Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2018/739
KARAR NO : 2019/1306
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 17. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 07/02/2018
NUMARASI : 2015/246 E.-2018/20 K.
DAVA İstirdat (Deniz Taşımacılığı Kaynaklı)
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 18/10/2019
Davanın kısmen kabulune ilişkin hükmün davacı vekilince ve davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı vekili, dava dışı temlik eden ….A.Ş. tarafından muhtelif tarihlerde yurtdışından ithal edilen ürünlerin deniz yolu ile taşıma işini davalının üstlendiğini, davalının yükleri müvekkiline teslim ettiğini ve davalı tarafından kesilen navlun faturaları ile lokal masraf faturalarının temlik eden tarafından davalıya ödendiğini, ancak davalının hukuka aykırı olarak konteyner demurajı olarak 463.220-usd demuraj ücreti talep ettiğini, ancak navlun sözleşmesinde ve konişmentolarda bu yönde bir hüküm olmadığını,oluşacak demuraj için bu demuraja ait sürelerin de belirtilmediğini, ayrıca davalı tarafından temlik edene gemilere varış ihbarnamelerinin de gönderilmediğini, geminin limana ulaştığı tarih, boşaltma süreleri, demuraj süresi ve ücretlere ilişkin bilgi verilmediğini ,davalının 73.916-usd tutarında dayanağı olmayan ek ödeme talep ettiğini, temlik edenin yükünü bir an önce teslim almak için ödemeleri yapmak zorunda kaldığını, davalıya toplam 603.919-usd bedelli çekleri 5.3.2014 tarihinde davalıya verdiğini, 6.3.2014 tarihinde ise ihtarname göndererek ihtirazi kaydını belirttiğini, demuraj faturalarını ise iade ettiğini, ayrıca davalının demuraj talep ettiği konteynerlerin sahibi veya işleteni olmadığını ileri sürerek müvekkilinin 603.919-usd tutarındaki ödemenin 537.136-usd’si yönünden davalıya borçlu olmadığının tespitine ve bu tutarın sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca ödeme tarihinden itibaren bankalarca 1 yıl vadeli usd cinsinden mevduata uygulanan en yüksek faiziyle davalıdan istirdatına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili, zamanaşımı definde bulunduklarını, temlik eden taşıtan ile müvekkili arasında navlun sözleşmesi akdedildiğini, dolayısıyla TTK’nın 1246.maddesi uyarınca davanın 1 yıllık zamanaşımı süresinden sonra açıldığını, zira dava konusu konteynelerin 2013 yılı ekim ve kasım ayları içinde limana tahliye edildiğini,müvekkilinin 5.3.2014 tarihli ordinolar ile yükleri temlik edene teslim ettiğini ve teslimle birlikte taşıma akdinin sona erdiğini, zamanaşımı süresinin bu tarihte işlemeye başladığını ve 5.3.2015 tarihinde sona erdiğini, müvekkilinin forwarder olarak deniz nakliye işleri ile iştigal ettiğini, temlik eden taşıtanın forwarder olarak faaliyet gösteren ….Ltd. Şti aracılığı ile müvekkili ile temas kurduğunu ve yurt dışından ithal ettiği yükleri müvekkiline taşıttığını, müvekkilinin ise taşımayı üstlendiği konteynerleri farklı firma hatlarına ait gemilerle taşıttığını, temlik edenin isteği ile yazışmaların …. Ltd. Şti. İle yapıldığını, ancak işin ileri safhalarında temlik edenin doğrudan davalı ile yazışma yaptığını, temlik edenin dava konusu 46 adet konteyner nakliyesine ilişkin konteynerlerden İzmir limanına gelen birisini teslim almadığını ve o konteyner muhteviyatı yükün tasfiyeye girdiğini, Ambarlı ve İzmir Aliağa Limanlarına getirilen diğer konteyner yüklerini ise uzun süreli gecikmeyle teslim aldığını ve büyük miktarda konteyner demuraj bedelleri oluştuğunu, müvekkili taşımayı donatanlara yaptırdığından konteyner gecikme bedellerini fiili taşıyanlara ödediğini, icra edilen bahse konu yedi adet taşımaya ilişkin olarak davacının temlik edenine ve yetkili kıldığı aracıya varış bildirimlerinin faks ve e-maille gönderildiğini, ancak konteynerlerin uzun süre teslim alınmadığını, ayrıca davacının beyan ettiği navlun, lokal masraf ve demuraj hesaplarının hatalı olduğunu, temlik edenin halen müvekkiline bakiye 12.028,63-usd borcu bulunduğunu, davalı müvekkilinin navlun ve lokal masraf faturaları tutarının 121,527,63 -usd olduğunu,demuraj faturaları tutarı 494.420-usd olduğunu, dava konusu 7 taşımaya ilişkin davalı taşıtanın navlun, ardiye ve demuraj faturaları toplamının 615.947,63-usd olduğunu, buna karşılık taşıtan temlik edenin söz konusu 7 taşıma ile İlgili olarak çeklerle yaptığı ödemesini 603.919-usd olduğunu, olmayan alacağın temliki mümkün olmadığı için dayanak temliknamenin geçerli olmadığını, ayrıca kabul edilen borcun sonradan inkarının iyiniyet kurallarına aykırı olduğunu, temlik edenin bu borcu kabul ettiğinin 17.12.2014 tarihli yazısı ile de kanıtlı olduğunu, bu yazıda temlik edenin kur farkından kaynaklananan 35.705,25-TL bakiye