Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2020/142 Esas
KARAR NO : 2021/978
DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 16/09/2014
KARAR TARİHİ : 26/10/2021
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: Davacı şirketin —- yaptığını, adı geçen şirketin davalı şirketle birleşmesi sonucu davalının sözleşmenin tarafı haline geldiğini, anlaşma davalı şirket ile devam ederken, Rekabet Kurulunun 12.03.2009 tarihli Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanunun 4.maddesi uyarınca sözleşme ilişkisinin sona erdiğini, adı geçen sözleşmenin alat ve vasıtalar başlıklı 3.maddesinden de anlaşılacağı üzere davacı şirketin davalıya —- — çek numaralı bila bedelli —–teminatı olarak davalıya teslim ettiğini, davalının, taraflar arasındaki sözleşmenin feshinden sonra çeşitli görüşmeler yaparak —- iadesinin davalı tarafından istendiğini, müvekkilinin ise cevaben bu malların istenildiği zaman teslim edebileceğinin bildirildiğini, buna rağmen davalının dava dilekçesi ekinde —-faturayı davacı şirkete gönderdiğini, müvekkili şirketin adı geçen —– süresinde itiraz ettiğini, müvekkilinin bu ihtarnameyle faturayı iade ettiğini ve adı geçen malların on gün içinde teslim alınmasını davalı şirkete ihtar ettiğini, bu ihtara rağmen davalını—— almaktan kaçındığını, — tarihinde bankadan verilen bilgiye göre, davalıya verilen —-doldurulup muhatap bankaya ibraz edildiğini öğrendiklerini, diğer boş çekinde davalı yedinde bulunduğunu, her iki çek için de müvekkilinin davalıya borçlu olmadığını, davalının haksız olarak çeklerden bir tanesini doldurarak bankaya ibraz ettiğini, işletmecilik sözleşmesinin 3.maddesinin c bendinde “bu anlaşmanın feshi halinde işletici, kendisine ticareten verilen —-, —– şekilde derhal iade ve teslim ile mükelleftir” hükmünün yer aldığı, müvekkilinin malları teslimden kaçınmadığı gibi, iadeye hazır olduğunu davalıya bildirdiğini, davalının haksız olarak mal bedelleri için fatura düzenleyip çeki doldurduğunu, oysa müvekkilinin faturaya süresinde itiraz ettiğini, bu çekler nedeniyle hiçbir şekilde borçlarının bulunmadığını belirterek sonuçta,—- çeki ile keşide yeri, tarihi ve bedel kısmı boş olan —-davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
SAVUNMA :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı iddialarının gerçeğe uymadığını, taraflar arasındaki ——- sözleşmesinin sona erdiğini, müvekkili tarafından davacıya sağlanan bir kısım ——– ve—-yatırımın davacı nezdinde kaldığını, bu hususun davacı tarafça keşide edilen —– açık olduğunu, sözleşme uyarınca davalının bu emtiayı iade etmesi gerektiğini, ziya halinde bedelini ödemeyi taahhüt ettiğini, davacı nezdinde kalan sabit —– faturanın davacıya gönderildiğini, davacının bu faturaya karşı 10.01.2012 tarihli noter ihtarıyla itiraz ettiğini ve emtiayı iadeye hazır olduğunu bildirdiğini, bunun üzerine müvekkili şirket tarafından görevlendirilen teknik ekibin söz konusu malzemeyi teslim almak üzere gittiklerinde, davacı tarafın faturaya —– arasında——-iade etmediğini, bu hususun bizzat davacının —– sabit olduğunu, bu gelişme üzerine davacı tarafından kaynaklanan borcun ödenmesini teminen —– tutarlı çekin keşide edildiğini, davacının emtiayı teslimden kaçındığını, davacının çekin boş olarak verildiği ve iradesine aykırı olarak doldurulduğu yönündeki iddiasını yazılı kanıtlaması gerektiğini, tedbir talebinin haksız olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
DELİLLERİN DEĞERLERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, İİK.72.maddesi uyarınca, bayilik sözleşmesi uyarınca davalıya verilen çekin haksız olarak doldurulduğu, çekler nedeniyle herhangi bir borç bulunmadığı iddiasıyla açılmış bir menfi tespit davasıdır.
