Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/1377
KARAR NO: 2023/756
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 07/04/2022
NUMARASI: 2021/535 Esas 2022/390 Karar
DAVA: Zayi Belgesi Verilmesi
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 16/05/2023
Davanın kısmen kabulüne ilişkin kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı vekili; müvekkili şirket e-defter uygulamasına tabi mükelleflerden olup, müvekkilinin elektronik ortamda tutmuş olduğu 2019 yılı Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık dönemlerine ilişkin e-defteri kebir, ve e-yevmiye defterleri ile bunların beratlarının bulunduğu bilgisayar harddiskinin elektrik akımından kaynaklı sebeplerle arızalanması ve verilere ulaşılamaması üzerine, verilerin kurtarılması amacıyla … firmasına başvurulduğunu, firma tarafından yapılan inceleme sonucunda düzenlenen 09/06/2021 tarihli raporda, harddiskin hasar gördüğünün ve hasarın giderilemeyeceğinin, 2019 yılı Nisan-Aralık arası döneme ait e-defter ve berat dosyalarının kurtarılmasının mümkün olmadığının tespit edildiğini belirterek, müvekkilinin elektronik ortamda tuttuğu 2019 yılı Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık dönemlerine ilişkin e-defteri kebir ve e-yevmiye defterleri ile bunların berat dosyalarının zayi olduğuna dair belge verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEME KARARI: Mahkemece; bilirkişi raporunda, davacı şirketin elektronik ortamda tuttuğu 2019 yılı Nisan – Mayıs – Haziran – Temmuz – Ağustos – Eylül – Ekim – Kasım – Aralık dönemlerine ilişkin e-defteri kebir ve e-yevmiye defterleri ile bunların berat dosyalarının zayi olduğu, tekrar kurtarılmasının mümkün olmadığı, davacı şirketin zayi nedeniyle bir kazanım elde etmediği, Maliye, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı idarelerinin de bir idari ya da denetim kaybına uğramayacağı, verilerin bilgisayarlı muhasebe programında aynen korunmuş olduğunun bildirildiği, zıyaı istenen defterlerin dönemlerinin 01/01/2020 tarihinden öncesine ait olması gözetildiğinde, bilirkişi raporu esasa etkili kanıt olarak kabul edilmekle birlikte, ilgili dönemlere ilişkin e-defter beratları Gelir İdaresi Başkanlığında mevcut bulunmakla bunların kaybından söz edilemeyeceği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile belirtilen döneme ait e-defteri kebir ve e-yevmiye defterlerinin zayi olduğunun tespitine, defter beratlarına yönelik istemin reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF NEDENLERİ: İstinaf yoluna başvuran davacı vekili; e-defter ve e-beratların birlikte saklanıp, yetkili merciler tarafından istenildiğinde birlikte ibraz edilmek zorunda olduğunu, defter beratının; usul ve esasları GİB tarafından yayınlanan tebliğler ile belirlenmiş olan, defter dosyasının bir nevi özetini içeren ve mali mühür ile imzalanarak mükellef tarafından GİB’e beyan edilen dosya olduğunu, e-defter beratlarının ancak e-defterler ile birlikte hüküm ifade edeceğini, e-defterlerin, onaylanan beratları ile birlikte muhafaza ve ibraz edilmesi koşulu ile Vergi Usul Kanunu ve TTK kapsamında geçerli kanuni defter olarak kabul edildiğini, berat ve e-defter dosyasının birbiriyle uyumlu olup olmadığının “e-defter görüntüleme aracı” adlı program aracılığıyla kontrol edilebildiğinden, başka bir deyişle doğrulama işlemi sadece elektronik ortamda yapılabildiğinden, berat ve e-defter dosyalarının sadece birinin bulunmasının yeterli olmadığını, e-defterlerin zayi olduğunun tespiti karşısında, ilgili e-beratların zayiinin kabul edilmemesi halinde, defterler ile beratların uyumlu olup olmadığının, birbirlerini teyit edip etmediğinin kontrollerinin yapılması mümkün olmadığından, e-beratların da geçersiz olacağını, bu nedenle mahkemece ilgili döneme ilişkin e-defter beratlarının Gelir İdaresi Başkanlığında mevcut bulunduğu gerekçe gösterilerek e-beratlar hakkındaki zayi belgesi verilmesi