Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2016/525
KARAR NO : 2022/605
DAVA :Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/04/2016
KARAR TARİHİ : 14/09/2022
Mahkememizde görülmekte olan Alacak ( Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
İDDİA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı şirket———- yapıldığını, sözleşme kapsamında müvekkilinin—- bedelle sunmayı taahhüt ettiğini, müvekkilinin sözleşme gereği üstlendiği projeyi bütünüyle ve hatta fazlasıyla tamamladığını, davalının sözleşme kapsamında muhtelif tarihlerde olmak üzere toplam ——— ödeme yaptığını, müvekkilinin ——— tamamlamasına ve taahhüdünü yerine getirmesine rağmen —- modeli ile yapılması——- bu işle ilgili davalı şirketin —yapmadığını ve —- —– bıraktığını, bu sebeple müvekkilinin hazırlamış olduğu projeyi idarenin onayına sunamadığını, müvekkilinin projeyi onay için teslim edeceği bir muhatap bulamadığını, müvekkilinin projeyi tamamlamakla beraber— işler yapmak zorunda kaldığını, bu ——işler nedeniyle————alacak hakkı doğduğunu, müvekkilinin toplam alacağının—– olduğunu, davalının — ödeme yapması ile kalan bakiyenin 1.334.755 TL olduğunu, müvekkilinin —- —– bir ihtarname gönderdiğini ancak davalı şirket tarafından cevaben gönderilen ihtarname ile talep edilen hususların kabul edilmediğinin bildirildiğini, taraflar arasında yapılan sözleşmenin götürü bedelle imzalanan eser sözleşmesi gibi göründüğünü ancak yapılacak işin nev’i ve kapsamı önceden belli olmadan sonradan uyarlanıp kapsamının müvekkilinin —- dışında genişletildiğini ve sözleşmede öngörülen işlerden daha fazla iş yapıldığını, Borçlar Kanunu 385.madde kapsamında iş sahibinin kusuru nedeniyle idareye karşı ifa imkansızlığı ortaya çıktığını ve müvekkilinin yüklenici olarak tazminat isteme hakkı olduğunu, müvekkili ile davalı arasındaki uyuşmazlığın ——yoluyla çözülemediğini ve anlaşma sağlanamadığını, bu nedenle davalı şirketten sözleşme kapsamında yapılan işlerin ve projelerin karşılığı olarak — ihtarnamenin tebliği tarihinden geçerli olmak üzere ticari faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili ile davacı arasında ————– Sözleşmesi yapıldığını, sözleşme bedelinin———— kararlaştırıldığını, sözleşmede belirlenen fiyatın ———– fiyatı olduğunu, davacının yapacağı işteki tüm doğrudan veya dolaylı maliyetleri ile kârını kapsadığını, bu nedenle davacının iş kapsamı değişmediği müddetçe herhangi bir biçimde fiyat artışı talep etmeyeceğini kabul ettiğini, müvekkili tarafından hazırlanan rapor ile davacı tarafından hazırlanan raporlar arasında çelişkiye rağmen davacıya yaptığı işle ilgili bedelin ödendiğini, davacının sözleşme ile üstlendiği taahhüdünü gerçekleştiremediğini, sözleşme konusu yükümlülüklerini yerine getirmediğini, davacının—ilgili iddialarının dayanaktan yoksun olduğunu, müvekkili tarafından davacıya ek işler yönünden herhangi bir talimat verilmediğini, iş kapsamında müvekkili tarafından kaynaklanan hiç bir değişiklik olmadığını, davacının işin kapsamını belirlemek üzere yaptığı hesaplamalardaki fahiş hataların müvekkiline yüklenmesinin kabul edilemeyeceğini, davacının dava konusu işi tamamlamadığını, dolayısıyla davacının hiçbir koşulda müvekkilinden alacaklı durumda olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
