Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. İstanbul Anadolu 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2017/424
KARAR NO : 2019/330
DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 14/04/2017
KARAR TARİHİ: 03/04/2019
Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dilekçesinde özetle ; müvekkili ile davalı ————arasında Franchise Sözleşmesi niteliğinde bir Bayiilik Sözleşmesi ile 3 adet sözleşme eki imzalandığını, buna göre müvekkilinin ——– olmak üzere iki ayrı proje için —- adlı işyerlerini işleteceğini, davanın konusunun ise ———oluşturduğunu, müvekkilinin bu proje için borçlu şirkete 02.03.2015 tarihinde 530.000.00 TL, 13.04.2015 tarihinde 500.000.00 TL, 10.07.2015 tarihinde 500.000.00 TL, 21.09.2015 tarihinde 50.000.00 TL, 17.9.2015 tarihinde 75.000.00 TL ödemeler yaptığını , taraflar arasındaki bayiilik sözleşmesine göre, davalı tarafından 1.sözleşme eki 2.maddesine göre ———Şubesinin açılışının ——— tarihinde olması gerektiğini, ancak borçlu şirket tarafından ——- şubesinin tesliminin 13 ay sonra ve —– tarihinde yapıldığını, müvekkilinin başlangıçta iki ayrı proje için franchise bedeli olarak—- TL ödeme yaptığını, sözleşmeye göre aylık kira bedeli oranında cezai şart olarak ödeneceğinin kararlaştırıldığını, sözleşmenin 12. Maddesine göre borçluların günlük kira bedeli üzerinden bayiilik alan tarafa ceza olarak ödemekle yükümlüdür denildiğini, sözleşme iki 2. Maddesi gereğince 17.01.2016 tarihinden itibaren günlük 1.000.00 TL ödeneceğinin imza altına alındığını, buna göre müvekkilinin davalıya inanarak ———– adresinde bulunan işyerini 01.05.2015 tarihinden itibaren kira kontratı ile toplamda aylık stopaj dahil 50.000.00 TL ye kiraladığını, müvekkilinni geç teslim aldığı işyerine ilişkin fazladan 13 ay 10 gün boyunca teslim alamadığı işyeri için kira ödediğini, işyerinin teslim tarihi 11.06.2015 iken, açılma tarihinin 20.07.2016 olduğunu, günlük kira değeri stopaj dahil 50.000.00 TL olduğundan toplamda 533.340.00 TL cezai şartın ödenmesi gerektiğini, 17.01.2016 tarihinden itibaren günlük 1.000.00 TL ödeneceği kararlaştırıldığından, 20.07.2016 tarihine kadar 185 gün gecikme olduğunu, buna göre 185.000.00 TL ödemenin yapılması gerektiğini, toplamda 718.340.00 TL sözleşmeler gereği müvekkilinin talep hakkı olduğunu, müvekkilinin zararının tazmini ve sözleşmeden kaynaklanan haklarının tahsili için davalı borçlular aleyhine İstanbul Anadolu 1. İcra müdürlüğünün ———– esas sayılı dosyası ile 22.12.2016 tarihinde 851.666.00 TL üzerinden icra takibi başlatıldığını, davalı borçluların haksız olarak borca ve tüm fer’ilerine itiraz ederek takibin durmasını sağladıklarını belirterek takibe itiraz eden borçlular açısından 718.340.00 TL üzearinden devamına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle ; teslimin gecikmesinde müvekkillerine izafe edilebilecek kusur bulunmadığını, gecikmenin davacı şirketin kusurundan kaynaklandığını, projenin gerçekleştirilebilmesinin