taleplerinin reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, zayi belgesi verilen defterlerin yeniden oluşturulması halinde, oluşturulan yeni defterler ile zayi belgesi verilmemiş olan beratların uyumlu olmayacağını belirterek, kararın kaldırılarak davanın tümden kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava; 6102 sayılı TTK’nın 82/7 maddesine dayalı zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir. 6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesinde; bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün (05.07.2022 tarihli RG’de yayımlanan 7417 sayılı yasanın 55. maddesi gereği 30 gün) içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği, davanın hasımsız olarak açılacağı belirtilmiştir. Davacının söz konusu düzenlemeden yararlanabilmesi için; bir taraftan defterlerin ve belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve özeni göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziyaa uğramanın onun iradesi dışında, elinde olmayan bir neden ile meydana gelmiş olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması, başka bir deyişle davacının iradesi dışında defter ve belgelerin tamamen veya kısmen kaybı yahut yok olması gerekmektedir.Somut olayda; davacı vekilince, müvekkilinin harddiskinin arızalanması nedeniyle elektronik ortamda tutulan 2019 yılı Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık dönemlerine ilişkin e-defteri kebir, ve e-yevmiye defterleri ile bunların beratlarının zayi olduğu ileri sürülerek zayi belgesi verilmesi talep edilmiş olup, mahkemece talebin e-defterler yönünden kabulüne, e-defter beratlarının ise GİB kayıtlarında mevcut olduğu gerekçesiyle, e-defter beratlarına ilişkin istemin reddine karar verilmiştir. İstinaf konusu uyuşmazlık, mahkemece zayi belgesi verilmesine karar verilen davacıya ait 2019 yılı Nisan-Aralık dönemine ait e-defter beratları hakkında da zayi belgesi verilip verilemeyeceği hususuna ilişkindir. Davacı tarafça sunulan özel amaçlı yeminli mali müşavir raporu ile … firması tarafından düzenlenen raporunda; davacının verilerinin bulunduğu harddiskin fiziksel hasara uğraması nedeniyle 2019 yılı Nisan-Aralık dönemini kapsayan e-defter ve berat dosyalarının zarar gördüğü, bunların kurtarılmasının mümkün olmadığı, GİB tarafından onaylanan e-defter kayıtlarına dayalı düzenlenen KDV hesap sonuçları ile harddisk hasarı sonrası yeniden oluşturulan e-defter kayıtlarında yer alan KDV hesap sonuçları arasında hiçbir fark olmadığı, e-defter kayıtlarının yevmiye numaraları ve dip toplamları ile harddisk hasarı sonrası yeniden oluşturulan e-defter kayıtlarının yevmiye numaraları ve dip toplamları arasında hiçbir fark olmadığı tespit edilmiştir. Uygulanması gereken Elektronik Defter Genel Tebliğinin 4. maddesinde; e-defter dosyaları ve bunlara ait berat dosyalarının birbirleri ile ilişkili şekilde elektronik ortamda, istenildiğinde ibraz edilmek üzere muhafaza edilmek zorunda olduğu, defterlerini elektronik ortamda tutanların, e-defter dosyaları ve ilgili berat dosyalarını vergi kanunları, Türk Ticaret Kanunu ve diğer düzenlemelerde yer alan süreler dâhilinde elektronik, manyetik veya optik ortamlarda muhafaza ve istenildiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla eksiksiz ve okunabilir şekilde ibraz etmekle yükümlü oldukları, e-defter ve berat dosyalarının e-defter uygulamasına dâhil olan mükelleflerin kendilerine ait bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesinin mecburi olduğu, üçüncü kişiler nezdinde ya da yurt dışında muhafaza işleminin, muhafaza ve ibraz sorumluluğunu ortadan kaldırmadığı, e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde Gelir İdaresi Başkanlığından (GİB) bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da GİB’in bilgi işlem sistemlerinde 01/01/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesinin zorunlu olduğu, e-defter ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının GİB’den izin alan özel entegratörlerin ya da GİB’in bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesinin, mükellefin asıl e-defter ve berat dosyalarının muhafaza ve ibraz ödevlerini ortadan kaldırmayacağı, bu çerçevede e-defter ve berat dosyalarının yetkili makamlara ibrazının öncelikle ilgili mükelleften yazılı olarak isteneceği, ilgili mükellef tarafından e-defter dosyaları ile beratlarının yazılı talebe rağmen yetkili makamlara ibraz edilmediğinin veya edilemediğinin tevsikini müteakip, saklama hizmetini veren özel entegratörden GİB aracılığı ile ya da muhafaza işleminin GİB sistemlerinde yapılması halinde ise GİB’den, resmi yazılı talepte bulunularak ilgili e-defter ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının ibrazı istenebileceği; tebliğin 7. maddesinde ise e-defter tutanların, mücbir sebep halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği özel entegratör kuruluşlardan veya GİB’den ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren 15 gün içinde yetkili mahkemeye başvurarak zayi belgesi verilmesini istemesi gerektiği, zayi belgesinin temin edilmesini müteakip zayi belgesi ile birlikte durumun GİB’e yazılı olarak bildirilmesi ve istenilen bilgi ve belgelerin ibrazı halinde, mükelleflerin zayi olan e-defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-defter ve berat dosyalarının e-defter uygulaması aracılığı ile GİB sistemine yeniden yüklenmesi için yazılı izin verileceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla e-defter ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının özel entegratörlerin ya da GİB’in bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesi, mükellefin asıl e-defter ve berat dosyalarının muhafaza ve ibraz mükellefiyetini ortadan kaldırmamaktadır. Bu nedenle e-defter ve berat dosyalarının yetkili makamlara ibrazı, öncelikle ilgili mükelleften yazılı olarak istenecek olup, e-defter ve berat dosyalarının özel entegratör veya GİB’den ikincil kopyalarının istenebilmesi için, ilgili mükellef tarafından e-defter dosyaları ile beratlarının yazılı talebe rağmen yetkili makamlara ibraz edilmediğinin veya edilemediğinin tevsiki gerekmektedir. Bu nedenle davacının e-defter ve beratlarının geri dönülemeyecek sebeb ile zayi olduğu, e-defter ve beratların ikincil kopyalarının özel entegratör veya GİB nezdinde bulunmasının da davacının saklama ve ibraz yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığı gözetilerek, e-defter beratları bakımından da talebin kabulü gerekirken yazılı gerekçeyle reddi isabetsizdir. Açıklanan nedenlerle; davanın kabulü gerekirken kısmen kabulüne karar verilmesi doğru değil ise de, yapılan hata/eksiklik yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile kararın HMK’nın 353/(1)b-2 maddesi uyarınca kaldırılarak “davanın kabulüne” karar verilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne; Bakırköy 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 07/04/2022 tarih 2021/535 Esas 2022/390 Karar sayılı kararın HMK’nun 353(1)b-2 gereği KALDIRILMASINA; “Davanın kabulüne; davacı … Tic. A.Ş.’nin 2019 yılı Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık dönemlerine ilişkin e-defteri kebir ve e-yevmiye defterleri ile bu defterlere ait berat dosyalarının zayi olduğunun tespiti ile davacıya zayi belgesi verilmesine” İlk Derece Yargılamasına ilişkin olarak: “Alınması gereken 179,90-TL harçtan davacı tarafından peşin yatırılan 59,30-TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60-TL’nin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına, Yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, Bakiye gider avansının talep halinde davacıya iadesine,” İstinaf yoluna başvuran davacı tarafından yatırılan 80,70-TL peşin istinaf karar harcının istek halinde kendisine iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere, oy birliği ile karar verildi. 16/05/2023