Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. İstanbul Anadolu 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2018/753
KARAR NO : 2021/461
DAVA: Tazminat (Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı)
DAVA DEĞERİ : 160.695,55 ABD Doları(766.550 TL)
DAVA TARİHİ: 19/06/2018
KARAR TARİHİ: 15/12/2021
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ, DÜŞÜNÜLDÜ:
1-İddia: Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davacı şirketle davalı— tarihli — ticari ilişki kurulduğunu, —- firmasına nakletmek üzere teslim edilen —–plakalı araçlarla taşınması sırasına —— kusuru ve/veya kastı sebebiyle çalındığını, malların çalınması ile uğranılan zarar bedeli — ödenmesine dair — tarihli ihtarname keşide edildiğini, müvekkilinin uğradığı zarar bedelini karşılamadığını, ihtara cevaben —- tarafından yapıldığını bu nedenle mevcut taleplerin bu firmaya yönetilmesi gerektiğini ve kendilerinin bu zarardan sorumlu tutulacak ise bu zararın — göre çalına malların —— aşamayacağını —karşılanması gerektiği hususlarının beyan edilmiş olduğunu; — bulunamadığını, taşıyıcı — hakkında ticaret ve ceza mahkemelerinde işlem yapılacağı”nın belirtildiğini; davalı şirketin—-nedeniyle uğranılan zararın tazmini için — tarihinde yazılı olarak başvurulduğunu ancak sigorta şirketinin de talep edilen zararın karşılanmadığını, bu nedenle — zararın malların — şirketine teslim edildiği — tarihinden itibaren —- açılmış bir yıl —- ödediği en yüksek faiz oranı işletilmesi ile hesaplanacak toplam bedel ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
2-Savunma:
a)Davalı — vekili, cevap dilekçesinde özetle, ——–işleminin—– yapıldığını, taşıyanın davalı sigorta şirketisinin sigortalısı olmadığını, bu nedenle sorumluluğu bulunmadığını, davacının aktif husumet ehliyetinin olup olmadığının da kanıtlanması gerektiğini, talebinin fahiş olduğunu, gerçekçi olmadığını, davalının sorumluluğunun —– —– -olabileceğini, poliçede muafiyet şartı olduğunu, sonuç olarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
b)Davalı —vekili, cevap dilekçesinde özetle, ——–işleminin —– gerçekleştirildiğini, taleplerin bu şirkete yöneltilmesi gerektiğini, davalının taşıyıcı olduğuna dair bir belge bulunmadığını, bu nedenle davanın reddi gerektiğini, hasara ilişkin olarak davalının sigortacısı diğer davalı sigorta şirketi tarafından kayıt açılarak inceleme yapıldığını, davanın — bu şirketin sigortacısı—-talep ettiklerini, davalının sorumluluğunun sınırlı olduğunu, — birimini geçemeyeceğini, talep edilen miktarı kabul etmediklerini, —- davalı şirketin sorumluluğunun ortadan kalktığını, —– soruşturma dosyasının celbini talep ettiklerini, hasar ihbar süresine uyulmadığını, davacının faiz isteminin —-uyarınca en fazla yıllık — olabileceğini, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DAVANIN VE UYUŞMAZLIK KONULARININ TESPİTİ, DELİLLER, DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ NEDENLER VE SONUÇ:
3-Davanın tespiti: Dava, hırsızlık nedeniyle uluslararası karayolu ile eşya ——-sözleşmesinden kaynaklı uğranılan zararın tahsili istemine ilişkindir.
Davacı, davacı ile davalı — arasında ticari ilişki olduğunu, davalıya —teslim edilen emtianın davalı — çalışanlarının ağır kusuru veya kastı nedeniyle araç —- çalındığını, zararın karşılanmadığını, bu nedenle — teslim edildiği —tarihinden itibaren —- hesabına ödediği en yüksek faiz oranı işletilmesi ile hesaplanacak —- davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmektedir.
Davalı—-tarafından yapıldığını, taşıyanın davalı —– sigortalısı olmadığını, bu nedenle sorumluluğu bulunmadığını, davacının aktif husumet ehliyetinin olup olmadığının da kanıtlanması gerektiğini, talebinin fahiş olduğunu, gerçekçi olmadığını, davalının sorumluluğunun en fazla kilogram başına —-olabileceğini, poliçede muafiyet şartı olduğunu savunmaktadır.
Davalı —– tarafından gerçekleştirilmesi nedeniyle taleplerin bu şirkete yöneltilmesi gerektiğini, davalının taşıyıcı olduğuna dair bir belge bulunmadığından davanın reddi gerektiğini, hasara ilişkin olarak davalının sigortacısı diğer davalı sigorta şirketi tarafından kayıt açılarak inceleme yapıldığını, davalının sorumluluğunun sınırlı olduğunu, —— uyarınca davalı şirketin sorumluluğunun ortadan kalktığını, hasar ihbar süresine uyulmadığını, davacının faiz isteminin —- olabileceğini savunmaktadır.
4-Taraflar arasında uyuşmazlık konusu olmayan hususlar:
Ön inceleme duruşmasına kadar taraflar arasında “davacının mallarının —- hususunda uyuşmazlık bulunmadığı saptanmış olup,
Tahkikat duruşmasında; kök bilirkişi raporu düzenleninceye kadar taraflar arasında;
a-Davacının —–olduğu emtianın nakliye işi için aralarında genel ——-sözleşmesi bulunan davalı —–firmasından organize edildiği,
b-Davalının akdi taşıyıcı sıfatı ile — göre ——–işini fiili alt taşıyıcı konumunda bulunan dava dışı —–firmasına verdiği,
c-Emtianın taşındığı —- plakalı aracın sürücüsünün, kendisine tahsis edilen güvenlik görevlisini yolda indirdiği, —–olmadan devam ettiği, davalı —- tarafından belirlenen yol güzergahına uymadığı, —- dışındaki yolda sefer sırasında —- aracını park ederken aracın anahtarlarının aracın kontağı üzerinde olduğu, sürücünün — park alanına geldiğinde aracın yerinde olmadığı, aracın park edildiği alanda güvenlik kameralarının mevcut olmadığı, aradan geçen zaman içerisinde çalınan araç ve emtiaya ilişkin bir haber olmadığı, taşınan emtianın tamamının araç ile birlikte çalındığı hususlarında uyuşmazlık bulunmadığı saptanmıştır.
5-Tarafların anlaşamadıkları hususlar:
Ön inceleme duruşmasına kadar, taraflar arasındaki uyuşmazlığın,
a-Davacının aktif husumet ehliyetinin bulunup bulunmadığı, yani davaya konu çalınan malların davacıya ait olup olmadığı,
b-Davalıların pasif husumet ehliyetlerinin bulunup bulunmadığı, yani davaya konu zararın davalılardan istenip istenemeyeceği,
c-Davacının emtiasının çalınıp çalınmadığı,
ç-Davacının emtiasını davalı —- taşıyıp taşımadığı,
d-Hasar ihbarının süresinde yapılıp yapılmadığı,
e-Davalı— bu şirketin sigortacısı olan—– emtianın çalınmasıyla ilgili olarak kusuru olup olmadığı, kusurlu ise hangi oranda ve hangi miktarda kusurlu oldukları,
f-Davacı zararının tazminini isteyebilecek ise zarar miktarının ne kadar olduğu, davacının bu zararın ne kadarını davalılardan isteyebileceği,
g-Davacının işlemiş faiz isteyip isteyemeyeceği, isteyebilecekse miktarının ne kadar olduğu noktalarında toplandığı tespit olunmuştur.
Tahkikat duruşmasında, davacının emtiasını davalı — taşıyıp taşımadığı hususu açıklığa kavuşmuş ve davacının —- olduğu emtianın nakliye işi için aralarında genel ——-sözleşmesi bulunan davalı —–edildiği açıklığa kavuşmuştur.
