Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2022/81 Esas
KARAR NO: 2023/373
DAVA: Menfi Tespit (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ: 25/10/2017
KARAR TARİHİ: 03/05/2023
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ, DÜŞÜNÜLDÜ:İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, müvekkili şirketin——— kullanılmak üzere davalıdan——- değişik ebatlarda sac satın aldığını, 25.08.2017 tarihinde tankların üretimi amacı ile bükülüp kaynatılması aşamasında bir kısım plakalarda sac katmerlenmeleri, laminasyon, çatlamalar vb. hatalar olduğunun belirlendiğini, bu gizli ayıpların öğrenilmesini müteakip, imalata devam edilmesinin mümkün olmaması nedeniyle ——–tarihinde davalıya ayıp ihbarında bulunulduğunu ve malın iadesi talep edildiğini, davalı şirket yetkililerin firmaya gelerek basit yöntemlerle bir takım ölçümler yaptığını ve malzemelerin iade taleplerini kabul etmediklerini, görüşmelerden olumlu sonuç çıkmaması üzerine davalıya gönderilen ———ihtarnameyle süresi içinde ayıp ihbarında bulunulan sacların iade alınarak bedelinin cari hesaptan düşülmesinin talep edildiğini, davalının cevabi ihtar ile taleplerini ret ettiğini, müvekkili şirketçe yaptırılan teknik incelemede malzemelerin standartlara uygun olmadığının tespit edildiğini, gönderilen ürünlerin, sertifikalar ile uyumlu olmamaları, uygunluk testinden geçememeleri ve kullanılması tehlikeli olduğundan imalata devam edilemediğini, belirterek listelenen malzemelerin gizli ayıplı olduğunun tespiti ile mevcut halleriyle davalıya iadesine ve ayıplı malların fatura bedelinin cari hesaptan düşülmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davacı —- tarihli dilekçesi ile dava konusu faturalara konu ürünlerin ayıplı olduklarının tespiti ile bu fatura bedelleri olan—— davalı taraf ile müvekkil şirket arasındaki cari hesaptan düşülmesini, ürünlerin ayıplı olması sebebiyle müvekkil şirketin bu ürün bedelleri olan ——-borçlu olmadığına yönelik menfi tespit kararı verilmesini ve harç eksikliğinin giderildiğinin dikkate alınmasını talep etmiştir.
SAVUNMA:Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, zamanaşımı ve hak düşürücü süre nedeniyle davaya itirazları olduğunu, teklif formunda işlenmiş ürünlerin iade alınamayacağının belirtildiğini, ayıp ihbarından hemen önce hesap mutabakatı imzalandığını, davacının teslimin akabinde hemen 60 günlük çek vermesi gerekirken verilmediğini, 60 günlük ödeme süresinin beklenirken bu defa da malların ayıplı olduğunun ileri sürüldüğünü, davacıya toplam 4 adet fatura karşılığı ürün satışı yapıldığını, müvekkili şirketin 2 faturaya ilişkin bedeli icra takipleri neticesinde aldığını, asıl yekünü teşkil eden iki fatura bedelinin ödenmemesi için işbu davanın açıldığını, müvekkili şirketin ayıp ihbarından sonra davalıyla uğraşmamak adına işlenmemiş olması halinde malları iade almayı kabul ettiğini, fakat malların işlenmiş olduğunun anlaşıldığını, davacıya satılan plakaların özel sipariş olup, isteğine göre özel ebatlarda kesildiğini, davacının kalite kontrol departmanının kontrolünden sonra malların teslim alındığını ve sakınca görülmediği için üretimde kullanıldığını, davacı tarafça—— tarafından düzenlenen raporun dosyaya sunulduğunu, bu raporun hangi mallar üzerinde yapılan incelemeye dayandığının belli olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DAVANIN AŞAMALARI:
Davanın davacı ile davalı arasındaki alım satım sözleşmesine konu olan malın ayıplı olup olmadığı ayıplı olması halinde ayıbın gizli nitelikli olup olmadığı, süresinde ayıp ihbarında bulunulup bulunulmadığı, malların ayıplı olması ve süresinde ayıp ihbarında bulunulması halinde ayıplı ürün bedellerinin ne kadar olduğu, ürünlerin davalıya iadesi bedelinin ise davacıya ödenmesi koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarına ilişkin olduğu anlaşıldı.
Davacının tanıkları dinlenilmiş,Tanık —– beyanında: Ben davacı şirkette tedarik zinci bölümünde planlama ve lojistik şefi olarak görev yaparım. Biz davalı firmaya ilk defa sac siparişi verdik. Sacda görünürde herhangi bir kusur yoktu. Bu nedenle —- tarihinde gece vardiyasında bu saclar üretime alındı. Üretim devam ederken sacda laminasyon çatlakları ortaya çıkmaya başladı. Ertesi gün üretim şefimiz tedarikçi firmayla görüşülmesi için talimat verdi ve satın alma bölümünde görev yapan ——– hanım da davalı firmayı aradı durumu bildirdi. Aynı gün içerisinde davalı firma sahibi geldi yerinde tespit yapıldı. Sacların kusurlu olduğunu gördü ve kabul etti, dedi.
Davacı vekili sorusu üzerine soruldu: Laminasyon çatlakları tespit edilince üretim hemen durduruldu. Gerekli birimlere hemen bilgi verildi. Biz malların iade alınmasını istedik. Karşı firma alamayacağını söyledi.İhbar olunan vekilinin sorusu üzerine soruldu: Sacların geliş tarihi ve şirkette bekleyip beklemediği hususunda bilgi sahibi değilim. Firmamız genel olarak mal alımında kalite kontrolu yapılmıyor fakat kalite kontrol üretim sırasında saclar büküldükten sonra yapılıyor. Laminasyon çatlakları fiziki olarak gözle görünmez. Gelen mallardan bir kısmında çatlak vardı bir kısmında yoktu dedi.Tanık ——- beyanında: Ben davacı firmada üretim şefi olarak görev yapmaktayım. Ben davalı firmadan mal alım sürecini bilmiyorum fakat bir gün iş yerine geldiğimde sabah bana gece vardiyasında kullanılan sac malzeminin üzerinde kalkmalar ve çizikler olduğu söylendi ben de malzemeleri inceledim derhal kalite ve satın alma bölümüne haber verdim. Hatta bu konuda ——— yazışma yaptık. Üretimi durdurdum. Bunun üzerine tedarikçi firma arandı. Davalı firmaya mail yolu ile gerekli bilgiler ve fotoğraflar gönderildi. Bir iki gün sonra davalı firma yetkilileri bizim işyerimize geldiler. Onlar da hataları kabul ettiler dedi.
Davalı vekili sorusu üzerine soruldu: Malzeme üzerinde gözle kontrol yapılmaktadır. Fakat dava konusu ürünlerdeki kalkma ve çizikler gözle görülür nitelikte değildi. Üretimde ortaya çıkmıştır. Sacların bir kısmı hatalı çıkınca biz de üretimi durdurduk. Firmamızdaki malzemelerin kontrolü üretim öncesi ve sırasında yapılmaktadır dedi.
Uyuşmazlık konusu hakkında rapor tanzim için dosya meteroloji, kimya mühendisi ve borçlar hukuku hesap uzmanı bilirkişiye tevdii edilmiş,Bilirkişi raporunun sonuç kısmında; 12.09.2019 tarihinde malzemenin bulunduğu adreste yapılan incelemede malzemelerin bir kısmının sac plakalar, bir kısmının silindirik boru şeklinde yarı mamul, bir kısmının ise tank şekline dönüştürülmüş basınç testine tabi tutulduğunda şiştiği için nihai ürüne dönüştürülememiş malzemeler şeklinde bulunduğunun görüldüğü, dolayısıyla hiç üretime alınmamış sac plaka şeklinde bir miktar malzeme bulunduğu, malzeme yüzeyinde bulunan çapak ve kavlamalar, üretim prosesi gereği üretim öncesi görülemeyebilir. Silindirik boru şekline bükülürken görülmesi kolaylaşarak malzeme büküldükçe belirginleşebilir. Kavlamaların bir———- yardımı ile yok edilebileceği belirtilmesine rağmen bu malzemeler basınçlı kaplarda kullanılacağından malzeme kalınlığının nasıl etkileneceği bilinemediğinden dolayı basınçlı kaplarda kullanılmasının risk oluşturacağı kanaati oluştuğu, basınç testine tabi tutulduğu belirtilen tankın beklenmeyen şeklide genleşerek şişmesi de malzemenin mekanik özelliklerinin uygun olmadığı kanaatini güçlendirdiği, malzeme yüzeyinde çizik şeklinde görülen izlerin derinliğinin bilinmemesinden dolayı yüzey hataları, çatlak, malzeme yüzeyinde çapak şeklindeki kabuklar, laminasyon olarak değerlendirildiği, her iki yüzey hatasının da zımparalama ile giderilebilmesi mümkün olabilir ancak malzeme kalınlığı olumsuz etkileneceğinden basınçlı kaplarda kullanımının uygun olmayacağı kanaati oluştuğu, davacı firma adına test yapan ——– raporunda malzemenin kimyasal analizinde nikel değerlerinin uygun olmadığı, mukavemet testlerinde çekme mukavemetinin uygun olmadığı, 3-4-8 mm kalınlığındaki numunelerde % uzamalarının uygun olmadığı, bilirkişi heyeti tarafından, 3 mm,5 mm ve 8 mm’lik yarı mamul saclardan ————-çekme deneyi ve kimyasal analiz sonuçlarının uygun olduğunun görüldüğü, ancak bu iki rapor değerlendirildiğinde sonuçlarının birbirlerinden farklılık gösterdiğinin görüldüğü, yapılan incelemelerde hiç kullanılmamış olan sac plaka ve yarı mamul malzeme yüzeylerinde parti numaralarına rastlanmadığı, bu durum sac plakalardan alınacak yeni numunelerde de her iki rapordaki gibi farklılık gösterebileceği anlamına geldiği, sonuç olarak, söz konusu paslanmaz çelik sac malzemelerin yukarıdaki değerlendirmelerden de anlaşılacağı gibi ayıplı olduğu, basınçlı tank üretiminde kullanılmasının uygun olmayacağı yönündeki tespit ve kanaat bildirilmiştir. Davalı Şirketin İbraz edilen —— Noter Açılış Tasdiklerinin ve Yasa Gereği yapılması zorunlu Yevmiye Defteri Noter Kapanış Tasdiklerinin Usul ve Yasaya uygun olarak yasal sürelerinde yaptırıldığı,Belirlenen bu durumlarıyla, Davalı Şirketin İncelenen Ticari Defterlerinin HMK 222 uyarınca sahibi lehine delil niteliğinin bulunduğu sonuç ve kanaatine varıldığı, Davalı Şirketin incelenen Ticari Defter ve Kayıtları Muvacehesinde, Davalı Şirketin Davacı Şirketten, içeriğinde Davaya Konu edilen Faturalarında yer aldığı Açık Cari Hesap Bakiyesinden kaynaklanan——— alacaklı durumda bulunduğu tespit edildiği, Mutabakatsızlık tespiti:
Tarafların Ticari Defter ve Kayıtları ile uyumlu Hesap Ekstreleri Karşılaştırmalı olarak incelendiğinde, Taraflar arasında (208.873,56 TL – 194.738,22 n=/14.135,34 TL Kur Farkı dışında başkaca bir mutabakatsızlık bulunmadığı, Alış/Satış Faturaları ve Tahsilât/Tediye kayıtlarının karşılıklı olarak yapılmış bulundukları,Davalı Şirketin Davacı Şirkete yapmış olduğu satışları aralarındaki Sipariş Sözleşmeleri doğrultusunda —- üzerinden yaptığı ve USD olarak Faturalandırdığı, Ödemelerin ——– olarak yapılacağının kararlaştırıldığının görüldüğü,Davalı Şirketin Davacı Şirketten —— Alacaklı Durumda bulunduğu, Ticari Defterlerinde alacağına Kur Farkı Tahakkuk ettirilmesinde bir İsabetsizlik bulunmadığından, Kur Farkı uygulanmış Davalı Şirket Kayıt ve Sonuçlarına İtibar edilebileceği Sonuç ve Kanaatlerine varıldığı, Sözleşme yönünden yapılan incelemeler:Dava dilekçesi ekinde yer alan sipariş formları incelendiğinde davacı yanın ——— siparişinde bulunduğu ve bu ürünlerin davalı tarafından davacıya teslim edildiğinin anlaşıldığı, davacı yan dava dilekçesinde teslim edilen ürünlerin gizli ayıplı olduğunu belirterek, bu ürünlerin iadesi ile bedelinin cari hesaptan düşülmesini talep ettiği, Alıcının ayıptan sorumluluğuna ilişkin hükümlerden yararlanabilmesi için kanunun kendine yüklediği külfetler, satılanı gözden geçirme ve varlığı iddia olunan ayıpları satıcıya bildirme külfetidir. Alıcı, bu külfetleri yerine getirmediği takdirde kural olarak ayıptan doğan sorumluluğa ilişkin hükümlerden yararlanamaz. Tacirler arası ticari satışlarda, satılanın ayıplı olduğu teslim sırasında açıkça belli ise alıcı iki gün içinde durumu satıcıya ihbar etmelidir. Açıkça belli değilse alıcı malı teslim aldıktan sonra sekiz gün içinde incelemek veya incelettirmekle ve bu inceleme sonucunda malın ayıplı olduğu ortaya çıkarsa, haklarını korumak için durumu bu süre içinde satıcıya ihbarla çekme deneyi sonuçları incelendiğinde, ilgili faturaların “malın cinsi ve açıklama” bölümünde belirtilen——–kalite malzeme değerlerine uygun olduğu anlaşıldığı,
Ancak söz konusu malzeme yüzeylerinde gözlenen laminasyon ve çatlaklardan dolayı malzemelerin ayıplı olduğu, malzemelerin niteliği, özellikleri dikkate alındığında bu ayıpların olağan bir tecrübe ve muayene ile ortaya çıkabilecek nitelikte olmadığı; davacı firmanın üretmekte olduğu basınçlı kaplarda, bu malzemelerin kullanılması basınç dayanımı açısından sorun teşkil edeceğinden dolayı, malzemelerin basınçlı kap üretiminde kullanılamayacağı kanaatine varıldığı, Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgeler incelendiğinde dava konusu malzemelerin— tarihlerinde davalıya teslim edildiği davalının ——— ihtarnamesi ile ayıp ihbarında bulunduğunun görüldüğü, Ayrıca dinlenen tanıkların, üretim aşamasında tespit edilen ayıpların davalıya bildirildiğini ve davalı şirket yetkilisinin ayıbın varlığını kabul ettiğini beyan etmiş olduğu,TBK. m. 227/1’göre; “Satıcının satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hâllerde alıcı, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabileceği,
1. Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme.
2. Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme.
3. Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme.
4. İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme” hakkının olduğu,
Sonuç olarak;
1.Dava konusu malzeme yüzeylerinde gözlenen laminasyon ve çatlaklardan dolayı malzemelerin ayıplı olduğu, malzemelerin niteliği, özellikleri dikkate alındığında bu ayıpların olağan bir tecrübe ve muayene ile ortaya çıkabilecek nitelikte olmadığı; davacı firmanın üretmekte olduğu basınçlı kaplarda, bu malzemelerin kullanılması basınç dayanımı açısından sorun teşkil edeceğinden dolayı, malzemelerin basınçlı kap üretiminde kullanılamayacağı,
2.Davacının TBK. m. 223/2’ye uygun şekilde ayıp ihbarında bulunduğu;
3.Davacının dava dilekçesinde——– tutarlı fatura konusu ürünlerin ayıplı olduğunu iddia ederek cari hesaptan mahsubunu talep ettiğinden, söz konusu ayıplı ürünlerin davalıya iadesi şartıyla bu talebin kabul edilebileceği kanaatine varıldığı,Dosya içeriğine uygun denetlenebilir bilirkişi raporu mahkememizce de benimsenerek hükme esas alınmış ve talep gibi davanın kabulüne ilişkin verilen —- sayılı ilam davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine ——Karar sayılı ilamıyla; “Bilirkişi tarafından yerinde yapılan incelemede ürünlerden alınan numuneler üzerinde —- yaptırılan inceleme sonucunda, —- tarihli raporunda ürünlerin kimyasal analiz ve çekme deneyi sonuçlarının———— standartına uygun olduğu belirtilmiştir. Bilirkişi raporunda kimyasal analiz sonuçlarının malın cinsi ve açıklama bölümünde belirtilen —- malzeme değerine uygun olduğu, çekme deneyi sonuçlarının ise yine faturada belirtilen —— kalite malzeme değerine uygun olduğu ifade edilmiştir. Bununla birlikte bilirkişi tarafından malzeme yüzeyinde görülen laminasyon ve çatlaklardan dolayı malzemelerin ayıplı olduğu, malzemelerin niteliğini ve özellikleri dikkate alınarak davacı tarafından üretilen basınçlı kaplarda bu malzemenin kullanılmasının basınç dayanımı açısından sorun teşkil edeceği ve basınçlı kap üretiminde kullanılamayacağı belirtilmiştir.Fakat bilirkişi raporunda davacı tarafından siparişi verilen malzemenin özellikleri itibariyle basınçlı kap üretimine elverişli olup olmadığı hususunda herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır. Davacı tarafından davalıya siparişi verilen nitelikteki malzemenin basınçlı kap üretimine uygun olup olmadığı, davacı tarafından basınçlı kap üretimine elverişli doğru sipariş verilip verilmediği de araştırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.Yine davacı ayıplı ürünlerin bedelinin davalı ile aralarında cari hesaptan düşülmesi, diğer bir ifade ile ürünlerin ayıplı olması nedeniyle bedelden sorumlu olmadığını (menfi tespit) ileri sürmektedir. Menfi tespit davasının kısmi dava olarak açılması mümkün olmadığından davacı vekiline ayıplı olduğu iddia edilen ürünlerin bedeli açıklattırılarak bu bedel üzerinden nisbi harcın tamamlattırılması ve davanın esasının incelenmesini gerekmektedir.” gerekçesi ile Mahkememiz kararı kaldırılarak yukarıdaki esas sırasına kaydı yapılmış ve yargılamaya devam olunmuştur.
DAVANIN VE UYUŞMAZLIK KONULARININ TESPİTİ, DELİLLER, DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ NEDENLER VE SONUÇ:
Dava, davacı tarafça davalı taraftan satın alınan sacların üretimde kullanılmasından sonra ürünlerde paslanmalar ve çapaklanmalar meydana gelmesi sebebiyle ebatları ve sayısı dava dilekçesinde gösterilen ayıplı sacların davalıya iadesi ile ayıplı sacların fatura bedelinin cari hesaptan düşülmesine karar verilmesi istemine ilişkindir. ——–Karar sayılı kaldırma kararı doğrultusunda eksik harç ikmal olunmuş ve —– bilirkişiden davacı tarafından davalıya siparişi verilen nitelikteki malzemenin basınçlı kap üretimine uygun olup olmadığı, davacı tarafından basınçlı kap üretimine elverişli doğru sipariş verilip verilmediği konusunda ek rapor alınmıştır.
Bilirkişi —-tarafından sunulan ——- tarihli raporda özetle; davacı tarafından davalıya siparişi verilen malzemenin mekanik özellikleri, kimyasal özellikleri, korozyon dayanımı, kaynaklanabilirliği ve işlenebilirliği açısından, basınçlı kap üretimine elverişli olduğundan dolayı doğru sipariş verildiği” sonucuna varıldığı bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamına göre; davacı tarafça davalı taraftan satın alınan ve dava konusu faturalara konu sacların basınçlı kap üretimine uygun olmadığı, malzeme yüzeyinde görülen laminasyon ve çatlaklardan dolayı malzemelerin ayıplı olduğu, davacı tarafça süresinde ayıp ihbarında bulunulduğu ve yine davacı tarafça siparişi verilen malzemenin basınçlı kap üretimine uygun olduğu, TBK’nın 227. maddesinde satılanın ayıplı olması halinde alıcının seçimlik hakları; “satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme, aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, imkan varsa satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme” olarak belirlendiği, davacı tarafın satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme seçimlik hakkını kullandığı, bu suretle davacı tarafın faturalardan dolayı borçlu olmadığının tespiti talebinde haklı olduğu ve faturalar konusu sacların davalı tarafa iadesi halinde toplam ——– fatura bedelinin cari hesaptan düşülmesine ilişkin davanın kabulüne karar verilmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile,
Davacı ——– bedelli faturalardan dolayı davalı ——–borçlu olmadığının TESPİTİNE, faturalar konusu sacların davalı tarafa iadesi halinde toplam 54.968,18 USD fatura bedelinin cari hesaptan DÜŞÜLMESİNE,
2-Harçlar Kanununa göre alınması gerekli 14.055,62 TL (54.968,18-USD dava açılış tarihi olan —— harcın, davacı tarafından yatırılan 170,78 TL peşin harç ve 16.087,82 TL tamamlama harcı olmak üzere toplam 16.258,60 TL harçtan mahsubu ile fazla alınan 2.202,98 TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yatırılan 14.055,62 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından sarf edilen 3.740,60 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 31.806,73 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Dosyada mevcut gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekili ve davalı vekilinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde———- Mahkemesi’nin ilgili Hukuk Dairesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 03/05/2023