davacının ödemelerine bağlı olduğunu, davacının ——— proje için müvekkiline değişik tarihlerde toplam —— TL ödeme yaptığını, projenin maliyetinin davacının ödediği tutardan fazla olduğunu, sözleşmenin 10/D maddesine göre, aradaki farkın müvekkiline ödenmesini beklerken müvekkillerinin davacı tarafından yapılan icra takibi ile karşılaştıklarını, gerçekte işin maliyetinin ——-L ye ulaştığını, düzensiz ve eksik ödemelerin yapılması ile projenin tesliminin gecikmesinde davacının kusuru ve sorumluluğu olduğunu, cezai şart talebinde bulunabilmesinin mümkün olmadığını, cezai şartın istenebilmesi için teslim tarihinde çekince (ihtirazı kayit) düşülmesi gerektiğini, teslim günü, ifa, çekincesiz olarak kabul edildiğinden davacı şirketin cezai şart hakkının düştüğünü, talep edilen cezai şart miktarının da fahiş olduğunu, alacak likit olmadığından icra inkar tazminatı talebinin de yersiz olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
İNCELEME VE GEREKÇE :
Dava, taraflar arasındaki 05.02.2015 tarihli bayiilik sözleşmesi ile eki sözleşmesinden kaynaklanan cezai şart alacağının tahsili için girişilen icra takibine yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davaya konu İstanbul Anadolu 1. İcra müdürlüğünün ——–esas sayılı takip dosyasının celbolunarak yapılan incelenmesinde; davacı tarafından davalılar ve dava dışı – aleyhine ; “Taraflar arasında 05.02.2015 tarihinde imzalanan Bayiilik Sözleşmesinin 12/A maddesi uyarınca ———arasında ve———-tarihli Ek 1 sözleşmenin 3.maddesi uyarınca ——— arasında işlemiş olan geç teslimattan kaynaklanan tazminat” açıklaması ile 666.666.00 TL bayiilik sözleşmesinden kaynaklanan, 185.000.00 TL ek 1 sözleşmesinden kaynaklanan olmak üzere toplam 851.666.00 TL nin tahsili için genel haciz yoluyla icra takibine girişildiği , takibe davalıların süresinde itirazı nedeniyle takibin durduğu görülmüştür.
Tarafların tüm delilleri celbolunarak dava dosyası ve taraf şirketlere ait tüm ticari defter , kayıt ve dayanak belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak rapor alınmıştır. Alınan raporun dosyadaki verilere uygun , bilimsel ve denetime açık olduğu anlaşılmakla, hükme esas alınmıştır.
Taraflar arasında 05.02.2015 tarihinde imzalanan Bayiilik Sözleşmesinin ; ——— ünvanı ile davalı ———— bayiilik alan davacı ———–arasında imzalandığı , sözleşmenin 7 sayfadan 13.maddeden oluştuğu , ilk altı sayfasına yetkililerin imza ve son sayfasına kaşe ve üzerine imza atılarak 5 yıl + 5 yıl opsiyon süreli olarak düzenlendiği, ek 1 başlıklı ve Bayiilik Sözleşmesinin eki olarak düzenlenen sözleşmenin 8.maddesinde bayiilik sözleşmesi ve eklerinden kaynaklanan —–yükümlülüklerinden dolayı —-ortakları da ——-şirketi ile birlikte ———— müşterek ve müteselsilen sorumlu olduklarını gayrıkabili rücu kabul , beyan ve taahhüt ederler hükmüne göre davalı … ‘nın da davaya dayanak yapılan bayiilik sözleşmesi ve ek 1 protokolünden sorumlu olduğu sonucuna varılmıştır.
