Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2022/759 Esas
KARAR NO: 2022/758
DAV : Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle)
DAVA TARİHİ : 28.09.2022
KARAR TARİHİ: 29.09.2022
Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı dava dilekçesinde özetle; Davacı —– kayıtlı olarak baklava, tatlı, pasta ve cafe alanında faaliyet gösterdiğni, şirketin sahibi ve yetkilisinin —–olduğu, eski ünvanı —- şeklinde şahıs şirketi olduğu, şirketin —– halde şirketin yetkilisi —– tarihinde çalındığı ya da kaybolduğu, çekin akıbeti bilinmediği, çek halihazırda tüm aramalara ve çabalara karşın bulunamadığını, bu hususta —– numaralı dosya ile ihbarda bulunulduğu, çalınma ya da kaybolma yoluyla zayi edilen çekin üzerinin boş olduğu, çekin kötü niyetli kişiler tarafından çalınmış olduğu ya da kötü niyetli kişilerin eline geçmesi durumunda üzerinin doldurularak tahsile konulmasının mümkün olduğu, çekin doldurularak tahsil edilmek istenmesi şirketimizin ticari olarak mahvına sebep olabileceğini, davacının tüm araştırmalarına karşın çekin bulunamadığını, bu nedenle öncelikle ihtiyati tedbir taleplerinin kabulü ile ödemeden men yasağı konulması, açıklanan nedenlerle, öncelikle, —- tarihli çek hakkında üçüncü şahıslara ödenmemesi yönünde ödemeden men yasağı konulmasını, yargılama neticesinde, ——- tarihli çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İNCELEME ve GEREKÇE:
Dava hukuki niteliği itibariyle, TTK’nın 818/1.s maddesi yollamasıyla aynı Kanun’un 757 vd. maddeleri uyarınca zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.
Dava dilekçesi incelendiğinde iptali istenen çek/çeklerin davacının kendi çek hesabından verilmiş yani keşidecisi ve hesap sahibi de bizzat davacı olan boş çek yaprakları olduğu anlaşılmaktadır. Davacı hamil ya da lehtar değildir.
TTK.’nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre, çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.’nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. ——–
Keşidecinin, muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmamaktadır. Çek ibraz edildiği takdirde, hak talep eden hamile karşı İİK’nın 72. maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanı da mevcuttur. Yine TTK’nın 651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi, senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. Somut olayda davacı, çeklerin hamili değil, çeklerin bağlı olduğu hesabın sahibi olduğu gibi çekler henüz keşide dahi edilmemiş, yani kambiyo vasfını haiz olmayan boş çek yaprakları olduğu açıklanmıştır. Bu nedenle çek hesabı sahibi olan davacının işbu davayı açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. Hukuki yararının bulunması ise HMK.114/h maddesi uyarınca dava şartı olup, mahkemece kendiliğinden gözetilmek zorundadır. Diğer yandan zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı çek hamiline tanınmış bir hak olup, keşidecinin işbu davayı açma hakkı bulunmadığından, davacının aktif husumet ehliyeti de yoktur.
Tüm dosya kapsamı, taraf iddia ve savunmaları ve bütün deliller birlikte değerlendirildiğinde; iptali istenilen boş çek yaprakları yönünden davacının hukuki yararının olmaması ve davacının aktif husumet ehliyeti bulunmaması sebebiyle davanın usulden reddine karar verilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. ————–
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın HMK 114/1-h, ve HMK 115/2 maddesi gereğince hukuki yarar yokluğu sebebiyle USULDEN REDDİNE,
2-Harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin uhdesinde bırakılmasına
4-Davacı tarafça dosyaya yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde Hukuk Muhakemeleri Kanununun 333.maddesi uyarınca davacıya iadesine,
Dair; davacı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içinde ——— Adliye Mahkemesi İstinaf yasa yolu açık olmak üzere dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda karar verildi.