Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2019/2441
KARAR NO : 2021/767
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 13/06/2019
NUMARASI: 2018/728 Esas 2019/475 Karar
DAVA: Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 25/05/2021
Davanın reddine ilişkin kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı vekili, taraflar arasındaki 08/08/2007 tarihli sözleşme ile davalı ile dava dışı Irak Devleti Devlet Demiryolları arasında akdedilen 05/02/2002 tarihli ve BTA/6/2002 nolu kontratın içeriğinin değiştirilmesi ve değiştirilen kontratın gerçekleştirilmesine ilişkin olarak davacı ile davalı arasında işbirliği yapılmasının kararlaştırıldığını, taraflar arasında akdedilen 08/08/2007 tarihli iş birliği sözleşmesi hükümleri dayanak gösterilerek Ağustos 2007 tarihinde davacı taraflar arasında temlik sözleşmesi akdedildiğini, anılan temlik sözleşmesi kapsamında düzenlenen 15/08/2007 tarihli temlikname gereğince davalının doğmuş ve doğacak alacaklarından 2.000.000-USD tutarındaki alacağı kesin kapsamak garantisi ile tamamını, bütün hak ve vecibeleri ile beraber, gayri kabili rücu olmak üzere davacıya devir ve temlik ettiğini, davalı ile dava dışı Irak Devleti Devlet Demiryolları arasında imzalanan, temlikname konusu 21/05/2007 tarihli sözleşmede değişiklik yapan 18/09/2009 tarihli ve BTA/6/2002/1 numaralı sözleşmeye göre sevkiyat konusu 14 yolcu vagonunun davalı tarafından dava dışı Irak Devleti Devlet Demiryolları’na satış meblağı toplamının 17.415.000-USD olduğunu, yine sözleşme kapsamında davalı ile dava dışı Irak Devleti Devlet Demiryolları arasında yapılacak bütün ödemelerin Türkiye-Irak arasındaki sınır ticari düzenlemelerine göre olacağını, bahsi geçen 14 yolcu vagonunun Irak’a sevkiyatının 15/04/2015 tarihinde gerçekleştiği, söz konusu sevkiyat karşılığında davalı …’e 09/02/2016 tarih ve F4/2842 referans nolu SOMO ödeme bildirimi kapsamında 15.696.200-USD ödendiğini, 19/02/2017 tarih ve F4/3650 referans nolu SOMO ödeme bildirimi kapsamında ise 996.107,76-USD ödendiğini ve bakiye kalan 722.692,24-USD için 721.594,95-USD tutarında 22/02/2018 tarihli ve F2/4650 referans nolu SOMO ödeme bildiriminin davalıya ödenmesi için gönderildiğini, ancak başka bir kontrat kapsamında 721.594,95-USD meblağından davacı ile ilgisi olmayan farklı bir sözleşmeden kaynaklı davalı aleyhinde yapılan cezai kesinti nedeni ile mahsup işlemi yapılarak davalıya 540.976,95-USD ödenmesinin uygun bulunmasına ilişkin talimatın Turkish Petroleum International Company’e iletildiğinin 27/03/2018 tarihli 41111086-TİM. İMMİB.GSK.UYGÜYL.2018/904-3677 sayılı ve BTA/Eksonser konulu İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’nin yazısında belirtildiğini, 15/08/2007 tarihli temlikname gereğince davacının davalı tarafından temlik edilen 2.000.000-USD tutarındaki meblağdan 18/03/2016 tarihli dekontta 1.158.984,76-USD ve 29/03/2017 tarihli dekontta 559.545,18-USD tutarındaki hakediş meblağlarını …Bankası vasıtası ile davalıdan tahsil ettiğini, davacının davalıdan 139.978,57-USD tutarında alacağının kaldığını ileri sürerek, davacı ile davalı arasında akdedilen 08/08/2007 tarihli işbirliği sözleşmesi ile dayanağı 08/08/2007 tarihli işbirliği sözleşmesi olan temlik sözleşmesine istinaden 139.978,57-USD tutarındaki alacağın dava tarihinden itibaren devlet bankalarının USD ile açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili, davanın zamanaşımına uğradığını, müvekkilinin davacı tarafa borçlu olmadığını, taraflar arasında akdedilen sözleşmeler kapsamında müvekkilinin … Bankası A.