alacağı olduğunu ileri sürdüğünü savunarak davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İlk derece mahkemesince;davanın davadışı temlik eden … şirketinin İngiltere’den ithal ettiği ve gemi ile İzmir-Aliağa ve Ambarlı Limanlarına taşınan yükler nedeniyle davalı taşıyıcı firma tarafından fazladan tahsil edildiği ileri sürülen konteyner demuraj ücreti ve ek masrafların ödeme tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalıdan tahsili istemi olduğu, taraflar arasındaki ilişki navlun sözleşmesinden kaynaklanmakta ise de, davalı tarafından haksız ve hukuka aykırı şekilde fazladan tahsilat yapıldığı iddia edildiğinden uyuşmazlığa TBK’nun 82.maddesinde düzenlenen sebepsiz zenginleşmeye ilişkin zamanaşımı süresininin uygulanması gerektiği, temlik eden… şirketinin davalıya çeklerle ödeme yaptığı, davanın da 05/03/2014 olan ödeme tarihinden itibaren BK’nun 82.maddesinde öngörülen iki yıllık zamanaşımı süresi içerisinde açıldığından davalının zamanaşımı itirazının yerinde görülmediği, somut olayda … taşıtan, … şirketinin ise akdi taşıyan konumunda olduğu, davalının üstlendiği taşıma işini davadışı donatanlar vasıtasıyla yerine getirdiği, uyuşmazlık konusu olan konteyner demuraj ücretinden dolayı taşıtanın sorumlu tutulabilmesi için navlun sözleşmesinde yada konişmentoda demuraj ödeneceğine ve demuraj tarifesine ilişkin hüküm bulunması gerektiği, davaya konu taşıma ilişkisinde konişmentolarda demuraja ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığı, dosyaya sunulan elektronik posta yazışmalarının içeriğinden … firmasının yükün taşındığı konteynerler için aracılık yani forwarderlik hizmeti verdiği ve davalının … firmasına gönderdiği mesajlar ile demuraj uygulamasının yapılacağı konusunda uyarılarda bulunduğu anlaşıldığından tarafların demuraj konusunda bilgilendirildiğinin kabulü gerektiği, öte yandan taşıyan tarafından tahliye limanında varış ihbarnamesi gönderildiği dosya kapsamına göre ispatlanamamış olsa da, yük ilgilisi Bordo’nun konteynerler limana indikten yaklaşık 2 – 3 ay sonra yükü teslim almasının sebebini açıklayamadığı, … firmasının … adına hareket ettiği kanaatine ulaşıldığından elektronik yazışmalar dikkate alındığında … 19/12/2013 tarihi itibariyle konteynerlerin teslim alınmamasından doğacak demuraj ücretinden sorumlu tutulabileceği, akdi taşıyan konumundaki … demuraj ücreti isteyebilmesinin bir başka koşulunun ise fiili taşıyanlara demuraj ödediğini ispatlaması gerektiği, … ‘nin ticari defterlerinde davadışı donatanlarca … adına toplam 240.124-usd tutarında demuraj faturasının kesildiğinin tespit edildiği, ancak davalı … ‘nin bu tutardan 152.064-usd ‘yi ödediği dosya kapsamına göre ispatlandığından davadışı … istenebilecek demuraj ücretinin en fazla 152.064-usd olabileceği, öte yandan … ‘nin dosyaya sunduğu navlun faturası tutarının 48.719,74-usd olduğu, davacının kabulünde olan navlun miktarı ise 66.783-usd olduğundan, 66.783-usd ‘nin esas alınması gerektiği, bu durumda 152.064-usd demuraj ücreti ile birlikte … ödemesi gereken toplam demuraj ve navlun tutarının 218.847-usd ‘ye baliğ olduğu, davacının temlik edenin davalıya toplam 603.919-usd ödeme yaptığı taraflar arasında ihtilafsız olduğundan bu tutardan … sorumlu olduğu, demuraj ve navlun borcu toplamı olan 218.847-usd mahsup edildiğinde davalının davadışı … 385.072- usd fazladan tahsilat yaptığı, bu tutarın hukuki dayanağı bulunmadığından sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre temlik alan davacıya iade edilmesi gerektiği, dava tarihinden önce davalıya ödeme ihtarnamesi gönderilmediğinden faizin dava tarihinden itibaren işletilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 385.072- usd dolayı davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti ile bu tutarın dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince işleyecek usd faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:I- Davacı vekili; 1-Navlun sözleşmelerinde taşıyan tarafın demuraj ( sürastarya ) ücreti talep edebilmesi için tarafların aralarında bu konuda açık şekilde anlaşmaları ve bu keyfiyeti konişmentolarında açık şekilde belirtmiş olmaları gerektiğini, dava konismentolarda demuraja, demuraj süresine ve demuraj ücretine ilişkin hiçbir kayıt, bilgi veya tarife bulunmadığını,davalı tarafından bilirkişi raporu taraflara tebliğ edildikten sonra 20.11.2017 tarihinde dava konusu taşımaya ilişkin konişmentoların arka sayfaları olduğu iddiası ile bir takım konişmento arka şartları ve tercümeleri dosyaya sunulduğunu, yasal delil sunma süresi geçtikten sonra sunulmakla işbu belgelerin sunulmasına muvafakat edilmediğini, bununla birlikte davalı şirket tarafından