Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2018/946
KARAR NO : 2022/658
DAVA : Alacak(Ticari İşletmenin Satılması Veya Devrinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 06/08/2018
KARAR TARİHİ : 28/09/2022
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari İşletmenin Satılması Veya Devrinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
İDDİA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalılar ile müvekkili arasında ——şirketin devri —– tarihinde ———– düzenlendiğini, müvekkilinin sözleşmede devir bedeli olarak kararlaştırılan ————–aynı gün davalıların hesabına aktardığını, böylelikle müvekkilinin —–birlikte şirketin —-durumuna geldiğini, devir sözleşmesi öncesinde tüm görüşmelerini davalıların babası——– davalılardan ———— yaptığını, bu görüşmeleri——— bilgi ve belgeler üzerinden yürüttüklerini, müvekkili ——- ——arasındaki görüşmede şirketin mali durumunun iyi düzeyde olduğunun söylendiğini, sonradan devir işleminde —–bulup, görüşmeleri ayarlayıp süreci yürütenin ———- olup, bu kişinin ———- belirlenerek ——olgusunun gerçekleştirilmesi bakımından el ve iş birliği içinde hareket ettiklerini öğrendiğini, ——— hazırlıklar yaptığını, gelir kaynaklarının —– çeşitli tarihlerde fatura düzenlendiğinin belirlendiğini,——- yapan bir şirketin mevcut olup bu kar üzerinden şirket satışının taahhüt edildiğini, şirketin devralınıp işletilmeye başlandığında kar elde etmesi bir yana zararda olduğunun anlaşıldığını, müvekkiline hile sonucu hukuki işlem yaptırıldığını, borç ifasından sonra müvekkilinin durumu anladığını, müvekkilinin zihninde yanlış kanaatler uyandırılarak aldatıldığını, davalıların dava konusu şirketi işlettikleri ve gerçek gelir durumunu bildikleri halde kendilerinden beklenen açıklamayı yapmamak suretiyle hile kapsamında sorumlu olduklarını belirterek müvekkilinin sözleşmeyle bağlı olmadığına ve devir bedeli olarak ödenen tutara karşılık——- tebliğinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA : Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkillerinin devri yapılan ———— yaptığını, müvekkillerinin bu işletmeyi almak istediğini belirten davacıyla görüşmeleri yaptıklarını, davacının gerekli incelemelerde bulunduğunu, müvekkillerinin ——— şirketin ———– davacı tarafla paylaştıklarını, davacının dilekçesinde bu durumdan bahsetmediğini, bu görüşmenin hile iddiasının temelinden sakat olduğunun göstergesi olduğunu, şirkete ilişkin tüm bilgi ve belgenin davacıyla paylaşılmasından sonra sözleşme imzalandığını, hile söz konusu olmadığını, davacının hisselerini devraldığı şirketin işlettiği —— —- yönetemeyip kendi eksikliğini gizleyerek,— dayanıp müvekkilleri aleyhine dava açtığını, hisse devrini müteakip makul bir süre geçmemişken gelir hedefleyip zarar ettiğini beyan ederek hileye dayanmaya çalışmasının ——- kararlarına aykırı olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
İNCELEME ve GEREKÇE : Dava, hukuki niteliği itibari ile alacak davası olup, davacı davalılar ile arasında ———- şirketin devri maksadıyla —–tarihinde sözleşme düzenlendiğini, sözleşmede devir bedeli olarak kararlaştırılan——–aynı gün davalıların hesabına aktarıldığını,——-hisse devirleri ile birlikte —–durumuna geldiğini, devir sözleşmesi öncesinde tüm görüşmelerin davalıların babası —— davalılardan—————– yapıldığını, bu görüşmelerin ——— gönderilen bilgi ve belgeler üzerinden yürütüldüğünü,——- arasındaki görüşmede şirketin mali durumunun iyi düzeyde olduğunun söylendiğini, sonradan devir işleminde ——–bulup, görüşmeleri ayarlayıp süreci yürütenin ——– olup, bu kişinin —————- tarafından belirlenerek ——– gerçekleştirilmesi bakımından ————- hareket edildiğini öğrendiklerini,———— kaynaklarının ——— gösterilmesi için çeşitli tarihlerde fatura düzenlendiğinin belirlendiğini, yıllık —— yapan bir şirketin mevcut olup ————satışının taahhüt edildiğini, şirketin devralınıp işletilmeye başlandığında kar elde etmesi bir yana zararda olduğunun anlaşıldığını, kendisine hile sonucu hukuki