Ş. Nezdinde doğmuş ve doğacak alacaklarından 2.000.000-USD’lik kısmının 15/08/2007 tarihli temlikname ile davacıya hiçbir şarta bağlı olmaksızın gayri kabili rücu temlik ettiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece, davacı ile davalı … (…) arasında akdedilen 08.08.2007 tarihli sözleşme kapsamında davalı …’in IRR ile yapmış olduğu 21.05.2002 tarih ve BTA /6/2002 nolu Irak F/5231 referans no’lu kontratı kapsamında doğacak alacakların 2.000.000-USD’lik kısmının davacı …s’e 15.08.2007 tarihli temlikname ile temlik edilmiş olduğu, temliknamenin 17.08.2007 tarihi itibariyle … Bankası A.Ş. kayıtlarına alındığı ve davalı … ve davacı …’e bu hususta banka tarafından teyit verilmiş olduğu, işbu temlikname kapsamında sırasıyla 15.03.2016 ve 14.03.2017 tarihli TPİC talimatları ile … firması hesaplarına ödenmesi istenen 2 ödeme tutarının davacı Mafeks’in feragatnameleri kapsamında ödendiği, 3. ödemenin TPIC tarafından … lehine verilmiş olan 26.03.2018 tarihli 540.976,95-USD ödeme talimatı olup; diğer temlik alacaklısı … Anonim Şirketi (…) Firması ile ihtilaf çıktığı ve … Sanayii A.Ş. tarafından … Bankası A.Ş. aleyhine Ankara 12. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/472 esas sırasında dava açılmış olduğu, … Bankası A.Ş.’nin 19/11/2018 tarihli cevabi yazısında davacı … yapılacak bakiye ödeme için iş bu davanın sonucunun beklenildiğinin bildirildiği, davalının alacağını temlik sözleşmesi ile davacıya temlik ettiği, temlik edilen alacaktan davacıya ödenmesi gereken 139.978,57-USD bakiyenin kaldığı, bakiye tutarın ödenmesine ilişkin uyuşmazlığın .. Bankası A.Ş., … Sanayi A.Ş. arasında olduğu, somut olayın açıklanan özelliği karşısında dava konusu alacağın davalı şirketten talep edilemeyeceği, ayrıca taraflar arasındaki uyuşmazlığın sözleşme ilişkisinden kaynaklanmakta olup, taraflar arasında Ağustos 2007 tarihli iş birliği ve temlik sözleşmesi düzenlendiğini, TBK’nın 146. maddesi uyarınca dava tarihi itibari ile 10 yıllık zamanaşımı süresinin dolmuş olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili istinaf dilekçesinde; yerel mahkemenin, alacağın davalıdan istenemeyeceğine yönelik değerlendirmesinin hatalı olduğunu, taraflar arasındaki sözleşmenin 4. Maddesinde, temlik eden davalının, borcun banka tarafından temlik alana ödeninceye kadar borcundan sorumlu olmaya devam edeceğinin açıkça kararlaştırıldığını, temlik konusu borca ilişkin tek muhatabın davalı olduğunu, bahse konu borcun ifa yerine geçen bir temlikle teminat altına alınmadığını, ayrıca, alacağın muaccel olduğu tarih itibariyle zamanaşımının dolmadığını, mahkemece sözleşme tarihi ile alacağın muaccel olduğu tarih arasındaki farkın gözetilmediğini, müvekkilinin alacağının TPIC talimarı ile davalı hesabına ödeme yapılması ve …Bankasından talep edilmesiyle muaccel olacağını, talebin ise 18/07/2018 tarihinde yapılması nedeniyle alacağın bu tarihte muaccel olduğunu ileri sürerek yerel mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; mahkemece davanın esastan reddine karar verildiği halde maktu vekalet ücretine hükmedilmesini hatalı olduğunu ileri sürerek yerel mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE : Dava, alacak istemine ilişkindir. Davacı, davalıyla aralarındaki 08/08/2007 tarihli sözleşmeyle, davalı ve dava dışı Irak Devlet Demiryolları (IRR) arasında geçerli olan 21/05/2002 tarihli sözleşmenin içeriğinin değiştirilmesi ve sözleşmenin gerçekleştirilmesi için işbirliği yapılmasının kararlaştırıldığını, sözleşme kapsamında kendisine ödenmesi gereken bakiye 139.978,57-USD alacağın ödenmediğini ileri sürerek alacak isteminde bulunmuştur. Davalı ise, alacağın zamanaşımına uğradığını, ayrıca kendilerinin Irak Devlet Demiryolları nezdindeki alacaklarından 2.000.000-TL’sinin davacıya temlik edildiğini, bu nedenle davacının alacağının kalmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir. Mahkemece, davalının alacağını temlik sözleşmesi ile davacıya temlik ettiği, temlik edilen alacaktan davacıya ödenmesi gereken 139.978,57-USD bakiyenin kaldığı, bakiye tutarın ödenmesine ilişkin uyuşmazlığın … Bankası A.Ş., … A.Ş. arasında olduğu, somut olayın açıklanan özelliği karşısında dava konusu alacağın davalı şirketten talep edilemeyeceği, ayrıca taraflar arasındaki uyuşmazlığın sözleşme ilişkisinden kaynaklanmakta olup, taraflar arasında Ağustos 2007 tarihli iş birliği ve temlik sözleşmesi düzenlendiği, TBK’nın 146. maddesi uyarınca dava tarihi itibari ile 10 yıllık zamanaşımı süresinin dolmuş olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.Hükümden sonda dava konusu edilen alacağın dava dışı … Bankası A.Ş. tarafından ödendiği bildirildiğinden davanın konusuz kaldığını kabul etmek ve bu durumda HMK.nun 331.maddesi uyarınca dava açıldığı tarihteki haklılık durumunun belirlenmesi gerekmektedir. Somut olayda; davacı ile davalı arasında akdedilen 08.08.2007 tarihli sözleşme ile davalı …in Irak Devlet Demiryolları (IRR) ile yapmış olduğu 21.05.2002 tarih ve BTA/6/2002 nolu kontratın içeriğinin değiştirilmesi ve değiştirilen kontratın gerçekleştirilmesine ilişkin olarak davacı ile davalı arasında işbirliği yapılması, sözleşmenin onaylanması sonrasında sağlanacak malın IRR’ye satış ve üreticiden alış bedeli arasında oluşacak farktan %30 …r, %70 … olarak paylaştırılması, üretici ile ilişkiler ve üretimin takibinin … tarafından sağlanması, ihracat ve sevkiyat işlemlerinin … tarafından …adına takip edilmesi, sözleşmenin yürürlüğe girmesi ile davalı tarafından … Bankası nezdinde bu kontrat tutarının 2.000.000-USD’lik kısmı için davacıya teminat olarak temlikname vermesi, kontrat tutarının tamamının BTA kapsamında serbest bırakıldıktan ve temlikname gereği davacı ve üretici paylarının ilgili hesaplara aktarılması kararlaştırılmıştır. Taraflar arasındaki 08/2007 tarihli temlik sözleşmesi ile temlik eden davalının 21/05/2002 tarihli BTA/6/2002 nolu, Irak F/5231 referans no’lu kontratı kapsamında doğacak 17.415.000-USD tutarındaki istihkakından 2.000.000-USD’lik kısmının davacı …’e temlik edilmesi kararlaştırılmış, bu kapsamda 15/08/2007 tarihli 2.000.000-USD bedelli olarak düzenlenen temlikname 17.08.2007 tarihi itibariyle … Bankası A.Ş. kayıtlarına alınmıştır. Davacı, taraflar arasındaki sözleşmeyle; davalının 21/05/2002 tarihli sözleşme kapsamında Irak Devlet Demiryolları’na telim etmeyi üstlendiği vagonların üretimi safhasının ve ihracat ve sevkiyat işlemleri takibini davalı adına üstlenmiş olup, davacının payına düşen tutarların Irak Devlet Demiryolları tarafından ödeme yapıldıkça ödenmesi kararlaştırıldığına göre alacağın, davacının sözleşme ile üstlendiği edimi yerine getirmesinden ve Irak makamlarınca vagon tutarlarının davalının hesabına ödenmesinden sonra muaccel olacağını kabul etmek gerekir. … A.