Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. İstanbul Anadolu 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2017/573 Esas
KARAR NO : 2018/1000

DAVA : İtirazın İptali
DAVA TARİHİ : 18/05/2017
KARAR TARİHİ : 04/10/2018

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
İDDİA : Davacı vekili, davalı şirketin 01/10/2015 – 30/09/2016 tarihleri arasında geçerli olan ve 15.00516.00 sayılı kredi sigorta poliçesi tanzim ettiğini; bu poliçenin ana poliçe olduğunu, yine ana poliçeye bağlı olarak aynı tarihler arasında geçerli olan … sayılı ……… poliçesi ile de, müvekkili şirketin …… yerleşik … firmasına gerçekleştireceği ihracat bedellerinin 3.000.000,00 Euro tutarına kadar ( alıcı limiti tutarı ) tazmin etme yükümlülüğü altına girdiğini; davalının 05/01/2016 tarihinde alıcı limit tutarını 1.000.000,00 Euro’ya düşürerek 12/01/2016 tarihinde de limiti iptal ettiğini; bu tarihlerde …. tarafından müvekkili şirkete 2016 yılında teslim edilmek üzere 02/11/2015 tarihinde verilen ancak henüz sevkiyatı yapılmamış 3.817.200,56 Euro’luk sipariş bulunduğunu; müvekkili şirketin alıcı limiti tutarının iptal edildiği 12/01/2016 tarihine kadar…. poliçesi kapsamında, …. yerleşik …. firmasına 75 gün vadeli 2015 yılı Ekim – Kasım ve Aralık aylarında düzenlenen 11 adet toplam tutarı 784.416,80 Euro olan sevkiyatları gerçekleştirdiğini; poliçe koşulları gereği davalıdan 06/01/2016 tarihinde bekleyen siparişler ile ilgili teminat talep edildiğini; fakat 19/01/2016’da bu talebin reddedildiği; böylece sigorta şirketinin sigortalısına, sigorta teminatına güvenerek alıcı firma tarafından verilen siparişlere istinaden iblik satın alınıp, ödemesi yapılan dokuma, boyama ve konfeksiyonu bitmiş ve …. için özel olarak üretilmiş ve başka bir şirkete satılamayacak ürünler için “artık size teminat vermiyoruz, kendi yöntemlerinizle kendinizi garantiye alın” biçiminde bir davranış içine girildiğini; bunun üzerine müvekkili şirket ürünlerinin …… için özel üretilmesi ve başkasına satılamayacak olması sebebiyle adı geçen firma ile artık sigorta kapsamına girmeyecek olan yüklemeler için akredidifri bir çalışma kararı verdiğini; bu kapsamda 10 adet fatura karşılığı 4.796.410,06 Euro’luk malın … teslim edildiğini; müvekkili şirketin 24/03/2016 tarihinde …… doğan alacaklar için davalıya başvurduğunu, davanın bu kapsamda 1481 sayılı hasar dosyasını açtığını; poliçe özel şartları madde 4.4.3/d bendinin “karşılığında teminat olsun olmasın tüm risk fatura detayı ile birlikte yapılmalıdır.” şartı gereği teminat içinde olmayan ve ayrıntıları tabloda verilen akredidifri sevkiyatlar ile limit iptal edildikten sonra 19/01/2016 tarih ve ….. nolu mal mukabili gerçekleştirilen 55.548,57 Euro tutarındaki sevkiyatın sigortacıya bildirildiğini; davalının 09/06/216 tarihli yazısı ile akredidifri sevkiyatlar ile limit iptal edildikten sonra gerçekleştirilen …. nolu faturanın sigorta teminatı dışında bırakıldığını; bildirilen hasar tutarının poliçeye özel ve genel şartları gereğince muafiyet ve limit dikkate alınması sonucu 781.416,80 Euro üzerinden %90 oranında teminat kapsamında ödenebileceğinin bildirildiği; davalının 19/01/2017 tarihli yazı ile hasar dosyasında yapılan ikinci değerlendirme