Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/124
KARAR NO: 2023/849
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 25/10/2022
NUMARASI: 2022/234 Esas 2022/936 Karar
DAVA: Çek İstirdatı
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 25/05/2023
Pasif husumet nedeniyle davanın reddine ilişkin kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı vekili; müvekkili şirketin, dava dışı …Ltd. Şti. ile …A.Ş.’ne ürün satışı yaptığını, cari hesap ilişkisi nedeniyle keşidecisi … olan … Bankası … seri numaralı, 31.10.2020 tarihli 15.000-TL bedelli çeki ve başkaca 7 adet çeki daha bir çalışanı vasıtasıyla Bursa’da teslim aldığını, müvekkilinin çalışanının bu çekleri, müvekkili şirketin Tuzla’daki merkezine göndermek üzere 27.02.2020 tarihinde kargoya teslim ettiğini, ancak çeklerin içinde bulunduğu gönderinin diğer başka gönderilerle birlikte kargoda çalındığını, kargo görevlisinin konu ile ilgili savcılığa suç duyurusunda bulunduğunu, çeklerin zayi nedeniyle iptal edilmesi için 03.03.2020 tarihinde İstanbul Anadolu 1. ATM’nin 2020/118 Esas sayılı davasının açıldığını ve ödeme yasağı kararı verildiğini, bununla birlikte taraflarınca söz konusu çalıntı çeklerden keşidecisi …Ltd. Şti. olan, … Bank Bursa Şubesinin, … numaralı, 31.08.2020 ödeme tarihli 70.000-TL bedelli çekinin ortaya çıkması nedeniyle çeki elinde bulunduran şirketin taraflarınca tespit edildiğini, bu şirket aleyhine dava dışı grup şirket olan … Tic. Ltd. Şti. tarafından Bakırköy 3. ATM’nin 2020/587 E. sayılı dosyası ile çek istirdadı davası ikame edildiğini, ayrıca ortaya çıkan 70.000-TL bedelli çeki ibraz ve tahsil eden şirket yetkilileri ile bu çeke dava dışı müvekkili …Ltd. Şti.’nin sahte cirosunu yapan kişiler hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu, huzurdaki davanın davalısının ise taraflarınca yeni öğrenildiğini, bu kişi hakkında da şikayette bulunulacağını, bu nedenle davalı hakkında yapılacak soruşturmanın bekletici mesele yapılması gerektiğini belirterek davalı tarafından kötü niyetli veya ağır kusurlu olarak iktisap edilen keşidecisi … olan … Bankası Baraj Yolu şubesinin … seri numaralı 31.10.2020 tarihli 15.000-TL bedelli çekin davalıdan istirdadına, çek bedelinin davalı tarafından tahsil edilmesi halinde ise çek bedelinin istirdadına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili; davacının ticari ilişkide olduğunu belirttiği kişiler ile çek keşidecisinin birbirini tutmadığını, davacının çekin hamili olduğunu ispata elverişli nitelikte deliller sunamadığını, davacının dava açmaya ehliyeti olmadığından davanın öncelikle aktif husumet yokluğundan davanın reddedilmesi gerektiğini, dava konusu çekin müvekkili tarafından, diğer bir müvekkili dava dışı …’ndan …’nun nam ve hesabına olacak şekilde tahsil edilmek amacıyla alındığını ve bu amaçla takas odasına ibraz edildiğini, çekin ödenmemesi üzerine çeki müvekkilinin geri aldığını ve …’na teslim ettiğini, dolayısıyla müvekkilinin dava konusu çeki iktisap etmediğini, sadece … nam ve hesabına tahsil etmek amacıyla takas odasına ibraz ettiğini, müvekkili …’in hiç bir sorumluluğunun ve yükümlülüğünün olmadığından davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, çekte hamilin kendisini olduğu ve çekin rızası dışında elinden çıktığı, müvekkilinin çeki kötü niyetli yahut ağır kusurlu olacak şekilde iktisap ettiği hususundaki ispat yükünün de davacı tarafta olduğunu, davacı iddialarını ispata yarar hiç bir delil sunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece; dosya içerisine celp edilen banka kayıtlarının incelenmesinde; dava konusu çeki bankaya ibraz eden kişinin davalı olmayıp, dava dışı… olduğu, bu haliyle davalının bu çekten kaynaklı herhangi bir sorumluluğu ve sıfatının bulunmadığı gerekçesiyle davasının pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili; bahsi geçen çekin davalı tarafından ibraz edildiğini, bu çekin dava dışı … adına ibraz edilip edilmediğinin bilinmesinin taraflarınca mümkün olmadığını, çek iptali davasının görüldüğü İstanbul Anadolu 1. ATM’nin 2020/118 Esas sayılı dosyadaki yazı cevabında davalının çeki bir başka kişi adına ibraz ettiğinden bahsedilmediğini, dosya kapsamında davalı tarafından dava dışı kişiyi temsil etmek üzere vekaletname ya da yetki belgesi bulunmadığını, çek suretinin incelenmesinde de bahsi geçen çekin davalı tarafından imzalandığının ancak üstünün karalandığının ve … tarafından imzalanarak takibe konulduğunun görüleceğini, çekin davalı tarafından ibraz edildiği hususunun davalı tarafından ikrar edildiği gibi çek iptaline ilişkin davada da bankaca aynı yönde cevap verildiğini, aksi halde davalının kimlik bilgilerine ulaşmalarının söz konusu