işlem yaptırıldığını, —————— sonra durumun anlaşıldığını,——— uyandırılarak aldatıldığını, davalıların dava konusu ———- gelir durumunu bildikleri halde kendilerinden beklenen açıklamayı yapmamak suretiyle hile kapsamında sorumlu olduklarını belirterek sözleşmeyle bağlı olmadığına ve devir bedeli olarak ödenen tutara ——- tebliğinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, daha sonra dava değerini ——- yükselterek tamamlama harcını yatırmıştır. Davalılar cevap dilekçesinde devri yapılan——– yaptığını, bu ——- almak istediğini belirten davacıyla görüşmelerin yapılarak davacının gerekli incelemelerde bulunduğunu,—————– yıllara ait bilanço,—— davacı tarafla paylaşıldığını, davacının bu durumdan bahsetmediğini, bu görüşmenin hile iddiasının temelinden sakat olduğunun göstergesi olduğunu, şirkete ilişkin tüm bilgi ve belgenin davacıyla paylaşılmasından ——— imzalandığını, hile söz konusu olmadığını, davacının hisselerini devraldığı —— işlettiği ——– —–bir tacir gibi ——– kendi eksikliğini gizleyerek, —- dayanıp dava açtığını, hisse devrini müteakip makul bir süre geçmemişken gelir hedefleyip zarar ettiğini beyanla hileye dayanmaya çalışmasının ———- olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Dilekçeler aşaması tamamlanmakla mahkememizin —- inceleme duruşmasında dava şartları ve ilk itirazlar incelenmiş, tarafların sulh olma imkanı bulunmadığından uyuşmazlık noktalarının tespiti ile tahkikat aşamasına geçilerek deliller toplanıp taraf tanıkları dinlenmiş,———heyetinden rapor alınarak sonuca gidilmiştir.
Taraflar arasında davalıların hissedarı—————– davacıya—– hususunda ——- sözleşme imzalandığı,—– işletilen————— hisselerinin —– davacıya devredildiği, davacının hissedarlara hisseleri oranında devir bedelini ödediği, ayrıca ——— devir sözleşmelerinin de imzalandığı, hisse devirlerinin———— kabul edilip davacının şirketin tek hissedarı olduğu ve aynı zamanda şirketi temsile yetkili kılındığı anlaşılmıştır.
Davacı, davalı —– —— sonucu —– devraldığını, —— yanlış kanaatler oluşturulduğunu, ——— halde gereken açıklamayı yapmayarak hile kapsamında sorumlu olduklarını, şirketin mali durumunun iyi olduğunun söylendiğini ileri sürmüş, davalı yan ise şirketi tüm yıllara ilişkin —————- davacı ile paylaşıldığını, bundan sonra sözleşmenin imzalandığını, davacının ——————- şeklide ——- nedeniyle kendi eksikliğini gizlemek adına hile iddiasına dayandığını savunmuştur.
Dinlenen davacı ——————— devirden önceki iki yıl ve devir ————– çalıştığını, devir sürecine dahil olmadığını, işletmenin ——— olması nedeniyle yaz döneminde işlerin azaldığını, kış döneminde ise arttığını ——— olduğunu ancak buna rağmen kar getiren bir yer olmadığından işletmenin ———gibi kapandığını, davacı tanığı ——————işletmesinin müdürlüğünü ——- ——– yürüttüğünü, işletmenin devredileceğini ondan duyduğunu, devralabilecek kimse olup olmadığını sorması nedeniyle aracı olabileceğini söylediğini, ——————-işletmesinde buluştuklarını görüşmeyi ————sahiplerinin yürüttüğünü, davacıyı————- tanıştırmadığını, devir süreci ile ilgili olarak—— ile de konuşmadığını, bu yerden ayrı olarak davacının isteği ile başka yerlerin devri için——– görüştüklerini, bu yolla davacının ———–devraldığını, tanık——————– göreve başladığını, devirden sonra da ———-çalıştığını, —————- yapmaması nedeniyle işine son verildiğini, devir öncesinde işletmenin hafta içi günlük——civarı ciro yapan bir yer olduğunu, bulunduğu yer itibariyle —– çok iyi olan bir işletme olduğunu, davacının devirden önce yaklaşık —– giderek işletmenin durumunu, kalabalığını gördüğünü, yanında bazen vekili olan ———– bulunduğunu, davacının geldiği günlerden birinde sorması üzerine ciro rakamlarını söylediğini, işyeri devrinden sonra davacının işyerinin ——- yenilediğini, —— uygulamasını kaldırdığını, müşteri ———–çoğunlukla —————- olduğundan ve ——–girmek üzere iken yapıldığnıdan ve———ürünlere zam yapıldığından işletmenin müşteri—– düştüğünü, davacının kendisinin —–kaldırıp başka bir müdür