sonunda güncel cari hesap ekstresi incelendiğinde, kalan bakiyeyi oluşturan …… nolu faturaların akredidif ile yapılan satışlar olduğunun tespit edildiğini; kredi sigorta şartalarının A.7.1.2 maddesi gereğince sigorta teminatı dışında bırakıldığını bildirdiğini; ret gerekçesine dayanarak gösterinen maddenin somut olayda uyuşmazlıkla bir ilişkisinin bulunmadığını; müvekkili şirketin ….yapacağı ihracat için sigortacı tarafından verilen limitin 12/01/2016 tarihinde iptal edildiğini; bu tarihten sonra … yapılan hiç bir sevkiyatın teminat içinde olmadığını; esasen vesaik mukabili akredidif ile yapılan sevkiyat olduğunu; hal böyle olunca ret gerekçesinin yerinde bulunmadığını; teminat kapsamında yapılan ihracat tutarının 784.416,80 Euro olduğunu; poliçede beher muhafiyet 3.000,00 euro ve sigortasız olan %10 olarak belirlendiğini; bu itibar ile ödenmesi gereken tazminatın 703.275,12 Euro olduğunu; kredi sigortası genel şartlarının A.6.2 maddesi uyarınca müdahale talebinin sigortacıya intikal etmesinden 5 ay sonrasında ödeme yükümlülüğünün doğduğunu; buna göre 24/08/2016 tarihi itibariyle davalının temerrüte düştüğünü; bu kapsamda alacaklarının tahsili için İstanbul Anadolu …. İcra Müdürlüğünün 2017/7460 sayılı dosyası ile icra takibi başlattıklarını; davalının haksız bir itirazla takibi durdurduğunu belirterek; itirazın iptaline, takibin devamına ve davalıdan %20 oranında icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA : Davalı vekili, davacının dayandığı poliçe kapsamında 19/10/2015 tarihinde alıcı için 3.000.000,00 Euro limit tahsis edildiğini; davacının 26/10/2015 tarihi itibariyle alıcıya sevkiyat yapmaya başladığını; 04/12/2015 tarihinde alıcı firmanın finansallarında olumsuz durumdan dolayı müvekkili şirket tarafından limiti 1.000.000,00 Euro’ya düşürüldüğünü; 08/01/2016 vade tarihli 3 faturanın alıcı tarafından ödenmediğini; 12/01/216 tarihinde davacının ilk kesilen faturası olan 26/10/2015 tarihli 3 faturanın vade tarihinde ödenmemesi nedeniyle limitin iptal edildiği; dolayısıyla 12/01/2016 tarihinden sonra kesilen tüm faturaların poliçe kapsamı dışında kaldığını; 14/01/2016 tarihinde davacı taraf elindeki ürünleri, vadesi geldiği halde ödeme yapmamış olan alıcısına gönderebilmek için akredidifri satış yaptığını; ürünlerin 19/01/2016 tarihinde sevk edilmesine rağmen durumu sigortacısına bildirmediğini; 19/01/2016 tarihli poliçede yer alan “bekleyen siparişler modülü” kapsamında müvekkili şirketten onay talep ettiğini, fakat alıcının tespit edilen olumsuz mali durumundan dolayı müvekkili şirketin bekleyen siparişler modülünün kullanılmasını uygun bulmayarak e-mail ile bu talebi reddettiğini; poliçe şartları gereği müvekkili şirketin risk izleme ve bilgi verme sorumluluğunu yerine getirerek zamanında bilgilendirme yaptığını; alıcının faturaları ödememesi ve finansal verilerinde oluşan olumsuzluklardan dolayı riskli bulunan alıcıya sevkiyat yapılmaması gerektiği ve bekleyen sevkiyatlara onay verilmeyeceğini sigortalıya gerekli açıklamalarla birlikte bildirdiğini; buna rağmen 04/02/2016 tarihinde davacının ikinci kez akredidifri satış yaptığını, bu satışıda davalı sigortacıya bildirmediğini; 04/02/2016 tarihinde sigorta