Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2019/391 Esas
KARAR NO: 2021/1284
DAVA: Menfi Tespit
DAVA TARİHİ: 20/03/2012
KARAR TARİHİ: 01/12/2021
Mahkememizde görülmekte olan menfi tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacılar vekili tarafından verilen dava dilekçesinde özetle; davacı —- —- tarihli sözleşme ile verildiğini; davalılardan — yukarıda tanımlanan iş nedeni ile —- sayılı teminat mektubu ile bahsi geçen iş için—-hazırlandığını; bu teminat mektubunun —- tarihinde vadesinin dolması nedeni ile hükümsüz kaldığını; söz konusu teminat mektubundaki düzenleme gereği —-arıtma tesisi işine —- tarihinde başladığını; işin devamı esnasında davacı—–sayılı dosyası üzerinden talep edilen iflasın ertelenmesi davası reddedilerek şirket hakkında ——— tarihinde iflas kararı verildiğini; bu kararın, bozulduğunu ve davanın halen derdest olduğunu;——-yükleniminde devam edilmesine karar verildiğini; davacı —- görüşmeler neticesinde taşeron olarak davalı —– işine devam etmesinin sağlandığını; davalı —- tarihinde işe başladığını ve işletme işini — tarihine kadar devam ettirdiğini; —işletme işine devam ederken—- —– tarihli yazı ile taşeron olarak faaliyet gösteren —- yılkı faaliyetleri değerlendirildiğinde ve gösterdiği —– memnun kalınmadığını; bu nedenle, —- sahayı terketmesinin aksi halde sözleşmenin tamamen feshedilmesi gerektiğinin bildirileceğini; bu bildirim üzerine—- altyüklenici sözleşmesini feshettiğini; bu fesihten sonra —- yukarıda bahsi geçen teminat mektubunun paraya çevrilmesinin ve kendisine ödenmesinin talep edildiğini; davalılardan —- talebi kabul ederek teminat mektubunu paraya çevirerek davalı—— ödendiğini; teminat mektubunun nakde çevrilmesinin hukuka aykırı bulunduğunu; yukarıda izah edilen işin sona erme sebebinin —– kusurundan kaynaklandığını; bu durumun, teminat mektubunun paraya çevrilmesinden önce — tarihli yazı ile davalı bankanın şubesine bildirildiğini; teminat mektubunun haksız ve hukuka aykırı olarak tazmin edilmiş bulunması nedeniyle davalı— sebepsiz olarak zenginleştiğini; bu durumdan davalı bankanın kusurlu bulunduğunu; açıklanan nedenlerle, davalılardan —- teminat mektubu bedelini tahsil için —-ilamsız icra takibi üzerinden ve ——– dosyası üzerinden ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile — sayılı dosyası üzerinden ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile alacak için açmış olduğu takiplerde dava konusu miktar olan— borçlu olmadığının tespiti ve davalılardan —- davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmesini; talep ve dava etmiştir.
Davalı —— vekilince verilen davaya cevap dilekçesinde özetle; davacının, teminat mektubunun muhatabının farklı bir şirket olduğu ve davalı —– tazmin talebinde bulunmasının hukuken mümkün olmadığına ilişkin iddiasının yerinde olmadığını; dava konusu teminat mektubunun tazmininin hukuka uygun ve haklı olduğundan reddi gerektiğini; ayrıca, davalısı olan iş bu davada; davacının tazmin tutarına ilişkin hesabının da yanlış olması nedeniyle tazmin tutarının azaltılmasına ilişkin talebinin de yerinde bulunmadığını; bu nedenlerle, haksız davanın reddine karar verilmesini; talep etmiştir.
Davalı — vekilince verilen davaya cevap dilekçesinde özetle; davalı bankanın —talebi üzerine —–bedelli teminat mektubunun verildiğini; —tarihinde diğer davalı şirket tarafından teminat mektubunun —- kısmının tazmin talebinde bulunulduğunu; muhatabın talebi davalı banka tarafından incelenerek yerinde görülmekle; — tarihinde teminat mektubunun tazmin edilerek —- muhatabın hesabına gönderildiği ve firma tarafından bankanın ibra edildiğine ilişkin yazı verildiğini; teminat mektubunun nakde çevrilmesi ile ilgili işlemlerin yerinde bulunduğunu; bu noktada, davalının yasal sorumluluğunu gerektiren bir durumun bulunmadığını; açıklanan nedenlerle, haksız ve hukuka aykırı davanın reddine karar verilmesini; talep etmiştir.
