile birleştirildiği anlaşılmıştır.
Davacı vekili – Birleşen Davada – Dava dilekçesinde özetle; Davacı tarafından, …, ve … Mobilya Aksesuarları San. ve Tic. A.Ş. aleyhine İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin 2016/742 Esas sayılı dosyası ile bir Menfi Tespit davası açıldığı, davacının işbu davasında; davalı … Mobilya ile tarafları arasında bir mal alım satım sözleşmesi yapıldığı, bu sözleşme kapsamında davalı …. Mobilya’ya 60.000,00-TL bedelli çek keşide edildiği, ancak çeki teslim alan davalı … Mobilya tarafından herhangi bir mal teslim edilmediği, davalı … Mobilyanın müflis duruma düştüğünü ve hakkında yüzlerce icra rakibi başlatıldığı, bu nedenle davalılara çekin iadesi için ihtarname gönderildiği, ayrıca işbu ihtarname ile davalı … Mobilya ile akdedilen sözleşmenin de feshedildiği, ancak davalıların çeki teslim etmediği, söz konusu çekin, 2 numaralı davalı tarafından 1 numaralı davalıya kredinin teminatı olmak üzere rehin cirosuyla teslim edildiği, ancak TTK ve ilgili mevzuat hükümlerine göre çekin rehin cirosuyla devrinin mümkün olmadığı anlatımı ile, ihtiyati tedbir istemlerinin kabulü ile, dava konusu … Bankası, 1309- Sanayi Sitesi Şubesi’nin 30/07/2016 tarih ve 7348235 sayılı, 60.000,00- TL bedelli çekin davalılarca ibrazı halinde, davalılara ödenmemesi konusunda ihtiyati tedbir karan verilmesine, davalarının kabulü ile taraflarının davalılara söz konusu çekten dolayı borçlu olmadığının tespitine, davalıların taraflarına karşı icra takibi yapması ya da çeki haksız yere tahsil etmesi halinde, davalıların dava konusu çek bedelinin % 20’ sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davanın davalısı …, vekili cevap dilekçesinde özetle: Dava konusu çekin müvekkili tarafından, diğer davalı … Mobilya… A.Ş. den ciro ile teslim alındığını ve ciro zincirinin de düzgün olduğunu, bu nedenle müvekkilinin, TTK uyarınca dava konusu çekin meşru hamili olduğunu, işbu çekin karşılığı olarak mal/hizmet alınıp alınmadığı hususunun, davacı ile diğer davalı … Mobilya arasındaki ticari ilişkiden kaynaklandığını, ayrıca söz konusu çekin rehin cirosu ile müvekkiline verilmediğini ve bu nedenle müvekkilinin, meşru hamil olarak çek bedelini talep etme imkanının bulunduğunu, taraf defterlerinin incelenmesinin gerekliğini beyanla neticeten davanın reddedilmesine, davacının davayı açmakta kötü niyetli olması durumunda, yüzde % 20’ den aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ:
İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilen 08/11/2017 tarih ve 2016/199 Esas – 2017/813 Karar sayılı gerekçeli kararı ile; ” … Davacı tarafından huzurdaki davaya konu edilen, … Bankası, Karaman/Yunusemre Şubesinin 28/02/2016 tarihli, 5481160 sayılı ve 45.000,00-TL bedelli çekin ve ciro silsilesinin fotokopisine dosyamız içersine sunulmadığından incelenememiştir.