tarafından gecikme bildirimi yapılmadığını; 09/02/2016 tarihinde davacının 3. Defa akredidifri satış yaptığını; bu defa satışı müvekkili şirkete bildirdiğini; 29/02/2016 tarihinde müvekkili tarafından davacıya sevkiyat yapmaması gerektiği, gelecek olan ödemelerin poliçe şartları gereğince en eski açık faturayı kapatacağının belirtildiğini; 24/03/2016 tarihinde davacının müvekkili şirkete “müdahale talebinde” bulunduğunu; müdahale talebinin kredi sigortalarında hasar bildirimi anlamına geldiğini; dava konusu hasarda 09/06/216 tarihli tazminat hesaplamalarında kullanılan cari hesap ekstresinde akredifri satışların karşılığında 3. Taraflardan alınan tahsilatların yer almadığını; dosyada tahsilat görülemediğini ve bahsi geçen tutar olan 784.416,80 Euro’nun teminatlı olduğunun davacıya bildirildiğini; Ekim 2016’da yapılan analizde ise cari hesap ekstresine yansıyan tahsilatlar görüldüğünden tarihsel olarak en eski açık faturayı kapatacak şekilde hesaplamalar yapılacağını; yapılan tahsilat tutarının 784.416,80 Euro’yu geçtiğinden poliçe kapsamında kalan tutarın kapandığını; sigorta poliçesi genel şartlarının A.7.1.7 maddesi uyarınca sigortalının ödeme güçlüğü içine düştüğünü bildirdiği alıcılara yapılan sevkiyat, teslimat ve hizmet sağlamadan doğan zararların teminat dışında kaldığını; davacının ilk kesilen 26/10/2015 tarihli 3 faturasının 08/01/2016 vade tarihinde ödenmemesi nedeniyle limit iptal edildiğinden; 12/01/216 tarihinden sonra kesilen tüm faturalar ile sevkiyatların poliçe kapsamı dışında olduğunu; sigorta ettirenin limiti iptal edilmesine rağmen, hem alıcının ödeme güçlüğüne düştüğünü bildiği halde, satış yaptığı sigorta poliçesinden kaynaklanan yükümlülüklere uymadığını; 14/01/2016 tarihinde davacı tarafın elindeki ürünleri vadesi geldiği halde, ödeme yapmayan alıcısına gönderebilmek için akredidifri satış yaptığını; ürünleri 19/01/2016 tarihinde sevk etmesine rağmen durumu sigortacısına bildirmediğini; 19/01/2016 tarihinde davacının poliçesinde yer alan bekleyen siparişler modülü kapsamında onay talebinin, alıcının olumsuz mali durumlarından ötürü reddedildiğini; artık dava dilekçesinde iddia edildiği gibi bir üslubun kendilerince kullanılmadığını; müvekkili şirketin risk izleme ve bilgi verme sorumluluğunun zamanında yerine getirilerek yükümlülüklerinin karşılandığını; tüm bunlara rağmen bekleyen sipariş modülü ile ilgili onayda alınmaksızın siparişe istinaden ham madde alındığını, üretime başlandığının dava dilekçesinde kabul edildiği; davacının basiretli tacir gibi hareket etme yükümlülüğüne aykırı davranmış olduğu; buna rağmen 04/2/2016 tarihinde ikinci kez akredidifri satış yaptığını, bu satışında davalı sigortacıya bildirilmediği 04/02/2016 tarihinde sigortalı tarafından gecikme bildirimi yapıldığını; 09/02/2016 tarihinde davacının üçüncü defa akredidifri satış yaptığını, bu satışıda müvekkiline bildirdiğini; 29/02/2016 tarihinde müvekkili tarafından davacıya sevkiyat yapmaması gerektiği, gelecek olan ödemelerin poliçe şartları gereği en eski açık faturayı kapatacağını bildirdiğini; buna rağmen 24/03/2016 tarihinde davacının davalıya müdahale talebinde bulunduğunu; davacının talep konusu hasarının teminat haricinde kaldığını; poliçe