Tahkikat duruşmasında, tarafların uyuşmadıkları hususların, ayrıca;
ğ)Davalıların sorumluluğu bakımından —- sınırlamanın uygulanması gerekip gerekmediği,
h)Davalı —- sınırlı bir sorumluluk olup olmadığı hususları da tarafların anlaşamadıkları hususlara eklenmiştir.
6-Bilirkişi raporları ve itirazlar: Dosyanın niteliği gereği konusunda uzman bilirkişilerden rapor ve eksiklikler doğrultusunda ek raporlar alınmak suretiyle teknik konulardaki uyuşmazlığın çözümü yoluna gidilmiştir.
a)—- tarihli kök rapor: Bilirkişiler—– düzenlenen raporda, özetle;
“a-1)Taşınan emtianın gerek fatura gerekse — üzerinde belirtilen teslim şekli olan — şekli gereği, alıcısına teslime kadar malın mülkiyetinin ve tasarruf hakkının satıcıda olduğu, emtia sigortasını gönderici satıcının yaptırdığı, bu poliçe hamilinin davacı —- olduğu sabit olmakla, davacının çalınan malların her iki davalının da pasif husumet ehliyetine haiz olduğu, davacının davaya konu zararın davalılardan talep edebileceği değerlendirilmiştir.
a-2)Davacının emtiasının çalınmak suretiyle zayi olduğunun dosya kapsamındaki belgelerle sübuta erdiği, tarafların arasında bu konuda kabul olduğu tespit edilmiştir.
a-3)Davalının —– madde hükmünce taşıyıcı olarak vasfedildiği, fiili taşımayı ise, davalı ile mezkur emtianın taşınması konusunda sözleşme akdeden—- yaptığı tespit edilmiştir.
a-4)—- gereği olan ihbarın süresinde yapıldığı tespit edilmiştir.
a-5)Davalı —-paragraf gereği sorumlu olduğu, davalı —- davalıya düzenlediği poliçe kapsamında meydana gelen rizikonun teminat kapsamında olduğu anlaşılmakla poliçede yer alan —–muafiyet tenzili sonrası kalan kısımdan sorumlu olduğu değerlendirilmiştir.
a-6)Davacının ağır kusur ve pervasız davranış sonucu zayi olan emtiasının fatura değeri olan —–tutarında zararının olduğu, davacının bu zararın tamamını davalılardan talep edebileceği değerlendirilmiştir.
a-7)Davalı akdi taşıyıcı —– firmasının aralarında sözleşme olan fiili taşıyıcıya verdiği talimatlara uymayarak yol güzergahını değiştirdiği ve kendisine yol güvenliği için tahsis edilen güvenlik görevlisini kandırdığı dosyaya sunulu olan — tutulan tutanak ve davalı—— tarafından — yapılan başvuru belgesiyle sabit olduğundan bu davranışın —- taşıyıcının adamı konumunda olan sürücünün bilerek kötü hareketi —- olarak, ayrıca anahtarın aracın üzerinde bırakılarak park edilmesinin ise —- gereği kötü harekete eş değer pervasızca bir davranış olduğu tespit edildiğinden, davalıların —- maddede belirlenen sınırlı sorumluluk hakkından yararlanamayacakları ifade edilmiştir.
a-8)Davacının zayi olan emtia bedeli olan — tutarı için, — gereği ödeme talebinin davalı —- nolu yevmiye kayıtlı rücu ihtarını bildirdiği anlaşılmakla,—– faiz talep edebileceği sonuç ve görüşüne ulaşılmıştır.
b)Ek rapor: Tarafların beyan ve itirazları üzerine bilirkişiler —- tarafından düzenlenen raporda, özetle;
b-1)Davalı —– tutarındaki düzenlemiş olduğu —–akdi taşıyıcı sıfatı kazandığı, bu nedenle de kök raporun —- sıfatına haiz olan davalının sorumlu olacağı değerlendirilmiştir.
b-2)Davalı taşıyıcının, —–sorumlu olduğu ve sorumluluk tutarının buna göre hesaplaması gerektiği değerlendirilmiştir.
b-3)AKDİ TAŞIYICI olarak rol aldığı ——-organizasyonunda, mülkiyeti davacıya ait emtianın tamamı kaybolmuş olduğu tesptinde hareketle, dosyada mevcut olan taşınan emtiaya ait faturalar— ile dosyaya sunulu olan —- üzerinden, —- taşıyıcının sorumlu olacağı üst sınır dikkate alınarak, sorumluluk hesabı yapılmıştır.
b-4)Yapılan hesaplama sonucunda,—-gereği taşıyıcının sorumluluk sınırı, davacı talebi olan — cinsinden karşılığı karar tarihinde geçerli olan — kurlarından hesap edilmek üzere— tespit edilmiştir.
c)2. Ek rapor: Tarafların en son beyan ve itirazları üzerine ise, Mahkememizce — tarihli duruşmada verilen ara kararının- numaralı bendi uyarınca; bilirkişiler —- tarafından düzenlenen raporda, özetle;
“c-1)Davalı — tarafından, bilirkişi ——— kastının veya takdiri ile ağır kusurun varlığının kabul edilmesi halinde;
c-1-a)—sorumluluğunu kaldıran, sınırlayan veya ispat yükünü diğer tarafa yükleyen hükümlerinden yararlanamayacak ve — zayi olduğundan, Davalı—zarardan sorumlu olacaktır. Davacının zararı, — tarihinde yüklenen emtia faturaları toplamı —- olmakla, Davacının gerçek zararını yansıtmakta olduğu tespit edilmiştir.
c-1-b)Davalı —- — kapsamında uyuşmazlık konusu hasaru teminat kapsamına dahil etmiş olması sebebiyle, — sorumluluğuyla sınırlı olarak ve —–üzerine kalırken, bakiyesi, sigorta şirketi tarafından, zarar karşılamış sigortalı Davalı — ödenecektir. Buna göre, Raporun düzenlendiği tarihte geçerli olan —– sınırlı sorumlu olacaktır.
c-2)Bilirkişi Heyeti değerlendirmesinden farklı olarak, davalı —– kastının veya kötü niyeti veya isteyerek kötü harekete eşdeğer sayılan kusurunun bulunduğunun kabul edilmediği durumda;
c-2-a)— tespit edilen sorumluluk üst sınırının talep edilen —-tarafından, karar tarihindeki geçerli olan —– üzerinden hesaplanarak belirlenmesi gerekecektir.
c-2-b)—– üst sınırı uygulayıp uygulamamak konusundaki takdir ve karar hakkı saklı kalmak üzere, üst sınırın uygulanacağı durumda, davalıların sorumluluk tutarları:—gereği taşıyıcının sorumlu olacağı üst sınırı, —- karşılığı olarak hesaplanan tutarın tamamı; davalı — sorumlu olduğu tutar, işbu yukarıdaki — bendine göre hesap edilecek tutardan, —düşülmesi ile elde edilecek tutar olması gerekecektir.
c-3)Davalıların faiz sorumlulukları ise;
c-3-a)—- yönünden ihtarnamenin tebliğ tarihi —- tarihinden;
c-3-b)Diğer davalı — sorumlu olduğu durumda, sigortacı yönünden — tarihinden itibaren işleyecek yıllık —oranı üzerinden faizi ile birlikte, talep olunabileceği değerlendirilmiştir.” şeklinde görüş bildirilmiştir.