Davaya dayanak yapılan sözleşme incelendiğinde ; 5.maddesinin proje hazırlığı ve uygulanması başlığını taşıdığı,——— kira kontratı imzalandıktan (varsa sözleşmeye eklendikten) hemen sonra ——ünyesindeki mimarlar tarafından projelendirilip, projenin üç boyutlu tasarımları üzerinde karşılıklı mutabık kalındıktan sonra uygulama projeleri hazırlanır. Bu işlemlerin tamamı -gün içinde bitirilir. —– mimarı projeyi bayiilik alan tarafından yapılması uygun görülmüş ise ———Koordinatörlüğü üstlenerek projeyi yönetir. ——- proje anahtar teslim———tarafından yapılacak ise gerekli izin , ruhsat ve belgelerini ———-eder ve temin eder. Bayiilik alan projeyi kendi yapacak ise tüm izin , ruhsat ve belgelerini bayiilik alan organize edip temin eder. ——–projelere uygun olarak emlak yaklaşık 60 yıl içerisinde inşaatı tamamlanır ve anahtar teslim olarak bayiilik alana teslim edilir.Bayiilik alan projeyi yapan ise , aynı sürede mağazayı aynı sürede bitirmesi gerekmektedir.——–mimari projeyi uygun görülürse bayiilik alan kendisi de projeye sadık kalmak şartı ile yapabilecektir.Ekipman ve diğer malzemelerde markaları ve modelleri değişmemek kaydı ile istenildiği taktirde — tarafından önerilen tedarikçilerden direkt olarak temin edilebilir.——– anahtar teslim bu işi yapacak ise uygulanacak proje ,tasarım ve inşaasından tamamen —–sorumlu olacaktır.——— özgün ve kurumsal çizgisine uygun olarak tasarlanır. ……10.maddesinin maddi yükümlülükler başlığını taşıdığı ,…..—– alan 9.madde C.bendinde olduğu gibi imza aşaması tamamlandığında ön proje ve üç boyutlu tasarımlar 10 gün içerisinde ——— mimari ekibi tarafından hazırlanır. Mutabık kalınan tasarım üzerinden uygulama projeleri tamamlanır ve total maliyet çıkarılır. Bu maliyetin % 50’si peşinen , kalan % 50 miktarı da vadelendirilip çek olarak ——– ödeme olarak yapılır. Proje bitiminde taraflar mağaza işletmeye alındıktan sonra bir araya gelerek gerçekleşen maliyeti gözden geçirir varsa (+) (-) fark birbirlerine gerekli ödemeleri yaparlar. …12.maddesinin cezai koşullar başlığını taşıdığı , A.5.madde ——bentlerinde belirtilen proje ve uygulama zamanlarına istinaden , artı beş günde opsiyonal olarak toplamda — gün aşıldığında ———bu bentlerde tanımlanan yükümlülüğünü ihlal etmiş olacaktır. 80 günlük taahhüt ——– tarafından aşıldığı taktirde projenin uygulandığı mağazanın günlük kira değeri miktarınca bayiilik alan tarafa ceza olarak ödemekle yükümlüdür. B.7.madde E bendinde belirlendiği gibi tedarik edilecek ürünler zamanında veya taahhüt edilen kalitede tedarik edilemez ise satış mağazasında ciro zararı söz konusu olacaktır. Bahsi geçen ciro zararı günün koşulları da nazara alınarak bakıldığında totalde günlük olarak ciroyu etkilediği tespit edilirse ———bu maddedeki yükümlülüğünü ihlal etmiş olacaktır. Bu durumda o gün veya günlerde tespit edilecek ciro zararı ve üzerini —– bayiilik alan tarafa ceza olarak ödemek zorundadır, hükümlerinin yeraldığı,
Ek 1 sözleşmesinin de ;” 1-İş bu Ek 1 05.02.2015 tarihinde ——— arasında imzalanmış bulunan bayiilik sözleşmesinin eki ve ayrılmaz bir parçasıdır. İş bu Ek 1 ile değiştirilmemiş hususlarda bayiilik sözleşmesinin hükümleri iş bu ek 1’e de uygulanır. 2——— açılışı ——–olarak anlaşılmıştır. 3-Franchise Sözleşmesinde belirtilmekte olan gecikmeden dolayı ortaya çıkan yaptırıma ek olarak 17.01.2016 tarihinden başlayarak şubenin operasyonel olarak açılışına kadar günlük 1.000 TL (Bin Türk Lirası) ————tarafından —— ödenecektir…….——–yaptığı ödemelere karşılık ——-şubesinin operasyonel açılış tarihini aştığı takdirde , —-madde 3’de yer alan tazminat yükümlülüğünü ve bayiilik sözleşmesinde yer alan yükümlülüklerinin yanısıra ——- kendisine o tarihe kadar ödemiş olduğu toplam tutarı tek seferde ve defaten yargı ve icra yoluna başvurmaya ihtiyaç olmaksızın ——-ye geri ödemeyi ve bu sebeple ihtiyati haciz de dahil olmak üzere her tür dava yolunu gayrıkabili rücu kabul ettiğini beyan eder….8-Bayiilik sözleşmesi ve eklerinden kaynaklanan —–yükümlülüklerinden ötürü —–ortakları da —–şirketi ile birlikte ———-ye karşı müşterek ve müteselsilen sorumlu olduklarını gayrıkabili rücu kabul , beyan ve taahhüt ederler.” şeklinde düzenlendiği,
Anlaşılmıştır.
