Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/1520
KARAR NO: 2023/1319
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 03/05/2023
DAVA: Zayi Belgesi Verilmesi
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 11/09/2023
Davanın reddine ilişkin kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı vekili; müvekkili ile dava dışı … AŞ arasında imzalanan arşivleme ve saklama hizmetleri sözleşmesi gereği müvekkilinin bir kısım belge ve dokümanlarının … tarafından arşivlenerek bu şirkete ait depolarda muhafaza edildiğini, dava dışı …’e ait Gebze’de bulunan Gebze 01 tesisinde 11.06.2019 tarihinde yaşanan yangında depoda bulunan müvekkiline ait 30 adet kutuda bulunan tüm evrakların yanarak zayi olduğunu, işbu hususun müvekkiline dava dışı … tarafından 12.06.2019 tarihli e-posta ile ve 15.06.2019 tarihli bilgilendirme yazısı ile bildirildiğini, olay nedeniyle o depoda yer alan müvekkiline ait her türlü belgenin zayi olduğunu belirterek, dava dilekçesi ekinde dökümü sunulan belgelerin zayi olduğunun tespiti ile ilgili belgelere ilişkin zayi belgesi verilmesini talep etmiştir. Davacı vekilince, zayi belgesi verilmesi istenilen personel özlük dosyalarında; çalışanlara ait vesikalık fotoğraf, nüfus cüzdanı fotokopisi, banka hesap cüzdanı fotokopisi, sabıka kaydı, ikametgah belgesi, nüfus cüzdanı sureti, sağlık belgeleri, tahsil belgesi, askerlik terhis belgesi, iş başvuru formu, görüşme değerlendirme onay formu, asgari geçim indirimi formu, hizmet sözleşmeleri, personel yönetmeliği, İSG yönetmeliği, KVKK evrakları, görev tanıtım talimatları, çıkar çatışması beyan formu, bilgi güvenliği ve gizlilik anlaşması, SGK işe giriş bildirgesi örneği, kullanılan yıllık ücretli izin, ücretli mazeret izni ya da ücretsiz izin formları, gerçekleşti ise devamsızlık tutanakları, istirahat süresinde çalışamayacağına dair raporlar, gerçekleşti ise iş kazası bildirimleri, disiplin süreçlerine ait tutanak, savunma veya ihtarlar, talep edildi ise avans talep dilekçeleri ile işten çıkışına ait istifa veya fesih evraklarının yer aldığı bildirilmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece; zayi belgesi verilmesi talep edilen belgelerin başka kurumlardan ya da birimlerden temin edilebilir olduğunun alınan 12/04/2023 tarihli bilirkişi raporu ile tespit edildiği, zayi istemine konu personel özlük dosyalarında yer alan belgelerin başka kurumlardan ya da birimlerden temin edilebilir nitelikte olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF NEDENLERİ: Davacı vekili; özlük dosyasındaki çoğu belgenin, özellikle ıslak imzalı belgelerin başka bir yerden temininin mümkün olmadığını, müvekkilinin 4857 sayılı İş Kanununun 75. maddesi kapsamında bu belgeleri saklamak zorunda olduğunu, her ne kadar özlük dosyalarının içinde sonradan temin edilebilecek belgeler olsa da, ıslak imzalı belgelerin temininin mümkün olmadığını, müvekkilinin işyerinde çalışmaya devam etmeyen işçilerin özlük dosyalarının temin edilmesinin mümkün olmadığını, bu kapsamda iş başvuru formunun işçinin başvuru yaptığı dönemde müvekkil tarafından talep edilen bilgileri içermekte olup, o günün koşullarına bağlı olarak doldurulduğunu, bu nedenle bu belgenin her işçi bakımından toplanmasının mümkün olmadığını, işçinin işe başladığı dönemde işe alımdan sorumlu personelin görüşlerinin yer aldığı görüşme değerlendirme onay formunun günümüz koşullarında yeniden toplanabilmesinin mümkün olmadığını, iş sözleşmesi ve iş sözleşmesinin yanında imzalatılan yönetmelikler, anlaşmalar bakımından işçinin irade beyanı niteliğinde imzası bulunduğundan, temin edilmesinin mümkün olmadığını, işçinin kullandığı yıllık izinlere, mazeret izinlerine, ücretsiz izin formlarına ve istirahat süresinde çalışamayacağına dair raporlara ulaşılmasının neredeyse imkansız olduğunu, disiplin süreçlerine ait tutanak, savunma veya ihtarlara ilişkin belgelerin, o dönemdeki haliyle aynı şekilde temin edilebilmesinin olanaksız olduğunu, avans talep dilekçeleri ve işten çıkışa ait istifa veya fesih evraklarının, işçinin beyanlarının veya taleplerinin yer aldığı belgeler olduğunu, bu belgelerin zayi olmadığı hallerde bile işçinin kendi eliyle yazdığı dilekçelerin, SGK kayıtlarının dahi uyuşmazlık konusu olabildiğini, müvekkili şirketin işçilerinin özlük dosyaları ve