Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2020/652 Esas
KARAR NO: 2023/394
DAVA: Ticari Şirket (Genel Kurul Kararının İptali İstemli)
DAVA TARİHİ:14/12/2020
KARAR TARİHİ: 26/04/2023
Mahkememizde görülmekte olan Ticari Şirket (Genel Kurul Kararının İptali İstemli) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkillerden——- davalı yan arasında —– akdedilmiş, işbu sözleşmeye birtakım ekleme ve değişikliklerin yapılması için taraflar aralarında —— tarihinde ayrı bir—– akdedildiğini, ilgili sözleşmeler uyarınca müvekkillerden —-, davalı yanın sahip olduğu ———— ürün ve hizmet satışında bulunacak, bunun karşılığında ise davalı yana hem peşin nakit hem de mağaza cirosu üzerinden belirli bir pay verecekti, bununla birlikte —– ilgili mağazanın dekorasyon, inşaat ve tadilat işlemlerini ———— vadeler halinde yapacağı ödemelere binaen davalının gerçekleştirmesi konusunda anlaşıldığını, taraflar davalı yanın mağazaya gerçekleştirdiği yatırımın geri ödemesinin %10 vade farkıyla 18 eşit taksit halinde yapılmasını kararlaştırılarak, toplam ——- meblağı oluşturan 17 eşit bedelli bonoları tanzim ettiklerini, bonoların her birinin değerinin ——— olup, son bononun vade tarihi—— taraflar düzenlenmesi kararlaştırılan son bononun değerinin —— olmasını kararlaştırmışlardır. Bununla birlikte —— ilgili senetlere açığa imza atılarak senetler davalı yana teslim edilmiş ve davalı yan tarafından —- aykırı bir biçimde doldurulmuştur. Nitekim ——numaralı maddesi uyarınca Müvekkillerden—-tarafından davalı yanca gerçekleştirilecek tadilatların karşılığı olarak davalı yana her biri——bedelli bononun teslim etmesi kararlaştırılmıştır. Ancak senet bedelleri sözleşmeye aykırı bir biçimde davalı yan tarafından —– olarak doldurulmuştur. Bu vesileyle senet bedelleri toplam ——– olarak yansıtılmıştır. Bununla birlikte Müvekkillerin davalı yana olan toplam borçları ise ——. Bunun yanı sıra davalı yan tarafından —— söz konusu imalat ve tadilatlar tamamlanarak mağaza açılmıştır. —– sahip olduğu işletme aktif bir biçimde faaliyet göstermiş ve franchise sözleşmesi kapsamında davalı yana —-tarafından ilgili ödemeler eksiksiz ve gecikmesiz bir biçimde yapılmıştır. Ancak———– kapsamında ülkemizde alınan tedbirlerle birliktle —– kullanması mümkün olmadığından hiçbir gelir elde edilememiş ve nakit akışı-sıkıntıya giren işletme konkordato kurumuna başvurmuştur. Nitekim halihazırda————-ile görülmekte olan konkordato dosyasında ———-tarihinden itibaren başlamak üzere 3 aylık geçici mühlet süresi verilmiştir. Neticeten taraflar arasındaki sözleşmeye aykırı olarak doldurulan senetlerin geçersizliği ile yaklaşık 2.5 ay çok düşük gelir elde eden ve bu 2.5 ayın sonunda ise pandemi öncesi döneme oranla oldukça kısıtlı bir şekilde nakit akışını sağlayabilin ——- davalı arasındaki gerek franchise sözleşmesinden gerekse de franchise sözleşmesine dair olan ————- hükmü uyarınca işlem temelinin çökmesi kaynaklı sözleşmeden dönülmüş olunmasının tespitinin” talep ve dava edildiği görülmüştür.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davalı vekili ———- tarihli verdiği dilekçe ile; “Taraflar arasındaki sözleşme akabinde imzalanan ek protokol kapsamında bağımsız işletmenin açılış sürecinde projeyi hazırlayacak mimarin müvekkil tarafından belirlenmesi, proje ve tadilat işlemlerinin tamamının müvekkil tarafından gerçekleştirilmesi, karşılığında yatırım maliyetinin davacı tarafından toplam —— olmak üzere —— adet senet düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Söz konusu ek protokol muhtemel yatırım maliyetini içermekte olup yatırım maliyetinin artması ihtimaline binaen sözleşmenin———- rakamlara ek yatırım maliyetleri yapılması halinde ———–yazılı bildirimi akabinde derhal ödeyeceğini kabul, beyan ve taahhüt etmektedir- Şeklinde düzenleme ile taraflar arasında ek maliyetin de borçlu tarafından karşılanması hususunda anlaşma sağlanmıştır. Ek protokol kapsamında işyerinde yapılan proje ve tadilat işlemlerini içeren yatırım maliyetine ilişkin olarak ek maliyetler de dahil olmak üzere” davacı yana,———- bedelli faturanın düzenlenmiş ve davacı tarafından faturalar kabul edilmiş, 8 gün içerisinde herhangi bir iade gerçekleştirilmemiştir. Toplam proje ve tadilat işlemlerini içeren yatırım maliyetine ilişkin fatura bedeli olan —–taraflar arasında anlaşma gereği ——-senet düzenlenerek müvekkil şirkete teslim edilmiştir. Söz konusu ticari ilişki gereğince davacı borçlular tarafından; Düzenleyicisinin —–olduğu, —– aval veren olduğu, —- düzenleme tarihli —– bedelli bono tanzim edilmiş ancak ödenmemiştir. Düzenleyicisinin —–olduğu, —– aval veren olduğu, ——- bono tanzim edilmiş ancak ödenmemiştir. Bunun üzerine müvekkil şirket tarafından söz konusu bono —— yevmiye sayısı ile protesto olmuştur. Düzenleyicisinin ——- olduğu,—– veren olduğu, ————-bono tanzim edilmiş ancak ödenmemiştir. Bunun üzerine müvekkil şirket tarafından söz konusu bono ——- yevmiye sayısı ile protesto olmuştur. Düzenleyicisinin—— aval veren olduğu, ——- bedelli bono tanzim edilmiş ancak ödenmemiştir. Bunun üzerine müvekkil şirket tarafından söz konusu bono ——– yevmiye sayısı ile protesto olmuştur. Müvekkil şirkete teslim edilen ——- bedelli senedin vadesinde ödenmemeleri neticesinde sözleşmenin —— gereği müvekkil şirkete teslim edilen tüm senet bedelleri muaccel hale gelmiştir. İşbu durum ——– yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davacı şirkete ihtar edilerek güncel borç bildirimi yapılmıştır, ——— Müvekkil şirketin yapmış olduğu ihtarlara karşın davacı şirket tarafından hiçbir ödeme yapılmaması neticesinde bu defa ——— yevmiye numaralı ihtarnamesi keşide edilerek davacı şirket ile münakit —— müvekkil tarafından haklı nedenle tek taraflı olarak feshedildiği bildirilmiştir, ————– Belirtmek gerekir ki Müvekkil şirket, davacı şirket ile münakit franchise sözleşmesi gereği üzerine düşen tüm yükümlülükleri gereği gibi yerine getirmiş ancak davacı şirket tarafından sözleşmenin yürürlükte olduğu süre boyunca sözleşmesel yükümlülüklere riayet edilmeyerek sözleşmeye aykırı davranılmıştır. Davacı tarafça ——- tarihinde sözleşmeden dönüldüğüne ilişkin öne sürülen iddialar tamamen asılsız ve kötü niyetlidi. Somut olayda ise davacılar tarafından davaya konu sözleşmeden dönüldüğüne dair herhangi bir bildirim yapılmadığı gibi aksi bir an için düşünülse dahi ——— tarihinde sözleşmeden dönüldüğünü, bu suretle sözleşmenin sona erdiğim iddia eden ve bu hususunun tespitim talep eden davacı taraf, işbu hususu ispatla mükellef olmasına karşın Türk Ticaret Kanunu’nun 18/3 maddesi uyarınca ispata elverişli somut delilleri ibraz edememiştir Davacının,——– döndüğünün tespiti talebinin reddine, Davacının, ———-tespiti talebinin reddine, Davacının,———–konu olan senetlerin geçersizliğine karar verilmesi talebinin reddine, Neticeten huzurdaki davanın esastan giderleri ve vekalet ücretinin davacı yana yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE:Dava; taraflar arasında imzalanan ——— uyarınca geçersizliğinin tespiti talebi ile, —— tarihli ek protokol sonucu verilen bonoların taraflar arasında ki anlaşmaya aykırı olarak doldurulduğunun tespiti talebidir.
Davacılardan ——— davalı şirket arasında —– Sözleşmesi akdedildiği, ardından ek protokol niteliğinde yine aynı taraflarca ——— tarihli sözleşme akdedildiği, bahse konu sözleşme ile davalı tarafın sahibi olduğu marka adı altında —- mağazada ürün ve hizmet satışı yapılacağı, protokol ve ek protokol sonucu olarak mağazanın dekorasyon, inşaat ve tadilat işlerinin davacılardan —- tarafından yapılacak ödemeler karşılığı davalı ———— bononun davalı şirkete verildiği, davacılardan —— senetlerin boş olarak davalı tarafa teslim edildiği, ve davalı tarafça ek protokole aykırı olarak doldurulduğu belirtilmekle taraflar arasında imzalanan sözleşmenin —– Mart ayında tüm dünya da etkisini gösteren Covid-19 salgın hastalığı nedeni ile imzalanan —— ve eki protokolünün TBK 138.madde uyarınca geçersiz olduğunun tespiti talebi ile bonoların ek protokole aykırı olarak doldurulduğu gerekçesi ile geçersizliğinin tespitidir.
Uyuşmazlık; taraflar arasında akdedilen ———– protokol ile sözleşmenin TBK 138.madde uyarınca geçerli olup olmadığı, bonoların boş olarak teslim edilip edilmediği, eğer boş olarak teslim edilmiş ise davalı tarafından taraflar arasında ki anlaşmaya aykırı olarak doldurup doldurulmadığı, bu haliyle bonoların TTK anlamında geçerli olup olmadığı hususlardır.
Mahkememiz tarafından teknik bilirkişiden rapor ve tarafların beyan ve itirazları üzerine ek rapor alınmıştır.
Yapılan yargılama sonucu; dava konusu edilen —————- incelenmesi sonucu, davacı şirketin —— alan konumunda olduğu ve davacı firmaya ait marka adı altında kahve dükkanı açılıp işletileceği ve sözleşmenin —–maddesi uyarınca yapılacak ödemeler belirlenmiş olup aynı sözleşmenin eki niteliğinde ki———- olan toplamda 18 adet bononun düzenlenerek davalı şirkete teslim edildiği görülmüştür. Öncelikle davacının ilk talebi olan TBK 138.madde uyarınca taraflar arasında imzalanan sözleşmenin mücbir sebep olarak nitelendirilen Covid-19 nedeni ile davacı şirketin sözleşmeden dönmesinin mümkün olup olmadığı incelenmiştir. TBK 138.madde ” Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca ön görülmeyen ve ön görülmesi de beklenmeyen olağan üstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçluda borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hakimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı takdirde sözleşemeden dönme hakkına sahiptir. Sürekli edimli sözleşmelerde borçlu, kural olarak dönme hakkının yerine fesih hakkını kullanır.
Bu madde hükmü yabancı para borçlarında da kullanılır.”
Davacının talebi 2020 Mart ayında tüm dünyada etkisini gösteren Covid-19 salgın hastalığı nedeni ile ————– davalı firmaya ait kahvenin satılacağı konusunda anlaşmaya varıldığı ancak hastalık nedeni ile bu durumun TBK 138.madde uyarınca yeterli oranda satış yapılamaması sonucu Aşırı İfa Güçlüğü nedeni ile sözleşmede ki edimlerin kendisi için aşırı güç hale geldiği belirtilmiş olup sözleşmeden dönüldüğünün tespiti talep edilmiş ise de davacı şirket tarafından davalı firmaya gönderilen herhangi bir fesih bildiriminin olmadığı ve tarafların akdi ilişkiyi devam ettirdikleri tespit edilmiştir. Yani davacı taraf her ne kadar sözleşme ve ek protokolün kendileri için aşırı ifa imkansızlığına sebep olduklarını belirtmişlerse de sözleşmeyi sonlandırma adına herhangi bir fesih veya ihtarname mahkememize sunulmamıştır. Bu haliyle davacı tarafından, dava tarihinden önce sözleşmeyi sonlandırma adına herhangi bir girişimi olduğu ispat edilememiştir. Yargılama sırasında da Covid-19 salgın hastalığının kendi şirketleri için yapılan sözleşmelere aşırı ifa imkansızlığına sebep olacak derecede zor durumda kaldıklarını ispat eder herhangi bir delilde sunulmamıştır. Bundan dolayı davacının bu talebinin reddi gerekmiştir.
Diğer bir talepleri ise sözleşmeler sonucu toplamda 18 adet bononun davalı tarafa imza kısmı boş olarak verildiği belirtilmiş olup TTK anlamında açığa imza atılarak senetlerin verilmesinin geçerliliğine herhangi bir etki etmeyeceği, her bir senedin dava tarihinden önce vadesinin gelmesine rağmen davalı firmaya hiçbir ödemenin yapılmadığı, ek protokolün 2.9 maddesi uyarınca senetlerin tamamının muaccel hale geleceğinin hüküm altına alındığı, ve davalınında sözleşme ve ek protokolde ki haklarını kullanarak sözleşmeyi fesih etme hakkına sahip olduğu tespit edilmiştir. Davalı tarafta vadesi gelen senet bedellerinin ödenmemesi nedeni ile —– tarihli noter ihtarnamesi ile sözleşmeyi fesih ettiğini karşı tarafa bildirmiş olup davacı tarafın TBK’nun 138.madde uyarınca aşırı ifa imkansızlığı nedeni ile dava tarihinden önce herhangi bir fesih veya ihtarnamesi olmadığından ve davalı tarafta vadesi gelen bonoların zamanında ödenmemesi sonucu haklı nedenle ——— tarihli ihtarname ile sözleşmeyi fesih ettiğinden davacı tarafın taleplerinin reddine dair aşağıda ki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Açılan davanın REDDİNE
Karar harcı 179,90 TL’den davacılar tarafında peşin olarak yatırılan 54,40 TL’nin tahsili ile eksik kalan 125,50 TL harcın davacılardan tahsili ile hazineye irat kaydına,
Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Davalı taraf kendini vekille temsil ettirdiğinden A.A.Ü.T uyarınca 9.200,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
Taraflarca dosyaya yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde Hukuk Muhakemeleri Kanununun 333. maddesi uyarınca ilgili tarafa iadesine,
İlişkin olarak taraf vekillerinin yüzüne karşı oy birliği ile verilen kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde ————-Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 26/04/2023