Dava dosyasına celbedilen ve ibraz edilen delillerden ;
Davacının — tarihli ———-işyerinin—— sayılı yazar kasa raporunda; —- tarihinde —– TL kayıtlı perakende satış fişi kestiği, ayrıca dava dışı yazar kasa satıcısı olan———- tarih, —nolu irsaliyeli fatura ile ——– açıklaması ile bir adet —- TL ye yazar kasa aldığı , faturanın üzerine yazar kasa satıcısı tarafından “….seri nolu yazar kasa —-tarihli izin yazısına istinaden satılmıştır.” şerhinin düşüldüğü,
Kira kontratının ; kiracısının davacı —ve kiralayanları ———- adresinde bulunan işyerinin net aylık —-TL ve yıllık —-TL bedelli —- kira başlangıç tarihli 5 yıl süreli kira sözleşmesinin imzalandığı,
görülmüştür.
Davacı şirkete ait incelenen yasal defter , kayıt ve dayanak belgelerine göre, – tarihli kapanış maddesinde davacının sipariş avansları hesabında davalı şirkete -TL avans ödendiği, —arihli açılış maddesinde aynı miktarda davacının davalıdan alacaklı olduğunun ,—-tarihli yevmiye açılış maddesinde de aynı şekilde davacının davalıdan —TL avans alacağı olduğunun kayıtlı bulunduğu görülmüştür. Dava dosyasına davacı tarafça sunulan banka dekontlarına göre ; ———–için -tarihinde ——- tarihinde ——–tarihinde—- tarihinde ——– tarihinde —tL olmak üzere ——- TL ödeme yapıldığı, Franchising Sözleşmesi için de ——- tarihli dekonta göre ——TL ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.
Yukarıda açıklanan delillere göre ; davacının dava konusu edilen işyerinde 20.07.2016 tarihinde satışa başladığı , oysa sözleşme ile şubenin 11.06.2015 tarihinde açılmasının hüküm altına alındığı, yine sözleşmede öngörülen 80 günlük opsiyon süresi nazara alındığında sözleşmede belirlenen sürenin 30.08.2015 tarihinde dolduğu, buna göre işyerinin açılışının 325 gün geciktiği, davacının işyeri kirasının kira kontratında stopaj dahil aylık 50.000.00 TL olduğu buna göre günlük 1.666.67 TL / gün kira maliyeti olduğu , sözleşmeye göre gecikme nedeniyle cezai şart bedelinin 1.666.67 TL X 325 gün = 541,667,75 olarak hesaplandığı, ancak davacının 533.340.00 TL talep ettiği, 05.02.2015 tarihli sözleşmenin ek 1-3 maddesine göre de ; 20.07.2016 fiili şube açılış tarihine kadar geçen 185 günlük sürede 1.000.00 TL X 185 gün= 185.000.00 TL cezai şart talep edebileceği , buna göre toplamda davacının istemine göre 718.340.00 TL işyerindeki gecikmeden dolayı cezai şart talep hakkı bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Davalı taraf savunmasında talep edilen cezai şartın miktar itibariyle fahiş olduğunu savunmuştur. Cezai şart, feri bir borç olup geçerliliği asıl borcun geçerliliğine bağlıdır ve yine B.K 180/1 maddesi uyarınca alacaklı hiçbir zarara uğramamış olsa bile, kararlaştırılan cezanın ifası gerekir. Yani cezai şart ile desteklenmiş olan ve cezai şartın bağlı olduğu borcun ihlal edilmiş olması yeterlidir. Buna göre geçerli olan bayiilik sözleşmesinin davalı yanca süre yönünden ihlal edildiği sonucuna varıldığından talebe konu cezai şartında geçerli olduğu sonucuna varılmaktadır. Ancak TBK’nun 182/3 maddesinde düzenlenen hüküm uyarınca belirlenen cezai şart miktarının fahiş olup olmadığı ve indirilmesi gerekip gerekmediği hususları da incelenmelidir. TBK’nun 182/3 maddesinde; “Hakim, aşırı gördüğü ceza koşulunu kendiliğinden