Davacı tarafından birleşen davaya konu edilen …Bankası, 1309- Sanayi Sitesi Ştıbesi’nin 30.07.2016 tarihli, …sayılı ve 60.000,00-TL bedelli çekin ve işbu çeke ait ciro silsilesinin çekin, davacı … tarafından 2 numaralı davalı … Mobilya… A.Ş. emrine keşide edilmiş olduğu, çekin ilk olanak 2 numaralı davalı … Mobilya tarafından dava dışı …. San. ve Tic. AŞ,’ye ciro edilmiş olduğu, daha sonra ise sırasıyla …A.Ş. tarafından …. San. Tic. Ltd. ve … Ltd.Şti. tarafından da … Faktoring A Ş.’ye ciro edilmiş olduğu en son olarak ise çekin 1 numaralı davalı …A.Ş.’ye teslim edilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Davacı davaya konu … Bankası, Karaman/Yunusemre Şubesinin 28/02/2016 tarihli, 5481160 sayılı ve 45.000,00.-TL bedelli çek ile … Bankası, 1309- Sanayi Sitesi Ştıbesi’nin 30.07.2016 tarihli, … sayılı ve 60.000,00.-TL bedelli çekin mal alımı nedeniyle 2 adet çek verdiği anlaşılmaktadır. Davacının .. bankasına ve …banka teminat olarak verildiği iddiasını usulüne uygun yazılı deliller ile kanıtlamakla yükümlüdür. Çekin ticari kayıtlarda yer almamış olması, çek hamilinin alacaklı olmadığını göstermez. Çek bir ödeme aracı olup aksi iddianın usulüne uygun yazılı delillerle ispatlanmalıdır. Bu nedenle asıl ve birleşen davanın reddine karar vermek gerektiği … ” gerekçeleri ile;
” Asıl ve Birleşen davanın Reddine, … ” karar verilmiş ve verilen karara karşı, asıl ve birleşen davacısı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:
Asıl ve Birleşen dava davacısı vekili istinaf dilekçesinde özetle;
Yerel Mahkeme tarafından davaların eksik inceleme ve hatalı değerlendirme sonucunda reddine karar verildiğini,
Müvekkilin, taraflar arasındaki satış sözleşmesi dolayısıyla davalı … Mobilya A.Ş.’ ye yönelik çek keşide ettiğini, ancak çeklerin karşılığını oluşturan malların müvekkile teslim edilmediğini, davalı şirketin çekleri kullandığı kredi/lerin teminatı olarak davalı bankalara teslim ettiğini,
Söz konusu devrin görünürde bir ciro şeklinde gerçekleştirildiğini ve çeklerde cironun türüne dair bir açıklama yer almamış ise de; davalı bankaların kayıtları incelendiğinde cironun teminat amacıyla gerçekleştirilmiş gizli bir rehin cirosu olduğunun anlaşılacağını,
Menfi Tespit istemiyle açmış oldukları davada talep etmiş oldukları deliller toplanmaksızın hüküm tesis edildiğini,
Asıl ve birleşen davalarda, davaya konu çeklerin cirosunun teminat amacıyla gerçekleştirilen gizli ciro niteliğinde olduğunu, davalının … Mobilya A.Ş.’nin davalı bankalardan kullanmış olduğu kredilerin sorulması ve çek teslim tutanaklarının incelenmesi ile davalarının haklılığı ortaya konulabilecekken hukuki ispat haklarını kullanmalarının mümkün olmadığını,
6102 sayılı TTK’nın 818. maddesinde rehin cirosu ile ilgili aynı Kanun’un 689. maddesine yapılmış bir atıf bulunmadığından çekte rehin cirosu caiz olmadığını, rehin veya bunun sonucunu elde etmeye yönelik olarak teminat amacıyla çekin ciro ile elde edilmesi halinde çeki devir alan kişinin çeke dayalı haklarını kullanamayacağını,
Uygulamada bankalar çek teslimlerini tutanak altında gerçekleştirmekte olduklarını, bu tutanakların celbi halinde davalarının haklılığının ortaya çıkacağını, ancak asıl ve birleşen davada dava ve delil dilekçelerinde bildirilen delillerin celbini talep etmiş olmalarına rağmen bu konuda herhangi bir ara karar tesis edilmeksizin hüküm kurulduğunu,
Gerekçeli Kararda “Çekin Ticari Kayıtlarda Yer Almamış Olması, Çek Hamilinin Alacaklı Olmadığını Göstermez” yazılı olduğunu, buna karşılık davalı bankalar açısından bu esasın uygulanmasının, hayatın gerçeklerinden uzak olduğunu,
Davalılardan … Mobilya A.Ş.’ nin çek ilişkisine dayanak teşkil eden temel ilişkide karşılık borcunu yerine getirmediğinin sabit olduğunu, davalı şirket tarafından davaya cevap sunulmadığını ve tüm aşamalarda hiçbir delil sunulmadığını,
Müvekkil tarafından keşide edilen ihtarnamelerde söz konusu hususun karşı tarafa bildirildiğini, buna rağmen, yeterli gerekçeye yer verilmeksizin hukuki ilişkinin tarafı olan şirkete karşı dahi davanın reddi kararının kaldırılması gerektiğini,
Bu nedenle esas mahkemesi kararının esas ve usul yönünden incelenerek kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etme zorunluğu doğduğunu beyanla;
İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 08.11.2017 tarih ve 2016/199 E., 2017/813 K. sayılı kararının istinaf yoluyla incelenerek kaldırılmasına, asıl ve birleşen davanın talepleri doğrultusunda kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
İNCELEME VE DEĞERLENDİRME:HMK 355. Maddesine göre istinaf incelemesi istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak, kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır.
Dava ve birleşen dava, kıymetli evrakta bedelsizlik nedenlerine dayalı menfi tespit davasıdır.
Davacı, dava konusu borçlu olunmadığı öne sürülen çekleri davalılardan … firmasından mobilya almak amacıyla düzenlediğini, mobilyaların teslim edilmediğini (bedelsizlik) çeklerin davalı bankalara … firmasının aldığı kredinin teminatı olarak rehin cirosu ile teslim edilmesinin geçersiz olduğunu öne sürerek borçlu olmadığının tespitini (istinaf safhasında ödediği için istirdadını) talep etmektedir.
Uyuşmazlık konusu dava konusu çeklerin keşidecisi olan davacı ile lehdarı olan … firması arasındaki ilişki kapsamında bedelsiz olup olmadığı (… firmasının çekin karşılığı yükümlendiği edimini yerine getirip getirmediği) bankaların iyiniyetli hamil olup olmadıkları bu kapsamda çeklerden dolayı davacının davalılara borçlu olup olmadığı noktasındadır.
Asıl davaya konu çekin davalı …bank’ a nasıl geçtiği ve nasıl işlem gördüğü ile ilgili hiçbir araştırma yapılmamıştır.
Birleşen davaya konu çekin ciro silsilesinde lehdar … firmasının … firmasına ondan … firmasına ordan İstanbul Faktöring firmasına ordan da son hamil …bank’a geçtiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu çekin düzenlenmesine yol açan ticari ilişki kapsamında davacı ile davalı … firmasının ticari defterleri incelenmemiştir. (… firmasına tebligatlar Teb. K 35. Maddesine göre yapılmıştır.) Davacı vekili, inceleme kararından sonra ticari defterlerinin Karaman’da olduğunu belirterek talimat yazılmasını kabul edilmezse defterleri sunmak için süre verilmesini talep etmiştir. Fakat bu talep üzerine bir karar alınmamış ve dilekçeye hakim bey talimat talebini reddetti şeklinde bir not iliştirilmiştir. İnceleme günü davacının defterlerini sunmadığı anlaşılmaktadır.
Mevcut durumda davacı ile davalılardan … firması arasındaki ticari ilişki kapsamında çeklerin lehdarı konumundaki … firmasının edimini yerine getirip getirmediği hususuna ilişkin davacı tarafın delilleri toplanmamıştır. Buna ek olarak asıl dava açısından davalı …bank’a ciro edilen çekin ciro edilme nedeni ve koşulları araştırılmamış bu bağlamda çeklerin hamilleri olan davalı bankaların davacı ile davalı … firması arasındaki ilişkinin tarafı olmamaları hasebiyle çeklerin bedelsiz olduğunu bilerek ve geçerli bir ciroya istinaden iktisap edip etmediği hususlarının duraksamaya yol açmayacak şekilde belirlenmesi, buna ilişkin delillerin eksiksiz olarak toplanması gerekmektedir.
Davacının bu konudaki delilleri toplanmadan karar verilmiş olduğundan HMK 353/1-a-6. maddesi uyarınca dosyanın mahkemesine iadesine karar verilmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Asıl ve Birleşen dava davacısı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ ile;
1-İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin 08/11/2017 tarih ve 2016/199 Esas – 2017/813 Karar sayılı kararının ORTADAN KALDIRILMASINA ve HMK 353/1-a6 maddesi uyarınca dosyanın mahkemesine İADESİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince davacı tarafça yatırılan 98,10 TL istinaf başvuru harcının hazineye gelir kaydına, 35,90 TL istinaf karar harcının talep halinde iadesine,
3-İstinaf yönünden yapılan giderlerin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Artan gider avansı olması halinde davacıya iadesine,
5-Kararın ilk derece mahkemesi tarafından, dosyanın taraflarına tebliğe gönderilmesine,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 15/11/2018 tarihinde HMK 353/1-a6 maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.