ücret bordrolarını saklama ve gerektiğinde ibraz etme yükümlülüğünün bulunduğunu, bu nedenle müvekkilinin zayi belgesi verilmesi talebinde hukuki yararının bulunduğunu, davaya konu zayi olan personel özlük dosyalarında çalışanlara ait vesikalık fotoğraf, nüfus cüzdanı fotokopisi, banka hesap cüzdanı fotokopisi, sabıka kaydı, ikametgah belgesi, nüfus cüzdanı sureti, sağlık belgeleri, tahsil belgesi, askerlik terhis belgesi, iş başvuru formu, görüşme değerlendirme onay formu, asgari geçim indirimi formu, hizmet sözleşmeleri, personel yönetmeliği, İSG yönetmeliği, KVKK evrakları, görev tanıtım talimatları, çıkar çatışması beyan formu, bilgi güvenliği ve gizlilik anlaşması, SGK işe giriş bildirgesi örneği, kullanılan yıllık ücretli izin, ücretli mazeret izni ya da ücretsiz izin formları, gerçekleşti ise devamsızlık tutanakları, istirahat süresinde çalışamayacağına dair raporlar, gerçekleşti ise iş kazası bildirimleri, disiplin süreçlerine ait tutanak, savunma veya ihtarlar, talep edildi ise avans talep dilekçeleri ile işten çıkışına ait istifa veya fesih evraklarının yer aldığını, özlük dosyası içerisinde yer alan çoğu belgenin işçinin ıslak imzasını havi olup, başka yerlerden temin edilemeyeceğini belirterek, kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE : Dava; 6102 sayılı TTK’nın 82/7 maddesine dayalı zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir. 6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesinde; bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün (05.07.2022 tarihli RG’de yayımlanan 7417 sayılı yasanın 55. maddesi gereği 30 gün) içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği, davanın hasımsız olarak açılacağı belirtilmiştir.Davacı tarafça, müvekkilinin saklama sözleşmesi imzaladığı dava dışı şirketin deposunda çıkan yangın sonucu müvekkili personelinin özlük dosyalarının tamamen yanarak zayi olduğu ileri sürülerek zayi belgesi verilmesi talep edilmiş, mahkemece yapılan yargılama sonucunda ise zayi istemine konu personel özlük dosyalarında yer alan belgelerin başka kurumlardan ya da birimlerden temin edilebilir nitelikte olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Zayi belgesi verilmesi davaları sonuçları itibariyle sadece davacı taraf yönünden değil, davada taraf olmayan kimseler bakımından da sonuç doğuran dava türlerindendir. Mahkemece bu tür davalarda yapılacak incelemeler, sadece davacı tarafın iddia ve delilleri ile sınırlandırılmamalı, zayi belgesi verilmesi istenilen belgelerin, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı, TTK’nın 68. maddesinde yazılı afet kavramına davacıya kusur izafe edilemeyecek olan ve irade dışında meydana gelen olayların girebileceği gözetilerek tacirin belgelerini muhafazada gerekli dikkat ve özeni gösterip göstermediği, tasdike tabi defterlerin tasdik edilip edilmediği, davacıya ait defterler hakkında soruşturma bulunup bulunmadığı ve iddia edilen olayın meydana geldiği yerin tacirin faaliyette bulunduğu yerlerden olup olmadığı hususlarının araştırılarak,olayın şüpheden uzak bir şekilde meydana gelip gelmediğinin tespiti gerekir (Yargıtay HGK’nın 16.03.2016 tarih, 2014/827 Esas, 2016/311 Karar sayılı ilamı). TTK’nın 82. maddesine göre, her tacir; ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini, alınan ticari mektupları, gönderilen ticari mektupların suretlerini, 64. maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri, sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür. TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir (Yargıtay 11 HD’nin 08.12.2014 tarih, 2014/12543 esas 19170 karar sayılı ilamı). 4857 Sayılı İş Kanununun 75. maddesine göre, işveren çalıştırdığı her işçi için bir özlük dosyası düzenler. İşveren bu dosyada, işçinin kimlik bilgilerinin yanında, bu Kanun ve diğer kanunlar uyarınca düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır. Aynı Kanunun 92. maddesine göre, teftiş, denetleme ve incelemeler sırasında işverenler, işçiler ve bu işle ilgili görülen başka kişiler izleme, denetleme ve teftişle görevli iş müfettişleri tarafından çağrıldıkları zaman gelmek, ifade ve bilgi vermek, gerekli olan belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek, bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler. 