indirir” hükmü yer almaktadır. Her ne kadar davalı tacir olup TTK 22 maddesi uyarınca fahiş olduğu gerekçesi ile cezai şartın indirilmesini isteyemeyecek ise de; tacir olsun veya olmasın cezai şartın ödenmesi borçlunun ekonomik olarak mahvına yol açacak şekilde yüksek ve ağır ise bu durumda o cezai şartın B.K 27 maddesi kapsamında ahlaka ve kamu düzenine aykırılığından söz edilir. Mahkememizce günümüzün ekonomik koşulları, ve dosya kapsamına göre sözleşmede belirlenen miktarlara göre hesaplanan 718.340.00 TL cezai şartın aşırı derecede fahiş olduğu kanısına varılarak hesaplanan iş bu cezai şarttan takdiren % 25 oranında indirim yapılarak , yapılan indirimin de takdiri olması sebebiyle davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmeyip, yargılama giderlerinden de davacının sorumlu tutulmaması şeklinde aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM : Yazılı gerekçe ile ,
1.Davanın KISMEN KABULÜ ile tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile ; davalıların İstanbul Anadolu 1. İcra Müdürlüğünün ———– Esas sayılı icra takip dosyasına yaptıkları itirazın T.B.K 182/3 ve 27. Maddeleri de nazara alınarak toplam 538.755,00 TL asıl alacak yönünden iptali ile takibin bu miktar üzerinden takip tarihinden itibaren talep gibi yıllık %9 yasal faiz de uygulanmak sureti ile DEVAMINA,
2.Fazla istemin reddine ,
3.Alacak miktarı yargılama sonunda belirlendiğinden İcra İnkar Tazminat isteminin reddine,
4.Harçlar Yasası uyarınca davanın kabul edilen miktarı üzerinden alınması gereken 36.802,70 TL karar ve ilam harcından dava açılırken peşin olarak yatırılan 8.009.13 TL harcın mahsubu ile bakiye 28.793,57 TL harcın davalılardan alınarak hazineye gelir kaydına,
5.Davacı tarafça yatırılan 8.009.13 TL peşin harç giderinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
6.Davacının peşin harç gideri dışında yapmış olduğu 31.40 TL başvuru harcı, 4.60 TL vekaletname harcı,3.000.00 TL bilirkişi ücreti, 218.00 TL tebligat ve yazışma gideri toplam sarfedilen 3.254.00 TL yargılama giderinin tümünün davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7.Davalılar tarafından bir masraf yapılmadığından bu konuda karar verilmesine yerolmadığına,
8-Hüküm tarihinde yürürlükte olan avukatlık asgari ücret tarifesi uyarınca davanın kabul edilen miktarı üzerinden davacı yararına tayin ve taktir edilen 35.500,20 TL nispi vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davalılar lehine vekalet ücreti takdirine yerolmadığına,
10-Davacı tarafından yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve iistemi halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı davalılar ve vekillerinin yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize veya mahkememize gönderilmek üzere bulunulan yer yada başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile başvurmak ve istinaf harç ve masraflarını karşılamak koşulu ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne istinaf yolunun açık olduğu, istinaf dilekçesinde istinaf edilen hususlar ile nedenlerinin belirtilmesinin gerektiği, süresi içerisinde kararın istinaf edilmemesi halinde hükmün kesinleşeceği ve infaz edilebileceği açıklanmak suretiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 03/04/2019