genel şartlarının A.7.1 maddesinde akredifri satışlar, ödeme güçlüğü içine düşen alıcıya yapılan sevkiyatların poliçe kapsamı dışında olduğunu; borcun teminatı aşan kısmı olarak değerlendirilen durumunun ise; limit verilmiş olan dönemde yapılan limit üstü satışlardan kaynaklanan teminatı aşan kısım için tazminat ödemesine kadar yapılan tahsilatlar, en eski açık faturayı kapatarak limit verilen dönem için kesilen ve teminatlanmayan faturalar teminat altına alındığını; poliçe özel şartlarının hasar bildiriminden sonra yapılan tahsilatlar ile ilişkili 9.2.2 maddesinde bir bölümü teminat kapsamındaki borçlar, tazminat ödemesi öncesindeki tahsil edilen bütün tutarlar önce borcun teminatı aşan kısmından sayılacak ve tamamen sigorta ettirene ödeneceği düzenlemesinin bulunduğunu, özel şartlarının ikinci maddesinde sıralanan hallerden doğan tutarların teminatı aşan kısmın hesaplanmasında dikkate alınmayacağı; özel şartların üçüncü maddesinde sıralanan hallerden doğan tutarlar içierisinde akredifri satışlar, ödeme güçlüğü çeken alıcılara yapılan satışlar sayıldığını; 09/06/2016 tüarihli tazminat hesaplamasında kullanılan cari hesap ekstresinde üçüncü taraftan alınan tahsildatlar yer almadığından, 784.416,80 Euro’nun teminatlı olduğu davacıya iletilmişse de; Ekim 2016’da yapılan analizlerde cari hesaba yansıyan tahsilatlar görüldüğünden, yapılan tahsilat tutarıda 784.416,80 Euro’yu geçtiğinden poliçe kapsamında olun tutarın kapandığını; hasar ödemesinden sonra poliçe şartlarına uygun hareket edilip edilmediği, hasarın poliçe kapsamında olup olmadığı; müvekkili şirketin her zaman denetleme hakkının bulunduğunu; hatta sonradan tespit edilen durumlarda hasar tazminatının geri istenebildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
İNCELEME VE GEREKÇE : Dava, İİK’nun 67. Madde gereğince açılan itirazın iptali davasıdır.
İcra takibinde 703.275,12 euro asıl, 9.950,00 Euro birikmiş faiz olmak üzere toplam 713.225,12 Euro alacağın, asıl alacağı işleyecek yıllık %2,35 faiz ile fiili ödeme tarihindeki Türk parası karşılığındaki tahsili için genel haciz yoluyla takip başlatıldığı; takipte borç sebebi olarak dava dilekçesinde dayanılan poliçe gösterildiği ve … nolu hasar dosyasından kaynaklanan 09/06/2016 tarihli yazı ile ödeneceği ifade edilen sigorta alacağının alacak olarak gösterildiği; davalının bu takibe süresi içinde itiraz ettiği, itirazları ile takibin durduğu; iş bu davanında bir yıllık hak düşürücü süre içinde açıldığı belirlenmiştir.
Mahkememizce, taraf delilleri toplanmış, uzman bilirkişilerden rapor alınmış, tüm deliller değerlendirilmek suretiyle sonuca gidilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın 12/01/216 tarihinde limit iptalinden sonra, davacı sigortalının vesaik mukabili yaptığı; satımlardan elde ettiği tahsilatın, limit iptali öncesinde oluşan rizikodan hasar bedelinden mahsup edilip edilmeyeceği; mahsup edilmeyecek ise, vesaik mukabili kalan satışların dışında kalan, diğer satışlardan dolayı tahsilatların hangi borca / satışa mahsubu noktasında toplandığı; buna göre de davacının davalıdan isteyebileceği hasar ödemesi miktarının icra takibi esnasındaki miktarının ne olacağı noktasında toplandığı belirlenmiştir.