Yargılama önce Mahkememizin—sayılı esasında görülmüş,
“Taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümü amacıyla yapılan yargılama ve yargılama sırasında bilirkişilerden alınan denetime elverişli rapor içeriklerine göre; davalı —- tarihine kadar sürdüğü; davalı — işini devam ettirirken —-tarafından——- ortağı ———- yıl içindeki faaliyetlerinin değerlendirildiği ve gösterdiği —– memnun kalınmadığı şeklindeki yazısı üzerine —- altyüklenici sözleşmesinin feshedildiği; davalı —- feshedilmesinde tamamen kendisinin kusurlu bulunduğu; dava konusu teminat mektubunun ilk talepte ödeme kaydına havi bir mektup olduğu; şarta bağlı bir mektup olarak nitelendirilemeyeceği; bu sebeple, davalı bankanın, teminat mektubu konusu tutarı muhataba ödenmesinde davalı bankaya yüklenebilecek bir kusurun bulunmadığı; bu kapsamda; dava dışı — davalı/alt yüklenici — yüklenicilik sözleşmesini feshetmekte haklı olduğu; bu durumda, başlangıçta, davacı müflis —- tarafından verilen teminat mektubunun, alt yüklenicilik sözleşmesinin feshinden sonra davalı — nakde çevrilmesinde haklı olmadığı; davalı —-teminat mektubunun nakde çevrilmesi işlemlerinde/sürecinde atfı kabil kusur bulunmadığı; bu kapsamda, davalı bankanın, davacı teminat mektubu lehtarına karşı sorumluluğunun bulunmadığı; davalı/alacaklı bankanın, nakde çevrilen teminat mektubu bedelini tahsil için yapmış olduğu icra takiplerinde haklı olduğu; bu nedenlerle; davacılar tarafından davalı —- aleyhine açılan davanın sübut bulmadığından reddine; davacı ——-tarafından, davalı ——aleyhine açılan davanın sübut bulmadığından reddine; davacı —– tarafından, davalı —- aleyhine açılan davanın sübut bulduğundan kabulü ile — davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine; karar vermek gerekmiş olmakla; aşağıdaki hüküm kurulmuştur.” şeklindeki gerekçeyle karar verilmiştir.
Mahkememizin anılan kararının istinaf edilmesi üzerine, —– karar sayılı ilamı ile;
“(..) Dosya kapsamına göre, dava dışı iş sahibi —- projesinde teknik destek sağlayan —- tarihli yazıda taşeron — içindeki faaliyetlerinin değerlendirildiği ve gösterdiği performanstan memnun kalınmadığı, bu nedenle —- terk etmesini ve tesis işletme sorumluluğunun devralınmasını istediklerini, sözleşme şartlarına uygun bir tesis işletmesini — gerçekleştirmelerini beklediklerini, aksi takdirde sözleşmenin feshi için gerekli işlemlere başlanacağının bildirildiği, bu yazı üzerine —-yapılan sözleşmenin feshedildiği, davalı —- tarafından da teminatın paraya çevirme talimatı verilerek davalı bankaca paraya çevrildiği anlaşılmaktadır. —destek sağlayan müşavir firma —– tarihli yazıda bir önceki yıl —-tarafından gösterilen işletme — düşüklüğü ve bu durumdan davalı——- sorumlu olup olmadığı konusunda mahkemece bir değerlendirme yapılmayıp, sözleşmenin feshinde —- bulunup bulunmadığı konusunda yazı dayanağı delil ve belgeler getirtilip değerlendirilmeksizin ve bu hususta bilirkişi kurulundan görüş alınmaksızın, anılan yazıda belirtilen hususlar var sayılarak, bu konuda inceleme yapılmadan yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur.” şeklindeki kanaat ile tarafların diğer istinaf sebepleri incelenmeksizin Mahkememiz kararının kaldırılmasına dair karar verilmiş, akabinde yargılamaya Mahkememizin işbu esası üzeriden devam olunmuştur.