ç)Bilirkişi raporuna davalıların itirazları: Davalı —- vekili, —- bilirkişi ek raporuna itiraz dilekçesinde, taraflar arasında olduğu edilen mail yazışmalarının kendileri tarafından tespit edilemediğini, bilirkişi raporunda da yer almadığını, davalı — taşıyıcı olmadığını, bu nedenle —- Maddesi uyarınca sorumluluğunun sınırlı olduğunu, bu madde uyarınca taşıyıcının sorumluluğu, eksik brüt ağırlığın —- geçemeyeceğini ve davacıya herhangi bir tazminat ödenmesi durumunda dahi, tazminat miktarının bu madde hükmüne göre hesaplanması gerekeceğinden davacının bu madde ile belirlenen sorumluluk sınırını aşan tazminat talepleri — hükümlerine aykırı olduğunu, talep edilen —-hangi kriterlere göre hesaplandığının belli olmadığını, ——-işleminin ihbar olunan —- firması tarafından gerçekleştirildiğini, taleplerin bu şirkete yöneltilmesi gerektiğini, davalı —-taşıyıcı olduğuna ilişkin bir belge / bulgu bulunmadığını, bu nedenle davanın davalı—- bulunmadığından davanın reddi gerektiğini, davalının sorumluluğunun —- ——-araçlarını ve ——-yolunu belirlemek, ——-işini fiilen gerçekleştirecek taşıyıcıyı ve taşıyıcıları seçmek, eşyanın taşıtılması için gereken taşıma, ardiye ve ——–işleri komisyonculuğu sözleşmelerini yapmak, taşıyıcıya ve taşıyıcılara gerekli bilgi ve talimatları vermek, ——–işleri komisyoncusu edimlerini yerine getirirken, gönderenin menfaatlerini gözetmekle ve onun talimatlarına uymak olduğunu, davalı şirketin bu yükümlülüklerini yerine getirmediğini gösteren herhangi bir emara olmadığını, dava konusu çalınma olayın — olması durumunda taşımayı gerçekleştiren ihbar edilen — alabileceği bir önlem de yoksa sorumluluğu da olmayacağını, —– sorumluluğunun ancak ve ancak olayın meydana gelmesinde sürücünün kasıt ve işbirliği varsa bu durumda sınırsız olabileceğini, bu sebeple tarafların hak ve sorumluluklarının tayini bakımından olayın meydana geliş şeklinin açıklığa kavuşturulması gerektiğinden yurt dışındaki soruşturma dosyasının celbedilmesi gerektiğini, bu nedenlerle yeni bilirkişiden rapor alınmasını talep etmiştir.
Davalı —- tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinde, taşıyıcının sorumluluk sınırının dikkate alınmadığını, sigortalının araç sürücüsü ile sözleşmesel bağı olmadığından, —-taşıyıcının sorumluluğunun ——— aşamayacağını, bu nedenle buna göre tazminat hesabı yapılması gerektiğini beyan etmiştir.
7-Taşınan emtianın değerinin belirlenmesi: Müsnet davada, —-Davacı firmanın iki adet fatura altında, tekstil ürünü muhtelif— dava dışı –ihraç edilmek üzere, paketlenip yüklendiği anlaşılmıştır.
—- faturasında— olmak üzere, cinsine göre muhtelif miktarda,——— fiyatlarının olduğu, toplam tutarının — olduğu tespit edilmiştir.
—- cinsinden muhtelif fiyatlarının olduğu, toplam tutarının —– olduğu tespit edilmiştir.
Fatura muhtevası ürünlere ait bir örnek veya ayrıntılı bilgi mevcut olmadığı için ürün fiyatlarının denetlemesi yapılamamıştır.
8-Ekspertiz raporları: Dosya içerisinde, davacı şirketin emtia sigortacısı olan dava dışı —- davacı şirkete göndermiş olduğu —- meydana gelen hırsızlık hasarı ile ilgili olarak —- numaralı hasar dosyası oluşturulduğu belirtilmiştir. Ancak dava dosyası kapsamında bu hasar dosyası ve muhtevasında muhtemel ekspertiz raporu mevcut değildir. Yazıda, davacı sigortalının —- numaralı poliçe tahtında meydana gelen rizikonun poliçe şartlarında teminat sağlamadığı, bu nedenle meydana gelen hasar ile ilgili olarak ödeme yapılmayacağı bilgisi verilmiştir.——- anahtarlarının üzerinde bırakılmaması teminatın geçerliliği açısından şarttır. Aksi takdirde her türlü çalınma rizikosu teminat haricidir. — dolandırıcılık teminat haricidir.’ Şeklinde şartın bulunduğu tespit edilmiştir.
Dosya içerisinde davalı —sigortacısı diğer davalı — tarafından hasar dosyası oluşturulduğuna dair bir bilgi mevcut değildir. —yazışmalarında, — atamadığı, — olmadığı için gelecek olası bir talebin—– yönlendirileceği, eksper raporunun bu yönde tanzim edileceği şeklinde cevap verildiği görülmüştür.
9-Poliçeler: Davacı firmanın dava dışı —-tarafından—- tarihinde düzenlenmiş, —- yükleme tarihli, —- tutarındaki, toplam —- oluşan —– plakalı araç ile nakliyesi olarak belirtilerek bu nakliyeye ait spesifik poliçe olduğu, — sigorta bedeli ile teminat sağlandığı, emtianın taşınması sırasında meydana gelecek rizikolara karşı —- sigortalandığı, dosyaya sunulu olan emtia faturası çerçevesinde eksik ve aşkın sigortanın söz konusu olmadığı, —– tahakkuku ile birlikte geçerli bir poliçe olduğu tespit edilmiştir. —- anahtarlarının üzerinde bırakılmaması teminatın geçerliliği açısından şarttır. Aksi takdirde her türlü çalınma rizikosu teminat haricidir.—-Şeklinde şartın bulunduğu tespit edilmiştir.
Davalı—- tarafından düzenlenen — tarihleri arası geçerli,— teminatlı, olay başına —- dâhilinde geniş kapsamlı bir poliçe olduğu,—üretildiği tespit edilmiştir.
10——–sözleşmesi: Dosya içerisinde — tarihinde davacı ile davalılardan— arasında imzalanmış ve imza tarihinden itibaren — geçerli bir cari hesap protokolü ve bila tarihli, taraflarca kaşe ve imzalı bir ek protokol olduğu tespit edilmiştir. — tarihli —olmak üzere, muhtelif varış ve teslimat noktalarına — olarak navlun fiyatlarının, ödeme şartlarının, ——–şartlarının mevcut olduğu bir ——-teklifinin olduğu, teklifin altında davalı— üzere iki yetkilinin ima ve kaşesi ile, davacı firmanın imza ve kaşesinin olduğu, — tarihine kadar geçerli bir ——-sözleşmesi tespit edilmiştir.
11-CMR: Davacı vekili tarafından dosyaya tercümesi de sunulan—- olduğu, —- teslim yerinin —–yapıldığı görülmüştür. Bu durumda, —belgesi üzerinde ismi, imza ve kaşesi bulunan — Firmasının fiili taşıyıcı olduğu tespit edilmiştir.
12-Zayi tutanağı: Dosyaya tercümesi sunulan —— Polisince tutulan tutanak ve ifadelerde; dava konusu olayda çalınan — yola devam ederken—- sıralarında—- verdiği, çalınan araçta araç anahtarının ve şahsi eşyalarının da içinde olduğunu, —-sonra geri geldiğinde aracın yerinde bulunmadığını, aracın ve içindekilerin çalındığını beyan ettiği tespit olunmuştur.
Dosya kapsamında —– tarafından tutulan, davalı — tutanağında, — tarihinde erken saatlerde kendisinin arandığı ve aracın çalındığı bilgisinin verildiğini, kendisinin olay yerine gittiğini, sürücünün kendisine talimat verilen —–çıktığı, bu durumun —- ile sabit olduğu, yüke refakat eden güvenlik görevlisini yolda indirdiği, aracı park ettiği sırada aracın anahtarını kontakta bıraktığını ikrar ettiğini beyan etmiştir.
Bu durumda, bu tutanaklarla emtianın tamamının, aracın kontak anahtarı üzerinde iken sürücü tarafından park edildiği ve çalındığı, davalı —–aynı gün itibarıyla olayı haber aldığı ve temsilcisinin olaya dahil olduğu tespit olunmuştur.
