Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/114 Esas
KARAR NO : 2023/531
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 25/07/2017
KARAR TARİHİ : 01/06/2023
Mahkememiz —– Esas —– sayılı kararının—–Bölge Adliye Mahkemesi —–.Hukuk Dairesinin —- Esas,—— sayılı bozma kararı ile mahkememize gönderilen Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: 18.07.2017 tarihinde—–genelinde meydana gelen yoğun yağış nedeniyle müvekkil şirketin —— adresinde bulunan şirket merkezindeki binalardan konferans binasının arşiv olarak tahsis edilen ve müvekkil şirketin bir kısım belgeleri, ticari defter ve kayıtları ile eşyaların bulunduğu arşiv bölümünde su baskını yaşandığını ve bu bölümün tamamı 1 metre 60 santim yüksekliğindeki yağmur suyunun altında kaldığını, durumun derhal —— itfaiyesine bildirildiğini, ancak yoğunluk nedeniyle duruma müdahale edemediğini, bu nedenle aynı gün tutanak tutulmasının mümkün olamadığını, bu nedenle tespit yaptırılamadığını, zayi belgelerin tespitinin 19.07.2017 tarihinde —–.noterliği huzurunda profesyonel fotoğrafçı arıcılığıyla görüntüleri alınmak suretiyle yapıldığını, bu dilekçe dilekçeleri ekinde dökümü yapılan belgelerin, resmi defter ve kayıtlarının zayi olduğunun tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İNCELEME ve GEREKÇE :
—–Noterliğine müzekkere yazıldığı anlaşıldı.
Mahkememiz tarafından alınan 17/03/2023 tarihli bilirkişi raporunda özetle;
—–. Noterliği’ nin 19/07/2017 tarihli —— yevmiye nolu tespit raporu ekinde yer alan zayi olan belgeler listesinde Ortaklık pay defterinin yer almadığı, müstakil olarak Ortaklar Pay Defterinin hasar gördüğü ve/veya kullanılmaz hale gelmiş hali ile fotoğrafının olmadığı Pay defterinin yenilenmesinin gerektiği durumlarda açılış onayı yapılacak yeni defterin, kullanımına son verilecek defterle veya zayi edilmişse zayi belgesi ile birlikte notere ibraz edilmesi gerektiği, zayi belgesi alınmak istenen defter belgelerin davacı yetkililerince “çok kötü kokular ve örümcekler bulaşmaya başladığından 2022 Kasım ayında geri dönüşüme verildiği” beyan edildiğinden yerinde inceleme yapılarak hasar ve zarar gören defterler arasında yer alıp almadığının belirlenemediğinden Ortaklar Pay Defterine zayi belgesi verilmesinin uygun olmayacağı,—- Noterliği’ nin 19/07/2017 tarihli —— yevmiye nolu tespit raporu ekinde yer alan zayi olan belgeler listesinde yer almayan Demirbaş kayıt defterinin tutulmakla zorunlu olan defterler arasında yer almadığından zayi belgesi verilmesine gerek olmadığı,
2014 Aralık, 2015 Ocak-2015 Aralık, 2016 Ocak-2016 Mayıs muhasebe fişleri ve ekleri, 2014 Ocak- 2014 Aralık KDV dosyaları ve ekleri, 2015 Ocak-2015 Eylül KDV dosyaları ve ekleri, 2013, 2014, 2015 Muhtasar beyannameleri ile 2013, 2014 yılları yevmiye defteri, Defter-i Kebir ve Envanter Defterlerinin zayi nedeni ile Zayi Belgesi Verilmesinin yerinde olacağı,
Arşivleme usul ve tekniğinde evrak, defter ve dokümanlar cinslerine gruplanarak arşivlenmekte olduğu, davacının Anonim Şirket olduğu tutmakla zorunlu olduğu defterlerin Yevmiye defteri, Defteri kebir, Envanter defteri, Damga vergisi defteri, Yönetim kurulu karar defteri, Pay defteri, Genel kurul toplantı ve müzakere defteri olduğu, aynı mekan ve bölümde saklanması gerektiği göz önüne alındığında, davacının noter tespitinde sehven unutularak listeye alınmamış olabileceği, Demirbaş kayıt defteri ve Ortaklar Pay Defterine zayi belgesinin verilmesinin nihai hukuki değerlendirmesinin Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu,” hususları tespit edilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE:
Dava, tacir tarafından saklanması zorunlu defterlerin zayi olması nedeniyle zayi belgesi verilmesine ilişkin çekişmesiz yargı işidir.Mahkememizin 18/09/2018 tarih —- Esas ve —– Karar sayılı ilamı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, —-Bölge Adliye Mahkemesi —- Hukuk Dairesi’nin 02/02/2022 tarihli —- Esas ve —— Karar sayılı ilamı ile “TTK 82/7. Maddesinde; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir,” TTK’nın 64. maddesinde, her tacirin ticari defterleri tutmakla yükümlü olduğu, 82/1 maddesinde, Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini, Alınan ticari mektupları, Gönderilen ticari mektupların suretlerini, 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri, sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir. Kaybolma ve yitme anlamına gelen zayi olma; genel olarak belgenin kullanılamaz hale gelmesi ya da elde bulunmakla birlikte içeriği anlaşılmayacak derecede yıpranmış olması hallerini kapsar. Bu durumda mahkemece, davacı tarafça dosyaya ibraz edilen CD. Lerin yazdırılıp dosyaya ibrazının sağlanmak suretiyle zayi olduğu iddia edilen belgelerin bulunduğu mahalde uzman mali müşavir bilirkişiye davacı tarafında katılımıyla mahallinde inceleme yetkisi verilip zayi olduğu iddia edilen belgelerin incelenerek dosyaya ibraz edilen noter onaylı fotoğraf ve listelerle karşılaştırma yapılarak listede belirtilen belgelerin zayi ( içeriği anlaşılmayacak derecede yıpranmış, kullanılamaz halde) olup olmadıkları ve zayi olan belgelerden hangilerinin TTK’nın 64-82 maddeleri kapsamında tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı yönünde bilirkişiden denetime elverişli rapor alınıp ve zayi olduğu belirtilen ve noter tespit tutanağında yer alan 2013-2014 yıllarına ait defteri kebir, yevmiye defteri, envanter defterlerine ait noter açılış ve kapanışlarına ait kayıtların ilgili noterlikten istenilip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi yerinde görülmemiştir.” gerekçeleriyle mahkememiz ilamı kaldırılmıştır.
Mahkememizce kaldırma ilamındaki eksik belgeler toplanmış, dosya bilirkişiye verilmiştir.
17/03/2023 tarihli bilirkişi raporunda;”I. —-Noterliği’ nin 19/07/2017 tarihli—— yevmiye nolu tespit raporu ekinde
yer alan zayi olan belgeler listesinde Ortaklık pay defterinin yer almadığı, müstakil
olarak Ortaklar Pay Defterinin hasar gördüğü ve/veya kullanılmaz hale gelmiş hali ile
fotoğrafının olmadığı Pay defterinin yenilenmesinin gerektiği durumlarda açılış onayı
yapılacak yeni defterin, kullanımına son verilecek defterle veya zayi edilmişse zayi
belgesi ile birlikte notere ibraz edilmesi gerektiği, zayi belgesi alınmak istenen defter
belgelerin davacı yetkililerince “çok kötü kokular ve örümcekler bulaşmaya
başladığından 2022 Kasım ayında geri dönüşüme verildiği” beyan edildiğinden yerinde
inceleme yapılarak hasar ve zarar gören defterler arasında yer alıp almadığının
belirlenemediğinden Ortaklar Pay Defterine zayi belgesi verilmesinin uygun
olmayacağı,
II. —–. Noterliği’ nin 19/07/2017 tarihli —–yevmiye nolu tespit raporu ekinde
yer alan zayi olan belgeler listesinde yer almayan Demirbaş kayıt defterinin tutulmakla
zorunlu olan defterler arasında yer almadığından zayi belgesi verilmesine gerek
olmadığı,
III. 2014 Aralık, 2015 Ocak-2015 Aralık, 2016 Ocak-2016 Mayıs muhasebe fişleri ve
ekleri, 2014 Ocak- 2014 Aralık KDV dosyaları ve ekleri, 2015 Ocak-2015 Eylül KDV
dosyaları ve ekleri, 2013, 2014, 2015 Muhtasar beyannameleri ile 2013, 2014 yılları
yevmiye defteri, Defter-i Kebir ve Envanter Defterlerinin zayi nedeni ile Zayi Belgesi
Verilmesinin yerinde olacağı,
IV. Arşivleme usul ve tekniğinde evrak, defter ve dokümanlar cinslerine gruplanarak
arşivlenmekte olduğu, davacının Anonim Şirket olduğu tutmakla zorunlu olduğu
defterlerin Yevmiye defteri, Defteri kebir, Envanter defteri, Damga vergisi defteri,
Yönetim kurulu karar defteri, Pay defteri, Genel kurul toplantı ve müzakere defteri
olduğu, aynı mekan ve bölümde saklanması gerektiği göz önüne alındığında,
davacının noter tespitinde sehven unutularak listeye alınmamış olabileceği, Demirbaş
kayıt defteri ve Ortaklar Pay Defterine zayi belgesinin verilmesinin nihai hukuki
değerlendirmesinin Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu,”
sonucuna varıldığı görülmüştür.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7 maddesi uyarınca “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren otuz gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.”
Saklanması gereken defterler hem tutulması zorunlu olan defterler hem de tacirin kendi seçimine göre tuttuğu ihtiyari defterlerdir. Kanunda bu hususta açıklık yoktur. Ancak saklama yükümünün ticari defterlerin delil niteliğiyle olan bağlantısı dikkate alındığında, tacirin sadece mecburi defterleri değil, aynı zamanda ihtiyari defterleri de saklamakla yükümlü olduğunu kabul etmek gerekir. Nitekim doktrinde de tacirin hem zorunlu hem de ihtiyari defterleri saklaması zorunluluğuna isaret edilmektedir. (Yrd.Doç.Dr. —Ticari Defterlerin ve Belgelerin Saklanması, Ziyaı, Zayi Belgesi, Böyle Bir Belgenin Alınması ve Alınmamasının Hüküm ve Sonuçları,—–Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt :–, Sayı : —– (Bk—, s. —- “Ticari Defter ve Belgelerin Kaybolması (Zayi) Hali ve Mahkemeden Alınması Gereken Kayıp Belgesi”, Yaklaşım —–Mahkememizce yapılan değerlendirmede, davanın tacir tarafından saklanması zorunlu defterlerin zayi olması nedeniyle zayi belgesi verilmesine ilişkin çekişmesiz yargı işi olduğu, mahkememizce istinaf kaldırma ilamı doğrultusunda eksik hususlar giderilerek dosyanın yeniden bilirkişiye verildiği, bilirkişi tarafından yukarıda yer alan tespitlerin yapıldığı, bu sebeple davacı tarafça dava tarihinden sonra bulunan 2013 yılına ait—– Noterliği’nin 19/12/2012 tarih ve—–evmiye noter açılış numaralı ortaklık pay defteri yönünden karar verilmesine yer olmadığı, diğer belgeler yönünden kabul karar verilmesi gerektiği, yine her ne kadar demirbaş kayıt defteri tutulması zorunlu defterlerden olmasa da yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında ihtiyari defterler üzerinde de zayi kararı verilebileceği kanaatine varılmış, davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davacının 2013 yılına ait —- Noterliği’nin 19/12/2012 tarih ve—— yevmiye noter açılış numaralı ortaklık pay defterinin zayi olduğunun tespiti talebinin konusuz kalmış olması nedeniyle bu belge yönünden karar verilmesine yer olmadığına,
2-Davacının diğer talepleri yönünden DAVANIN KABULÜ ile; davacının
*demirbaş kayıt defterinin,
*2014 Aralık, 2015 Ocak-2015 Aralık, 2016 Ocak-2016 Mayıs muhasebe fişleri ve eklerinin,
*2014 Ocak-2014 Aralık KDV dosyaları ve eklerinin,
*2015 Ocak-2015 Eylül KDV dosyaları ve eklerinin,
*2013-2014-2015 muhtasar beyannamelerinin ve
*2013-2014 yılları yevmiye defteri, defter-i kebir ve envanter defterinin
zayi olduğunun TESPİTİNE,
3-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 179,90 TL karar ve ilam harcından dava açılırken peşin olarak alınan 31,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 148,50 TL karar ve ilam harcının davacıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Artan gider avansının HMK’nun 333. maddesi uyarınca hükmün kesinleşmesinden sonra resen ilgilisine iadesine,Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde mahkememize verilecek veya mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine sunulacak dilekçe ile —–Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.