hiçbir şekilde müvekkile konismentonun arka sayfası olduğu iddia edilen konişmento şartları verilmediği davacı tarafından sunulan konişmento şartları dava konusu taşımaya ait olmadığını, davacı tarafından işbu taşımaya ait olduğu ileri sürülerek dosyaya sunulan konişmento şartları üzerinde “taşıtan” ve “yükleten” bordo şirketinin cirosu bulunmadığını, dolayısı ile sırf bu belgelere dayanarak davalının demuraja hak kazandığının kabul edilemeyeecğini,2-Davalı tarafın “taşıyan” sıfatı ile bordo şirketine taahhüt ettiği taşıma işini alt taşıma sözleşmesı ile kendi nam ve hesabına Evergreen- line hattına hattına yaptırdığı taşıma sebebi ile bu hatta demuraj ödemiş olması davalının kendi taşıyanı arasındaki navlun sözleşmesinden kaynaklanmakta olup müvekkilin temlik edenini ilgilendirmediğini,bordo ile davalı arasında akdedilen taşıma sözleşmesi … konişmentosu tahtında düzenlendiğini,… konişmentolarında demuraj ücretine, sürelere ve tarifeye dair bir kayıt bulunmadığını,ayrıca davalının bordo şirketinden talep ettiği 73.916 usd tutarında ek ödemenin de hiçbir dayanağı bulunmadığı,yargılama esnasında dava edilen bu kalemin de esasen demuraj ücretine ilişkin olduğu ortaya çıktığını, davanın tamamen kabulü yerine kısmen kabulüne karar verilmesinin yasaya aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir. II-Davalı vekili ; 1-Mahkemenin delilleri toplamadan bilirkişi incelemesi yaptırdığını, asıl rapora itirazları üzerine verilen muhasip bilirkişinin raporunda … ödemeleri tespit edilmesine rağmen iadeye karar verildiğini, zamanaşımı itirazlarının incelenmediğini, mahkemenin davalının sadece donatanlara ödediği demuraj miktarını temlik eden taşıtandan rücuan alabileceği, bunun dışındaki demuraj tahsilatının yasal olmadığı varsayımı ile , ancak mahkemenin varsayımına dahi aykırı karar verdiğini, davalının donatanlara ödediği demuraj miktarını da yanlış hesapladığını, zira donatan Seago ve Evergreen hatlarına müzekkere yazılarak davacının temlik edeninin yükleri geç alması nedeniyle oluşan ve davalı tarafından alt taşıma anlaşmalarına istinaden fiili taşıyanlara(donatanlara) ödenen demuraj bedelinin sorulmasının talep edildiğini,donatan … A.Ş. 28.04.2016 tarihli yazısı ile davalı müvekkilimin davacının temlik edeni taşıtan … şirketinin gecikmesi nedeniyle davalıdan 152.064-usd demuraj aldığını bildirdiğini, … hattının vekilinin de davacı vekili olup bu müzekkereye cevap verilmediğini,bu müzekkerinin tekidi taleplerinin ise reddedildiğini, fiili taşıyan … şirketinin faturalarının ve bu faturalara karşılık … Şirketine ödeme dekontlarının ibraz edildiğini, davacının bu ödemelere itirazı halinde banka kayıtlarının celbinin talep edildiğini, davacı tarafın bu ödemelere itiraz etmediğini, ancak mahkemenin sanki davalı tarafından donatanlardan … ödenen 88.060-usd demuraj sanki ödenmemiş gibi eksik inceleme ile karar verdiğini, 2-Mali müşavir … raporu ile davalı taşıyanın davacının temlik edeni olan taşıtandan dava konusu çekler ile 603.910-usd tahsil ettiği, davalı taşıyanın taahhüt ettiği taşıma işlerini yaptırması ve davacının temlik edeninin yükleri teslim almada gecikmesi nedeniyle donatanlara 333.105,56-usd ödediğinin kanıtlı olduğu, buna göre davalının hiç bir kar elde etmeyip sadece masrafını alarak bu kadar ağır ve riskli işleri yaptığı kabul edilseydi dahi davacıya iade etmesi gereken tutarın 270.813,44-usd olacağını, oysa mahkemenin davacının hiç kar etmemesi gerektiği farz edilirse fazladan aldığı kabul edilmesi gereken 270.813,44-usd nin çok üzerinde 385.072-usd nin davacıya iadesine karar verdiğini, 3-Davacı taraf çekleri, ‘yükün bir an önce teslim alınabilmesi için davalının fahiş ödeme isteklerini yerine getirmek zorunda kalması nedeniyle’ verdiğini iddia ettiğini, dolayısıyla gabin iddiasında bulunduğunu ve TBK 28/2 madde gereğince 1 yıllık süreye tabi olduğunu, davacının ödemeden sonra 06.03.2014 günü gönderdiği ihtarnamenin zamanaşımını kesmeyeceğini, gabine ilişkin zamanaşımı süresi ödeme tarihinden itibaren hesaplansa dahi 05.04.2014, 20.04.2014,05.05.2014,10.05.2014 tarihli çekler bakımından yine zamanaşımı süresinin geçtiğini, 4-Navlun sözleşmelerine ilişkin bir yıllık zamanaşımı süresinin gerek taşıyanın yük ilgililerine karşı olan alacaklarına ilişkin davalara ve gerekse yük ilgililerinin taşıyan aleyhine navlun sözleşmesine, haksız fiile yahut diğer bir sebebe dayanan sözleşme dışı bütün istemlerine ilişkin davalara uygulanacağını(TTK. 1190. md)., TTK. nun 1246. md. de açıkça ‘navlun sözleşmelerinden doğan bütün alacaklar bir yılda zamanaşımına uğrar’ denilerek sürenin sadece navlun veya navlunun teferruatı için değil, navlun sözleşmelerinden