13-Rücu ihbarları: Dosya kapsamında muhtelif mail yazışmalarından davalı—- talepte bulunulduğu görülmüştür. Ancak davacı tarafından davalı—– tutarlı rücu ihtarının gönderildiği, tebellüğ tarihinin belli olmadığı ancak davalı — vekilli tarafından — tarihinde cevabi ihtarname ile rücu muhatabının —- olduğunun belirtildiği tespit edilmiştir. Rücu talebine ait ihbarın davalı —– olduğu tespit edilmiştir.
Davacı tarafından diğer davalı — tarihinde sigortalısının sorumluluğunda meydana gelen —- tutarında zararın rücuen ödenmesi talebinde bulunulduğu tespit edilmiştir.
14-Davacının aktif husumet, davalıların pasif husumet ehliyetlerinin olup olmadığının belirlenmesi: Bilindiği üzere kural olarak bir hakkı dava etme yetkisi o hakkın sahibine ait olup, buna aktif husumet denilir. Bir hakkın kendisinden istenebilecek durumunda olan yani hakka uymakla yükümlü kişi ise borçlu kişi olup, buna da pasif husumet denilir. Bir davada gerek aktif ve gerekse pasif husumet ehliyetinin bulunup bulunmadığı mahkemece öncelikle ve resen gözetilecek hususlardandır ve şayet husumet ehliyeti yok ise, dava bu sebep ile reddedilir.
Müsnet davada, taşınan emtianın gerek fatura gerekse — üzerinde belirtilen telsim şekli olan —-teslim şekli gereği, alıcısına teslime kadar malın mülkiyetinin ve tasarruf hakkının satıcıda olduğu, emtia sigortasını gönderici satıcının yaptırdığı, bu poliçe hamilinin davacı —- olduğu sabit olmakla, davacının çalınan malların maliki olması hasebiyle aktif husumet ehliyetine haiz olduğu açıkça bellidir.
Davalı —-davacı firma ile ——–sözleşmesi yaptığı, bu sözleşme tahtında, davacıya ait ürünlerin —– ——–işini organize ettiği, navlun faturası düzenlediği dava konusu ——işinde akdi taşıyıcı konumunda yer aldığı, diğer davalı ——– olduğu, düzenlemiş olduğu poliçe tahtında, poliçe şartları çerçevesinde davalının uğradığı zararları tazminle mükellef olduğu, bu nedenle her iki davalının da pasif husumet ehliyetine haiz olduğu, davacının kural olarak davaya konu zararı davalılardan talep edebileceği kanaatine varılmıştır.
15-Davalıların sorumluluklarının ——– açısından incelenmesi ve değerlendirilmesi: Müsnet olayın, davacının—– satmış olduğu emtianın nakliye işi için aralarında genel ——-sözleşmesi bulunan davalı —- —- edildiği, davalının akdi taşıyıcı sıfatı ile — göre ——işini fiili alt taşıyıcı konumunda bulunan dava dışı—- plakalı aracın sürücüsünün, kendisine tahsis edilen güvenlik görevlisini yolda indirdiği, yola güvenlik görevlisi olmadan devam ettiği, davalı—- tarafından belirlenen yol güzergahına uymadığı, güzergah dışındaki yolda sefer sırasında mola için aracını park ederken aracın anahtarlarının aracın kontağı üzerinde olduğu, sürücünün yarım saat sonra park alanına geldiğinde aracın yerinde olmadığı, aracın park edildiği alanda güvenlik kameralarının mevcut olmadığı, aradan geçen zaman içerisinde çalınan araç ve emtiaya ilişkin bir haber olmadığı, taşınan emtianın tamamının araç ile birlikte çalındığı şeklindedir. Olayın yukarıda anlattığımız kısmında taraflar arasında bir çekişmenin mevcut olmadığı görülmüştür. Sayın Mahkemenin —– celsesinde de tespit ettiği gibi, ——sırasında meydana gelen zararın tahsili için ikame edilen davanın, Taraflar arasında imzalanan ——-sözleşmesinde de yer aldığı gibi davacı tarafından taşınan emtianın —- kapsamında taşındığı hususunda bir uyuşmazlık mevcut değildir.
Somut olayda, davacının rücu talebini dayandırdığı tazminat ödemesine ilişkin zayi uluslararası karayolu ——–işi sonucunda ortaya çıktığından; alıcının, gönderenin ve/veya onlardan birinin sigortacısının —- taşıyıcıya rücu edebileceği tazminat alacağının olup olmadığı, varsa miktarının tayininde ———– ilişkin sevk belgesinin yokluğu, usule aykırı oluşu veya kaybolması dahi, ——– — gözetilmesi gerekeceği de açıktır.
Bu bağlamda — uygulanması bakımından taşıyıcı, çalıştırdığı kişilerin ve taşımanın yapılması için hizmetlerinden yararlandığı diğer kimselerin görevleri sırasında hareket ve ihmallerinden —- yapmak için kullandığı kusurlu taşıtlardan, bu taşıtı kiraladığı kişinin veya vekilinin yahut da çalışanlarının hata ve/veya ihmallerinden dolayı —- sanki bu hareket ve ihmalleri kendisi yapmış gibi sorumludur.
Ayrıca taşıyıcı ister belli bir ücret karşılığında yükü kendi taşısın, ister navlununu ödemek suretiyle alt taşıyıcıya taşıtsın, Konvansiyonda öngörülen sorumluluk sistemine göre, taşıdığı ya da alt taşıyıcıya taşıttığı eşyayı varma yerinde “teslim aldığı haliyle” alıcısı emrine veya onun temsilcisine teslim borcunu üstlendiği gibi “yükün güzergâh üzerinde yaptığı aktarmalar dâhil olmak üzere” ——–süresi içerisinde eşyayı gözetim sorumluluğunun da altındadır ve kural olarak yükleme yerinden varış mahalline kadar taşıdığı eşyaya gelecek zararlardan mesuldür—- Bu sorumluluğun gereği olarak —- maddelerindeki düzenlemelere göre taşıyıcılar arasında müteselsil sorumluluk bulunduğu gibi, taşımacılardan biri veya birkaçı aleyhine aynı zamanda dava açılması da mümkündür—-
Taşıyıcının sorumluluğu yönünden hal böyle olmakla birlikte —- eğer ki istek sahibinin hatası veya ihmalinden, taşımacının hatasından değil de istek sahibinin verdiği talimattan, yüke has bir kusurdan yahut da taşımacının önlemesine olanak bulunmayan durumlardan ileri gelmiş ise—- da eğer kayıp veya hasar, hasara uğrayan malların yüke ve güzergâha uygun bir şekilde ambalajlanmaması ya da hatalı ambalajlanmış olması, “yükün gönderici, alıcı veya bunlar adına hareket eden kişiler” tarafından alınması, yüklenmesi, yığılması veya boşaltılması yüzünden yahut da kırılma suretiyle kısmen veya tamamen zarar görebilecek malların özelliğinin doğal sonucu olan—- risklerden doğmuş ise, taşımacı zarardan sorumlu tutulamaz—- sorumsuzluğu tespitte ölçü ise “deneyimli ve basiretli bir taşımacının göstermesi gerekli olan” özendir.
Olayımızda tartışılan—–olarak taşınmakta olduğu, nitekim dosyaya sunulu olan belgelerden emtianın taşındığı ——-sadece davacı firmaya ait emtianın taşındığı tespit edilmiştir. —-değinildiği gibi emtianın ——sırasında çalındığı, tamamının zayi hükmünde olduğu sübuta ermiş olup taraflar arasında da bu yönde bir çekişme mevcut değildir.
Bu durumda, ağır kusur söz konusu olmadığı takdirde hem akdi hem de fiili taşıyıcının müştereken ve müteselsilen —- meydana gelen zararı, —–gereği, belirlenecek üst sorumluluk sınırı içinde tazmin etmesi gerekecektir. Ancak, davacı husumetini akdi taşıyıcı konumunda olan davalı firmaya ve onun —- yönelttiği için, davalıların bu tazmini üstlenmesi gerekecektir.