İNCELEME ve GEREKÇE : Dava, hukuki niteliği itibari ile; taraflar arasında imzalanan—- hizmet sözleşmesinden doğan bakiye iş bedeli ile — işler bedelinin davalıdan tahsili talebine ilişkindir. Davacı,—– sözleşme imzalandığını, sözleşme kapsamında yapılacak işler için ———–bedel kararlaştırıldığını, sözleşme gereği üstlenilen edimlerin fazlasıyla yerine getirilmesine rağmen davalının —-yaptığını, söz konusu işe ilişkin davalı ile idare arasında protokol yapılamamış olmasından——– kaldığını, kendi hazırladıkları —– onaya sunulamadığını, sözleşme kapsamında projenin tamamlanması yanı sıra —- öngörülen işin —- bu nedenle davalıdan —-.alacaklı olduklarını, sözleşmenin 20.maddesindeki yolun tüketildiğini, bu nedenle dava açıldığını, davalıya gönderilen ihtara verilen cevap ile taleplerin kabul edilmediğinin bildirildiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin götürü bedelle imzalanan eser sözleşmesi gibi görüldüğünü, ancak sözleşmedeki iş kapsamının tamamen değiştirildiğini, dolayısıyla götürü bedelli bir sözleşme gibi düzenlenmiş olsa da yapılacak işin nev’i ve kapsamı önceden belli olmayan sonradan uyarlanıp tamamen değiştirilen farklı bir sözleşme söz konusu olduğunu ———– ihtarın tebliğinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, davalı ise taraflar arasındaki sözleşmenin —-teslim bedeli—— karşılığı imzalandığını, sözleşmenin 7.maddesi uyarınca davacının ek ücret talep edemeyeceğini, davacının hazırladığı raporların kendi içinde çelişkili olmasına rağmen bedelinin ödendiğini, sözleşmedeki işlerin sunumunu müteakip gerekli ödemenin de yapılacağını, davacının sözleşme konusu yükümlülüklerini yerine getirmediğini, davacı tarafa — işlerin yapılması konusunda verilmiş bir talimat bulunmadığını, bu hususta dosyaya delil de sunulmadığını, dosyaya sunulan fiyat artışına gerekçe yapılmaya çalışılan mevzuat değişikliği ve kur artışlarının da bu davada uygulanamayacağını belirterek davanın reddini savunmuştur,
Dilekçeler aşaması tamamlanmakla mahkememizin ——- inceleme duruşmasında dava şartları ve ilk itirazlar incelenerek tarafların sulh olma imkanının bulunmadığının tespiti ile uyuşmazlık noktaları belirlenip tahkikat aşamasına geçilerek deliller toplanıp, bilirkişilerden rapor alınmak suretiyle sonuca gidilmiştir.
Taraflar arasında imzalanan——– incelenmesinden sözleşme fiyatının — tanımlanan işler için yüklenicinin maliyetleri ve karını içeren yükleniciye ödenecek olan, madde 9’da belirtilen — teslimi fiyat olduğunun kabul edildiği, sözleşmenin 3.maddesinde sözleşmenin konusu ve kapsamının tayin edildiği, sözleşmenin 7.maddesinde sözleşme fiyatının yeterliliği hakkında düzenleme yapıldığı maddenin — üstlenmiş olduğu işlerin ifasına ilişkin olarak gerekli olan tüm—– yapmış olduğunu, işin tüm niteliklerine — olduğunu, sözleşme kapsamında kendisine ödenecek olan fiyatın doğruluğu ve yeterliliği konusunda hiçbir şüphe duymamakta ve tümü ile tatmin olmuş durumda olduğunu ve hiçbir hal ve şart altında — bedel artışı talep etmeyeceğini kabul, beyan ve taahhüt etmektedir. Aksi sözleşmede belirilmediği müddetçe bu fiyatın — teslim fiyatı olup yüklenicinin yapacağı işteki tüm doğrudan veya dolaylı maliyetleri ile karını kapsadığını, bu nedenle yüklenici kapsamı değişmediği müddetçe herhangi bir biçimde fiyat artışı talep etmeyecektir.” şeklinde kararlaştırıldığı, sözleşmenin 9.maddesinde ise yükleniciye ödenecek toplam anahtar teslim bedelinin—–tutarın ne kadarının hangi aşamalarda ödeneceği hususlarının kararlaştırıldığı görülmüştür.
Davacı şirketin ticari defter ve dayanak kayıtları üzerinde ——-talimat yazılarak bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan —- tarihli raporda davacının sözleşmeye konu iş nedeniyle davalıdan —–.tahsil ettiği belirlenmiştir.
