Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2021/243 Esas
KARAR NO: 2022/751
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle)
DAVA TARİHİ: 14/04/2021
KARAR TARİHİ: 27/10/2022
Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: müvekkili şirkete ait ——zayi olduğunu, bunun telafisi amacı ile ekte sundukları ——amaçlı —- bulaşması sebebi ile —– alınmadığının sabit olduğunu, ekte —-verilen belgeyi sunduklarını, ticari işletmeleri nezdinde bulunan yukarıda belirtmiş oldukları —- defterlerinin, zayi olduğundan —- uyarınca Mahkemenizden, —– defterlerimizin zayi olduğuna dair tarafımıza zayi belgesi verilmesini talep etme zaruretinin hasıl olduğunu, ——-defterlerinin zayi olduğuna dair taraflarına zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
İNCELEME ve GEREKÇE:
Dava; zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
TTK m. 82/7’de düzenlenen “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler yangın su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebi ve kanuni saklama süresi içinde Ziyaa uğrarsa tacir ziyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.” hükmü çerçevesinde davanın on beş günlük kesin süre içinde açıldığı anlaşıldı.
HMK m. 382/(1)-e-1’de ”ticari defterlerin zıyaı halinde belge verilmesi”nin çekişmesiz yargı işleri arasında sayıldığı; HMK m. 385/1’de ”çekişmesiz yargı işlerinde, niteliğine uygun düştüğü ölçüde, basit yargılama usulü uygulanır” şeklindeki amir hükmünü içerir.
213 sayılı VUK ile Tutulan defterlerle aynı kanunun üçüncü kısmında yazılı vesikaların saklanması zorunlu tutulmuştur (VUK.253) VUK’a göre tutulan defterler, işletmelerce tutulması zorunlu defterlerle diğer kanuni defterlerdir.
TTK’ da ise; İşletmelerin tutmaya mecbur oldukları defterlerle ihtiyari olarak tutmuş oldukları defterleri saklamakla yükümlü olmuştur. İşletmelerin yine işlemleriyle ilgili aldığı —-ödemelerini —- telgrafların ——- ilamları gibi belgeleri düzenli bir şekilde dosya halinde saklamaları zorunlu tutulmuştur.——-
6102 sayılı TTK’nın 82. Maddesi uyarınca; Defter tutmak mecburiyetinde bulunan kimse ve işletmeye devam eden halefleri defterleri son kayıt tarihinden ve saklanması mecburi olan diğer hesap ve kâğıtları tarihlerinden itibaren on yıl saklamaya mecburdurlar.
213 sayılı VUK’un 253. Maddesi uyarınca; Defter ve belgelerin, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılı başından itibaren beş yıl süre ile saklanması öngörülmüştür.
TTK. 82/7 hükmünden yararlanabilmek için bir yandan defterlerin korunması amacıyla gerekli dikkat ve özeni göstermesi, diğer yandan da ziya uğramanın onun iradesi dışında, elinde olmayan bir nedenle meydana gelmesi zorunludur.
—– sayılı yazıya istinaden gelen cevapta: ——-mükelleflere, — dönemi itibaren —-ait berat dosyalarının—– saklama zorunluluğu getirilmiştir.—– indirmek sureti ile. yine aynı adreste yayımlanan —— sisteme yüklenmesi ile ilgili olarak yapılan açıklamalar doğrultusunda. ——- ———-yüklenebilmektedir.—- dosyalarının —- kılavuzunda belirtilen süreler dikkate alınmaktadır. —- sistemlerinin kontrolü neticesinde; —- kapsamında mükellef kurum tarafından —- bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının saklanmak üzere ——– yüklenmediği görülmüştür.” şeklindedir.
—– davacı —– müzekkere cevapları celp edilmiş, dosyamız arasına alınmıştır.