Ancak, hırsızlık olayında, fiili taşıyıcının adamı konumunda olan sürücünün, belirlenen güzergah dışına çıktığı, kendisine tahsis edilen güvenlik görevlisini kandırdığı, aracın çalındığı sırada park ettiği noktada aracın kontak anahtarının üzerinde bırakıldığı da belgelerle tespit olunduğu gibi, tarafların da kabulündedir. Taşınan malın kısmen veya tamamen nakliye sürecinde hasar gördüğünün kesinlik kazanması ve taşıyıcının da; kendisini sorumluluktan kurtarabilecek beyyinelerden istifade edemeyeceği ve nakliye sürecinde meydana gelen ziyadan dolayı, —- kapsamında bu sınırlı sorumluluk hakkının kaybının olup olmadığı tazminatın belirlenmesinde etkili olacaktır. —- taşımacının kendi kötü hareketinden veya davaya bakan mahkemenin kararı ile isteyerek kötü harekete eşdeğer sayılan kusurundan ileri gelmiş ise taşımacı, sorumluluğunu kaldıran veya sınırlayan yahut da kanıt yükünü karşı tarafa yükleyen bu maddenin hükümlerinden yararlanamaz. —- kötü hareket veya kusur taşımacının vekil veya çalışanları tarafından görevleri sırasında işlenmiş ise, aynı hüküm uygulanır. Bundan başka, böyle bir durumda adı geçen vekiller, çalışanlar ve diğer kişiler kişisel sorumlulukları yönünden —-belirtilen bu bölüm hükümlerinden yararlanamazlar.” hükmünü haizdir. Bu madde hükmü çerçevesinde, davalı akdi taşıyıcı —– aralarında sözleşme olan fiili taşıyıcıya verdiği talimatlara uymayarak ——-değiştirdiği ve kendisine yol güvenliği için tahsis edilen güvenlik görevlisini kandırdığı dosyaya sunulu olan — tutanak ve davalı —– yapılan başvuru belgesiyle sabit olduğundan bu davranışın —–, ayrıca anahtarın aracın üzerinde bırakılarak park edilmesinin ise —gereği kötü harekete eş değer—– davranış olduğu tespit edildiğinden, davalıların —-maddede belirlenen sınırlı sorumluluk hakkından yararlanamayacakları, alıcıya ya da göndericiye yahut da akdi veya kendisine ——-işini devreden üst taşıyıcıya veya —– karşı sorumlu tutulabileceği durumlarda —– — taşıyıcıyı yükün “kısmen veya tamamen kaybından” dolayı “eşyanın taşınmak üzere kabul edildiği yer ve zamandaki kıymetine” göre——- faiziyle birlikte tazminat ödemekle sorumlu tutmuştur.
Malın tamamı zayi kabul edileceğine göre, iki adet fatura tutarına ait bilgiler aşağıdaki gibidir:
TARİH FATURA NO KAP BRÜT—-
——
—
TOPLAM —-
Zarar hesabında usul ve esaslar, — kararlarından ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda örneğin,—- kararı gereğince hesaplama usul ve esasları belirlenmiştir. Buna göre,
Dava konusu çalınarak tam zayi olan emtianın —-senetlerinde, ticari faturalarda, çeki listesinde ve gümrük çıkış beyannamelerinde yazılı olan miktarlar dikkate alınacaktır.
Tazminat hesabına esas olmak üzere, yapılacak araştırma gereğince tespit edilecek, ——- dikkate alınması gerekmektedir.
Zira, Anılan karara göre, —-hükümleri gereğince bir taşıyıcının, yükün kısmen veya tamamen kaybından dolayı tazminat ödemekle sorumlu tutulduğundan, bu tazminat yükün taşınmak üzere kabul edildiği yer ve zamandaki kıymetine göre hesaplanacağı, malın kıymetinin, ticaret borsası fiyatına göre saptanacağı, eğer böyle bir fiyat yoksa, geçerli piyasa fiyatlarına göre bir tespit yapılacağı, eğer ne ticaret borsası fiyatı ne de geçerli piyasa fiyatı mevcutsa tespitin, aynı cins ve kalitedeki malların normal kıymetine göre yapılacağı düzenlenmiştir. —–, yükün kabul edildiği yer ve zamana göre ——-yapılarak, taşımaya konu emtiaların satışına ilişkin faturalarda dosyaya kazandırılarak bir——– oluşacak bilirkişi heyetinden açıklanan hususlarda rapor alınarak sonuca gidilmesi gerekir.“
— Fıkrasında ise, ödenecek tazminatın herhâlde, eksik brüt ağırlığın ——aşmayacağı düzenlenmiştir.
Dava konusu çalınarak tam zayi olan emtianın — senetlerinde, ticari faturalarda, çeki listesinde ve gümrük çıkış beyannamelerinde yazılı olan miktarlar dikkate alınacaktır.
Davacı firmanın ——— dava dışı —–ihraç edilmek üzere, paketlenip yüklendiği anlaşılmıştır.
—- faturasında —-olmak üzere, cinsine göre muhtelif miktarda, —-cinsinden fiyatlarının olduğu, toplam tutarının — olduğu tespit edilmiştir.
—-adet —– muhtelif fiyatlarının olduğu, toplam tutarının — olduğu tespit edilmiştir.
— tarihinde yüklenen emtia faturaları toplamı —- ürünlere ait bir örnek veya ayrıntılı bilgi mevcut olmadığı için ürün fiyatlarının denetlemesi yapılamamış ise de taşımaya konu emtianın tamamı, içinde bulunduğu ———-ile çalınmasından, somut olayda cins ve tutar tashihi gerektiren bir durum gerçekleşmemiştir.
Malların değişik —– ait olması ve çok fazla ürünü içeren ve emsal tespiti mümkün olmayan parti mallar olması karşısında, tazminat hesabına esas olmak üzere, yükün taşınmak üzere kabul edildiği yer ve zamandaki —– kalitedeki malların normal kıymeti tespit edilememiştir.
Emtianın tamamı zayi olduğundan —- gereği taşıyıcının sorumlu olacağı üst sınırı dikkate alınmış ve zarar tutarı buna göre belirlenmiştir.
16-Davalı— sorumluluğunun incelenmesi: Yukarıdaki anlatıma göre davalı— olup, bu nedenle, —-çerçevesinde sorumluluğu gündeme gelecektir.
Yukarıda belirtildiği üzere davalı —- tutarındaki düzenlemiş olduğu navlun faturası ile akdi taşıyıcı sıfatı kazandığı, bu nedenle de —-haiz olan davalının sorumlu olacağı sonucuna varılmıştır. Ayrıca dosyada mevcut olan —- davacı ile davalılardan — imzalanmış ve imza tarihinden itibaren —- bir cari hesap protokolü olduğu ve bila tarih taraflarca kaşe ve imzalı bir ek protokol olduğu; ayrıca —- tarihli —– olmak üzere, muhtelif varış ve teslimat —– olarak navlun fiyatlarının, ödeme şartlarının, ——-şartlarının mevcut olduğu bir ——-teklifinin olduğu, teklifin altında davalı — firmasından biri —- üyesi olmak üzere iki yetkilinin imza ve kaşesi ile davacı firmanın imza ve kaşesinin olduğu, —– tarihine kadar geçerli bir ——-sözleşmesi tespit edilmiş olmakla davalı şirketin taşıyıcı sıfatına da haiz olduğu tespit edilmiştir.