——- tarihli sözleşmenin konusunu oluşturan edimlerin davacı tarafça yerine getirilip getirilmediği, davacı tarafça yapılan işler nedeniyle davacının hak ettiği ücretin ne kadar olduğu sözleşme kapsamında yaptığı işler nedeniyle bakiye alacağının olup olmadığı, davacının — iş yapıp yapmadığı, yapmış ise bunların ederinin yapıldığı yıl rayiç değerleri üzerinden tespiti ve sözleşmenin—–maddelerinin değerlendirilip davacının———- altında talepte bulunup bulunamayacağı, sözleşmenin 7.maddesinde kabul edilen şekilde işin kapsamının değişip değişmediği hususlarında bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiş, taraf vekillerinin—- duruşma beyanları gözetilerek dosyada toplanan deliller üzerinden bilirkişi incelemesi yapılması uygun görülmüştür. Alınan ilk bilirkişi heyeti kök raporunda bilirkişilerce dosyaya sunulan kurum ve kuruluşlarca düzenlenmiş onay yazıları, —- diğer bilgi ve belgeler ve sözleşme hükümleri değerlendirildiğinde davacının sözleşme ile üstlendiği işlere ilişkin olarak gerekli çalışmaları yaptığı, —– hazırladığı, —- tarafından onaylanması gereken —-, —- ve diğer bilgi ve belgelerin onaylandığı ancak——— tarafından onaylanması gereken —- —– ise yapılan değişiklik nedeniyle onaylanmasının mümkün olmadığı, bu durumun dosyaya sunulan——– tarihli ——— anlaşıldığı, taraflar arasında düzenlenmiş sözleşmede davacının — olarak üstlendiği işlerin davalı— onay alamaması nedeniyle eksik kaldığı, söz konusu idare onayının alınamamasında davacının herhangi bir kusurunun bulunmadığı bu durumun davalıdan kaynaklanan ifa imkansızlığı olarak değerlendirilmesi halinde davacının sözleşme ile belirlenen bedele hak kazanacağı, eksik olarak değerlendirilmesi durumunda ise davacının———- söz konusu —– raporları onaylatmamış olması nedeniyle sözleşme ile belirlenen ücretin %80’ine hak kazanacağı ve —–.alacak talebinde bulunabileceği ifade edilmiş ayrıca davacının sunduğu bilgi ve belgeler itibariyle ———talebinin——- olduğu ispatlanamadığı bu nedenle—- iş için ücret talep edemeyeceği, ancak sözleşme kapsamı dışında kalan —- işlerin yapıldığının ispatı halinde ise sözleşmenin 7.maddesindeki “—– ibaresinden çıkan anlama göre yapılan işin kapsamı değiştiği için davacının sözleşme dışında kalan işlerin bedelini tahsile de hak kazanacağı belirtilmiştir. Aynı bilirkişi heyetinden itirazlar uyarınca ———tarihli ek rapor alınmış, bilirkişi heyeti bu raporda da davacının herhangi bir —— iş yaptığı hususunun tespit edilemediğini, dolayısıyla —- bedeline hak kazandığı yönde bir kanaatleri olmadığını açıklamışlar, sözleşme bakiye bedeli talebi yönünden de kök rapordaki görüşlerini tekrar etmişlerdir.