Mali müşavir bilirkişi —- sonrasında —- —- dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının —– aktarım zamanlarının belirtildiği, — defter ve beratlarını saklama zorunluluğu—– beratlarının ikincil kopyalarının saklanması ve sisteme yüklenmesi değerlendirmeler —- — gelen cevapta açık bir şekilde anlatılmış olup davacı şirketin—– aylara ilişkin e defter ve beratlarını dava tarihi ile yükleme tarihlerine bakıldığında süresinde —– beratlar için değerlendirmeler başlıklı ——- mükelleflerin muhafaza ve ihraz etme zorunluluğu olduğu belirtilmektedir. Davacı şirketin ——-baratlarını tek bir yerde muhafaza etmiş olması ve mücbir sebep kapsamında değerlendirilemeyeceğinden zayi olmadığı belirtilmiştir.
Mahkememizce uzman adli bilişimciden rapor alınarak, davaya konu elektronik defter ve beratlarına neden ulaşılamadığı, bilgi işlem yöneticilerinin yedek alıp almadıkları, entegratör kuruluşlardan bir yedekleme hizmetinin alınıp alınmadığı, elektronik kayıtların yerine koyulmasının mümkün olup olamayacağı, tüm kayıtlara, olay günlüklerine, dışarıdan gelen bağlantı isteklerine bakıldığında zararlı yazılım, şifreleme yazılımı, fidye saldırısı tespit edilip edilemediği, olayın hangi tarihte başladığı, ne kadar sürdüğü ve ne zaman sonuçlandığı, —— yöntemleriyle verilerin geri getirilip getirilemeyeceği hususunda rapor alınmıştır.
Bilirkişi ——— tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; İncelenen —— bulaşmış olduğu, bu ——– bulunan bütün dosyalar —— silmekte ve dosyalara erişimi tamamen engellemekte olduğu, —— bulunan bütün dosyalara erişimi engellediği ve hızlı bir şekilde bütün dosyaları etkilediği, —— bulaştığı —- özellikle ——- dosyaları sildiği, sildiği dosyaları ise geri yüklemek için ———– istediği, talep edilen —– olduğu, —— dosyalara ulaşılamadığı, incelenen—— dolayı kullanılamaz halde olduğu bu sebeple de bilgisayarın olay günlüklerine ve kayıtlarına ulaşılamadığı, yapılan incelemede virüsün —-tarihi itibariyle dosyaları silip şifrelemeye başladığı, virüsün ——- hala daha aktif olduğundan bütün dosyaları silmeye ya da şifrelemeye devam ettiği, — sürekli gelişiyor olmasından dolayı virüs koruma programlarının bu tür virüslere karşı yetersiz kaldığı, virüsün —- sosyal ağlar üzerinden indirilen dosyalar içinde gizli olarak geldiği, bu sebeple virüsün farkına erkenden varılamadığı, dosya kapsamında yapılan incelemede davacının hard disk’ine virüs bulaşmasında bir kastının ya da kusurunun olmadığı tespit edilmiştir.
Tüm dosya kapsamından; davacı şirkete ——— bulaşması sebebi ile gölge kopya verisinin alınmadığını, —– zayi olduğunundan zayi belgesi verilmesini talep ettiği,
Mali müşavirden alınan raporda davacının —– ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının—– sistemlerine zamanında aktarım yapılmadığından davacı tarafın üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediğini belirtmiştir.
6102 sayılı TTK’nın 82/7. Maddesinde; Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde de aynı düzenleme geçerlidir.
—— maddesine göre —— bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde —- hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve —– bu hususta izin alan ——— ya da ————-muhafaza edilmesi zorunludur.—– halleri nedeniyle —- ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve —- berat dosyalarının muhafaza edildiği —– saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya—— örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte — içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 13. Maddesinde, sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısiyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması mücbir sebepler olarak kabul edilmiştir. Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK’nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK’nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. —–ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK’nın 82/7. Maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK’nın 82/7. Maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir. Dolayısıyla tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğradığı iddiasına dayalı zayi belgesi verilmesi isteminde TTK’nın 82/7. koşullar aranmalıdır.
Bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilen elektronik defter ve beratların silinmesi, zarar görmesi, virüs bulaşması, siber saldırı v.b. nedenlerle ulaşılamaz hale gelmelerini önlemek için mükelleflerin, e-defter ve beratlarının muhafaza ve ibrazı konusunda ve ayrıca kullandıkları —— biçimde çalışabilmesi ile ilgili yeterli teknik ve güvenlik önlemlerini almaları, bu kapsamda bilgi işlem sistemlerinde yaşanabilecek sorunlar nedeniyle elektronik defter ve beratlarını farklı ortamlarda yedeklemeleri basiretli bir iş adamından beklenen bir davranış olup ————– halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve —– muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte —– içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir. Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin ——- ibraz edilmesi halinde mükelleflerin zayi olan —-kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan ——- uygulaması aracılığıyla başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için başkanlık tarafından yazılı izin verilir.” hükmünü içermektedir.
Aynı Tebliğin ——- bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde —– saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve —- bu hususta izin alan ———- sistemlerinde ya da——- bilgi işlem sistemlerinde —–süre ile —- zorunludur. —– beratların teknik yeterliğe sahip ve—- bu hususta saklama izni verilen———- usulü ile —– sürecinde—- dâhil olan mükellefler ve——- tarafından uyulması gereken genel, gizlilik ve güvenliğe ilişkin usul ve esaslar, — tarafından hazırlanaraikincil kopyalarının bu fıkra uyarınca muhafazası için gerekli yükleme işlemlerinde bu Tebliğin (4.3.4) numaralı fıkrasında belirtilen süreler dikkate alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Olayın ne şekilde gerçekleştiği ile fidye amaçlı saldırı düzenlendiği ve şifreleme yapıldığına ilişkin bir tespit açısından;
Mahkememizce uzman bilirkişiden rapor alınarak; davaya konu elektronik defter ve beratlarına neden ulaşılamadığı, bilgi işlem yöneticilerinin yedek alıp almadıkları, entegratör kuruluşlardan bir yedekleme hizmetinin alınıp alınmadığı, elektronik kayıtların yerine koyulmasının mümkün olup olamayacağı, tüm kayıtlara, olay günlüklerine, dışarıdan gelen bağlantı isteklerine bakıldığında zararlı yazılım, şifreleme yazılımı, —— tespit edilip edilemediği, olayın hangi tarihte başladığı, ne kadar sürdüğü ve ne zaman sonuçlandığı, —— kurtarma yöntemleriyle verilerin geri getirilip getirilemeyeceği ve davacının talepleri ile ilgili olarak ayrıntılı gerekçeli, denetime elverişli, usul ve yasaya uygun rapor alınmış ve her ne kadar —– konu ile ilgili çıkarılan tebliğ hükümlerine göre ikincil kopyalarını vermemiş olsa da davacının ——- virüs bulaşmasında bir kastının ya da kusurunun olmadığı anlaşıldığından davacının ——– yönelik defterlerinin zayi olduğu anlaşılmakla davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere———-
DAVANIN KABULÜNE,
1-Davacı şirkete ait;
—— Dönemlerine ait e ticari defterleri zayi olduğunun tespitine ve zayii olduğuna ilişkin davacıya ZAYİİ BELGESİ VERİLMESİNE,
3-Karar harcı 80,70 TL’den davacı tarafça peşin olarak yatırılan 59,30 TL harçtan mahsubu ile eksik 21,40 TL harcın davacı taraftan tahsili ile hazine adına irad kaydına,
4-Davacı tarafından yapılan 117,85 TL tebligat ve müzekkere gideri, 1.650,00 TL (2 farklı bilirkişi masrafı) olmak üzere toplam 1.767,85 TL yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Dosyaya yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde davacı tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.