Ayrıca taşıyıcı ister belli bir ücret karşılığında yükü kendi taşısın, ister navlununu ödemek suretiyle alt taşıyıcıya taşıtsın; Konvansiyonda öngörülen sorumluluk sistemine göre, taşıdığı ya da alt taşıyıcıya taşıttığı eşyayı varma yerinde “teslim aldığı haliyle” alıcısı emrine veya onun temsilcisine teslim borcunu üstlendiği gibi —– ——-süresi içerisinde eşyayı gözetim sorumluluğunun da altındadır ve kural olarak yükleme yerinden varış mahalline kadar taşıdığı eşyaya gelecek zararlardan mesuldür—-Bu sorumluluğun gereği olarak —– takip eden maddelerindeki düzenlemelere göre taşıyıcılar arasında müteselsil sorumluluk bulunduğu gibi, taşımacılardan biri veya birkaçı aleyhine aynı zamanda dava açılması da mümkündür—-
Davalı —- kabul edilmekle ve taşımanın —-kapsamında olması nedeniyle, —– gereğince, yükü teslim aldığı andan, teslim edinceye kadar, bunların kısmen veya tamamen kaybından ve doğacak hasardan sorumlu olacaktır. —– ——-işi davalı—- tarafından organize edilmiş olup anılan davalı, akdi taşıyıcı sıfatı ile fiili alt taşıyıcı konumunda bulunan dava dışı —— plakalı aracın sürücüsünün, kendisine tahsis edilen güvenlik görevlisini yolda indirdiği, yola güvenlik görevlisi olmadan devam ettiği, davalı —— tarafından belirlenen yol güzergahına uymadığı, güzergah dışındaki yolda sefer sırasında mola için aracını park ederken aracın anahtarlarının aracın kontağı üzerinde olduğu, sürücünün yarım saat sonra park alanına geldiğinde aracın yerinde olmadığı, aracın park edildiği alanda güvenlik kameralarının mevcut olmadığı, aradan geçen zaman içerisinde çalınan araç ve emtiaya ilişkin bir haber olmadığı, taşınan emtianın tamamının araç ile birlikte çalındığı şeklindedir. Dosyaya sunulan —– yetkilisinin —— plakalı araç şoförünün —- yakınlarında bir——– şoförün aracın başına geldiğinde aracın ve malların çalındığını ve sonrasında polise müracaat ettiklerinin bilgisini ve —— şirketinin şoförü, araca eşlik etmesi gereken güvenlik görevlisi ile yükü sigortalayıp güvenlik görevlisini tahsis eden sigorta şirketinden şikayetçi olduğuna dair elçiliğe verdiği şikayet dilekçesini paylaştığını, ———- birimlerde girişimlerini başlattığını ve böyle bir —– ilettiğini, gereken her şeyin en hızlı ve sonuç alınacak şekilde yapılacağının bilinmesini istediklerini, —– sigortası teminatı altında olduklarını, —açtırıldığının” bildirilmiş olması; —— kendisine verilen — takip ettiği güzergahın takip cihazı —– uyuşmadığını ve bunun ciddi şüpheye yol açtığını, şoförün araca refakat etmesi zorunlu olan güvenlik görevlisini araçtan indirdiğini, bu konuda güvenlik görevlisi ile şoförün beyanının birbiri ile çeliştiğini, şoförün aracı park ettiği sırada aracın anahtarlarını kontakta bıraktığını” beyan etmiş olması; —- çalışanı —- tarihli ifadesi ile—- tarihli ifadelerinde ise —- beyanda bulunduklarını; —- kullandığını araçtan hiç çıkarmadığını, —–ettiğini, aracın sigortası olmadığını, daha önceki taşımalarında güvenlik görevlisinin olmadığını, çalınan araçtan inerken araçta cep telefonu ve aracın anahtarı, —— eşyalarının kaldığını” beyan etmiştir. Taşımaya konu emtia içinde bulunduğu —- çalındığından taşıyıcının sorumluluktan kurtulabileceği hiçbir durum somut olayda gerçekleşmemiştir. Bu durumda, yükün göndericisine yüklenebilecek bir kusur da bulunmadığından ve emtianın tamamı zayi olduğundan davalı —– anılan emtianın kaybından doğacak hasardan sorumlu olacaktır. Taşıyıcının bu sorumluluğunun, hukuken —— —-şeklindeki sınırlı sorumluluk hükmünün bu uyuşmazlıkta uygulanması gerekip gerekmediği; —–Maddesine göre değerlendirme yapılarak, bunun sonucuna göre karara bağlanabilecektir.
—- taşımacının sınırsız sorumluluk hallerini düzenlemektedir. Buna göre, hasarın, taşımacının kendi kötü hareketinden veya davaya bakan mahkemenin kararı ile isteyerek kötü harekete eşdeğer sayılan kusurundan ileri gelmiş ise taşımacı, sorumluluğunu kaldıran veya sınırlayan yahut da kanıt yükünü karşı tarafa yükleyen bu maddenin hükümlerinden yararlanamayacaktır —- Ayrıca, bilerek kötü hareket veya kusur taşımacının vekil veya çalışanları tarafından görevleri sırasında işlenmiş ise, aynı hüküm uygulanır —- Anılan madde gereğince, davaya bakan Mahkemeye taşımacının hareketini nitelendirme konusunda bir takdir ve değerlendirme imkânı verilmiştir. Mahkeme olayın oluş şekline göre, davalı şirketin yardımcıları üzerinden bu konudaki hareketlerini, ”kötü hareket” veya “isteyerek kötü harekete eşdeğer sayılan kusuru” olarak şeklinde karar verebilme imkanına sahiptir.
Buna göre, yukarıda anlatıldığı üzere davalı akdi taşıyıcı —- firmasının aralarında sözleşme olan fiili taşıyıcıya verdiği talimatlara uymayarak yol güzergahını değiştirdiği ve kendisine yol güvenliği için tahsis edilen güvenlik görevlisini kandırdığı dosyaya sunulu olan — tutanak ve davalı —başvuru belgesiyle sabit olduğundan, bu davranışın —- gereği fiili taşıyıcının adamı konumunda olan sürücünün bilerek kötü hareketi (kasıt) olarak; ayrıca —- olduğu bu nedenle davalının —- Maddesindeki sınırlı sorumluluk hükmünden yararlanmasının mümkün olmadığı kanaatine varılmıştır—-
Yine ——- göre taşıyıcı, taşıdığı emtiayı tam ve sağlam olarak alıcısına teslim ile yükümlüdür. Malların kısmen veya tamamen kaybından veya hasarından veya gecikmesinden sorumludur. Bu sorumluluk, kural olarak tam tazmin esasına değil, taşıyıcıya teslim edilen değerin iadesine yöneliktir. —- sorumluluk kapsamı, esas itibariyle—–maddelerinde açıklanan haller, sınırlı sorumluluk kuralının istisnasını oluşturmaktadır. —-hükmüne göre, ağır kusurun varlığı halinde taşıyıcı, bu konvansiyonun taşıyıcının sorumluluğunu kaldıran, sınırlayan veya ispat yükünü diğer tarafa yükleyen hükümlerinden yararlanamayacaktır. Bu halde, taşıyıcı tüm zararlardan sorumlu olacaktır. Mahkemece, somut olayda taşıyanın aracı güvenli bir otoparka park etmeyerek hırsızlık olayına neden olduğu ve taşıyanın zararın kendi kusurundan kaynaklanmayan bir sebeple ileri geldiğini ispatlayamadığı gerekçesiyle sınırlı sorumluluk hükümlerine göre yapılan tazminat hesabı doğrultusunda karar verilmiş ise de iddia, savunma, tarafların sunduğu deliller ve mahkemenin hükme esas aldığı bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde; davalı taşıyana ait araç sürücüsünün giriş çıkışı denetlenmeyen, kamera vb. güvenlik sistemi olmayan, bekçisi bulunmayan bir ———- saatlerinden sabaha kadar mola verdiği, araç sürücüsünün —– içinde dinlenirken hırsızlık olayının yaşandığı, sürücünün sabah uyandığında hırsızlık olayını fark etiğinin sabit olması karşısında mahkemece, yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, davalı taşıyıcının sınırlı sorumluluktan yararlanamayacağı ilke olarak kabul edilmek ve sonucuna göre karar verilmek gerekirken, sınırlı sorumluluk ilkesine göre yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.” şeklinde içtihat edilmiştir. Bu içtihat uyarınca da davalı —- Maddesindeki sınırlamanın uygulanması mümkün değildir.