olmayacağını, eldeki dava dosyasında yargılama aşamasında sunulan banka müzekkere cevabında ise çekin … tarafından ibraz edildiği belirtilerek çelişki oluştuğunu, ancak çekin çıplak gözle dahi incelenmesi halinde dahi davalının imzasının üstünün karalanarak tahrifat yapıldığını, dava konusu çekin … namına ibraz edildiğinin kabul edilmesi halinde bile taraflarının bu hususu bilmelerinin mümkün olmaması nedeniyle HMK m.124/3 gereğince taraf değişikliği yapmalarına imkan tanınması gerektiğini, çek iptali davasında kendilerine verilen süre nedeniyle davalıya karşı dava açtıklarını, HMK 124 uyarınca taraf değişikliği taleplerinin karşılanmamasının doğru olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava, 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi uyarınca çekin istirdatı istemine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkilinin hamili olduğu çekin kargoda kaybolduğunu, çekin davalı tarafından ibraz edildiğini belirterek çekin istirdatını, çek bedelinin ödenmiş olması halinde ise çek bedelinin tahsilini talep etmektedir. Mahkemece, çekin davalı tarafından ibraz edilmediği, davalının çekin hamili olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.Uyuşmazlık; davalının pasif husumete sahip olup olmadığı, HMK m.124/3 kapsamında taraf değişikliği koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği noktasında toplanmaktadır. TTK’nın 792. mad gereğince “çek herhangi bir şekilde hamilin elinden çıkarsa, çeki elinde bulunduran hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap ettiği veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür” işbu davada davacı çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve davalının çeki kötü niyetle iktisap ettiğini veya iktisapta ağır kusurlu olduğunu ispatlaması gerekir. Aksi durum çekin mücerretlik ilkesine aykırıdır. Diğer taraftan davanın çeki elinde bulunduran hamile karşı açılması gerekmektedir.Eldeki davada, … Bankası tarafından verilen müzekkere cevabında çekin takas merkezlerine … tarafından ibraz edildiği belirtilmiştir. Dava konusu çekin zayi nedeniyle iptaline ilişkin davanın görüldüğü İstanbul Anadolu 1. ATM’nin 2020/118 Esas sayılı dava dosyasında ise aynı banka tarafından verilen müzekkere cevabında çeki ibraz eden müşteri olarak hem davalı … hem de dava dışı … gösterilmiştir. Bunun dışında davalı tarafından da çekin takas merkezine kendisi tarafından ibraz edildiği kabul edilmektedir. Ancak, dava konusu çekin Bakırköy … İcra Dairesi’nin … Esas sayılı dosyasında 18/11/2020 tarihinde dava dışı … tarafından takibe konulduğu ve icra dosyasının 19/02/2021 tarihinde infazen kapatıldığı tespit edilmiştir. Bu durumda eldeki davanın açıldığı tarih itibariyle çekin son hamilinin dava dışı … olduğu, çek bedelinin de bu kişiye ödendiği, dolayısıyla davalıya husumet düşmediği anlaşılmaktadır.Buna karşılık; HMK’nın 124. maddesine göre; maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir (m.124/3). Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir. Somut olayda da dava konusu çekin zayi nedeniyle iptaline ilişkin davada bankaca verilen müzekkere cevabında çeki ibraz eden kişiler arasında davalı da gösterilmiştir. Davalı çeki bankaya ibraz ettiğini inkar etmemektedir. Her ne kadar eldeki davanın yargılaması sırasında bankaca çekin dava dışı … tarafından ibraz edildiğine ilişkin yazı cevabı gönderilmiş ise de davacının davayı açtığı an itibariyle diğer dava dosyasındaki verilere dayalı olarak husumetin hatalı olarak davalıya yöneltilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayalı olduğu açıktır ve dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebinin kabulü gerekmektedir. Bu durumda davacının son oturumdaki taraf değişikliği talebi kabul edilerek davanın doğru hasma yöneltilmesine olanak tanınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, davacının taraf değişikliği talebi değerlendirilmeden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi doğru olmadığından davacı tarafın istinaf başvurusunun kabulüne, kararın kaldırılarak davanın yeniden görülmek üzere dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine karar verilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE, Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/234 Esas – 2022/936 Karar sayılı 25/10/2022 tarihli kararının, HMK.’nun 353(1)a-4 gereği KALDIRILMASINA; “Davanın yeniden görülmek üzere dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine” Davacı tarafından yatırılan 80,70-TL peşin istinaf karar harcının istek halinde kendisine iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK 353(1)-a maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 25/05/2023