kaynaklanan bütün alacaklar için öngörüldüğünün açıkça yazılı olduğunu, TTK. 1188/2. maddeye göre zamanaşımı süresinin yükün teslim edildiği 05.03.2014 günü itibariyle işlemeye başladığını ve 05.03.2015 günü sona erdiğini, 5-yük alıcısına varış bildirimlerinin yapıldığı oluşan demurajdan temlik eden taşıtanın sorumlu olduğunu, dava konusu yedi adet taşımaya ilişkin varış bildirimlerinin faks ve e-maille davacının temlik edenine ve yetki verdiği aracı … Ltd. Şti. ne gönderildiğini, bu itibarla taşımanın tamamlanmasını müteakip gönderilene bilgi verildiği 19.12.2013 tarihinden itibaren gönderilenin düzenli olarak gelen yük ve demuraj konusunda ihtar edildiği kanıtlı olduğunu, temlik edenin yetkili kıldığı … Ltd. Şti. nin verdiği demuraj, geçici kabul taahhütnamesi ve imza sirküleri beyan ve ibraz edildiğini,yüklerin geldiğine ilişkin bildirimleri alan temlik edenin yükün devletleşmesine mani olmak için Ambarlı ve Aliağa Gümrük Müdürlüklerine dilekçe ile başvurarak süre uzatımları talep ettiğini, Ambarlı Gümrük Müdürlüğü’ nün 10.02.2016 havale tarihli müzekkere cevabı ile bu hususun kanıtlı olduğunu, 6- Gerek fiili taşıyanlara ait konşimentolarda ve gerekse …. A.Ş. nin alıcı olduğu… Ltd. konşimentolarında demuraja ilişkin hükümlerin yer aldığını, mahkemenin aksi kabulünün dosya içindeki konşimento içeriklerine aykırı olduğunu, davalının taşıtan …. A.Ş. den talep ettiği ve tarafların üzerinde mutabık kalmaları üzerine Bordo..nin davalı taşıyana ödediği tutar teknik manada bir gemi demurajı (sürastarya) olmayıp yasal dayanağını TTK. 1174/3 – 1176 maddelerden alan özel hukuk tazminatı olduğunu, söz konusu yasal hükümler gemi demurajından farklı olarak “taşıyana” sürastarya ücreti isteme hakkı verdiğini, bu yasal hükümlere göre taşıyanın mutlaka konteynerin maliki veya işleticisi olması şartı da olmadığını, keza yasal tazminat niteliğindeki bu ödeme için navlun sözleşmesinde veya konşimento da bu hususta hüküm bulunmasına da gerek olmadığını, TTK. nun 1176. maddesinin gerekçesinde de tasarının 1174. maddesinin üçüncü fıkrası, kırkambar sözleşmelerinde zaten uygulanacaktır.” denilerek bu husus açık olarak belirtildiğini, 1174/3. md. de “Önceki fıkralarda düzenlenen hallerde, gönderilenin gecikmesi veya tevdi işlemi yüzünden boşaltma süresi geçmiş ise, taşıyan, sürastarya parası isteyebilir. Sürastarya süresi dolduktan sonraki gecikmeler nedeniyle taşıyan, uğradığı bütün zararın tazminini isteyebilir” denildiğini, 7- Mahkeme kararında tacir olan davalının ticari işletmesi ile ilgili faaliyetlerinin bedelsiz olması yönünde karar verildiğini, ayrıca büyük miktarda para harcamasına karar verildiğini, oysa taşıtanın navlun ve demuraj tutarlarını peşin veya çok kısa vadelerde ödeyemediği, teminat veremediği, finansal sıkıntısı olduğu için taşımaları doğrudan fiili taşıyanlara yaptıramadığını ve ticari durumu ve itibarı nedeniyle davalının yaptırdığı ücret miktarlarına ve vadelere göre donatanlara taşımaları yaptırmasının mümkün olmadığını, bu nedenle taraflarına müracaat ettiğini ve müvekkilinin donatanlar nezdindeki teminatları, itibari ve kapasitesi gözetilerek taşımaları uygun fiyatlara yaptırdığını, davacı ile donatanlar arasındaki ücret ve fiyatlar bu alt taşıma akdinin tarafları için cari olduğunu, müvekkilinin navlun ve konteyner gecikme bedellerini fiili taşıyanlara 21 günlük vadede ödediğini, bu nedenlerle donatanların davalı akdi taşıyandan 240.124-usd demuraj tahsil ettiğini, temlik eden taşıtanın davalıya 120-130 gün vadelerde ödeme yaparak davalı müvekkilini finansmanda kullandığını, yükleri de süresinde teslim almayarak büyük miktarda ardiye ve demuraj oluşmasına yol açtığını, temlik eden ile davalının 494.420-usd miktarında demuraj konusunda mutabık kaldığını ve davalıya bu miktarda demuraj faturası kestiğini, ibraz edilen çek bordroları üzerinde hiç bir ihtirazi kayıt bulunmadığını,8-Temlik eden iflas etmiş olup iflas masasına bu alacağını bildirmediği gibi davalı taşıyanın temlik edene borcu bulunmayıp dava konusu 7 taşımadan dolayı temlik edenden 12.028,63-usd bakiye alacağı olduğunu, nitekim temlik eden çek tutarlarını ödedikten sonra davalıya gönderdiği 17.12.2014 günlü yazıda sadece kur farkından dolayı 35.705,25- TL. alacaklı olduğunu beyan ettiğini, böylece temlik edenin demuraj borçlarını teyit ettiğini,temlik edenin borçları ile ilgili beyanının celbi gerektiğini, Eksik inceleme ile yaptırılan bilirkişi İncelemesi üzerine verilen rapora itirazlarının başka bir bilirkişi kurulu eliyle inceletilmediğini belirterek belirttikleri delillerin celbi ile yeni bir heyetten rapor alınmasını, hükmün kaldırılmasını ve davanın reddini istemiştir.