Mahkememizce ——- müzekkere yazılmış gelen listeden seçilen——— alınmıştır. Ancak bilirkişi heyeti kendilerine sorulan soruların kendi uzmanlık alanları dışında olduğunu, sözleşme hukuku konusunda uzman bilirkişilerden rapor alınması gerektiğini ifade etmişlerdir. Mahkememizce —- tarihli duruşma ara kararı oluşturularak ——- birde hesap uzmanı eklenmek suretiyle ——- rapor alınmıştır. Ancak bilirkişi heyetinin bu raporlarında da herhangi bir sonuç yer almadığı görülmüştür. Bunun üzerine dosya yeni bir bilirkişi heyetine tevdi edilmiş — rapor alınmıştır. Bilirkişi heyetince sunulan raporlarda taraflar arasındaki —-, davacı ve davalı şirketin idarelerle yaptıkları yazışmalar ve davacının sözleşme kapsamında ve fazladan hazırladığını belirttiği ————-ile ——– olduğunun görüldüğü, sözleşme gereği yapılan işler değerlendirildiğinde sözleşmenin 9.maddesi çerçevesinde —.ödemenin yapıldığı yine —–işler karşılığı da —-.ödemenin davalı tarafça yapıldığı, maddenin——- çalışmalarının yapılarak ilgili idarelerden gerekli onayların alınması şeklinde belirlendiği, dosyada bulunan yazışmalara göre — nedeniyle yapılacak—–ilgili idare olan —- tarafından onaylandığının anlaşıldığı ancak —–tarafından onaylanması gereken——ile ilgili çalışmaların —- tarafından davacı şirkete gönderilen —- —- belirtiği üzere———- onaylanmadığının anlaşıldığı, —— tamamlandığı fakat ————–sunulması gereken —— arasında yapılması gereken — sunulamadığının anlaşıldığı, —-ise davacı tarafında kabulünde olduğu üzere hiç yapılmadığının anlaşıldığı, ———– olmadığı ve ayrıca hazırlanmış —– onaylanmamış olduğu gözönünde bulundurulduğunda —- gereği %10 kesinti yapılması gerektiği, sözleşmenin 9.maddesi 3.diliminde sözleşme fiyatının %50’si olan —–.bedelin %90’ına tekabül eden —– kısmın davacı tarafça talep edilebileceği 9.maddenin —– alan işin ise davacı tarafça yerine getirilmemiş olduğu, bu durumda sözleşme bedelinin %20’sine karşılık gelen kısmın davacı tarafça davalıdan talep edilmesinin mümkün olmadığı, davacının sözleşme gereği yaptığı işlerin toplam bedelinin —– kalan işe karşılık —.olmak üzere toplam ———– tekabül ettiği, davalının yaptığı —-.ödeme düşüldüğünde davacının sözleşme kapsamında talep edebileceği tutarın —-.olduğu sonucuna varıldığı görülmüştür. Bilirkişi heyeti davacı tarafça talep edilen— bedeline ilişkin olarak da değerlendirme yapmış ve dosyaya sunulan bilgi, ——- incelenmesinden davacının sözleşme kapsamında yaptığı işlerde işin nevi ve özelliği değişmemiş olmakla birlikte iş miktarında artış olduğunu, bu artışın iki sebepten kaynaklı olup—– ——– olacak şekilde sözleşme tarihinden sonra işveren tarafından değiştirilmesi olduğunu, bu değişikliğin işveren içinde yararlı ve faydalı bir——–değişmesinden —– buna bağlı ——- değiştiğinin anlaşıldığını, —— yapılan toplantıda alınan kararlar doğrultusunda standartlarda değişiklik yapılmasından kaynaklı — olduğunu, dosyaya ——- incelendiğinde bu değişiklikler neticesinde sözleşmede yazılı işlere ek olarak fazladan —————- yapıldığının tespit edildiğini, davacı tarafça yapıldığı öne sürülen ——- ait herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığını, davalı işveren adına — olarak yapılan — miktarlarının yapıldığı yıl itibariyle piyasa rayiç fiyatlarının—.olarak hesap ve takdir edildiğini, bu değişikliklerden kaynaklanan işlerin sözleşmenin 7.maddesi kapsamında iş kapsamı değişikliği olarak değil iş artışı olarak değerlendirildiğini, —- iş artışına sebebiyet veren — bedelinin de davacı tarafça davalıdan talep edilebileceğini açıkladıkları anlaşılmıştır.