getirdiğini, işten çıkarılıncaya kadar da—- olarak çalıştığını, fiyatların artması nedeniyle ———— azaldığını,——olduğunu, ——- işletmesinin—- devrine aracılık ettiğini, devir öncesinde ———- sahipleriyle devre konu işletmede buluştuğunu, mali verileri istediğini, —– söylenip, ——yazılıp verildiğini, ——- davacıya gönderdiğini, daha sonra————- verileri———— kendisine mail olarak gönderdiğini kira sözleşmesi —– gönderdiğini, —-göründüğünü, devir bedeli konusunda —-üzerinden anlaşma yapıldığını, fiyatı kendisinin belirleyip davacıya söylediğini ,devirden 3 ay sonra da davacının arayıp işletmenin zarar ettiğini, yanıltıldığını söyleyip işletmeyi geri vermek istediğini söylediğini beyan etmiş, davalı tanığı——–devri yapılan——— dönem vekilliğini yaptığını, devir sözleşmesi taslağını kendisinin hazırladığını,———- davacının vekili ile yürüttüğünü,——— ayında ———– toplanıldığını, karşılıklı müzakere ile sözleşmeye son halinin verildiğini, toplantıya şirketin ————– katıldığını, —— ile bilançonun ———tarafından toplantıya getirildiğini ve davacının vekili ———— verildiğini, ———— sorularını cevapladığını, bu şekilde devrin yapıldığını,————-, devir işleminden ——— önce şirketin muhasebe işlerini devraldığını, devir sonrasında da işe devam ettiğini, sözleşmenin imzalanmasından önce kendisinden mali verilerin istendiğini, geçmiş dönemle ilgili bilanço, ————— davacı vekiline teslim ettiğini, aynı zamanda o günkü toplantıya da katıldığını, davacı vekili ile aralarında herhangi bir konuşma geçmediğini beyan etmiştir.
Dava dışı şirketin ticari defter ve dayanak kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılıp —- tarihli bilirkişi heyeti raporu alınmış, bu raporda dava dilekçesi ekinde yer alan—— ——– karşılaştırılıp, defter kayıtlarına göre belirlenen cironun %76 oranında—————sunulduğu, ——yılı ticari defter kayıtlarında var olan tutardan %12.62 oranında düşük gösterildiği, şirketin yasal defterlerinde —————- yılları arası faaliyet zararının artan şekilde katlanıp, gelir elde edilmediğinin görüldüğü, davacının da tek sayfa hazırlanmış ——— alınan ya da mali müşavir onaylı veya — beyannamesi ——- hisseleri devraldığı, bu haliyle hisse devir sözleşmesinin aldatma sebebiyle geçersiz kabul edilebileceği belirtilmiştir.
Davalılar vekilince rapora itiraz ———— tarafından hazırlanan uzman görüşü dosyaya sunulmuş, ayrıca yeniden yaptırılacak bilirkişi inclemesi öncesinde dava dışı ——– —– kayıt altına —— incelenmesi gerektiği ifade edilmiştir. Bu firmaya yazılan yazı uyarınca sunulan bilgiler mahkememiz —– muhafaza altına alınmış, bilirkişi heyetinin incelemesine tabi tutulmuştur. Sunulan uzman görüşü ve davalılar vekilinin itirazları uyarınca yeni bir bilirkişi heyetinden rapor alınmasına karar verilmiş,—- raporlarında, devre esas alınan—– sonrasına ——–, kayıtlarda mevcut ciro ve zarar raporda gösterilmiş ayrıca getirtilen —- göre oluşan———- karşılaştırılması yapılarak, ———-, —– bildirilen cirolardan yaklaşık %30-35 oranında fazla olduğu, bu kayıtlar dışında dava dışı —— karlılık rakamlarını gösteren bir —- belgelerin daha dosyada olduğu bu belgelerdeki ciro rakamlarının gerek defter kayıtları gerekse ——— yer alan rakamlardan daha fazla olduğu, bu haliyle şirketin kayıt dışı işlemlerinin olduğu sonucuna varıldığı, esasen şirketin — tarihten bu yana zarar ettiğinin davacı tarafça şirketi devralırken maliyeye verilen beyanlar incelenmek suretiyle hemen tespit edilebileceği, davacının basiretli bir iş insanı gibi davranma yükümlülüğü altında olup devir öncesi resmi kayıtları, maliyeye verilen bilanço, kar-zarar bildirimlerini incelemesi gerektiği, davacının kayıt dışı işlemleri bidiği ve devir sonrasında da bunları sürdürdüğü, resmi kayıtlarda zarar görünmesinin nedeninin de esasen bu kayıt dışı işlemler olduğu, davacının kayıt dışı belgelere dayanarak işletmeyi devralmak suretiyle kendisinden beklenen özeni göstermediği, kandırılmasının sözkonusu olmadığı, davalılardan talepte bulunamayacağı sonucuna varılmıştır.