GEREKÇE: Dava, haksız olarak talep edilen demuraj bedeline ilişkin olarak verilen çekler nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti ve ödenen tutarın sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca istirdatı istemine ilişkindir.Davacı, malın kendisine teslim edilmesi için davalı tarafça haksız ve hukuka aykırı olan talep edilen demuraj bedellerine ilişkin olarak dava konusu çekleri vermek zorunda kaldıklarını ileri sürmüş, davalı ise zamanımı def’inde bulunmuş ve davacının demuraj ücretinden kusuru ve konişmentodaki hüküm nedeniyle sorumlu olduğunu savunmuştur.TTK’nun 1246.maddesi “(1) 1188 inci madde hükmü saklı kalmak kaydıyla, gemi kira sözleşmeleri ile zaman çarteri sözleşmeleri ve navlun sözleşmelerinden veya konişmentodan veya onun düzenlenmesinden doğan bütün alacaklar bir yılda zamanaşımına uğrar.(2) Bu süre, alacağın muaccel olmasıyla işlemeye başlar” şeklinde,1188/1. maddesi ise “Eşyanın zıyaı veya hasarı ile geç tesliminden dolayı taşıyana karşı her türlü tazminat istem hakkı, bir yıl içinde yargı yoluna başvurulmadığı takdirde düşer.” şeklinde düzenlenmiştir. Oysa somut olayda navlun sözleşmelerinden veya konişmentodan doğan bir alacağın tahsili veya eşyanın zıyaı veya hasarı ile geç tesliminden doğan zararın tazmini istemleri değil, haksız olarak tahsil edilen demuraj bedellerinin iadesi istemi söz konusu olmakla, davada TBK’nun 82.maddesi uyarınca sebepsiz zenginleşmeye ilişkin zamanaşımı için öngörülen 2 yıllık sürenin uygulanacağı açıktır.Çeklerin teslim tarihi ve ödeme tarihleri dikkate alındığında davanın zamanaşımı süresi içinde açıldığı anlaşılmakla, davalının zamanaşımı defi haklı görülmemiştir.Davacı tarafça dava konusu çeklerin davalıya tesliminin ertesi günü ihtirazi kayıt ileri sürülmüş ve sonrasında çek bedelleri ödenmiş olduğundan, ödemenin ihtirazi kayıtla yapıldığı kabul edilmelidir.Öte yandan dosya kapsamında mevcut davacı adına düzenlenen konişmentoların arka sayfalarında bulunan hükümler kısmında 13.3 maddesinin “Ekipmanların nakliye komisyoncusu tarafından temin edildiği durumlarda, tacir,nakliye komisyoncusunun bir hatası veya ihmalinden kaynaklanmayan tüm sürastarya ve ücretleri ödeyecektir.” şeklinde düzenlendiği görülmüştür. Ayrıca davacı tarafça davalıya hitaben düzenlenen 6.3.2014 tarihli ihtarnamede kendileri adına tüm deniz taşımacılık işlemlerini yürüten ..ltd. Şti. vasıtasıyla gemi taşımacılığı gerçekleştirilen 46 konteyner yüklemeye dair demuraj tutarının 90 USD/gün olarak hesaplama sonucu çeklerle 5.3.2014 tarihinde ödendiği belirtilmiştir. Yine davalı tarafça sunulan davalı ile dava dışı .. arasında gerçekleştirilen e-posta yazışmalarında davalının düzenli bir şekilde adı geçen firmaya gecikmeye nedeniyle oluşan demuraj bedeline ilişkin bilgi verildiği görülmektedir. O halde gerek konişmentoda yer alan hüküm, davacı tarafça davalının gecikmede hata veya ihmalinin bulunduğunun ileri sürülmemiş olması ve davacı(temlik eden) adına işlemleri yürüttüğü anlaşılan ..T firmasu ile yapılan e-posta yazışmaları dikkate alındığında, davacı tarafın demuraj bedelinden sorumlu olduğunun kabulü gerekir.Davalı tarafça dosyaya sunulan ve temlik eden tarafından davalıya hitaben düzenlenen 17/12/2014 tarihli yazı ile temlik edenin alacağının 35.705,25-Tl ile sınırlı olduğunu kabul ettiğini ileri sürmüş ise de, söz konusu yazıdaki alacağın haksız tahsil edilen çek bedellerini kapsamayabileceği, dolayısıyla temlik eden çekler nedeniyle alacaklı olmadığını kabul ettiğinin söylenemeyeceği kabul edilmelidir,Ne var ki alt taşıyan(aracı) olan davalının bu bedeli talep edebilmesinin diğer koşulu ise, demuraj bedelini asıl taşıyanlara, konteyner tedarik eden ve fiilen taşıyan donatanlara ödediğini ispat etmesi olup(davalı asıl taşıyan olmadığı için demuraj ücreti hesabının nasıl yapıldığı önemli değil, zira bu hesabı asıl (fiili) taşyan yaptı ve davalıdan talep etti) davalının ispat edemediği tutar kadar sebepsiz zenginleştiği kabul edilmelidir. Davalının ödeme yaptığını ileri sürdüğü …. A.