DEĞERLENDİRME ve GEREKÇE;
Dava; davalı banka tarafından, davacı——–talebi üzerine diğer davalı/muhatap—- hitaben düzenlediği teminat mektubunun, davalı —-tarafından haksız olarak nakde çevrildiğinden bahisle, davalı bankanın, teminat mektubu bedelini tahsil için giriştiği icra takipleri nedeniyle davacının, davalı bankaya borçlu olmadığının tespiti ile davalı/muhatap —- teminat mektubunun nakde çevrilen miktarı kadar sebepsiz zenginleştiğinden bu miktarın, davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesi istemine ilişkindir.
Mahkememizce —-karar sayılı ilamında işaret edildiği üzere, dosyada bulunan —— içindeki faaliyetlerinin değerlendirildiği ve gösterdiği performanstan memnun kalınmadığı yönündeki yazının dayanağı kayıtların gönderilmesi yönünden, ilişkinin tüm muhataplarına yazı yazılmış, yazının dayanağı olabilecek herhangi bir kayıt Mahkememize sunulmamıştır.
Davacılardan—- yönünden, dava takip edilmemekle Mahkememizin — tarihli celsesinde dosyanın işlemden kaldırılmasında dair karar verilmiş, — aylık süre içinde dava yenilenmemiş olmakla davacı — yönünden davanın açılmamış sayılmasına dair karar vermek gerekmiştir.
Davacı —— yönünden ise, her iki davalıya yöneltilen istemin türü ve hukuki sebebi farklı olmakla ayrı ayrı incelemek gerekmiştir.
DAVALI ——– derdest üç ayrı takip nedeniyle davacının borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir. —, davalı banka tarafından, davacının lehdarı, davalı —-muhatabı bulunduğu toplamda — bedelli teminat mektuplarının davalı —– ödenmiş olması nedeniyle, davacı ——- davalı banka arasındaki — gereğince ödenen bedelin davacı —–şirketinden tahsili istemine yöneliktir.
Davacı tarafça, davalı bankaya yöneltilen istemin hukuki sebebi, teminat mektuplarının şarta bağlı düzenlendiği ve öngörülen şartın gerçekleşmediği, bundan başka lehine teminat mektubu düzenlenen şirketin —- olduğu, davalı şirketin ise farklı bir şirket olduğu halde davalı banka tarafından, şart gerçekleşmediği halde ve 3. kişi konumunda bulunan davalı —- ödeme yapıldığı ileri sürülmüştür.
Davaya konu teminat mektubunun tetkikinde, dava konusu teminat mektubunda —- kusuru nedeniyle ilgili sözleşmelerden herhangi birinin sona erme sürelerinden önce feshedildiğini ve Şirketinizin bu nedenle zarara uğradığını bildirilen ilk yazılı talebinizde (..) her bir iş için ayrı ayrı garanti edilmiş yukarıda yazılı tutarları derhal, nakden ve tamamen ödeyeceğimizi, (..)Bankamız ad ve hesabına taahhüt ve beyan ederiz.” ibarelerine yer verildiği belirlenmiştir. Anılan bu teminat mektubu, ilk talepte ödeme kaydını içermekle, davalı banka, muhatabın talebi üzerine herhangi bir itiraza mahal vermeden ve muhataptan teminat mektubuna dayanarak talepte bulunma hakkının olduğunu ispat etmesine gerek kalmadan ödeme yapmayı taahhüt etmektedir.
Nitekim teminat mektubunda belirtildiği suretle, davalı—- davalı bankaya yapılan yazılı başvuru ile —- nedeniyle sözleşmenin feshedildiğinden ve bu nedenle şirketlerinin zarara uğradığından bahisle teminat mektubu tutarının ödenmesinin talep edildiği, bu haliyle teminat mektubunda belirtilen şekli şartın yerine getirildiği, davalı bankaya yüklenen, kusura veya zarar ilişkin bir araştırma yükümü bulunmadığı belirlenmiş, teminat mektubunun şarta bağlı olduğu, şartın da gerçekleşmediği iddialarına Mahkememizce itibar edilmemiştir.
Davacı vekilince bundan başka teminat mektubunun davalı lehine değil, farklı bir şirket olan —— düzenlendiği, davalı bankanın davalı —- şirketi lehine düzenlenmediği halde, bu konuda yeterli araştırma yapmamak noktasında kusurlu olduğu, anılan nedenle teminat mektubunun nakte çevrilmesinin haksız olduğu ileri sürülmüştür.