Davacı vekili, davacı şirket ile davalı arasında bayilik sözleşmesi imzalandığını, sözleşme ilişkisinin sona erdiğini, sözleşmeden davacı şirketin davalıya bila tarihli, bila bedelli iki adet ———— malzemelerin teminatı olarak davalıya teslim ettiğini, davalının, —- tarihli faturayı davacı şirkete gönderdiğini,faturaya süresinde itiraz edildiğini, davalıya verilen çeklerden birinin 21.759,96 TL bedelli olarak doldurulup muhatap bankaya ibraz edildiğini öğrendiklerini, diğer boş çekin de davalı yedinde bulunduğunu, her iki çek için de davacının davalıya borçlu olmadığını, belirterek borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir.
Davalı vekili, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin sona erdiğini, müvekkili tarafından davacıya sağlanan —yatırımın davacı nezdinde kaldığını, sözleşme uyarınca davalının bu emtiayı iade etmesi gerektiğini, 23.02.2011 tarihli tutanakla davacının teslim etmediği — belirlendiğini, bunun üzerine davacı tarafından borcun ödenmesini teminen —tutarlı çekin keşide edildiğini, davacının çekin boş olarak verildiği ve iradesine aykırı olarak doldurulduğu yönündeki iddiasını yazılı kanıtlaması gerektiğini, belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Yapılan yargılama sonucunda mahkememizin —– sayılı ilamı ile; ” 1-İİK.72.maddesi uyarınca davanın kısmen kabulüne; davalı tarafça —– sayılı dosyasına konu edilen, davacı keşidecinin —–nedeniyle —–olduğu anlaşıldığından, davacının bu çek nedeniyle davalıya 3.294,14 TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin menfi tespit talebinin bu çek yönünden reddine, 2-Davaya konu olup tarihi ve miktarı bulunmayan, —-çek vasfını kazanmadığı, davalınında bu çekle ilgili bir alacak talebinin bulunmadığı, davacının çek yönünden dava açmakla hukuki yararının bulunmadığı anlaşıldığından, bu çekle ilgili talebin dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine, 3-Tarafların icra inkar ve kötü niyet tazminatı taleplerinin yasal koşullar oluşmadığından reddine…” karar verilmiştir.
Davacı vekili tarafından mahkememiz kararının temyiz edilmesi üzerinde dosya —– incelemesi sonucunda —- sayılı ilamı ile; “…Menfi tespit davalarında — durumunun dava tarihi itibariyle belirlenmesi gerekir. Davalı tarafından davacıya verilen —- davalıya iade edildiği iddia edilmiş, yine taraflar arasında düzenlenen tutanaklarda da teslim edilen mallar belirtilmiştir. Davacı tutanak içeriğini kabul etmediğini belirtmiş ise de somut olarak gerekçelerini sunmamıştır. Tutanak tarihinden sonra düzenlenen faturada belirtilen değer üzerinden de söz konusu çek keşide edilmiştir. Bu durumda mahkemece fatura tarihi itibariyle davacı tarafından davalıya faturada belirtilen — hangilerinin iade edildiği, hangilerinin iade edilmediği tespit edilerek davacının davaya konu çekten dolayı ne kadar borçlu olduğunun tespit edilerek bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA…—- bozulmuştur. Bozma sonrasında dosya mahkememizin —– kaydı yapılmış ve ——– sayılı bozma ilamına uyulmasına karar verilmiştir.
Bozma ilamı sonrasında yapılan yargılama sonucunda;
Mahkememizce yeniden yapılan yargılama sonucunda; —-talimat yazılmış, talimat bilirkişi raporu alınmış ve dava sonuçlandırılmıştır.
Taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin sona erdiği ve bir kısım ——– nezdinde kaldığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Davacı taraf bu emtiayı iadeye hazır olduğunu, ancak davalının emtiayı almaktan kaçındığını, sözleşmenin kuruluş aşamasında verilen iki adet çekten bir tanesini haksız olarak doldurduğunu iddia etmektedir.
Taraflar tacir olup delil olarak ticari defterlere dayanıldığından, TTK.83-85 ve HMK.222.maddeleri uyarınca tarafların ticari defterleri üzerinde inceleme yapılmasına karar verilmiştir. Öncelikle talimat yoluyla davacının ticari defterleri incelenmiştir. Davacının ticari defterlerinde, davalıya herhangi bir borç kaydının bulunmadığı, davalı tarafından düzenlenen 30.12.2011 tarihli, 21.759,96 TL bedelli faturanın süresinde itiraz edilerek iade edildiği, bayilik dönemindeki cari hesap ilişkisinin sıfırlanmış olduğu belirlenmiştir. Ayrıca davaya konu çeklerin verilmesini gerektiren herhangi bir borç kaydının bulunmadığı belirlenmiştir. Daha sonra davalı —-rapor alınmıştır. Davalının defterlerinde, 30.12.2011 tarihli fatura nedeniyle 21.759,96 TL bakiye alacak kaydı mevcuttur. Bu faturaya karşı davacı taraf süresinde itirazda bulunmuştur.
Davaya konu çekin —– için davacı tarafından keşide edildiğini davalı taraf savunmuş ise de; bu husus hayatın olağan akışına aykırıdır. Çünkü davalının 30.12.2011 tarihli faturasına süresinde itiraz edilmiş ve malların teslime hazır olduğu bildirilmiştir. Buna rağmen davacı tarafın tam da itiraz ettiği fatura bedeli kadar bir çeki keşide edip vermesi taraflar —- olağan akışına aykırıdır. Çeklerin herhangi bir borç için davalıya verildiğine dair davacı defterlerinde kayıt yoktur. Davalının faturasına itiraz edilmiştir. Davaya konu çek davacının defterlerinde de kayıtlı değildir. Tüm bu tespitlere göre, davaya konu çekin davalıya, bayilik sözleşmesinin başlangıcında verilen teminat çeki olduğu, bu çekin davalı tarafından ihtilaflı —- faturasına uygun olarak doldurulduğu kanaatine varılmıştır.
Çekin teminat çeki olduğu Mahkememizce benimsendiği, Yargıtay bozma ilamı sonrası bu hususun kesinleştiği dikkate alındığında, bozma ilamında belirtildiği şekliyle teminat fonksiyonunun gerçekleşip gerçekleşmediği üzerinde duruşmuş, mahkememizce bu hususta bilirkişi raporu alınmıştır.
—– tarihli talimat bilirkişi raporunda özetle, “..—– görülmesi, incelenmesi ve dosya kapsamındaki belge ve bilgilerin yukarda yapılan inceleme ve değerlendirilmesi neticesinde, Davacı —– adresinde olduğu———— binasında da başta raflar olmak üzere ve —- ve bağlantı tesisatların bir çoğunun sökülmüş olduğu,—— ——– ve atıl durumda olduğu, Davaya konu faturaya esas —–tarihli faturaya esas listede açıklanan ——— ekipmanların bağlantıları, hak ediş, —- Mahkemenize bırakılmak üzere faturaya esas—— hizmet bedelleri olmak üzere 2 aşamalı olarak değerlendirilmesinin uygun olacağı, Dava konusu 30.12.2011 tarihli faturaya —–tarihli faturaya esas —- ile —- olabileceği görüş ve kanaati…” yönünde görüşlerini bildirmiştir.