Ş.’ne yazılan yazıya cevap verilmiş ve söz konusu ödeme kayıtları(hangi konişmento için ne kadar ödeme alındığı belirtilmiş) dikkate alınmış ise de, Seago firmasına yazılan yazının bila ikmal iade dönmesi üzerine davalı tarafça bu firmaya yapılan ödemelere ilişkin sunulan dekontlar ve havale işlem belgeleri mahkemece dikkate alınmamıştır.Davacı ise buna karşılık istinafa cevap dilekçesinde Seago firması tarafından yapılan taşımaya konu yük millileşmiş olup konteynerin devletin kontrolüne geçtiğini, dolayısıyla bu nedenle de demuraj ücreti talep edilemeyeceğini belirtilmiş ise de ;davalı tarafça bu firmaya demuraj bedeli ödenmesi halinde davacının yargılama sırasında iddia olarak ileri sürülmeyen ve yerinde olmayan bu itirazının dikkate alınması mümkün görülmemiştir.Ayrıca davalı taraf istinaf dilekçesinde müvekkilinin navlun ve konteyner gecikme bedellerini fiili taşıyanlara 21 günlük vadede ödediğini, bu nedenlerle donatanların davalı akdi taşıyandan 240.124-usd demuraj tahsil ettiğini, temlik eden taşıtanın ise davalıya 120-130 gün vadelerde ödeme yaparak davalı müvekkilini finansmanda kullandığını, yükleri de süresinde teslim almayarak büyük miktarda ardiye ve demuraj oluşmasına yol açtığını, bu nedenle davalının temlik edene düzenleyeceği demuraj miktarlarının farklı olması doğal olduğunu ileri sürmüş ise de, davalının dava dışı firmalara ödediği demuaraj ücretinin üzerinde bir ücret talep edebileceği yönünde bir sözleşme hükmü veya tarife mevcut olmadığından bu talebinin haklı olmadığı kanısına varılmıştır. Davalı vekili temlik edenin iflas etmesi nedeniyle temlikin geçersiz olduğunu ileri sürmüş ise de temlikin iflastan evvel vuku bulması nedeniyle ,temlik tarihinde tasarruf ehliyetine kısıtlayıcı hal sözkonusu olmadığından bu hususa yönelik istinaf nedeni yerinde görülmemiştir.Davalının düzenlediği 5 ayrı konşimento muhteviyatı düzenlenen 5 adet navlun faturası toplamı 66.782.90-usd (66.783-usd) davacı tarafın kabulündedir. (kon.no.7314 …6121,..6148,..5826,…6792) Uyuşmazlık birden çok taşımadan kaynaklandığı ve düzenlenen navlun faturalarının bir miktarı davacı tarafı kabulünde olduğundan konşimento numaralarına göre sırasıyla inceleme yapılacaktır. Taraflar arasında 7 ayrı konşimento muhteviyatı malın taşındığı hususunda ihtilaf bulunmadığından öncelikle davacının kabulünde olanan navlun faturaları incelenecektir:1-… 7314 nolu konşimento muhteviyat taşıma için düzenlenen 05/03/2014 tarihli 25.357,56- USD bedelli fatura dayanağının fiili taşıyıcının 9.690 gbp (17.850,91-usd ) navlun faturası olduğu, faturaya acente tarafından düzenlenen masraf fatura bedellerinin eklendiği , deniz navlunun 20.279,11-usd oladuğu, bu taşıma için donatanın demuraj faturası 34.982,40-usd iken davalının iki ayrı faturayla 12.600-usd+ 79.200-usd olmak üzere 91.800-usd bedelli iki adet demuraj faturası düzenlediği anlaşılmaktadır.Davalının navlun karı 2.428,20 usd olup % 13,60 oranındadır.2-. …6121 nolu konşimento ile ( 5 konteyner) taşınmış olup yine davalı tarafından fiili taşıyıcının acentesi tarafından düzenlenen lokal masraf ve yurtdışı masrafları dahil edilmek üzere 12.970,67 usd (310-005 sefer sayılı) navlun faturası düzenlenmiş bu faturada 10.139,56- usd navluna , kalanı yurtdışı ve lokal masrafa ilişkindir.Fiili taşıyan tarafından düzenlenen navlun faturası 4.872,50 gbp (7.710,94-usd)olup, navlun karı 2.428,62-usd ,oranı %31,40 dır. Donatanın 18.816-usd demuraj faturasına karşılık davalı tarafından 42.750+6.300-usd toplam 49.050- usd navlun faturası düzenlenmiştir.3. ….6148 nolu konşimento ile(3 konteyner) davalı tarafından 5.3.2014 tarihli 7.762-usd bedelli fatura düzenlenmiş olup,fiili taşıyanın 2.555,50 gbp (4.707,74-usd) faturasına karşılıkdüzenlendiği ,navlun bedelinin 6.183,47-usd kalanının yine yurtdışı masrafı ve lokal masraf faturalarına ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Bu konşimentoya ilişkin olarak davalı adına düzenlenen 10.368-usd demuraj faturasına karşılık davalı 23.760+3.510=27.270-usd demuraj faturası tanzim etmiştir.Navlun karı 1.475,73 usd olup%23,80 e tekabül etmektedir.4. …5826 nolu konşimento muhteviyatı emtia için davalı adına düzenlenen 2.555,50 gbp (4.707,74-usd) fatura nedeniyle ,davalının ,7.722,40-usd fatura düzenlediği 6.658,80-usd nin navlun bedeli kalanının masrafa ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.davalının 1.951,06-usd navlun karı oranı %41,44 dür.Davalı adına düzenlenen 12.096-usd demuraj faturasına karşılık davalı tarafından 2 adette 27.540+3.510=31.050-usd demuraj faturaları düzenlenmiştir. 