Vesaik mukabili terimi; ihracatçı firmanın yüklemeyi yapmasından sonra, ihracat evraklarının, bu mal bedelini tahsil edilebilmesi için bankasına bir tahsil talimatı ile birlikte verdiği, tahsil talimatını alan bankanında yurt dışındaki tahsil bankası aracılığı ile mal bedelini peşin olarak tahsil ettiği satışlardır. Öncelikle, vesaik mukabili yapılan satış poliçe şartları uyarınca zaten teminata dahil olmadığından, buna mukabil gelen satış bedelinin / tahsilatın poliçe teminatı kapsamında oluşan hasar bedelinden mahsup edilemeyeceği; dava dilekçesinde vesaik mukabili olduğu belirtilen satışların gösterildiği; yine bu satışlara ilişkin bedellerin ayrılması gerektiği belirlenmiştir. Bilirkişi heyeti raporunda 2 sayılı tabloda gösterilen tüm faturaların vesaik mukabili olduğu esasına göre hesap yapmış olup; mahkememizce son duruşmada bu husus taraf vekillerine sorulmuş; davacı vekili, bilirkişinin 2 nolu tabloda gösterdiği ve 5 nolu tablodada eşleştirdiği faturaların vesaik mukabili olmadığına dair bir itirazları bulunmadığını; hatta bunun üstü olan akredidifri işlemler olduğunu ve bedellerininde alındığını kabul etmekte olduğu görülmüştür. Hal böyle olunca, bilirkişiler tarafından 2 sayılı tabloda gösterildiği üzere vesaik mukabili olduğu bildirilen satışlar yönünden ilk vadenin 15/03/2016 olduğu, bu tarihten sonra gelen tahsilatların tarihleri gösterilmek suretiyle tek tek çıkarıldığı; dava dilekçesinde gösterilen ve 2 nolu tabloda tanıtılan satışların tamamının vesaik mukabili olduğu; aradaki küçük farklar hariç ilişkili havalelerin tutarlarına nazaran eşleştirildiği; vesaik mukabili olduğu beyan edilen tüm satış bedellerinin tahsilinden sonra 22/04/2016 günü havale edilen 127.914,33 Euro havalenin açıkta kaldığı; davacının vesaik mukabili olmayan …. sayılı 595.788,00 Euro’nun faturası mevcut olmakla beraber, öncelikli sigorta örtüsü kapsamında bulunan 324.687,79 euro borç bulunduğu; hangisine mahsubun yapılacağında poliçe özel şartları 9.2.2 maddesinin göz önünde tutulması gerektiği zira …. sayılı faturanın poliçe kapsamında satış olmadığı buna karşılık tahsilat tarihi itibariyle müdahale talebinin bulunduğu; 9.2.2 maddede “tazminat ödemesi öncesinde tahsil edilen bütün tutarlar önce borcun teminatı aşan kısmını sayılacağı ve tamamen sigorta ettirene ödeneceği, özel şartların 3. Maddesinde sıralanan hallerden doğan tutarlar teminatı aşan kısımlarda dikkate alınmayacağı” şeklinde açıklandığı; müdahale talebi mevcut fakat tazminat ödemesi yapılmamış iken, gelen bu ödemenin teminatı aşan kısma yapılmış sayılacağı bir başka anlatımla sigorta örtüsüne tabii borca sayılmayacağı; dolayısıyla kural olarak sigortalının diğer alacaklarına mahsubu gerektiği, ancak düzenleme özel şartlar 3’e atıf suretiyle istisna getirildiği, anılan özel şartların 3.3 maddesinde “ödeme güçlüğü içine düştüğü bilinen alıcıya yapılan satışların” teminatı aşan kısım hesaplamasında değerlendirilemeyeceği;…..sıra sayılı 595.788,00 Euro tutarlı faturaya konu sevkiyatın alıcının finansal durumundaki olumsuzluğunun sigortacı tarafından bildirilmesinden sonra yapılması sebebiyle, özel şartları madde 3.3. Uyarınca sigortacının durumunu kötüleştirmeyeceği ve mahsup kuralında teminat dışı borç kapsamından mahsup edilemeyeceği; bu durumda sigorta örtüsü altında kalan satışlardan önce muaccel bakiye borcun cari hesap incelemesi sonunda 324.687,79 Euro olarak tespit edildiği, 22/04/2016 tarihli havalenin ( vesaik mukabili ihracatların yukarıda diğer ödemelerin eşleştirilmesine göre) bu tutardan mahsubu gerektiği, buna göre risk altında bulunan