— kayıtlarında yapılan incelemede ne güncel ne de eski ünvanı —- olan bir şirketin bulunmadığı, buna karşın davalı —- eski ünvanının—— olduğu, hatta kuruluştaki ünvanının da —– tetkikinden anlaşılmıştır.
Yine davaya konu teminat mektubunun tetkikinde, yalnızca uyuşmazlık konusu yapım işine ilişkin olmadığı, pek çok başkaca yapım işine ilişkin teminat mektubu olduğu, aynı teminat mektubunun daha önce başkaca bir iş/sözleşme ilişkisi yönünden tahsilinin davalı tarafça istenmesinde ünvana ilişkin iddianın ileri sürülmemiş olduğu, işbu davada bu hususun ileri sürülmesinin hakkın kötüye kullanılması teşkil ettiği, hepsinden öte davacı ile davalı ——- tarihli hisse alım ve devir sözleşmesinde taraflarca teminat mektubu verilmesinin kararlaştırıldığı, davaya konu teminat mektubunun da bu çerçevede düzenlendiği, davacı tarafça hiçbir aşamada teminat mektubunda adı geçen şirket ile hukuki ilişkisinin açıklanmadığı, yalnızca muhatap şirketin davalı olmadığının ileri sürüldüğü, dosyaya sunulan sözleşmeler ve ihtarların tetkiki ile anılan savunmanın dürüstlük kuralı ile bağdaşmadığı Mahkememizce değerlendirilmiş, davacının bu yöndeki iddialarına da itibar edilmemiştir.
Yukarıda yapılan tespitler çerçevesinde, davaya konu teminat mektubunun şarta bağlı bir teminat mektubu olmadığı, muhataba ilişkin davacı itirazlarının ise dürüstlük kuralı gereği mesmu bulunmadığı, davalı bankanın, teminat mektubu konusu tutarı muhatap davalı —— ödenmesinde davalı bankaya yüklenebilecek bir kusurun, usulsüzlüğün bulunmadığı kanaatiyle davalı bankaya yöneltilen davanın reddine dair karar vermek gerekmiştir.
DAVALI —- teminat mektubunun nakte çevrilmesi için sözleşmenin davacı —–kusuru ile feshedilmiş olması gerektiği, sözleşmenin ise davalı şirketin kusuru ile feshedildiği, teminat mektubunun nakte çevrilmesi ile davalı —- sebepsiz zenginleştiğinden bahisle anılan tutarın davalı —–şirketinden tahsiline karar verilmesi talep olunmuştur.
Sunulan beyanların, kayıtların, gelen yazı cevapların tetkikinden,— mevcut —- değişiklik yapılması işlerinin, —, davacı —–tarafından üstlenildiği, —-aşamasında işletme işi için idareye herhangi bir altyüklenici önerisinde bulunmadığı; —– işletme işi olarak altyüklenici olarak sunulduğu ve işveren temsilcisinin —— yazısı ile onaylandığı; tesisin, —- tarihinde işletmeye alındığı; ana yüklenici ortaklardan davacı ——- tarihinde iflas etmesi üzerine dava dışı idare ve diğer ana yüklenici ortak —– arasında imzalanan — tarihli ek protokol gereği — sözleşmenin geri kalan bölümünün tamamlanması konusunda sorumlu ve yetkili yüklenici olduğu; davalı —– tarihine kadar sürdüğünü; davalı —-devam ettirirken —- gönderilen —-tarihli yazısı üzerine dava dışı ——- feshedildiği; bu fesihten sonra,—– davaya konu teminat mektubunun nakte çevrilmesi sürecini başlattığı ve tahsil ettiği belirlenmiştir.
Davacı —- tarihli sözleşme ile —– terfi hatları ve—– istasyonunda değişiklik yapılması işlerinin,—– tarafından davalı şirkete taşere edildiği belirlenmiş, anılan sözleşmenin tetkikinde davaya konu teminat mektubuna ilişkin bir düzenleme bulunmadığı belirlenmiştir.
Davanın tarafları arasındaki ilişki yalnızca anılan ———- vekilince cevap dilekçesinde de ifade edildiği üzere, taraf şirketler arasında geçmişte organik bağın bulunduğu, daha önce davacı şirketin, davalı şirketin %48,96 oranında hissedarı olduğu anlaşılmıştır.