5. …6792 nolu( 5 konteyner 310-005 sefer sayılı) konşimento için fiili taşıyanın 4.872,50-gbp ( 7.710,94-usd) faturaya karşılık davalı 12.970,67-usd bedelli fatura düzenlemiş olup 10.139,56-usd si navlun bedeli kalanı yurtdışı ve lokal masraflar olup ,navlun karı 2.428,62-usd oranı %31,40’dır. Davalıya düzenlenen 18.816 -usd demuraj faturasına karşılık davalı 42.750+6.300=49.050-usd demuraj faturası düzenlenmiştir. Yukarıda yazılı 5 ayrı konşimento için düzenlenen 5 adet navlun ve masraf faturasına davacı tarafın ya itirazı yoktur.Dava dilekçesinde davalının düzenlediği 66.783-usd navlun ve lokal masrafı faturalarının dava dışı olduğu belirtilmiştir.Davalının 463.220-usd haksız demuraj faturası düzenlendiği , 73.916-usd nin de sebeb ve dayanağı olmadan tahsil edildiği belirtilmiştir.Davalı tarafından yargılama aşamasında sunulan belgelerinde dayanaklarıyla birlikte incelenecektir.6. …6105 nolu konşimento muhteviyatı (15 konteyner) taşımaya ilişkin olarak davalı adına fiili taşıyan tarafından 14.507,50 gbp(22.958,74 usd) navlun faturası düzenlenmiştir. Davalı tarafından 38.912-usd bedelli 5.3.2014 tarihli 18831 numaralı fatura düzenlenmiştir.Faturada 30.418,67-usd navlun bedeli olup kalanı lokal ve yurtdışı masraflarına ilişkindir.Navlun karı 7.459,93-usd olup oranı % 32,49 dur.Fiili taşıyanın düzenlediği 56.985,60-usd demuraj faturasına karşılık davalı tarafından 128.250+20.250usd bedelli 2 adet demuraj faturası düzenlenmiştir. Davalı tarafından keşide edilen ihtarname içeriğinde 13 adet demuraj faturası içerisinde bu konşimentoya ait 18832 ve 19883 numaralı demuraj faturaları da mevcuttur.Davacının bilahare teslim aldığı yükün bulunduğu konteynerlerin 19.11.2013 tarihinde Ambarlı limanına girdiği konteyner takip belgelerinden anlaşılmaktadır. Teslim alınan yükün bir navlun masrafı olacağı tabii olup davacı vekilinin yukarıda ihtilafsız faturada belirlenen kar oranlarına uygun ve benzer olarak düzenlenen navlun ve lokal masraf faturasından sorumlu olmadığını ileri sürmesinin yerinde görülmemiştir. İşin yapıldığı sabit olduğundan davacı tarafın navlun faturasının tebliğ edilmediğini ileri sürmesi dinlenebilir değildir.Davacının kabulünde olan navlun bedeline 38.912-usd bedelli 5.3.2014 tarihli 18831 numaralı faturanın ilavesi gerekir.7 ayrı taşımanın yapıldığını tesbit eden mahkemenin bu taşımaya ilişkin ödenen navlun ve masraf fatura bedelini iadesine karar verilmesi yerinde olmamıştır.Davacı tarafça belgesi bulunmadığı ileri sürülen 73.916-usd nin 38.912-usd sini 5.3.2014 tarihli 18831 fatura numaralı navlun faturası olduğu anlaşılmaktadır.7. …6139 nolu konşimento muhteviyatı 7. taşıma ise (5 ayrı konteyner)İzmir -Aliağa limanına yapılan taşımadır. 45 günlük depolama süresinde gerekli işlemler tamamlanmadığından mal millileştirilerek satılmıştır. Bu taşıma da özet beyanın davalı adına verildiği anlaşılmaktadır.Ancak 7. taşımanın ithalatçısı olan temlik eden bu emtiaların alıcısı olmadığını iddia etmemektedir. 25.11.2013 tarihinde 45 günlük sürenin dolması nedeniyle tasfiyeye tabii tutulan eşya nedeniyle taşıyana doğal olarak tahakkuk edecek ardiye bedeli fiili taşıyan tarafından davalıya yansıtılmış ,davalı da aynı bedelle temlik edene masraf kabilinden fatura edilmiştir.Temlik edenin nihai alıcı olduğunda ihtilaf olmadığından ardiye bedelinden temlik eden sorumlu olduğu halde iadesine karar verilmesi doğru görülmemiştir.Bu taşımada fiili taşıyıcı tarafından davalı adına 18.3.2014 tarihli 9.914,71- usd navlun faturası düzenlenmiştir. 2.7.2014 tarihli 88.060-usd bedelli demuraj faturası ve ardiye bedeli 3.600 -usd ilavesiyle davalı adına toplam 101.574,71 usd bedelli faturalar düzenlenmiştir. Ayrıca yurtdışı masrafına ilişkin 188.67- gbp yurtdışı bedelli fatura mevcuttur.Davalı tarafından ise 5.3.2014 tarihli 12.232,33-usd (10.347,33 -usd navlun +1.885 -usd masraf) fatura düzenlenmiş olup davalının navlun karı 432,62-usd olup davalının kar yüzdesi %4,36 dır.)- 3.600-usd ardiye bedeli faturala aynı bedelle temlik alan adına fatura edilmiştir.Ayrıca davalı tarafından 5.3.2014 tarihli 66.500-usd, 2.7.2014 tarihli 31.200-usd olmak üzere 97.700-usd bedelli demuraj faturası tanzim edilmiştir. Süresinde ithalat yapılmadığından malın millileştirilmesi nedeniyle temlik edenin navlun borcundan kurtulması mümkün olmayıp davadışı navlun bedellerine göre cüzi bir karla tanzim edilen navlun bedelinin de davalıdan istirdadına karar verilmesi doğru olmamıştır.Buna göre tüm taşımalarda fiili taşıyanın navlun faturalarına akdi taşıyanın karı konularak temlik edene fatura edildiği davalı akdi taşıyanın hiç karsız olarak taşıma işini yaptığı kabul edilemeyeceğinden 6.ve 7.taşımaya ilişkin navlun ve masraf bedellerinden temlik eden sorumludur.Buna göre davadışı olan ihtilafsız bedele …6105 numaralı konşimento için 5.3.2014 tarihli 38.912-usd,..6139 nolu konşimento için 12.232,33-usd bedelli navlun ve 3.600-usd bedelli ardiye faturalarının ilavesi gerekir.Buna göre tüm taşımalar için 66.782,9(66.783)+ 54.744,33= 121.527.33 -usd ödenmesi gereken navlun ve masraf bedelidir.Yukarıda açıklanan gerekçeye göre davacı vekilinin temlik edenin demuraj bedelinden sorumlu olmadığı,tebliğ olunmayan faturalardan da sorumlu olmadığına yönelik istinaf nedenleri yerinde olmayıp esastan reddine karar verilmiştir.