Ş.den gelen yazı cevabında, Irak makamları tarafından ödemelerin Turkish Petroleum International Company (TPIC) onayı ile 18/03/2016, 29/03/2017 ve 26/03/2018 tarihlerinde hesaba geçtiğinin belirtilmesi karşısında mahkemece davanın zamanaşımı süresi içerisinde açılmadığının kabul edilmesi yerinde olmamıştır.Öte yandan, taraflar arasındaki 08/2007 tarihli temlik sözleşmesinin 4’üncü maddesine temlik edilen borcun, banka tarafından ödeninceye kadar davalının davacıya karşı sorumluluğunun devam edeceği; 08/08/2007 tarihli sözleşmenin 5’inci maddesinde ise bahse konu temliknamenin teminat olarak verileceği kararlaştırılmıştır. Buna karşılık, … Bankası A.Ş.’den gelen yazı cevabında, dava konusu alacağın davacıya ödenmek üzere blokeli olarak beklediği belirtilmektedir. Bu husus davanın açıldığı tarihte davacı tarafından da bilinmektedir. Bunun sonucu beklenmeden açılan davanın süresinden önce açıldığını, davanın açılmasında hukuki yarar bulunmadığını ve bu nedenle de davanın açıldığı tarih itibariyle davalının haklı olduğunu kabul etmek gerekmektedir.Davalı vekili hükmü vekalet ücreti bakımından istinaf etmiştir.Davanın zamanaşımı nedeniyle reddi halinde nispi vekalet ücreti hükmedilmesi gerektiğinden maktu vekalet ücretine hükmedilmesi doğru görülmemiş ise de ,davanın esasen erken -mevsimsiz açılan dava kapsamında olduğunun kabulü gerektiği sonucuna varıldığından yeniden verilen hükme göre maktu vekalet ücreti takdiri gerekmiştir.O halde açıklanan bu hususlar dikkate alınarak, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ise de, bu husus yeninden yargılamayı gerektirmediğinden, taraf vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılmasına, konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı ve davalı vekillerinin istinaf başvurularının KABULÜNE, İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2018/728 Esas-2019/475 Karar sayılı ve 13/06/2019 tarihli kararının HMK.’nun 353(1)b-2 maddesi gereği KALDIRILMASINA;
“Konusu kalmayan dava nedeniyle bir karar verilmesine yer olmadığına”İlk Derece yargılamasına ilişkin olarak”Alınması gereken 59,30-TL harcın, peşin yatırılan 12.948,54-TL harçtan mahsubu ile bakiye 12.889,24‬‬-TL’nin karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına, Davalı vekili için takdir olunan 4.080-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, Karar kesinleştiğinde ve talep halinde kullanılmayan gider avansının yatıran tarafa iadesine”İstinaf yoluna başvuran davacı ve davalı tarafından yatırılan peşin istinaf karar harcının(Davacı 44,40-TL davalı 44,40-TL ) istek halinde kendilerine iadesine,İstinaf yoluna başvuran davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına, istinaf aşamasında davalı gider avansından karşılanan 20-TL posta masrafının davacıdan alınarak davalıya verilmesine, Gerekçeli kararın bir örneğinin taraf vekillerine tebliğine,HMK ‘nun 361/1. maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde temyiz yoluna başvurulabileceğine, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oy birliğiyle karar verildi. 25/05/2021