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler, alınan bilirkişi raporları dikkate alındığında davacı tarafından davalıya teslim edilmeyen demirbaş bedellerinin 10.125,94-TL olduğu anlaşılmaktadır. Taraflar arasındaki sözleşmenin —–” başlıklı 3. Maddesi dikkate alındığında davacının sadece sözleşme kapsamındaki — yükümlü olduğu, —- bedelleri yönünden iade yükümlülüğünün bulunmadığı anlaşılmış, 04/03/2021 tarihli talimat bilirkişi raporunda bu yöndeki tespitlerinin dosya kapsamına uygun olduğu değerlendirilmiş, anılan rapor hükme esas alınmıştır. Bu durumda davacının davalıya —- tutarda borcunun mevcut olduğu ve devam ettiği, —— ödemesi gerektiği, bu kısım için menfi tespit talebinin haklı olmadığı, aşan kısım olan 11.634,02-TL için menfi tespit talebinin haklı olduğu kanaatine varılmış, davanın kısmen kabulüne, davalı tarafça —– sayılı dosyasına konu edilen, davacı keşidecinin———–borcunun—– davacının bu çek nedeniyle davalıya 11.634,02-TL borçlu olmadığının tespitine, davacı tarafça anılan çek yönünden fazlaya ilişkin menfi tespit talebinin reddine karar verilmiştir.
Davacı yönünden————- konu olup tarihi ve miktarı bulunmayan,—– çek numaralı çekin, çek vasfını kazanmadığı, davalınında bu çekle ilgili bir alacak talebinin bulunmadığı, davacının çek yönünden dava açmakla hukuki yararının bulunmadığı anlaşıldığından, bu çekle ilgili talebin dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine, 3-Tarafların icra inkar ve kötü niyet tazminatı taleplerinin yasal koşullar oluşmadığından reddine,” hüküm yönünden yeniden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE;
a-Davalı tarafça—— Esas sayılı dosyasına konu edilen, davacı keşidecinin —– tutarlı çek nedeniyle davacının borcunun 10.125,94 TL olduğu anlaşıldığından, davacının bu çek nedeniyle davalıya — BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,
-Davacı tarafça anılan çek yönünden fazlaya ilişkin menfi tespit talebinin REDDİNE,
2-Davacı yönünden —– sayılı bozma ilamı dışında kalmış olup kesinleştiğinden, —— Karar sayılı kararı ile verilen “2-Davaya konu olup tarihi ve miktarı——çekin, çek vasfını kazanmadığı, davalınında bu çekle ilgili bir alacak talebinin bulunmadığı, davacının çek yönünden dava açmakla hukuki yararının bulunmadığı anlaşıldığından, bu çekle ilgili talebin dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine,
3-Tarafların icra inkar ve kötü niyet tazminatı taleplerinin yasal koşullar oluşmadığından reddine,” hüküm yönünden yeniden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
4-Karar harcı 794,72-TL ‘den davacı tarafça peşin olarak yatırılan 323,15-TL harcın mahsubu ile bakiye 471,57-TL harcın davalı taraftan tahsili ile hazine adına irad kaydına,
3-Davacı tarafça yatırılan 323,15-TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından tarafından yapılan 21,15-TL başvuru harcı, 3,30-TL vekalet harcı, —– harcı gideri, 2.750,00-TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 3.535,35 TL yargılama giderinin haklılık oranına göre 1.890,18-TL sinin davalı taraftan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, kalan tutarın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri 73,63-TL müzekkere giderinin haklılık oranına göre 34,26-TL sinin davacı taraftan tahsili ile davalı tarafa ödenmesine, kalan tutarın davalı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden ———-esaslara göre belirlenen 4.080,00-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden 24 Kasım 2020 tarihli 31314 sayılı resmi gazetede yayımlanan ve yürürlüğe giren/ karar tarihinde geçerli ——. 13 maddesindeki esaslara göre belirlenen 4.080,00-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Taraflarca dosyaya yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde Hukuk Muhakemeleri Kanununun 333.maddesi uyarınca ilgili tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın tebliğinden itibaren 15 günlük yasal süre içerisinde Yargıtay temyiz yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı