Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/2121
KARAR NO: 2023/62
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 12/12/2019
NUMARASI: 2019/430 Esas – 2019/861 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 12/01/2023
Aktif husumet yokluğundan davanın reddine ilişkin kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü.
DAVA: Davacı vekili; müvekkilinin, müşterilerinin keşidecisi olduğu 207 adet çeki, müşterileri tarafından iade edilmesi akabinde sistemsel olarak iptal ettiğini, ancak sonrasında söz konusu çeklerin tüm aramalara rağmen fiziken arşiv dosyasında bulunamadığını belirterek, dilekçede bilgileri verilen toplam 207 adet çekin ödemeden meni ve iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEME KARARI: Mahkemece; iptali talep edilen çeklerin müşteriler tarafından bankaya teslim edildiği, iptal edilerek arşivlenen 207 adet çekin iptalinin talep edildiği, davacı tarafın iptali istenilen çekler bakımından keşideci, lehtar, ciranta veya yetkili hamil olmayıp, sadece muhatap banka olduğu, muhatap sıfatına haiz davacı tarafın kıymetli evrakın iptali talep etme ve aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle, davanın aktif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF NEDENLERİ: Davacı vekili; müşterilerinin keşidecisi olduğu çeklerin müşterileri tarafından müvekkiline iadesi sonrasında çeklerin sistemsel olarak iptal edildiğini, ancak çeklerin fiziken bulunamadığını, müvekkili bankanın hak sahibi olduğu çekler iradesi dışında müvekkilinin elinden çıkmış olduğundan zayi nedeniyle iptalinin gerektiğini, kaybolan çeklerin iptal edilmemesi durumunda kötü niyetli üçüncü kişiler tarafından sahte imza ile doldurularak piyasaya sürülmesi halinde müvekkilinin ve müşterilerinin zarara uğrayacağını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, olay nedeniyle müvekkili tarafından İstanbul C.Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğunu, akabinde Türkiye Bankalar Birliğine yazı yazılsa da çeklerin bulunamadığını, çeklerin görüntüsü sisteme taranmadığından, çeklerin kullanılıp kullanılmadığının da müvekkili tarafından tespit edilemediğini belirterek, kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı, TTK’nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir (TTK’nın 652. maddesi). TTK’nın 780. maddesine göre; çekin senet metninde “çek” kelimesini, kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi, muhatabın ticaret unvanını, ödeme yerini, düzenleme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını taşımasız zorunludur. TTK’nın781. maddesinde ise bu unsurları taşımayan senedin çek sayılmayacağı düzenlenmiştir. Tamamen boş çek yaprağının çalınması halinde çek doldurularak ibraz edildiği takdirde, keşidecinin hak talep eden hamile karşı İİK’nın 72. maddesi uyarınca menfi tespit davası açma imkanı mevcuttur. Davacının hukuki yararının bulunması HMK’nın 114/h maddesi uyarınca dava şartı niteliğinde olup, TTK’nın 651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi ise senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. Banka tarafından bastırılan çekler imza karşılığı çek hesabı sahibine teslim edilir.Teslim edilen çek defterindeki her bir çek için sistem kaydı oluşturulur ve bu kayıt üzerinden çekler takip edilir.Somut olayda davacı, çeklerin hamili değil çekleri bastırıp çek hesabı sahibi müşterilerine teslim eden muhatap banka olup,müşterileri tarafından kullanılmayıp iade edilen boş çek yapraklarının iade nedeniyle sistemde iptal edildiği ancak fiziken arşivde bulunamamaları nedeniyle zayii nedeniyle iptal davasına konu edildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu çek yaprakları müşteriler tarafından çeşitli hukuki nedenlerle bankaya kullanılmadan iade edilen çeklerdir. Bu haliyle söz konusu çekler, henüz keşide dahi edilmemiş olmakla, kıymetli evrak vasfını haiz değildir. Davacı banka vekili tarafından sunulan dayanak kararlar ise davacı bankanın vekil-hamil sıfatını haiz olduğu tahsil cirosuyla elinde bulundurduğu çeklere ilişkin olup somut olayda uygulama yeri bulunmamaktadır.Açıklanan nedenlerle, Davacı bankanın zayi nedeniyle iptal talebinde bulunma hakkı olan çek hamili olmaması ve boş çek yapraklarının da kıymetli evrak vasfı olmaması nedeniyle , çeklerin zayi nedeniyle iptali koşulları bulunmadığından, ilk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiş, istinaf nedeni yerinde olmayan davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nun 353(1)b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,Alınması gereken 179,90-TL istinaf karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 80,70-TL harcın mahsubu ile bakiye 99,20-TL harcın davacıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydına, Davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 12/01/2023