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanununun 86. maddesinde de işyeri defter, kayıt ve belgelerin ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle, kamu idareleri otuz yıl süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi memurları ise görevleri süresince, saklamak ve kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde ibraz etme zorunluluğu öngörülmüştür. Söz konusu düzenlemeler uyarınca işverenlere çalıştırdıkları işçilerle ilgili belge ve kayıtların saklanması konusunda yükümlülükler getirilmiş, bu kayıt ve belgelerin süresinde ibraz edilmemesi halinde idari yaptırımlar öngörülmüştür. Yukarıda da belirtildiği üzere, TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmediğinden, işçi özlük dosyası içerisinde yer alıp da saklanması zorunlu olan belgeler yönünden, diğer şartların da oluşması halinde, zayi belgesi istenebileceğini kabul etmek gerekir. Davacı tarafça zayi belgesi verilmesi talep edilen özlük dosyalarında “çalışanlara ait vesikalık fotoğraf, nüfus cüzdanı fotokopisi, banka hesap cüzdanı fotokopisi, sabıka kaydı, ikametgah belgesi, nüfus cüzdanı sureti, sağlık belgeleri, tahsil belgesi, askerlik terhis belgesi, iş başvuru formu, görüşme değerlendirme onay formu, asgari geçim indirimi formu, hizmet sözleşmeleri, personel yönetmeliği, İSG yönetmeliği, KVKK evrakları, görev tanıtım talimatları, çıkar çatışması beyan formu, bilgi güvenliği ve gizlilik anlaşması, SGK işe giriş bildirgesi örneği, kullanılan yıllık ücretli izin, ücretli mazeret izni ya da ücretsiz izin formları, gerçekleşti ise devamsızlık tutanakları, istirahat süresinde çalışamayacağına dair raporlar, gerçekleşti ise iş kazası bildirimleri, disiplin süreçlerine ait tutanak, savunma veya ihtarlar, talep edildi ise avans talep dilekçeleri ile işten çıkışına ait istifa veya fesih evraklarının” yer aldığı bildirilmiştir. Mahkemece söz konusu belgelerin sonradan temin edilmesinin mümkün olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Oysa zayi belgesi talep edilen özlük dosyalarında iş başvuru formu, görüşme değerlendirme onay formu, hizmet sözleşmeleri, KVKK evrakları, görev tanıtım talimatları, bilgi güvenliği ve gizlilik anlaşması, kullanılan yıllık ücretli izin, ücretli mazeret izni ya da ücretsiz izin formları, devamsızlık tutanakları, istirahat süresinde çalışamayacağına dair raporlar, iş kazası bildirimleri, disiplin süreçlerine ait tutanak, savunma veya ihtarlar, avans talep dilekçeleri ile işten çıkışa ait istifa veya fesih evrakları gibi çalışanların ıslak imzasını içeren ve o günün koşullarına göre düzenlenen, bu nedenle sonradan temin edilmesi mümkün olmayan belgeler de yer almaktadır. Bu nedenle mahkemece bu tür belgeler bakımından da sonradan temininin mümkün olduğu gerekçesiyle davanın reddi isabetsizdir. Ayrıca dava dilekçesi ekinde sunulan ve zayi belgesi istenilen özlük dosyaları kişi listelerinde bazı isimlerin karşısında “2. dosyası var” şeklinde bir kayıt bulunmakta olup, bu kaydın o personelin ikinci bir özlük dosyası bulunduğu anlamına gelip gelmediği de hakimin davayı aydınlatma yükümlülüğü kapsamında açıklatılmamıştır. Bu durumda özlük dosyasında bulunan ve zayi belgesi talep edilen ve saklanmasının zorunlu olduğu tespit edilen belgelerden başka yerlerden temini mümkün olmayanların tespit edilerek, zayi belgesi istenilen özlük dosyalarından bazılarında bulunan “2. dosyası var” şeklindeki kaydın ne anlama geldiği de davacı vekiline açıklatılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi isabetsizdir. Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin değerlendirilmemiş olması nedeniyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile hükmün kaldırılarak, davanın yeniden görülmek üzere dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE, İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2019/397 Esas – 2023/322 Karar sayılı 03/05/2023 tarihli kararının, HMK.’nun 353(1)a-6 gereği KALDIRILMASINA; “Davanın yeniden görülmek üzere dosyanın kararı veren mahkemeye GÖNDERİLMESİNE” Davacı tarafından yatırılan 179,90-TL peşin istinaf karar harcının istek halinde kendisine iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda gerekçeli karar sonra yazılmak üzere oybirliği ile HMK’nun 353(1)-a maddesi uyarınca kesin olmak üzere karar verildi.11/09/2023