Davacı —— tarihli hisse alım ve devir sözleşmesi ile hisse devrinin belirlendiği, bundan başka,—- teminat mektubu verileceğinin ve taraflar arasındaki taşeron sözleşmelerinden veya ——–sözleşmelerinden birinin devre dışı kalması halinde davalının teminat mektubuna rücu edebileceğinin kararlaştırıldığı belirlenmiştir.
Davacı tarafça davalı——— yöneltilen istem sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanmakla iddia, taraflar arasındaki sözleşme hükümleri ile, teminat mektubu içeriği ve taraf iddia ve savunmaları çerçevesinde değerlendirilmiştir.
Bu kapsamda, davalı—— yapılan sözleşmelerinin, davacı —— feshedildiği, bu nedenle teminat mektubunun tahsili koşullarının oluştuğu ileri sürülmüş olmakla, bu iddiadan kendisine hak çıkaran davalı taraf, davacı —– atfettiği kusuru ispat külfeti altındadır. Davalı —— bu kusur isnadına dayanak olarak, —-yazı cevabına dayandırmıştır.
Anılan yazının,—- gönderdiği, davalı —- memnun olunmadığı ibarelerinin gerekçelerinin açıklanmasının davalı şirketçe talep edilmesi üzerine cevap mahiyetinde sunulduğu, —— işletme sorumluluğunu bırakmasının neden istendiğinin açıklandığı belirlenmiştir.
Ne var ki yazı içeriğinin tetkikinde, davacı —- nedeniyle davalı ile sözleşmenin feshi sonucu çıkarılamayacağı, bilakis davalı ——bir süre zaman tanındığı, ancak zaman içinde olumsuzlukların ortaya çıktığının belirlendiği, aynı yazı ile esasen —- aşamasında işletme için herhangi bir alt yüklenici önerisinde bulunmadığı, ancak davalı —- işletme performansını etkilemeyeceği düşüncesi ile —- yüklenici olmasına onay verildiği açıklanmıştır.
Sunulan yazı içeriğine göre, davalının sözleşmesinin feshinin, davacı şirketin kusurundan kaynaklı olduğu sonucu çıkarılamayacağı, davalının bu yöndeki iddiasının sübut bulmadığı, kaldı ki davacı şirketin iflas etmiş olmasının başlı başına kusur olarak değerlendirilemeyeceği, bilakis davalının alt yüklenici olarak onaylanmasının, davacı ile aralarındaki organik bağdan kaynaklanmış bulunduğunun belirtildiği, aynı yazı ile, davalıya yüklenen nedenlerle davalının işletmenin sorumluluğunu bırakmasının istendiğini açıklandığı, davalı tarafça ise, aksi yöndeki iddialarının sübut bulmadığı kanaatiyle davalı —- davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
KARAR: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davac—— yönünden HMK’nun 150/5. maddesi gereğince davanın açılmamış sayılmasına,
2- Davalı —-yönelik davanın reddine
3-Davacı — tarafından davalı —-aleyhine açılan davanın kabulü ile, —- davalı—- tahsili ile davacı —- ödenmesine,
4-Hüküm altına alınan miktar üzerinden hesaplanan 110.358,49 TL harçtan peşin olarak alınan 23.991,00 TL harçtan mahsubu ile bakiye 86.367,49 TL harcın davalı —- tahsili ile hazineyi irat kaydına,
5-Davacı Müflis—- davada kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 89.344,39 TL nispi vekalet ücretinin davalı —– tahsili ile davacı ——– verilmesine,
6-Davalı —- davada kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 89.344,39 TL nispi vekalet ücretinin davacı Müflis —— verilmesine,
7-Davalılar davada kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacı —-davalılara verilmesine,
8-Davacı —- tarafından yapılan 1.000,00 TL bilirkişi ücreti ve 726,60 TL posta masrafı olmak üzere toplam: 1726,60 TL yargılama giderinin davalı —- tahsili ile davacı Müflis — verilmesine,
9-Davalı —- tarafından yapılan 600,00 TL bilirkişi ücreti ve 50,00 TL posta masrafı olmak üzere toplam: 650,00 TL yargılama giderinin davacı Müflis —— verilmesine,
10-Davalı—– tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
11-Davacı —- tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
12-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,
Dair, Davacı Vekilinin ve Davalılar Vekillerinin yüzlerine karşı tebliğden itibaren 2 hafta süre içinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.. 01/12/2021