İlk derece mahkemesince davalının fiili taşıyanlara ödediği demuraj bedelini İstanbul-Ambarlı limanına taşınan 6 konşimento için ödenen demuraj bedeli ile sınırlı kabul etmiştir.Oysa ki incelenen davalı ticari defterlerinde ödendiği donatanlara ödendiği tesbit edilen ve banka ödeme makbuzları ile ispat olunan aradan geçen zamana göre de ,üçüncü şahıs fiili taşıyan Seago/ line hattının davalıya alacak iddiası ileri sürdüğü belgelenemediğinden Seago/ line hattına ödenen 8.7.2014 tarihli 88.060-usd demuraj fatura ödemesinin de hesaba katılması gerekmektedir.Konteyner işleten sıfatını haiz olmayan davalıdan donatana demuraj olarak ödenen bedellerin iadesi istenemez . Davalı akdi taşıyan zamanında işlemlerini tamamlayıp malını gümrükten çekmeyen temlik eden ithalatçının kusuru nedeniyle oluşan zararın tazmini beklenemez. Dava sebebsiz zenginleşmeye dayalı olduğundan ve davalı tarafından dava tarihinden önce donatana ödenen bedelin hesaba katılmaması yerinde olmamıştır.Buna göre ; davacı tarafından fazla düzenlendiği iddia olunan konteyner demuraj bedellerinin iadesinin talep edilebileceği;mali müşavir Semra Durul tarafından hazırlanan bilirkişi raporunda ; fiili taşıyanlar tarafından düzenlenen demuraj faturalarının 240.124-usd olduğu bu bedellerin akti taşıyan tarafından fiili taşıyanlara ödendiğinin davalı ticari defterlerinden anlaşıldığı davalı tarafından temlik eden adına düzenlenen 494.420-usd demuraj faturası farkı kadar (254.296-usd)iade talep edilebileceği belirlenmiştir.Ancak temlik edenin davalıya ödemesi 603.919 usd dir. Bu ödemeden 121.527.33 + 240.124= 361.651,33-usd nin iadesi talep edilemez.İade edilebilecek tutar 603.919-361.651,33= 242.267,67-usd olup hükümde yazılı olduğu üzere 2 adet navlun ve bir adet ardiye Seago/line demuraj faturasının dikkate alınmadan verilen hükme yönelik olarak davalı vekilinin ileri sürdüğü istinaf nedenleri kısmen yerinde görülerek davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabuluyle hükmün kaldırılmasına ,yeniden hüküm verilerek davanın kısmen kabulü ile 242.267,67-usd nin davalıdan tahsiline fazla istemin reddine , davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nun 353(1)b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, 2-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun KISMEN KABULÜNE; İstanbul 17.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 07/02/2018 Tarih 2015/246 Esas 2018/20 Karar sayılı hükmün HMK 353(1)b-2 gereği KALDIRILMASINA; “Davanın KISMEN KABULÜ ile 242.267,67-usd’den dolayı davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti ile bu tutarın dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince işleyecek usd faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin REDDİNE, “İlk Derece Yargılamasına ilişkin olarak; “Alınması gereken 44.517,62- TL harçtan, davacı tarafından peşin yatırılan 24.675,22- TL harcın mahsubu ile bakiye 19.842,40-TL’nin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,Davacı tarafından ödenen 24.702,92- TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,Davacı tarafından yapılan , 5.500- TL bilirkişi ücreti, 382,50- TL teb-müz. masrafı olmak üzere toplam 5.882,50- TL yargı giderinin davanın kabulü oranında hesaplanan 2.648-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,Davalı tarafından yapılan 129-TL yargı giderinin davanın reddi oranında hesaplanan 70-TL’sinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiye kısmın davalı üzerinde bırakılmasına, Davacı vekili için AAÜT uyarınca takdir olunan 40.018- TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, Davanın reddolunan kısmı üzerinden davalı vekili için takdir olunan 45.677,83-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,Karar kesinleştiğinde ve talep halinde kullanılmayan gider avansının yatıran tarafa iadesine”Alınması gereken 44,40- TL istinaf karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 35,90- TL harcın mahsubu ile bakiye 8,50-TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,İstinaf yoluna başvuran davalı tarafından yatırılan 17.752,75- TL peşin istinaf karar harcının istek halinde kendisine iadesine,Taraflarca istinaf aşamasında yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerlerinde bırakılmasına, Gerekçeli kararın bir örneğinin taraf vekillerine tebliğine, HMK ‘nun 361/1. maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde temyiz yoluna başvurulabileceğine, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oy birliğiyle karar verildi. 18/10/2019