Dosyaya tercümesi de sunulan — tarihli, gönderici/yükleyici firmanın davacı, alıcının dava dışı —- yükleme yerinin — olduğu, —– yapıldığı emtianın —- olduğu, bu durumda emtianın tamamı zayi olduğundan —- olduğu tespit edilmiştir. Bilirkişi —-yapılan bu tespit dosya kapsamına uygun, denetime elverişli ve yeterli bulunmakla hükme esas alınmıştır. Buna göre, davalı taşıyıcı—– hesaplanacak zarar kadar zarar gören emtia sahibine karşı sorumludur. Buna göre, davalı taşıyıcı — davacı zarar gören emtia sahibi şirkete karşı —-sorumlu olacaktır.
Davalı taşıyıcı —- davacı şirkete karşı poliçesinden kaynaklı muafiyet iddiasında bulunamacağı kanaatine varılmıştır.
17-Davalı —-sorumluluğunun incelenmesi: Davalı —, ihtilaf konusu olay tarihinde geçerli olan —- poliçesi ile diğer davalı sigortalısı —sorumluluk sigortası poliçesini düzenlenmiştir. Poliçe incelendiğinde, —- tanımlanmıştır. Bunun yanında, aynı poliçede, mesleki sorumluluk, depo sorumluluk ve—- teminatları da verildiği görülmektedir.
Poliçenin kıyasen —- uygulanabilir hükümlerine tabi olarak sigortalı sorumlu olduğu takdirde teminat sağlayacağı öngörülmüştür.—- sigorta kapsamındaki faaliyetler de dikkate alındığında, bu bir —- olup, taşınan malı değil, taşıyıcının taşıdığı mallara ilişkin hukuki sorumluluklarını teminat altına aldığından mal sigortası ile birbirine karıştırılmamalıdır. Bu çerçevede bir sorumluluk sigortası olarak, zarar gören davacı emtia sahibinin, sigortacıya karşı da —– kapsamında doğrudan bir talep ve dava hakkı bulunmaktadır. Buna göre, davacı zarar gören firmanın, uğradığı zararın sigorta bedeline kadar olan kısmının tazmini için sigorta sözleşmesi için geçerli zamanaşımı süresi içinde kalmak şartıyla, doğrudan sigortacıdan isteyebilmek hakkı bulunmaktadır—– Bu durumda,——– tespit edildiği üzere davalı sigorta şirketinin pasif husumet ehliyeti bulunmaktadır.
Davalı —– sigortalısı diğer davalı —- zarar görene karşı sorumluluğunun doğması kayıt ve şartıyla ve ancak düzenlemiş olduğu poliçedeki bedel, muafiyet dahil tüm hüküm ve şartları çerçevesinde sorumlu olabilmesi mümkündür.
Davacı —, Davalı — Diğer yandan davacı, — tarihinde bildirimle, davalı —- bildirmiştir.
Davalı —– poliçe teminatları altındaki bir operasyonundan kaynaklanan ya da sonucu olan zarar veya hasarlardan dolayı kısmen veya tamamen kusurlu bulunduğu durumlar için teminat sağlamaktadır. Bu teminat konusuna göre, uyuşmazlık konusu olay ve neticesi zararlar, teminat kapsamında değerlendirilebilecektir.
Poliçe özel ve genel şartları çerçevesinde bu talebi teminat dışında bırakan bir durum olup olmadığı yönünden bir değerlendirme yapıldığında; sigortalısı diğer davalı —- veya bunların adamlarının kastının kabul edildiği durumda, —- sayfasında—- düzenlenmiş, bu ek klozlardan; “SİGORTALI ARAÇ SAHİBİNİN ŞOFÖRÜ, VEYA TAŞERONUN VEYA TAŞERONUN ŞOFÖRÜNÜN KÖTÜ NİYET VEYA EMNİYETİ SUİSTİMALINDEN VE SAHTEKARLIĞINDAN KAYNAKLANAN ÇALINTI, KAYIP, ZARAR VE HASARLAR, SİGORTALI ŞOFÖRÜ, VEYA TAŞERON VEYA TAŞERON ŞOFÖRÜNE RÜCU HAKKI SAKLI KALMAK VE SİGORTALI ŞİRKETE RÜCU EDİLMEYECEK ÜZERE TEMİNATA DAHİLDİR.” —– teminata dahil edildiğinden talep sigorta poliçesi kapsamında olup, davalı —- sorumlu olacaktır.
Sigortalısı diğer davalı —- adamlarının kastının kabul edilmediği durumda, sigorta poliçe özel ve genel şartlarında sözü edilen olaya uygulanabilecek ve hasarı teminat dışında kılan bir duruma veya düzenleme bulunmadığından, talep sigorta poliçesi kapsamında olup, davalı sigorta şirketi sorumlu olacaktır.
Davacı Şirket tarafından talep edilen ve işbu rapor ile hesaplanan zarar tutarı, her halukarda, poliçede tanımlı sigorta bedelinin altında kalmaktadır. Bu nedenle poliçe sigorta bedeli bakımından davalı sigorta şirketinin sorumluluğunu sınırlandıran bir durum bulunmamaktadır.
Dosyadaki beyan ve itirazlardan, davalı sigorta şirketinin sorumluluğunun, diğer davalı sigortalısı —- sorumluluk tutarından ayrışması gündeme gelip gelemeyeceği sorusu gündeme gelmektedir. Diğer bir deyişle, diğer davalı — Maddesindeki üst sınırdan aynı — —- gereğince faydalanamıyor olmasına karşın, davalı sigorta şirketinin, sigortalısında ayrışarak, sadece—-çerçevesinde üst limitle sınırlı olarak sorumlu olmasının gündeme gelip gelemeyeceğidir.
Davalı sigorta şirketini ilgi poliçesi — sigorta kapsamındaki faaliyetler içerisinde —- kapsamındaki faaliyetler de yer almakla, bu konvansiyon kapsamında sorumluluğun tayinine dair tüm hükümler, diğer davalı sigortalısı taşımacı ile birlikte aynı şekilde davalı sigorta şirketine karşı da ileri sürülebilecektir. Bu nedenle davalı sigorta şirketi tarafından bu yönden yapılan beyan ve itirazların kabul edilemeyeceği değerlendirilmiştir.
Ancak davalı sigorta şirketinin, davacının zararının karşılanması noktasında taşıyıcı olan diğer davalı —- ayrılacağı tek nokta, muafiyet tutarıdır. Muafiyetler, sigorta sözleşmesinin önemli bir parçasıdır ve sigorta sözleşmesine getirilen bir hüküm ile düzenlenir. Muafiyet, sigorta sözleşmesin risk neticesinde oluşan hasarın, sigorta ettiren/sigortalı ile sigorta şirketi arasında paylaşılma şeklidir.
İhtilaf konusu olayda —- düzenlenen katılım sigortacılığına konu ——- öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Bunun anlamı, sigortacılık uygulama ve teamüllerinde, sigortalının, poliçede belirtilen bu miktar kadarıyla hasardan sorumlu olmasıdır. Sigortalının ödediği miktar toplam hasardan düşülür ve hasarın kalanı sigorta şirketi tarafından ödenir.
Davalı taşıyıcı —–tutarındaki miktar yukarıda açıklanmıştır. Yine yukarıda açıklanan nedenlerle davalı taşıyıcı—- davacı —–poliçesinden kaynaklı muafiyet iddiasında bulunması mümkün değildir.
Ancak yukarıda gösterilen sigorta poliçesindeki muafiyet maddesi uyarınca sigortalı —–sigorta sözleşmesi kapsamında davalı sigorta şirketinden talep ettiği durumda, muafiyete konu —-kısım, davalı sigortalı — üzerine kalırken, bakiyesi, sigorta şirketi tarafından, zarar karşılamış sigortalı davalı — ödenecektir.
Buna göre, davacı zarar gören emtia sahibinin, işbu davada olduğu gibi TTK Md. 1478 gereğince doğrudan sigorta şirketinden de talepte bulunduğu durumda, davalı sigorta şirketinin sorumluluğu, poliçedeki düzenleme gereğince sigortalısına karşı olan tazmin yükümlülüğü ile aynı olacaktır. Yani, davalı sigorta şirketi, davalı sigortalı —- daha az olmak üzere davacıya karşı diğer davalı — mükerrerliğe yol açmamak üzere müşterek müteselsil sorumlu olacaktır.
18-Davalıların sorumlu olduğu miktarın belirlenmesi: Yukarıda belirtildiği üzere davacının, davalılardan talep edebileceği miktar —
Somut olayda, —– Maddesinin uygulanması kabul edildiğinden, — cinsinden tespit edilen sorumluluk üst sınırının talep edilen ——paragrafı gereği karar tarihindeki geçerli olan —- olacaktır.
Mahkememizce ———- olduğu tespit edilmiş olup, buna göre davalı — sorumlu olduğu miktar — sorumlu olduğu miktar — olarak hesaplanmıştır.
19-Faiz istemiyle ilgili inceleme ve değerlendirme: ——- sahibi, kendisine ödenecek tazminat için faiz talep edebilir. Bu faizin miktarı, yıllık yüzde beş olarak hesaplanır ve faizin başlangıç tarihi, yazılı talepte bulunma veya yazılı talepte bulunulmaması hâlinde, davanın açıldığı tarihtir. Anılan hükümde açıkça yazılı bildirim şartına yer verildiğinden; talebin yazılı olarak ve hak sahibi tarafından gönderildiği tarihten itibaren muhataba ulaştığı tarih ifade edilmektedir.
Dosyaya sunulan belgelerin incelenmesinde; davacının zayi olan emtia bedeli olan — tutarı için, ——–gereği ödeme talebinin davalı —- yevmiye no.lu rücu ihtarı ile; diğer davalı —- tarihli yazı ile zararın rücuen ödenmesi talebinde bulunulduğu tespit edilmiştir.
Davada, davacı tazminatı —- uyguladığı en yüksek mevduat faizi uygulanarak ödenmesini talep etmiştir.
Ancak—— kapsamında doğması nedeniyle, —- hak sahibinin ödeyeceği tazminat için istenebilecek tazminatın faizinin yıllık — üzerinden hesap edilmesi gerekli olup ödeme isteğinin yazılı olarak, taşımacıya gönderildiği tarihten başlar. Böyle bir istekte bulunulmamış ise, tahakkuk dava açıldığı tarihten itibaren yapılması gerekecektir.
Belirtilen nedenlerle, davacının, alacağını —–tarihinden, davalı —– itibaren işleyecek yıllık —oranı üzerinden faizi ile birlikte talep olunabileceği kanaatine varılmıştır.
20-Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle; taşınan emtianın gerek fatura gerekse — belgesi üzerinde belirtilen telsim şekli olan — şekli gereği, alıcısına teslime kadar malın mülkiyetinin ve tasarruf hakkının satıcıda olduğu, emtia sigortasını gönderici satıcının yaptırdığı, bu poliçe hamilinin davacı —- olduğu sabit olmakla, davacının çalınan malların maliki olması sebebiyle aktif husumet ehliyetine haiz olduğu, davalı —— davacı firma ile ——sözleşmesi yaptığı, bu sözleşme tahtında, davacıya ait ürünlerin —– işini organize ettiği, navlun faturası düzenlediği dava konusu ——-işinde akdi taşıyıcı konumunda yer aldığı, diğer davalı —– sigortacısı olduğu, düzenlemiş olduğu poliçe tahtında, poliçe şartları çerçevesinde davalının uğradığı zararları tazminle mükellef olduğu, bu nedenle her iki davalının da pasif husumet ehliyetine haiz olduğu, buna göre davacının davaya konu zararı davalılardan talep edebileceği, davacının emtiasının çalınmak suretiyle zayi olduğu, davacının emtiasının ————-organizasyonunun davalı—— firmasınca yapıldığı, davalının ‘akdi taşıyıcı’ sıfatına haiz olduğu, —– hükmünce taşıyıcı olarak vasfedildiği, fiili taşımayı ise davalı ile mezkur emtianın taşınması konusunda sözleşme akdeden dava dışı —- firmasının yaptığı, davalı—– hırsızlık olayının akabinde aynı gün içinde olay mahalline gittiği ve olaydan haberdar olduğunun polis kayıtları ile sabit olduğu, ayrıca mail yazışmalarından, olayın hemen akabinde davalı— olaydan haberdar olduğu sübuta ermekle, —-gereği olan ihbarın süresinde yapıldığı, davalı — bu şirketin sigortacısı olan —- emtianın çalınmasıyla ilgili olarak; davalı —- gereği sorumlu olduğu, davalı —-ise davalıya düzenlediği poliçe kapsamında meydana gelen rizikonun teminat kapsamında olduğu anlaşılmakla poliçede yer alan —- muafiyet tenzili sonrası kalan kısımdan sorumlu olduğu, davacının talep edebileceği zarar miktarının — olduğu, davalı — tamamından, daval—-daha az sorumlu olduğu, davacının, alacağını —- tarihinden, davalı —- tarihinden itibaren işleyecek yıllık —oranı üzerinden faizi ile birlikte talep edebileceği anlaşılmakla, davanın kısmen kabulü ile, —yönünden —– tarihinden itibaren ——-geçmemek şartıyla yıllık —— olarak faiziyle birlikte, davalı —— tarihinden itibaren işleyecek —–açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranını’ geçmemek şartıyla yıllık —- faiziyle sınırlı olmak kaydıyla” davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Her ne kadar davacı vekili davanın tam kabulü ile —- her iki davalı yönünden —-cinsenden açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranının işletilmesine karar verilmesini talep etmiş ise de —- karar sayılı emsal ilâmı da göz önüne alındığında davacının fazlaya ilişkin ——-tutarındaki talebin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile,
a)—- karar tarihinde karşılığı olan — davalı —- tarihinden itibaren— hesabına ödediği en yüksek faiz oranını’ geçmemek şartıyla yıllık —-birlikte, davalı — sınırlı olmak üzere ve — tarihinden itibaren işleyecek—- açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranını’ geçmemek şartıyla yıllık —- faiziyle sınırlı olmak kaydıyla” davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
b)Fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Harçlar Kanununa göre alınması gerekli 36.494,88 TL harcın, davacı tarafından dava açılırken yatırılan 13.090,76 TL peşin harçtan mahsubu ile bakiye 23.404,12 TL’nin davalı — tamamından, davalı—– sorumlu olmak kaydıyla davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak Hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından dava açılırken yatırılan 13.090,76 TL’nin davalı — tamamından, davalı —– kısmından sorumlu olmak kaydıyla davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından sarf edilen toplam 4.936,80 TL yargılama giderinin davanın kısmen kabul kısmen ret oranına göre hesaplanan 3.440,74 TL’nin davalı — tamamından, davalı—– kısmından sorumlu olmak kaydıyla davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, geriye kalan 1.496,06 TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden —– dava tarihindeki kur üzerinden belirlenecek müddeabih üzerinden hüküm tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/1.maddesi uyarınca 43.762,70 TL vekalet ücretinin davalı — tamamından, davalı —- sorumlu olmak kaydıyla davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı —- kendilerini vekille temsil ettirdiklerinden —- dava tarihindeki kur üzerinden belirlenecek müddeabih üzerinden hüküm tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/1.maddesi uyarınca 24.710,72 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
7-Dosyada mevcut gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekili, davalılar vekillerinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde ——- Adliye Mahkemesi’nin ilgili Hukuk Dairesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.15/12/2021