Yapılan yargılama, toplanan deliller, dinlenen tanık beyanları ve alınan bilirkişi raporları ile davalıların hissedarı oldukları dava dışı ————hisselerini ve bu şirket tarafından———– davacıya satıp devrettikleri, davacının —- gönderdiği ihtarname ile TBK 36 m.hükmü uyarınca aldatma neticesi iradesi sakatladığından sözleşme ile bağlı olmadığını belirtip ödediği tutarının iadesini talep ettiği ve mahkememizde de aynı hukuki sebeple dava açtığı, davalıların ise ileri sürülen iddiaları kabul etmedikleri, devir öncesi süreçte davacının ——– gözlemde bulunduğu, müşteri potansiyelini izlediği, işletmede müdür ve çalışanlardan bilgi aldığı, daha sonra vekiline verildiği belirtilen mali veriler üzerinde değerlendirme yapıp işletmeyi devraldığı ancak işletmenin zarar eden bir yer olduğunu anlaması ile de davalıların hile yaptığını, aldatıldığını ileri sürdüğü anlaşılmıştır. TBK 36.maddesinde aldatma taraflardan birinin diğerini aldatması sonucu bir sözleşme yapması hali olarak tanımlanmıştır. Davacı bir iş insanı olup, devir sözleşmesi —– hisselerini ve bir işletmeyi devralmaktadır.——– faaliyetinde basiretli bir —– davranması yani günü ve geleceğin koşullarını gerçek ve ölçülü şekilde değerlendirmesi, sözleşme yaparken buna göre hareket etmesi gereklidir. Somut olayda ise davacı devir öncesinde gidip işletmenin durumunu gözlemlemiş, akabinde kendisine sunulan bir kısım — bakarak sözleşme imzalamıştır. Şirketin ticari defter ve dayanaklarını inceleme imkanı olmasa dahi, —- kurumlara sunduğu mali verileri inceleyip değerlendirme imkanı mevcut iken bu yola gitmemiş ve hatta şirketin resmi kayıtlardan hariç, gayri resmi kayıtlarının da olduğunu bilerek hareket ettiği ve devir sonrasında da aynı şekilde işleme devam ettiği bilirkişilerce saptanmıştır. Her ne kadar ilk bilirkişi heyeti aldatmanın gerçekleştiği yönünde tespitte bulunmuş ise de dosyada dinlenen tanık beyanları ve toplanan tüm deliller bir arada değerlendirildiğinde davacının kendi üzerine düşen araştırma ve özen yükümlülüğünü yerine getirmeksizin yalnızca sunulan gayrı resmi kayıtlarla yetinmek suretiyle hareket ettiği sonucuna varıldığından davacının hile/aldatma hukuki olgusunu ispat edemediği sonucuna varılarak davanın reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-DAVANIN REDDİNE,
2-Karar harcı —— davacı tarafça yatırılan toplam ———- harçtan mahsubu ile bakiye —— harcın karar kesinleştiğinde davacı tarafa iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından yapılan ——–.yargılama giderinin davacıdan alınıp davalı tarafa verilmesine,
5-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde——–esaslara göre belirlenen .—– vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine,
6-Davacı ve davalı tarafından dosyaya yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde davacı ve davalı tarafa iadesine,
HMK 345. Maddesi hükmü uyarınca kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde istinaf yolu açık olmak üzere davacı vekili ile davalılar vekilinin yüzlerine karşı oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.