borç tutarının 324.687,79 Euro – 127.914,33 Euro = 196.773,46 Euro olduğunu; netice olarak iptal öncesindeki satışlar sebebiyle davacının tahsil edemediği tutarın bir başka deyişle davalının teminat kapsamında oluşan hasar tutarının 196.773,46 Euro olduğu belirlenmiş; hasar tutarının 196.77,,46 Euro olduğu ve her hasarda 3.000,00 Euro muhafiyet bulunduğu, buna göre kalan miktarın 193,773,46 Euro olduğu; yine poliçe özel şartları gereği %10 oranın sigortasız bulunduğu bu nedenle 19.377,35 Euro’nun indirilmesi gerektiği; buna göre tazmini gereken zarar tutarının 174.396,11 Euro kaldığını; poliçe primi ile faturanın aynı para biriminde olduğu, hal böyle olunca poliçe özel şartlarını n15. Maddesi uyarınca teminat ödemelerinde poliçeye ait para biriminin kullanılmasının mümkün olduğu, davacınnıda Euro’nun tahsil tarihindeki TL karşılığını istemesinin makul olduğu, takipteki asıl alacak miktarının 174.396,11 Euro olması gerektiği belirlenmiş; takipteki birikmiş faiz talebi yönünden ise sözleşmenin A.6.2 maddesi uyarınca müdahale talebinin sigortacıya intikalinden 5 ay sonra ödeme yükümlülüğünün başladığı, buna karşılık özel şartlarının 8.3 maddesinde “sigortacı tazminat kredi sigortası genel şartlarının A.6.1 ve 6.2 maddelerinde belirtilen 5 aylık bekleme süresinden sonra ödeme yükümlülüğünü doğuran bilgi ve belgelerin kendisine ulaşmasından itibaren en geç 30 gün içinde sigorta ettirene ödemek zorunda olduğu” düzenlemesinin bulunduğu; bu durumda temerrütün 24/03/2016 tarihinde müdahale talebinde bulunulması nedeniyle 24/08/2016 tarihinin özel şart hükmü gereğince 30 gün eklenerek 23/09/2016 olarak bulunduğu, takip tarihine kadar 178 gün geçtiği ve istenebilecek faizin 1.998,63 Euro olduğu kabul edilerek bu miktarlar üzerinden itirazın iptaline karar verilmiş; alacak likit olduğundan asıl alacağın TL karşılığı olan 639.378,01 TL üzerinden %20 icra inkar tazminatına hükmedilmiş ve aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM : Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
DAVANIN KISMEN KABULÜNE;
Davalının İstanbul Anadolu … İcra Müdürlüğünün 2017/7460 sayılı dosyasına yaptığı itirazın KISMEN İPTALİ ile;
Takibin 174.396,11 Euro asıl alacak, 1.998,63 Euro işlemiş faiz olmak üzere toplam 176.394,74 Euro üzerinden ve sadece asıl alacağa takip talebinde yazılı olan faiz oranıyla faiz işletilmek suretiyle DEVAMINA,
Fazlaya dair itirazın iptali talebinin REDDİNE,
639.378,01 TL üzerinden %20 icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline, davacıya verilmesine,
Takibin devamına karar verilen toplam miktarın TL karşılığı olan 646.727,17 TL üzerinden alınması gereken harcın 44.177,93 TL olduğu; bundan peşin olarak karşılanan 33.945,00 TL harcın mahsubu ile eksik 10.232,93 TL harcın davalıdan tahsiline, hazineye irat kaydına,
Tamamı davacı tarafça karşılanan 33.966,40 TL harcın tamamı ile; 6 davetiye gideri 48,00 TL’nin ve bilirkişi inceleme ücreti 2.000,00 TL’nin kabul ve ret oranı gereğince 512,72 TL’lik kısmının toplamı 34.479,12 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine; karar kesinleştiğinde bakiye kalacak gider avansının davacıya iadesine,
Karar tarihindeki ….. gereğince, davacı lehine 39.819,00 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, reddedilen kısım yönünden de 79.181,67 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınıp, davalıya verilmesine,
Dair karar, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, karar gerekçesinin tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olarak ve oy birliği ile verildi, açıkça okundu usulen tefhim olundu..