Yapılan yargılama toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporları ile ——— arasında ———— dair bir sözleşme imzalandığı, sözleşme ile kararlaştırılan bedelin ——–teslim fiyatı olduğunun kabul edildiği ve yüklenicinin yapacağı işteki tüm doğrudan ve dolaylı maliyetleri ile karının bu tutar içinde kalıp işin kapsamı değişmediği sürece davacının herhangi bir fiyat artışı talep edemeyeceği, sözleşme ile kararlaştırılan tutarın yine sözleşme ile kararlaştırılan işlerin yapılmasıyla —– halinde ödeneceği bu kapsamda davalının davacıya —.ödeme yaptığı, bu ödemeler sözleşmenin 9.maddesinde kararlaştırılan —-.tutarlı ödemeler toplamı olduğu, aynı maddenin 3.bendinde belirlenen işlerin kapsamının —– çalışmaların —– onayların alınmasına ilişkin olduğu dosyaya sunulan yazışmalardan ve bilirkişi heyeti raporundan—- çalışmaların ilgili —— tarafından onaylanmış olduğu, —— tarafından onaylanması gereken —– arasında yapılması gerekli—– yüzünden projeler tamamlanmış olmakla birlikte —- onay için sunulamadığı, —-hiç yapılmadığı, son bilirkişi heyetinin de bu durumu gözönüne alarak sözleşmenin 9.maddesi —- gereği davacının —- belirtilen ücretin %90’nına hak kazandığını kabul ile —.talepte bulunabileceği sonucuna ulaştığı, sözleşme gereği yapılan işler toplamının — düşüldüğünde davacının sözleşme kapsamındaki işler için—-.talepte bulunabileceği sonucuna varılmış, —onay alınamamasında davacının herhangi bir kusurunun olmadığı, davacı tarafından projeler hazırlanmakla birlikte davalıdan kaynaklanan sebeplerle idare onayının imkansız hale geldiği, dolayısıyla yaptığı işler karşılığı davacının sözleşme bakiye bedeli olarak — hak kazandığı sonucuna ulaşılmıştır. Davacının iş bu davadaki bir diğer talebi ise sözleşme dışı — işler olup, davacı sözleşmede kararlaştırılan işlerin %87,03’ü oranında — iş yaptığını ileri sürmekte davalı ise sözleşmenin 7. maddesi uyarınca — iş bedeli talep edilemeyeceğini, —– iş için talimat verilmediğini beyan etmektedir. Davacı —- işlerin 7.maddede kabul edildiği üzere işin kapsamını değiştirdiğini, davalının değişiklik talebine ilişkin yazışmaları da dosyaya sunduğunu bildirmiştir. Dosyaya sunulan deliller, —–heyetince incelenmiş ve davacının yaptığı ek işler belirlenerek bu işlere işin yapıldığı yıl piyasa rayiçleri üzerinden —-.değer biçilmiş, gerek ——————- değişmesi, gerekse——–uygulanacak — değişiklik yapılması sonucu——- üzerinde yapılacak ——— kapsam olarak değişmese de yapılan ——– işlerinde— artmasına ve — uzamasına sebebiyet verdiği gözönünde bulundurularak davacının bu işler karşılığını da talep edebileceği belirtilmiş, mahkememizce bilirkişi heyetinin bu tespitleri yerinde görülmüş esasen davalı ve dava dışı idarenin yaptığı değişiklikler sonucu davacı tarafça yerine getirildiği anlaşılan işlerin sözleşmenin 7.maddesi kapsamında işin sayısal kapsamını değiştirdiği, bu işler karşılığı— davacı tarafından davalıdan talep edilebileceği sonucuna varılmış, davacının aşan taleplerinin ise reddine karar verilmiştir. Davacı yan alacak tutarına ihtarnamenin tebliğ tarihinde itibaren faiz işletilmesi talebinde bulunmuş olup—— dayanmıştır. Söz konusu ihtarnamenin incelenmesinden içeriğinde belli bir bedelin ödenmesi yönünde talep olmadığı, karşı tarafa uzlaşma teklif edildiği dolayısıyla davalıyı bu davaya konu edilen alacak yönünden temerrüde düşürücü bir özellik taşımadığı anlaşıldığından davacının kabul edilen alacağına dava tarihinden itibaren ticari faiz yürütülmesine karar verilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-DAVANIN KISMEN KABULÜNE,
Sözleşme bakiye alacağı karşılığı —- dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalı taraftan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine,
Fazla talebin reddine,
2-Karar harcı —– davacı tarafça peşin olarak yatırılan — harcın mahsubu ile bakiye 26.128,99 TL harcın davalıdan tahsili ile hazine adına irad kaydına,
3-Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 22.794,63 TL harcın davalıdan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 34,25 TL ilk masraf, 485,00 TL tebligat, müzekkere ve talimat gideri, 19,100,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam — yargılama giderinden davadaki haklılık oranına göre (%54)10.594,39 TL.nin davalıdan alınarak davacı tarafa ödenmesine, kalanın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 150,00 TL.yargılama giderinden davanın reddedilen kısmı gözönünde bulundurularak (%46) —- davacıdan alınarak davalıya verilmesine, kalanın davalı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde—–göre belirlenen—- vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli —göre belirlenen 86.041,05 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Davacı ve davalı tarafından dosyaya yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde davacı ve davalı tarafa iadesine,
HMK 345. Maddesi hükmü uyarınca kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde istinaf yolu açık olmak üzere davacı vekili ile davalı vekilinin yüzlerine karşı oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.